Arabuluculuk Yıllığı – 2020

Sunuş 

Teşekkür 

ANAYASAL HAK VE İLKELERE UYUMLU BİR MODEL ÖNERİSİ: “MUHAKEME SÜRECİNDE ARABULUCULUK” 

1. “UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜMÜNDE ALTERNATİF USÛL” OLARAK ARABULUCULUK: GENEL ANLAM VE KAPSAM 

1.1. Arabuluculuğun Tanımı Hukuki Konumu 

1.2. Arabuluculuk Benzeri Uygulamalardan Örnekler 

1.3. Uluslararası Hukuka İlişkin Kısa Bilgi 

2. ARABULUCULUK TÜRLERİ 

2.1. İhtiyarî(=isteğe bağlı) Arabuluculuk 

2.2. Zorunlu(=mecbur tutulan, mecburî) Arabuluculuk 

3. ARABULUCULUK USÛLÜ 

3.1. Kanunîlik(=yasallık) Prensibi ve Usûl 

3.2. Önleyici Arabuluculuk 

4. ARABULUCULUKLA İLGİLİ SORUNLAR 

4.1. Sözleşme Hürriyeti Açısından 

4.2. Mahkemeye Erişim(≈başvuru) Hakkı 

4.3. Tabiî(=Doğal, ≈kanunî/yasal) Hâkim Teminatı ve Buna Bağlı Olarak Eşitlik İlkesinin İhlali Sorunu 

4.4. Arabuluculuğun Formaliteye Dönüşmesi İzlenimi 

4.5. “Arabuluculuk Usûlü”nün Adaletten Sapmaya Elverişli Niteliği 

4.6. Sürecin Mahkemeye Erişimi Uzatması İhtimali 

4.7. Ek Masraflara Sebebiyet Verici Yönü 

4.8. Yasal Engeller ya da Zorluklar 

5. SAKINCALARI GİDERİCİ ÖNERİ OLARAK “YARGISAL SÜREÇTE ARABULUCULUK” FORMÜLÜ 

5.1. Formülün Kısa İzahı 

5.2. Bu Seçeneği Tercih Sebepleri 

5.2.1. Mahkemeye Başvuru Hakkının Ön Şart Olma Niteliği 

5.2.2. Arabuluculuk Usûlünün Uygulanışı 

5.2.3. Arabuluculuk Sürecinin Olumlu ya da Olumsuz Sonuçlanması 

5.2.4. Arabuluculuk Görüşmelerinin Delil Olarak İleri Sürülememesi 

5.2.6. Usûldeki Karmaşıklığın Önüne Geçilmesi 

5.2.8. Arabuluculukta Adlî Yardım 

SONUÇ 

Kaynakça 

ANLAŞMALI BOŞANMADA ARABULUCULUK 

GİRİŞ 

1. KAVRAMLARA GENEL BAKIŞ 

1.1. Sözleşme 

1.2. Anlaşmalı Boşanma 

1.3. Sulh 

1.4. Arabuluculuk 

2. ANLAŞMALI BOŞANMA VE PROTOKOL 

2.1. Anlaşmalı Boşanma Koşulları 

2.2. Protokol ile İlgili Değerlendirmeler 

3. ARABULUCULUK 

3.1. Arabuluculuğun Uygulama Alanı 

3.2. Arabuluculuğun Hukuki Niteliği 

3.3. Arabuluculuğun Amacı 

3.4. Arabuluculuk Faaliyetine İlişkin Temel İlkeler 

3.5. Arabuluculuk ile İlişkilendirilebilecek İlga Edilmiş ve Mer’i Yasal Düzenlemeler 

4. BOŞANMA DAVALARINDA ARABULUCULUK 

4.1. Mevcut Yasal Düzenlemeler Doğrultusunda Boşanma ve Fer’ileri Yönünden Arabuluculuk Uygulaması Yasal Olarak Mümkün Görünmemektedir 

4.2. Arabuluculuk İki Taraf İçin de Kazanım Sağlar 

4.3. Boşanma ve Çocuklarla İlgili Sorunlar Yalnızca Ülkemizde Yaşanmamakta Diğer Ülkelerde De Bu Süreç Sıkıntılar Doğurmaktadır 

