Dokuzuncu Baskıya Önsöz
7
Sekizinci Baskıya Önsöz
7
Tablolar, Şekiller ve Resimler Listesi
23
SİGORTANIN ÖNEMİ VE TARİHİ
A. Bir Risk Unsuru Olarak Sigortanın Önemi
29
1. İnsanlarda Güven Duygusu Yaratmaktadır
30
2. Aynı Amaç Doğrultusunda Dayanışmayı Sağlamaktadır
30
3. Kredi Olanaklarının Genişletilmesinde Önemli Araçtır
30
4. Risk Yönetimi ve Risk Analizi
31
B. Sigortanın Oluşturduğu Fon İtibariyle Önemi
31
1. Yatırımlar için Kaynak Yaratmaktadır
32
2. Ülke Ekonomisi İçin Üretim Yaratmaktadır
33
3. Uluslararası Gelişmelere Katkı Sağlamaktadır
34
A. Dünyada Sigortanın Gelişimi
36
B. Türkiye’de Sigorta Tarihi ve Gelişimi
40
SOSYAL SİGORTA İLE ÖZEL SİGORTA
I. SOSYAL GÜVENLİK ASGARİ NORMLARI
51
A. İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları
52
H. Aile Gelirinin Yetersiz Kalması
53
III. ÖZEL SİGORTALAR İLE SOSYAL SİGORTALAR ARASINDAKİ FARKLILIKLAR
55
IV. TÜRKİYE’DE SOSYAL SİGORTA UYGULAMALARI
55
A. T.C. Emekli Sandığı
56
B. Sosyal Sigortalar Kurumu
56
E. Sosyal Yardımlar– Sosyal Yardım Kuruluşları
57
F. Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası (01 Ekim 2008 Tarihi İtibariyle)
58
G. Bireysel Emeklilik Sistemi
59
1. Bireysel Emeklilik Sisteminin Tanımı
60
2. Bireysel Emeklilik Sisteminin Amaçları
60
3. Bireysel Emeklilik Sisteminin İşleyişi
60
3a. Bireysel/Grup Katılım ve Otomatik Katılım
61
3b. Katkıların Yatırıma Yönlendirilmesi
63
3c. Gider ve Kesintiler
63
3e. Denetim ve Gözetim
65
3f. Vergi ve Devlet Katkısı
66
3g. BES Birikimleri Karşılığında Kredi İmkanları
67
4. Katılım Bireysel Emeklilik Sistemi
68
V. TÜRKİYE’DE ÖZEL SİGORTA HUKUKU
68
D. Sigorta Tarifeleri ve Talimatları
71
E. Mahkeme İçtihatları ve Doktrin
72
F. Bakanlar Kurulu Kararı, Tüzük Talimatname ve Bakanlık Tebliği
72
TEMEL SİGORTACILIK BİLGİLERİ
I. RİSK FAKTÖRÜ VE SİGORTA HANGİ İHTİYAÇTAN DOĞMUŞTUR?
77
A. Sosyal Risk Faktörleri
77
B. Fiziksel Risk Faktörleri
78
C. Ekonomik Risk Faktörleri
79
D. Politik Risk Faktörleri
79
III. RİSK VE SİGORTA ARASINDAKİ İLİŞKİ
79
IV. SİGORTA HUKUKUNDA RİSKİN ÖZELLİKLERİ
81
VII. SİGORTANIN TARAFLARI
86
A. Sigorta Şirketi (Sigortacı)
87
D. Sigortadan faydalanan taraf
92
2. İpotekli/Rehinli Alacaklı
92
3. Zarar Gören 3. Şahıs
93
VIII. SİGORTA TARAFLARININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ
94
A. Sigortalı ve Sigorta Ettirenin Yükümlülükleri
94
2. Prim Ödeme Yükümlülüğü
95
3. Rizikonun Gerçekleşmesi Halinde Bildirme Yükümlülüğü
96
4. Hasar Sonrası Zararı Hafifletme ve Kurtarma Yükümlülüğü
96
B. Sigortacının (Sigorta Şirketinin) Yükümlülükleri
97
1. Sigorta Poliçesi Düzenlemek
97
2. Verilen Teminatları Belirtmek
97
3. Hasar Durumunda Tazminatı Ödemek
98
4. Şirket Bünyesini Zarara Uğratmayacak Önlemleri Alma Yükümlülüğü
99
5. Giderleri Ödeme Borcu
99
A. Türk Ticaret Kanunu’na Göre Prim
100
B. Prim Tespit Kuralları
101
C. Sigorta Primi Tespit Yöntemleri
101
X. SİGORTA BEDELİ VE SİGORTA DEĞERİ
103
1. Tam Hasar Durumunda
106
2. Kısmi Hasar Durumunda
106
XII. BİRDEN ÇOK SİGORTA
108
SİGORTANIN TEMEL PRENSİPLERİ
I. MUTLAK İYİ NİYET PRENSİBİ (Azami İyi Niyet Prensibi)
