Sac Metallerin Şekillendirilmesi Kesme – Bükme – Kalıp – Derin Çekme – İş ve Takım Bağlama Prof. Dr. Muammer Gavas  - Kitap

Sac Metallerin Şekillendirilmesi

Kesme – Bükme – Kalıp – Derin Çekme – İş ve Takım Bağlama

2. Baskı, 
Eylül 2020
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
440
Barkod:
9789750260834
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
390,00
24 saat içerisinde temin edilir.
Kitabın Açıklaması
Bu kitabın amacı, sac metalleri, sac metallerin şekillendirilmesinde kullanılan yöntemleri, bu yöntemlerin uygulanmasında kullanılan kalıpları/takımları ve sac metal malzemenin şekillendirilmesi esnasında uğradığı mekanik özellik değişimlerini tanıtmaktır.
Sac metallerin kesme veya plastik deformasyon yoluyla şekillendirilmesi günümüzde karşılaşılan en yaygın üretim yöntemlerinden bir tanesidir. Bu yöntem kullanılırken sac malzemelerin üretilmesi, mekanik özellikleri, parça üretimi esnasında kazandığı mekanik özellik değişimleri, kalıpların/takımların tasarımı, imalatı, ısıl işlemleri, montajı, aşınması konularında bilgi sahibi olunması gerekmektedir. İşte bu kitapta bu konular ayrıntılı olarak şekil ve çözümlü problem örnekleri ile ele alınmıştır.
Önemli bir ihtiyacı karşılayacağına inandığımız bu kitap, uzun yıllar mesleki ve teknik eğitimde, teknik eğitim ve teknoloji fakültelerinde görev yapmış, bizzat teorik ve uygulamalı eğitimin içinde bulunmuş, bu eğitimleri yönetmiş, bu konularda çeşitli firmalara danışmanlık yapmış, resmi ve özel projelerde görev almış yazarın bilgi ve tecrübe aktarımıdır.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Sac Üretimi
.
Kesme Kalıpları
.
Bükme Kalıpları
.
Yan Çakılı Kalıplar
.
Uç Kesme Prensibiyle Çalışan Ardışık Kalıplar
.
Keserek Ayırma (Artık Kesme) Prensibiyle Çalışan Ardışık Kalıplar
.
Çok Adımlı (Progressiv) Kalıplar
.
Kalıpların Isıl İşlemleri
.
Derin Çekme
.
İş parçası ve kesici takımların bağlanması
.
Bağlama Kalıpları
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
Önsöz 
5
Şekiller, Çizelgeler ve Tablolar Listesi 
17
1. BÖLÜM:
SAC METALLER
1.1. Giriş 
33
1.2. Yüksek fırın ürünleri 
34
1.2.1. Yüksek fırın ürünleri 
35
1.2.2. Sac metal levhalar 
35
1.2.3.Sac metal kusurları 
40
2. BÖLÜM:
KALIPLAR VE KESME KALIPLARI
2.1. Giriş 
43
2.2. Kalıp çeşitleri 
43
2.3. Kesme Kalıpları 
44
2.3.1. Kesme 
44
2.3.2. Kesme boşluğu 
48
2.3.3. Aşırı kesme boşluğu 
53
2.3.4. Yetersiz kesme boşluğu 
54
2.4. Açısal Boşluk 
55
2.5. Kesme Yüksekliği 
57
2.6. Kesme Kuvveti 
58
2.7. Kesme Enerjisi 
61
2.8. Kesme İşlemleri 
62
2.8.1. Doğrusal kesme işlemleri (Şerit kesme) 
62
2.8.1.1. Düz bıçaklarla kesme 
62
2.8.1.2. Dönel bıçaklarla kesme 
62
2.8.2. Eğrisel kesme işlemleri 
64
2.8.2.1. Çevresel kesme 
64
2.8.2.2. Delik delme 
64
2.8.2.3. Kısmi kesme 
65
2.8.2.4. Birbirine çok yakın ardışık delik (Perfore) delme 
65
2.8.2.5. Kenara çentik açma 
65