4.4. Şiddet İçeren Her Türlü Uyuşmazlığın Boşanma ve Fer’ileri Yönünden Arabuluculuğa Elverişli Olmamasına Yönelik Düzenleme Eleştirilmeye Müsaittir 

4.5. Mevcut Düzenlemeler Doğrultusunda Anlaşmalı Boşanma Üzerinden Arabuluculuk Sisteminin Uygulanması Değerlendirilmelidir 

4.6. Sulh ve Arabuluculuktan Anlaşmalı Boşanma Çerçevesinde İstifade Aşağıdaki Faydaları Sağlar 

SONUÇ VE DEĞERLENDİRME 

KAYNAKÇA 

SENDİKALAR VE TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ KANUNU’NDAN KAYNAKLANAN ARABULUCULUĞA TABİ OLAN VE OLMAYAN UYUŞMAZLIKLAR 

I. Giriş 

II. Dava Şartı Olarak Arabuluculuğa Tâbi Olan Uyuşmazlıklar 

1. Toplu İş Sözleşmesinden Kaynaklanan Taleplere İlişkin Uyuşmazlıklar 

a. Alacak Talepleri 

b. İşe İade Talepleri 

2. Sendikal Güvencelerden Kaynaklanan Taleplere İlişkin Uyuşmazlıklar 

a. İşçi Kuruluşu Yöneticiliğinin Güvencesiyle İlgili Talepler 

b. İşyeri Sendika Temsilciliğinin Güvencesiyle İlgili Talepler 

c. Sendika Özgürlüğünün Güvencesiyle İlgili Talepler 

III. İhtiyari Arabuluculuğa Tâbi Olan Uyuşmazlıklar 

1. Tarafların Karşılıklı Hak ve Borçlarına İlişkin Toplu İş Sözleşmesi Hükümlerinden Kaynaklanan Talepler 

2. Üyelik ve Dayanışma Aidatlarının Kaynakta Kesme Yöntemiyle Ücretten Kesilip Sendikaya Gönderilmemesinden Kaynaklanan Talepler 

3. Üye ile Sendikası Arasında Ortaya Çıkan Uyuşmazlıklar 

4. İşçi Kuruluşu ile İşçi Kuruluşu Yöneticisi veya İşyeri Sendika Temsilcisi Arasında Ortaya Çıkan Uyuşmazlıklar 

IV. Arabuluculuğa Tâbi Olmayan Uyuşmazlıklar 

1. İşkolu Tespiti 

2. Kuruluş Tüzüğü ile Kuruluşla İlgili Belgelerin Kanuna Aykırılığı 

3. Genel Kurulda Yapılan Organ veya Delege Seçimlerinin İptali 

4. Toplu İş Sözleşmesi Yetkisine İlişkin Uyuşmazlıklar 

5. Yorum Davası 

6. Grev ve Lokavtla İlgili Uyuşmazlıklar 

KAYNAKÇA 

TİCARİ DAVALARDA ARABULUCULUK 

I. GİRİŞ 

II. TİCARİ DAVA 

A. Ticari Davaların Sınıflandırılması 

1. Mutlak Ticari Davalar 

a. Ticaret Kanunu’nda Ticari Dava Olduğu Belirtilen Davalar 

aa. TTK’da düzenlenen hususlardan kaynaklanan davalar 

bb. Türk Medeni Kanunu’ndan doğan davalar 

cc. Türk Borçlar Kanunu’ndan doğan bazı davalar 

aaa. TBK (202 ve 203’üncü) Maddelerinden Doğan Davalar 

bbb. Rekabet Yasağına İlişkin (444 ve 447’inci) Maddeler Kaynaklanan Davalar 

ccc. Yayın Sözleşmesine Dair (487 ile 501’inci) Maddeler 

ddd. Kredi Mektubu ve Kredi Emrini Düzenleyen (515 ile 519 uncu) Maddeler 

eee. Alım ve Satım Komisyonculuğu Sözleşmesine İlişkin (532 ile 545’inci) Maddeler 

fff. Ticari Temsilciler, Ticari Vekiller ve Diğer Tacir Yardımcıları İçin Öngörülmüş Bulunan (547 ile 554’üncü) Maddeler 