115
II. SİGORTALANABİLİR MENFAAT İLİŞKİSİ PRENSİBİ
117
III. RİZİKONUN VARLIĞI PRENSİBİ
118
IV. YAKIN SEBEP PRENSİBİ
119
VI. RÜCU PRENSİBİ (Halefiyet Prensibi)
121
VII. HASARA KATILIM PRENSİBİ
123
I. SİGORTA TEKLİF FORMU
125
A. Teklif Formlarında Bulunması Gereken Unsurlar
126
B. Sigortacının Teklif Formu Kabul Şartları
127
C. Yanlış Beyanın Yaptırımları
128
II. Bilgilendirme Formu
128
III. SİGORTA POLİÇESİ
130
A. Sigorta Poliçesinin Özellikleri
131
B. Sigorta Poliçesinin Unsurları
131
C. Sigorta Sözleşmesinin Başlaması
133
D. Sigorta Sözleşmesinin Sona Ermesi
133
1. Sözleşme Süresinin Bitmesi
133
2. Riskin Gerçekleşmesi
134
3. Riskin Gerçekleşme İhtimalinin Ortadan Kalkması
134
4. Karşılıklı Anlaşma ile Sona Erme
135
5. Taraflardan Birinin İsteğiyle Sona Erme
135
6. Acze (Aciz) Hale Düşme
135
7. Sigortalı Malın Sahibinin Değişmesi
136
IV. GEÇİCİ SİGORTA POLİÇESİ (MUVAKKAT SİGORTA İLMUHABERİ)
136
V. YENİLEME SENEDİ (TECDİTNAME/TEMDİTNAME)
137
VII. SİGORTA ŞEHADETNAMESİ
138
VIII. İBRANAME/FERAGATNAME
138
SİGORTACILIKTA YÖNETİM ORGANİZASYONU VE
ÜRETİM KAYNAKLARI (ARACILARI)
1. Anonim Şirket Statüsünde Kurulan Geleneksel Sigorta Şirketleri
144
b. Denetim ve Teftiş Kurulu
146
d. Genel Müdür ve Genel Müdür Yardımcıları
147
e. Seksiyon Birimleri
147
ea. Satış ve Pazarlama
148
eb. Operasyon ve Müşteri Hizmetleri
148
ed. Şirket Sekretaryası ve Hukuk
149
ee. Finans ve İç Denetim
149
ef. İnsan Kaynakları ve Eğitim
149
eg. Bilgi Teknolojisi
150
eh. Reklam ve Halkla İlişkiler
150
ei. Aktüer ve Fiyatlama
150
2. Kooperatif Şirket Statüsünde Kurulan Sigorta Şirketleri
153
a. Katılım (Tekafül) Sigortacılığın İşleyişi
154
b. Katılım (Tekafül) Sigorta Modelleri
156
ba. Mudarebe Sigorta Modeli
156
bb. Vekâlet Sigorta Modeli
156
bc. Karma Sigorta Modeli
157
c. Türkiye Katılım Sigortacılığı Uygulaması
157
d. Katılım Sigortaların Yapabileceği Yatırım Araçları
159
1. Üretim Bölümünü İlgilendiren Birimler
160
aa. Acente Yetkisinin Verilmesi
160
ac. Acentelik Yapacaklarda Aranacak Nitelikler
164
ae. Öğrenim Düzeyi ve Mesleki Deneyim
167
af. Asgari Ödenmiş Sermaye/Malvarlığı
169
ag. TOBB Tarafından Levhaya Kayıt İçin Gerçek/Tüzel Kişi ve Teknik Personelden İstenen Belgeler
169
ağ. Acente Fiziki Mekan ve Teknik Altyapı Yeterliliği
170
ah. Acentelik Yapamayacaklar
171
aı. Acente Tarafından Sigorta Primlerinin Tahsili ve Mutabakatı
172
ai. Sigorta Acentesi Başvurusunun Kabulü
173
aj. Acentelik Faaliyetinin Sona Ermesi
174
ak. Acentelerin Tutmakla Yükümlü Oldukları Defterler
174
al. Prim Üretiminde Acentelerin Payı
176
ba. Brokerlik Yapacaklarda Aranacak Nitelikler
177
bb. Asgari Ödenmiş Sermaye, Özsermaye ve Malvarlığı
179
bc. Broker Çalışma Esasları
180
c. Prodüktör (14 Haziran 2007 Tarihli 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu ile Kaldırılmıştır)
182
2. Üretim Bölümünü İlgilendirmeyen Yardımcı Bölümler
182
aa. Aktüerlerde Aranan Koşullar
183
ac. Aktüerlerin Sorumlulukları ve Çalışma Esasları
184
ba. Eksperlerde Aranılan Nitelikler ve İşleyişi
185
