Galata Bankerleri – 1

Finans Tarihinin gerçeklerini öğrenmeden Genel İktisat Tarihini anlamak, Genel İktisat Tarihini bilmeden de genel tarihi kavramak mümkün değildir. Bunun nedeni Batı Kapitalizminin tarihinde özellikle 19. yüzyılın ikinci yarısından bu yana olan Uluslararası ilişkileri, savaşları, siyasal ve ekonomik gidişatı, finans konularını gündeme getirmeden doğru biçimde değerlendirmenin mümkün olmamasıdır. Nitekim Osmanlı İmparatorluğu’nun son seksen –yüz yılı buna iyi bir örnektir.

Finans esas itibariyle paranın toplanması ve tahsisi için gerekli kurumların varlığına dayanır. Bu kurumların en önemlileri Banka, Borsa ve Sigorta’dır. Bunların iyi işlenmesi o ülkedeki güvenlik ortamından, adalet sistemine, ulaşım olanaklarından, iletişim düzeyine kadar uzanan bir büyük mekanizmanın iyi işlemesine bağlıdır. Rönesans’tan bu yana Batı ülkeleri borç para vermek isteyenlerle, borç para almak isteyenlerin en rahat bir şekilde bir araya gelebilecekleri ortamı yaratmak için, bugün de devam eden, bir yarış içinde olmuşlardır. Batı’da ilk ticari bankanın 14. asırda, (Medici Bankası; 1397), ilk merkez bankasının 17. asırda (Sveriges Riksbank; 1668) kurulmuş olduğunu düşünürsek, Osmanlı Devleti’nin bu konuda ne kadar geç kalmış olduğunu daha iyi anlarız.