ggg. Havale, Saklama Sözleşmesi ve Fikir ve Sanat Eserleri Hakkındaki Maddeler 

aaaa. Havale Hakkındaki (555 ile 560 ıncı) Maddeler 

bbbb. Saklama Sözleşmelerini Düzenleyen (561 ile 580’inci) Maddeler 

cccc. Fikir ve Sanat Eserlerine İlişkin Haklar 

dd. Fikri Mülkiyet Hukukuna Dair Mevzuattan Doğan Davalar 

ee. Ticarete mahsus yerlere ilişkin özel hükümlerden doğan davalar 

ff. Bankalar, diğer kredi kuruluşları, finans kurumları ve ödünç para verme işlerinden doğan davalar 

b. Özel Kanun Hükümleri Gereğince Mutlak Ticari Davalar 

aa. İflas Davaları. 

bb. Kooperatifler Kanunu’ndan doğan davalar 

cc. Konkordato davaları 

dd. Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu 

ee. Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu 

ff. Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun'dan Kaynaklanan Ticari Davalar 

2. Nispi Ticari Davalar 

a. Genel Olarak 

b. Gerekli Şartlar 

aa. Davanın Her İki Tarafı da Tacir Olmalıdır 

bb. Ayrıca Bu İşin Taraflarının Her İkisinin de İşin Ticari İşletmeleriyle İlgili Olması Gerekir 

c. Haksız Fiilden Kaynaklanan Davalar 

d. Ticari İşletme Rehni Kanunu’ndan Kaynaklanan Davalar 

e. Bir Ticari İşletmeyi İlgilendirmeyen Havale, Vedia ve Fikir ve Sanat Eserlerine İlişkin Haklardan Doğan Davalar 