2.8.2.6. Küçük adımlı ardışık kesme 
66
2.8.2.7. Uç kesme 
66
2.8.2.8. Keserek ayırma (Artık kesme) 
67
2.8.2.9. Kesilmiş Parçayı Tıraşlama 
67
2.8.2.10. Çekilmiş parçayı tıraşlama 
68
2.8.2.11. Metal dışı malzemelere (Fiber, kauçuk vb.) delik açma 
69
2.8.2.12. Kalıpta hassas kesme 
70
2.8.2.13. Çubukların Kesilmesi 
72
3. BÖLÜM:
BÜKME
3.1. Giriş 
75
3.3. Düz parça boyunun hesaplanması (Tam boy–ilkel boy) 
82
3.4. Bükme işlemleri 
84
3.4.1. “V” bükme 
84
3.4.2. “U” bükme 
85
3.4.3. Tek taraflı bükme 
87
3.4.4. Haddeleyerek biçimlendirme 
89
3.4.5. Flanş yapma 
90
3.4.6. Boru bükme 
91
3.4.7. Diğer bükme işlemleri 
92
3.5. Şişirme 
94
3.6. Geri esneme 
94
3.6.1. Geri esnemenin önlenmesi 
95
3.7. Gererek şekillendirme 
99
3.8. Kauçukla şekillendirme 
99
3.9. Körüklerin imalatı 
101
3.10. Sıvama 
101
4. BÖLÜM:
KALIP ELEMANLARI
4.1. Giriş 
103
4.2. Zımbalar 
105
4.2.1. Kesme zımbasının yapılışı 
111
4.2.2. Kalıbın (dişi) yapılışı 
112
4.2.3. Zımbaların zımba plakasına bağlanması 
113
4.3. Zımba plakaları 
117
4.4. Kalıpların yapım safhaları 
118
4.4.1. Tasarım safhası 
118
4.4.2. Projelendirme 
119
4.4.3. Yapım safhası 
119
4.4.4. Kalıbın tezgâha bağlanması ve deneme üretiminin yapılması: 
120
5. BÖLÜM:
KALIP ELEMANLARI İLE İLGİLİ HESAPLAMALAR
5.1. Sap Orta Noktasının Bulunması 
123
5.2. Zımba flambaj boyu 
127
6. BÖLÜM:
MALZEME ŞERİTLERİ
6.1. Malzeme Şeritleri 
131
6.2. Tek Parça Olarak Kullanılan Malzemeler 
131
6.3. İş parçasının Şeride Yerleştirilmesini Etkileyen Faktörler 
131
6.4. Şerit Malzeme Yerleşim Planları 
133
6.5. Malzeme şeritlerinde verim 
140
6.6. Dayama etkisi 
140
6.7. Malzeme Şeridi Yan İticileri 
141
7. BÖLÜM:
PARMAK VE PİM DAYAMALI KALIPLARI
7.1. Şerit İlerletme Durumuna Göre Kalıpların Çalışma Sistemleri 
143
7.2. Malzeme Şeridinin Elle İlerletildiği Parmak ve Pim Dayamalı Kalıpların Çalışma Sistemleri 
143
8. BÖLÜM:
YAN ÇAKILI KALIPLAR
8.1. Yan Çakılar 
159
8.2. Malzeme şeridinin elle ilerletildiği yan çakılı kalıpların çalışma sistemleri 
160
8.3. Otomatik ilerletmeli kalıplar 
164
8.3.1. Otomatik ilerletme mekanizmaları 
164
9. BÖLÜM:
UÇ KESME PRENSİBİYLE ÇALIŞAN ARDIŞIK KALIPLAR
9.1. Uç Kesme Prensibiyle Çalışan Ardışık Kalıplar 
169
9.2. Uç kesme biçimleri 
169
9.3. Uç kesme prensibiyle çalışan ve bir vuruşta iki parça üreten ardışık kalıplar 
171
10. BÖLÜM:
KESEREK AYIRMA (ARTIK KESME)
PRENSİBİYLE ÇALIŞAN ARDIŞIK KALIPLAR
10.1. Keserek ayırma prensibiyle çalışan ardışık kalıplar 
177
11. BÖLÜM:
ÇOK ADIMLI (PROGRESSIVE) KALIPLAR
11.1. Çok adımlı / ilerlemeli (progressive) kalıplar 
183
11.2. Kalıp çeşidi seçiminde çok adımlı kalıpların diğer basit (Tek operasyonlu) ve bileşik kalıplarla karşılaştırılması 
186
11.3. Sac Metal Konstrüksiyonlu Parçaların Üretilmesinde Kullanılan Özel Yöntemler 
188
12. BÖLÜM:
KALIP ÖLÇÜLERİ VE TOLERANSLARI
12.1. Kalıp ölçülerinin belirlenmesi 
191