bb. Sigorta Eksperlik Dallarına Göre Ruhsatname (Branşları)
187
bc. Tüzel Kişi Eksperler
188
SİGORTA SİSTEMİNDE BULUNAN KURUMLAR
I. TÜRK SİGORTA SEKTÖRÜNDE BULUNAN KURUMLAR
191
A. Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu
192
1. SEDDK'nın Görev ve Yetkileri
192
2. SEDDK'nın İşleyişi
192
B. Türkiye Sigorta Birliği (Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği)
193
2. Birliğin Amacı ve Görevleri
194
4. Birliğin Organları
195
5. Birliğin Gelirleri
197
C. Sigorta Tahkim Komisyonu
197
a. Sigorta Raportöründe Aranan Koşullar
198
b. Sigorta Raportörü Çalışma Esasları
199
a. Sigorta Hakemlerinde Aranan Koşullar
200
b. Sigorta Hakemlerinin Çalışma Esasları
200
c. Sigorta Hakemini Red
203
d. Hakemin Uyuşmazlığa Bakamayacağı Haller
203
3. İtiraz Hakem Heyeti
204
D. Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK)
204
1. Tarihçesi ve Amacı
205
c. Hasar Tespit Görevlileri
208
d. Hizmet Alınan Diğer Kuruluşlar
208
3. Denetim ve Gözetim
208
4. Sigorta Şirketleri ve Acenteleri
208
5. Kaynaklar ve Ödeme Gücü
209
E. Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi
209
1. Alt Bilgi Merkezleri
210
a. Trafik Sigortası Bilgi ve Gözetim Merkezi (TRAMER)
211
b. Sağlık Sigortası Bilgi ve Gözetim Merkezi (SAĞMER)
212
c. Hayat Sigortası Bilgi ve Gözetim Merkezi (HAYMER)
212
d. Sigorta Hasar Takip Bilgi ve Gözetim Merkezi (HATMER)
212
F. Karayolları Trafik Güvence Hesabı
213
1. Hesap Yönetim Komitesi
213
2. Hesap Yönetim Komitesinin Görevleri
214
4. Hesaba Başvurulabilecek Haller
214
6. Güvence Hesabı Kapsamındaki Sigortalar
215
7. Güvence Hesabı'ndan karşılanmayacak zararlar nelerdir?
215
G. Türkiye Motorlu Taşıt Bürosu
216
1. Türkiye Motorlu Taşıt Bürosu'nun görevi
216
2. Riskli Sigortalar Havuzu
217
H. Emeklilik Gözetim Merkezi A.Ş. (E.G.M.)
217
2. Görevler ve Çalışma Esasları
218
I. Tarım Sigortaları Havuzu (TARSİM)
219
1. Bitkisel Ürün Sigortası
221
3. Hayvan Hayat Sigortası
222
4. Kümes Hayvanları Hayvan Hayat Sigortası
222
5. Su Ürünleri Sigortası
222
6. Arıcılık (Arılı Kovan) Sigortası
222
7. İlçe Bazlı Kuraklık Verim Sigortası
223
8. Devlet Destekli Gelir Koruma Sigortası
223
J. Sigortacılık Eğitim Merkezi (SEGEM)
223
K. Sigorta Sektörü Sivil Toplum Kuruluşları
224
1. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB)
224
a. Sigorta Acenteleri Sektör Meclisi
225
b. Sigorta Acenteleri Sektör Meclisinin görevleri
226
c. Sigorta Acentesi İcra Komitesi
226
ca. İcra Komitesinin Görevleri
226
cb. Levhaya kayıt işlemleri
227
d. Sigorta Eksperleri İcra Komitesi
228
da. İcra Komitesinin görevleri
228
2. Türk Sigorta Enstitüsü Vakfı (TSEV)
229
4. Sigorta ve Reasürans Brokerleri Derneği
230
5. Genç Sigortacılar Derneği (Genel Sigortacılar Derneği)
230
6. Sigorta Aracıları Derneği (SAB)
231
7. Türkiye Sigorta Eksperleri Derneği
231
8. Sigorta Hukuku Türk Derneği
231
9. Sigorta Tatbikatçıları Derneği (STD)
231
10. Tarım Sigortaları Vakfı
231
11. Tüm Sigorta İstihsalcileri Derneği(İstanbul Sigorta Acenteleri Derneği)
232
13. Türkiye Sigorta Acenteleri Federasyonu (TÜSAF)
232