B. Davaların Özellikleri 

1. Görevli Mahkeme 

2. Ticaret Mahkemeleri 

3. Ticaet Mahkemesinde Görülecek Davalar 

a. Ticari Dava 

b. Çekişmesiz Yargı 

4. Ticari Davalara Uygulanacak Usuli Hükümler 

III. TİCARİ DAVALARDA DAVA ŞARTI OLARAK ZORUNLU ARABULUCULUK 

A. Arabuluculuğa Dair Hükümler 

B. Ticari Davalarda Arabuluculuk Usulü 

1. Dava Açmada Arabuluculuk Şartı 

2. Arabulucunun Belirlenmesi 

3. Arabulucunun Yetkisi 

4. Arabulucu’nun Tarafların Adresini Belirlemesi 

5. Arabuluculuk Süresi 

6. Arabuluculuğun Hak Düşürücü ve Zamanaşımı Sürelerine Etkisi 

7. Arabuluculuk Masrafı 

IV. TİCARİ DAVA ÇEŞİTLERİNE DAİR TESPİTLER VE SORUNLAR 

A. Menfi Tespit Davası 

B. İtirazın İptali Davası 

C. Kayıt Kabul Davası 

D. Asliye Ticaret Mahkemesi Dışındaki Ticari Davalar 

E. Kümülatif Talepler 

F. İflas 

G. İflâsta İstihkak Davası 

H. Markanın Hükümsüzlüğüne Dair Davalar 

İ. İhtiyati Haciz/İhtiyati Tedbir 

J. Konkordatonun Feshi Davaları 

K. Anonim Şirket Yönetim Kurulu Üyelerine Karşı Açılacak Sorumluluk Davaları 

KAYNAKÇA 

SİGORTA UYUŞMAZLIKLARINDA ARABULUCULUK 

1. GİRİŞ 

2. ARABULUCULUK SİSTEMİ 

2.1. Arabuluculuk Sistemi Nedir? 

2.2. Arabulucu Kimdir? 

2.3. Arabuluculuk Sistemi Yargı Sistemi ile Rekabet Halinde Midir? 

2.4. Arabuluculuk ve Gizlilik 

2.6. Sonuçlarına Göre Arabuluculuk Uygulamaları 

3. SİGORTA UYUŞMAZLIKLARINDA ARABULUCULUK 

3.1. Genel Olarak 

3.2. Sigorta Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Yoluna Gidilmesinin Avantajları 

3.3. Sigorta Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Uygulamasında Yaşanan Sorunlar 

4. SONUÇ VE ÖNERİ 

KAYNAKÇA 

ARABULUCULUK SÜRECİNDE İDARE KOMİSYONUNUN SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ 

GİRİŞ 

I. ARABULUCULUK MEVZUATI 

A. 6325 Sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu 

B. Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği 

II. İDARE KOMİSYONUNUN TEŞEKKÜLÜ VE İDARENİN TEMSİLİ 

III. İDARE AÇISINDAN ARABULUCULUĞA ELVERİŞLİ UYUŞMAZLIKLAR 

IV. İDARE KOMİSYONU ÜYELERİNİN SORUMLULUĞU 

V. İDARENİN UYUŞMAZLIKLARINDA ARABULUCULUK FAALİYETLERİNİN ETKİLERİ 

V. İDARE KOMİSYONUN KARŞILAŞTIĞI SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ 

A. Arabuluculardan Kaynaklı Sorunlar ve Çözüm Önerileri 

B. Mevzuat Kaynaklı Sorunlar ve Çözüm Önerileri 

C. Komisyon Üyelerine Huzur Hakkı Veya Benzeri Bir Ödeme Yapılmayışı ve Çözüm Önerileri 

SONUÇ 

KAYNAKÇA 

ARABULUCULUĞA BAŞVURU ŞARTININ DAVA DİLEKÇESİ ESAS ALINARAK İNCELENMESİNİN YARATABİLECEĞİ SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ 

I. HAKİMİN DAVACININ BEYANINI ESAS ALMAK ZORUNDA KALMASI 

II. DAVA ŞARTLARI BAKIMINDAN ORTAYA ÇIKAN SORUNLAR 

A. GÖREV VE KESİN YETKİ 

B. DAVA VE TARAF EHLİYETİ 

C. KESİN HÜKÜM VE DERDESTLİK 

III. İLK İTİRAZLAR BAKIMINDAN ORTAYA ÇIKAN SORUNLAR 

A. YETKİ 

B. TAHKİM 

IV. DAVANIN KABULÜ HALİNDE ORTAYA ÇIKAN SORUNLAR 

V. ÇÖZÜM ÖNERİLERİ 

KAYNAKÇA 

ARABULUCUNUN VE ARABULUCULUK MERKEZLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ 

GİRİŞ 

I. ARABULUCUNUN VERGİLENDİRİLMESİ 

II. BAĞIMLI /SİGORTALI ÇALIŞAN ARABULUCU OLABİLİR Mİ? 

III. İHTİYARİ ARABULUCULUKTA VERGİLENDİRME 

IV. ARABULUCULUK MERKEZLERNİN VERGİLENDİRİLMESİ 

SONUÇ 

BİR İLAM FORMU OLARAK SON TUTANAĞIN ETKİ VE SONUÇLARI 

I. ANLAŞMANIN İLAMLAŞMA SÜRECİ 

II. İLAM FORMLARI 

III. STANDARTLARLA UYUMSUZ ANLAŞMANIN AKIBETİ 

IV. AKREDİTE OLMA VE İNFAZ EDİLEBİLİRLİK BRÖVESİ ALMAK 

V. İNCELEMENİN SINIRLARI VE SORGULAMA YASAĞI 

A. İlişmezlik Etkisi 

B. İnfaz/Gözetilme Etkisi 

1. Gerekçenin Gözetilme Etkisi 

2. Tutanakların İnfaz Etkisi 

3. İnfaz Otoritelerinin Yetki ve Sorumlulukları 

4. AİHM Tecrübeleri ve İnfaz Etkisi 

C. Erteleme Etkisi 

D. Kanun Yolu Etkisi 

Sonuç: 