12.1.1. Şerit malzeme kanalı genişliği 
191
12.1.2. Kılavuz plakası kalınlığı 
194
12.1.3. Zımba plakası kalınlığı 
194
12.1.4.Zımba/kalıp destek plakası 
194
12.2. Kalıp elemanlarının toleransları 
197
13. BÖLÜM:
SAC METAL KALIPÇILIĞINDA KULLANILAN PRESLER
13.1. Giriş 
199
13.2. Preslerin sınıflandırılması 
200
14. BÖLÜM:
KALIPLARIN ISIL İŞLEMLERİ
14.1. Giriş 
205
14.2. Kalıp çelikleri 
208
14.2.1. Takım çeliklerinin seçimi 
212
14.3. Çeliklerin ısıl işlemleri 
212
14.3.1. Austenite dönüştürme 
213
14.3.2. Sertleştirme 
214
14.3.2.1. Sertleştirme işlemi 
216
14.3.2.2. Direk sertleştirme 
217
14.3.2.3. Zamana bağlı sertleştirme 
217
14.3.3. Temperleme 
217
14.4. Takım çeliklerinin ısıl işlem kademeleri 
218
14.5. Çeliklerin optimum talaş kaldırma yapıları 
220
15. BÖLÜM:
SAC METALLERİN ŞEKİLLENDİRİLEBİLİRLİĞİ
15.1. Giriş 
221
15.2. Çekme Testleri 
222
15.2.1. Süneklik Ölçümleri 
226
15.2.2. Toplam Uzama 
226
15.2.3. Deformasyon Sertleşmesi Üssü 
227
15.2.4. Deformasyon Sertleşmesi 
229
15.2.5. Plastik Şekil Değiştirme Oranı 
230
15.2.6. Çekme Oranı Limiti (LDR) 
234
15.2.7. Şekil Değiştirme Hızı Duyarlılığı 
234
15.2.8. Sertlik Ölçümleri 
235
15.2.9. Metalin Özellikleri İle Soğuk İşleme Arasındaki İlişkiler 
236
15.2.10. Şekillendirme Limit Diyagramları 
238
15.3. Çekme Deneyi İçin Test Numunelerinin Hazırlanması 
243
15.3.1. Markalama İşlemleri 
250
16. BÖLÜM:
DERİN ÇEKME
16.1. Giriş 
251
16.2. Derin çekme işlemi ile ilgili terminoloji ve kalıp elemanları 
254
16.3. Derin çekme kalıpları 
263
16.4. Derin çekme işleminin yapılışı 
264
16.5. Derin çekme işleminin analizi 
267
16.6. Derin çekmede metal akışını kontrol etme yöntemleri 
271
16.6.1. Baskı plakası kuvveti yöntemi 
271
16.6.2. Baskı Plakası Boşluğu Yöntemi 
274
16.6.3. Fren çubukları/yatakları yöntemi 
276
16.6.3.1. Fren yatağının tasarımı 
279
16.7. Taslak Malzemeler 
283
16.8. Çekme oranı 
292
16.8.1. Maksimum Çekme oranı (limiti) 
293
16.8.2. Çoklu/kademeli çekme ve oranları 
293
16.9. Çekme kuvveti 
297
16.10. Çekme enerjisi 
301
16.11. Çekme boşluğu 
302
16.12. Çekilmiş Parçaların İncelenmesi 
303
16.13. Derin çekilmiş parçaların diğer işlemleri 
304
16.14. Derin çekme yöntemleri 
305
16.14.1. Düz çekme (Çekme) 
305
16.14.2. Ters çekme 
305
16.14.3. Ardışık çekme 
307
16.15. Bazı derin çekme uygulamaları 
308
16.15.1. İki defa çekme 
308
16.15.2. Küresel Parçaların Çekilmesi 
308
16.15.3. Kola Kutusunun İmalatı 
308
16.15.4 Kesit daraltma 
311
17. BÖLÜM:
DERİN ÇEKME İÇİN TASLAK MALZEMELERİN HAZIRLANMASI
17.1. Giriş 
317
17.2. Dairesel Test Numunelerinin Hazırlanması 
317
17.3. Optimum Taslak Malzeme Biçimleri 
320
17.3.1. Optimum Taslak Malzeme Tasarımı İçin Kullanılan Metotlar 
321
17.5.1. Silindirik Derin Çekmede Optimum Taslak Malzeme Şekli 
322
17.5.2. Kare veya dikdörtgen derin çekmede optimum taslak malzeme şekli 
326
17.5.3. Karmaşık şekilli derin çekmede optimum taslak malzeme şekli 