14. Sigorta Acenteleri Derneği (SADER)
232
II. ULUSLARARASI SİGORTA SİSTEMİNDE BULUNAN KURUMLAR
233
II. REASÜRANS İŞLEYİŞİNDE BAZI KAVRAMLAR
238
B. Reasürans Komisyonu
238
C. Konservasyon (Saklama Payı, Retansiyon)
238
III. REASÜRANSIN İŞLEVLERİ
239
IV. REASÜRANS PİYASALARI
242
A. Reasürans Satıcıları
242
1. Profesyonel Reasürans Şirketleri
242
2. Sigorta Şirketleri
243
3. Llyod’s Sendikaları
243
4. Sigorta ve Reasürans Borsaları
243
5. Milli Reasürans Kuruluşları
243
6. Yetkili (Underwriting) Acenteleri
244
8. Dahili Sigorta Şirketleri (Bünyesel Sigorta Kuruluşları)
244
B. Reasürans Alıcıları
244
1. Sigorta Şirketleri
245
2. Lloyd’s Sendikaları
245
3. Devlet Sigorta Kuruluşları
245
V. DÜNYA REASÜRANS PİYASALARI
245
VI. REASÜRANS İLİŞKİSİNİN HUKUKİ ÖZELLİKLERİ
246
VII. REASÜRANS TÜRLERİ
247
A. İhtiyari (İsteğe Bağlı) Reasürans
247
B. Anlaşmalı (Trete– Zorunlu–Otomatik) Reasürans
248
VIII. REASÜRANS YÖNTEMLERİ
250
A. Bölüşmeli Anlaşmalar Yöntemi
250
B. Bölüşmeli olmayan Anlaşmalar Yöntemi
251
1. Hasar Fazlası Yöntemi
251
2. Toplam Hasar Fazlası Yöntemi
252
C. Karşılıklı İş Alış–Verişi Yöntemi
252
D. Pool Anlaşmaları Yöntemi
252
I. SİGORTA TÜRLERİNİN SINIFLANDIRILMASI
255
A. Kara ve Deniz Sigortaları
255
B. Tazminata Göre Sigorta
256
C. Yapılış Şekline Göre Sigorta
256
D. Türk Ticaret Kanunu’na Göre Sigorta
256
E. Sigorta Konusuna Göre Sigorta
257
F. Hayat Sigortaları ve Hayat Dışı Sigortalar
257
II. HAYAT SİGORTALARI
258
III. HAYAT SİGORTASI TEMİNATLARI
259
IV. HAYAT SİGORTASI TEMİNAT DIŞI HALLER
260
V. HAYAT SİGORTASI İLE HAYAT DIŞI SİGORTALAR ARASINDAKİ FARKLILIKLAR
261
VI. HAYAT DIŞI SİGORTALAR (Elementer Sigortalar)
263
VII. YANGIN SİGORTALARI VE DİĞER ZARARLAR
264
VIII. KAZA SİGORTALARI
267
A. ZORUNLU SORUMLULUK SİGORTALAR
270
1. Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (Trafik Sigortası)
270
1a. Sigortanın Kapsamı
270
1c. Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Tarife ve Talimatı
272
1d. Riskli Sigortalılar Havuzu
274
1e. Teminat Dışında Kalan Haller
276
1f. Sigortanın Başlangıcı ve Sonu
277
2. Yeşilkart Sigortaları
277
2a. Yeşil Kart Sigortasının İşleyişi
279
3. Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza (Otobüs Zorunlu Koltuk) Sigortası
279
3b. Kaza Sayılmayan Olaylar
280
3d. Zorunlu Koltuk Sigortasının İşleyişi
281
4. Tehlikeli Maddeler ve Tehlikeli Atık Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası
282
4a. Sigortanın Kapsamı
282
4b. Tehlikeli Maddeler veya Tehlikeli Atıklar Sigortasının İşleyişi
283
4c. Prim Tespit Yöntemleri
284
4d. Teminat Dışı Haller
285
5. Tüp Gaz Zorunlu Sorumluluk Sigortası
285
6. Maden Çalışanları Zorunlu Ferdi Kaza Sigortası
286
7. Zorunlu Sertifika (e–Sertifika) Mali Sorumluluk Sigortası
287
8. Zorunlu Seyahat Sağlık Sigortası/Zorunlu Paket Tur
288
9. Kıyı Tesisleri Deniz Kirliliği Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası
289
9a. Sigortanın Kapsamı
289
9b. Sigorta yaptırma yükümlülüğü
290
9c. Primlerin belirlenmesi
290
9d. Sigorta Teminatları
290