UZLAŞTIRMANIN TAZMİNAT HUKUKU YÖNÜNDEN SONUÇLARI: TRAFİK KAZALARI ÖRNEĞİ ÜZERİNDEN BİR İNCELEME 

I. Giriş 

II. Konunun Sınırlandırılması 

III. Uzlaştırma Raporunun Tazminat Hukuku Bakımından Sonucu 

A. Genel Olarak 

B. Hükmün Uygulama Alanı 

C. Hükmün Üçüncü Kişilere Etkisi 

D. Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar 

SONUÇ 

KAYNAKÇA 

ARABULUCUNUN REDDİ 

ARABULUCULUK SÜRECİNE DUYULAN GÜVENİN OLUŞMASINDA ARABULUCULUK MERKEZLERİNİN YERİ VE ÖNEMİ 

MENFAAT TEMELLİ ARABULUCULUK SİSTEMİNİN ETİK KURALLAR ÇERÇEVESİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ 

I. Giriş 

II. Arabuluculuk Tanımı 

III. Arabuluculuk Sürecinde Taraf Menfaatinin Tanımı 

IV. Kolaylaştırıcı Arabuluculuk Kavramı 

V. 6325 Sayılı Kanun’a Göre Türk Hukuku’nda Arabulucunun Rolü 

VI. Arabuluculuk Kanununda Yer Alan Etik Kurallar ve Türkiye Arabulucular Etik Kuralları 

VII. Amerika Birleşik Devletleri’nde Düzenlenen Etik Kurallar ve Düzenlenme Süreçleri 

VIII. Avrupa Etik Kuralları ve CEPEJ İlkeleri 

IX. Arabuluculukta Tarafsızlık Kavramı ve Kapsamı 

X. Menfaat İlişkisi ve Çatışması 

XI. Kendi Kararını Verme Hakkı 

XII. Sürecinin Niteliği ve Görevin Özenle Yerine Getirilmesi 

XIII. Değerlendirme 

KAYNAKLAR 

ARABULUCULUK ZORUNLU OLMALI MI? İTALYAN HUKUKU İLE BİR KARŞILAŞTIRMA 

I. Giriş 

II. Arabuluculuğun yaygınlaştırılması metodu olarak zorunlu arabuluculuk 

III. İtalyan Hukukunda arabuluculukta avukatla temsil zorunluluğu 

IV. İtalyan Hukukunda Arabuluculuğun Zorunlu Olduğu Alanların Genişliğinin Nedenleri 

V. Sonuç 

KAYNAKÇA 

FRANSIZ HUKUKUNDA ARABULUCULUK 

GİRİŞ 

I. Fransa’da Arabuluculuğun Hukuki Gelişimi 

II. Arabulucu 

III. Hukuki Arabuluculuk 

IV. Aile Hukukunda Arabuluculuk 

SONUÇ 

KAYNAKÇA 

ALMAN HUKUKU’NDA ARABULUCULUK 

I. GİRİŞ 

II. AVRUPA BİRLİĞİ’NDE ARABULUCULUĞA İLİŞKİN YASAL DÜZENLEMELER 

III. AVRUPA BİRLİĞİ 2008/52/EC sayılı DİREKTİF İLE ORTAYA KONULAN ARABULUCULUĞA İLİŞKİN TEMEL İLKELER 

IV. ALMAN HUKUKU’NDA ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM YOLLARI: UZLAŞMA VE ARABULUCULUK 

A. Dava Öncesi Zorunlu ADR Müracaatı: §15a EGZPO 

B. Mahkeme içi Arabuluculuk (gerichtsinterne Mediation) 

V. ALMAN ARABULUCULUK KANUNU 

A. Alman Arabuluculuk Kanunu’nun Tarihsel Süreci 

B. Alman Arabuluculuk Kanunu’nda Gizlilik, İcra Edilebilirlik ve Zamanaşımı 

1. Gizlilik (Verschwiegenheitspflicht– §4 MediationsG) 

2. İcra Edilebilirlik 

3. Zamanaşımı (Verjährungsfristen) 

C. Arabulucunun Görev ve Yükümlülüklerine İlişkin Düzenlemeler 

D. Arabulucunun Eğitimi 

VI. ALMAN ARABULUCULUK KANUNU VE TÜRK ARABULUCULUK KANUNU KARŞILAŞTIRMASI 

KAYNAKÇA 

İNGİLTERE’DE ARABULUCULUK 

GİRİŞ 

ARABULUCULUĞA İLİŞKİN DÜZENLEMELER 

İNGİLTERE’DE ARABULUCU OLMAK 

ARABULUCULUK ZORUNLU MU? 

ARABULUCULUK SÜRECİ 

KAYNAKÇA 

I. İSTANBUL BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARLARI 

II. YARGITAY KARARLARI 

III. UYUŞMAZLIĞIN GİDERİLMESİ İSTEMİNE KONU BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARLARI 

IV. ANTALYA BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI 

V. YARGITAY KARARI GEREKÇESİ 

VI. SONUÇ 

Kavram Dizini