335
17.5.4. Kademeli Derin Çekmede Optimum Taslak Malzeme Şekli 
336
18. BÖLÜM:
DERİN ÇEKMEDE ÖZEL YÖNTEMLER
18.1. Giriş 
339
18.2. Bilyeli baskı plakası kullanılarak derin çekme 
339
18.3. Hava etkili baskı plakası kullanılarak derin çekme 
341
18.4. Spiral yaylı baskı plakası kullanılarak derin çekme 
343
18.5. ABS sistemi ile derin çekme 
344
18.6. Suda çekme tekniği (Acquadrawing) 
345
19. BÖLÜM:
DERİN ÇEKME KUSURLARI
19.1. Giriş 
349
19.2. Buruşma 
349
19.2.1. Buruşmayı etkileyen faktörler 
350
19.2.2. Buruşma Başlangıcında Gerilme Analizi 
351
19.2.3. Buruşma kriterleri 
354
19.2.4. Buruşmanın önlenmesi 
354
19.3. Kopma / Yırtılma 
357
19.4. Kulaklanma 
360
19.5. Aşınma 
361
19.5.1. Kalıp Aşınmasını Etkileyen Faktörler 
361
19.5.2. Yüzey kalitesi 
362
19.5.3. Dairesel profilli kalıp ağızlarında aşınma 
363
19.5.4. Kalıp ağzı profilinin optimizasyonu 
365
19.5.5. Yağlama etkisi 
366
19.6. Diğer derin çekme kusurları 
367
20. BÖLÜM:
İŞ KALIPLARI TASARIMI
20.1. Giriş 
369
20.2. Bağlama kalıpları ve tasarımı 
370
20.2.1. Bağlama Kalıpları İçin Tasarım Kriterleri 
370
20.2.2. Tasarım Safhaları 
373
20.2.3. İş Parçasını Yerleştirme Prensipleri 
373
20.3. Sabit ve Hareketli Bağlama Elemanlarının Tasarım Prensipleri 
374
21. BÖLÜM:
İŞ PARÇALARI VE KESİCİ TAKIMLARIN BAĞLANMASI
21.1. İş parçalarının bağlanması 
377
21.2. Kesici takımların bağlanması 
381
22. BÖLÜM:
BAĞLAMA KALIPLARI
22.1. Konvansiyonel Bağlama Kalıpları 
383
22.2. Modüler Bağlama Kalıpları 
390
22.3. Grup Delme ve Bağlama Kalıpları 
394
22.4. Montaj Kalıpları 
394
22.5. Manyetik İş Parçası Bağlayıcıları 
394
23. BÖLÜM:
EKLER
Ek–1. Takım ve Kalıp Çelikleri 
397
Ek–2. Takım Çeliklerinin Sınıflandırılması 
398
Ek–3. Pres Kalıpları ve Takımları İçin Tavsiye Edilen Çelikler 
399
Ek–3. Pres kalıpları ve takımları için tavsiye edilen çelikler (Devam) 
400
Ek–4. Bazı Malzemelerin Oda Sıcaklığındaki Ortalama Mekanik Özellikleri 
401
Ek–5. Tavlanmış çeliklerde sıcaklık derecelerine göre renkler. 
402
Ek–6. Metallerin İşlenebilirlik Dereceleri 
403
Ek–7. Malzemelerin Sertlik ve Çekme Dayanımı–Sertlik İlişkileri Çizelgesi 
404
Ek–8. Alüminyumun İşleme Özellikleri 
405
Ek–9. Nikelin Mekanik Özellikleri 
406
Ek–10. Bakır alaşımlarının fiziksel özellikleri 
407
Ek–11. Metallerin ergime dereceleri 
408
Ek–12. Takım ve Kalıp Çeliklerinin Isıl İşlem Özellikleri 
409
Ek–13. Çeliklerin ısıl işlem özellikleri 
411
Ek–14. Bazı Çeliklerin Mekanik Özellikleri 
414
Ek–15. Alüminyum Alaşımlarının Mekanik Özellikleri 
415
Ek–16. Metallerin kristal yapıları ve atom yarıçapları 
419
Ek–17. Çeşitli malzemelerin değişik dünya standartlarındaki karşılıkları 
420
Ek–18. Sertlik Ölçme Metotlarının Özellikleri ve İşaretleri 
436
Ek–19. Erdemir 6112 (DC01) Sac Malzemenin Özellikleri 
437
Ek–20. Takım Çeliklerinin Uygulama Alanları ve Seçimi 
438
Kaynaklar 
439