10. Tıbbi Kötü Uygulamaya İlişkin Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası
291
1a. Tıbbi Kötü Uygulamaya İlişkin Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası İşleyişi
291
10c. Teminat Dışında Kalan Haller
293
11. Deniz Araçları Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası
294
12. Özel Güvenlik Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası
294
13. Motorlu Araçlarla İlgili Mesleki Faaliyette Bulunanlar
295
14. Yarış Düzenleyenler
296
15. Hava Araçları Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası
296
16. Türkiye’de Faaliyet Gösteren Hava Araçları İçin Zorunlu Yolcu, Bagaj, Yük ve Posta Malî Sorumluluk Sigortası
297
16a. Sigortanın Kapsamı
297
16b. Sigorta Kapsamı Dışında Bulunan Hava Araçları
298
16c. Asgari teminat tutarları
298
17. Sivil Hava Araçları Üçüncü Şahıs Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası
299
17b. Sigorta Kapsamı Dışında Bulunan Hava Araçları
299
B. SORUMLULUK SİGORTALARI
300
1. Motorlu Kara Taşıtları İhtiyari Mali Sorumluluk Sigortası
300
2. İşveren Sorumluluk Sigortası
301
3. Üçüncü Şahıslara Karşı Mali Mesuliyet Sigortası
302
4. Asansör Kazalarına Karşı Mali Sorumluluk Sigortası
302
5. Okul Servis Araçları Ferdi Kaza Sigortası
303
6. Otel Sorumluluk Sigortası
303
7. Mesleki Sorumluluk Sigortası
304
8. Bağımsız Denetçilik Mesleki Sorumluluk Sigortası
304
9. Çevre Kirliliği Mali Sorumluluk Sigortası
304
10. Gayrimenkul Değerleme Mesleki Sorumluluk Sigortası
305
11. Ürün Sorumluluk Sigortası
306
C. TAZMİNAT SİGORTALARI
307
1. Kara Taşıtları Kasko Sigortası
308
1a. Sigortanın Kapsamı
308
1b. Ek Sözleşme ile Teminat Kapsamına Alınabilecek Zararlar
309
1c. Teminat Dışında Kalan Zararlar
310
1d. Kasko Sigortası Sözleşme Çeşitleri
311
1e. Kasko Sigortalarında Fiyatlama
312
2. Hırsızlık Sigortası
314
2a. Sigortanın Kapsamı
314
2b. Ek Sözleşme ile Teminat Kapsamına Dahil Edilebilecek Kıymetler
315
2c. Teminat Dışında Kalan Haller
316
3. Cam Kırılmasına Karşı Sigorta
316
4. Uçak–Helikopter Gövde (Tekne) Sigortaları
318
IX. MÜHENDİSLİK SİGORTALARI
318
A. İnşaat Tüm Riskler Sigortası
320
B. Montaj Tüm Risk Sigortası
324
C. Makine Kırılması Sigortası
328
D. Elektronik Cihaz Sigortaları
333
X. NAKLİYAT SİGORTALARI
337
A. Emtia Nakliyatı Sigortası
338
B. Kıymet Nakliyatı Sigortası
338
C. Taşıyıcı Mali Sorumluluk Sigortası
339
D. Tekne ve Makina Sigortaları
339
E. Marina, Tersane ve Gemi Onarımcıları Yasal Sorumluluk Sigortası
339
XI. TARIM SİGORTALARI
340
XII. HASTALIK VE SAĞLIK SİGORTALARI
341
A. Sigorta Teminat Kapsamı
341
3. Limitli–Limitsiz Teminat
343
4. Ömür Boyu Yenileme Garantisi
344
C. Tamamlayıcı Sağlık Sigortası
344
XIII. KREDİ SİGORTASI
345
A. Borç Ödeme Sigortası
345
B. Ticari Alacak (Kredi) Sigortası
345
C. Devlet Destekli Ticari Alacak Sigortası
346
D. Tek Risk Sigortası
347
XIV. HUKUKSAL KORUMA SİGORTASI
347
XV. FİNANSAL SİGORTALAR
347
A. Bina Tamamlama Sigortası
347
Sigorta Sektörünün Süreli Yayınları
357
Uluslararası Sigorta İnternet Adresleri
359
Sigorta Şirketlerinin İnternet Adresleri
360
9. Baskı İçin Ek Kaynakça
362