YAPAY ZEKÂ TARAFINDAN ÜRETİLEN
YENİ NESİL GÖRSEL–İÇERİK: DERİN SAHTE
1.1. YAPAY ZEKÂYA KISA BİR BAKIŞ
23
1.1.1. Yapay Zekâ Nedir?
23
1.1.1.1. Tanımlanamayan Bir Kavram
24
1.1.1.2. Zayıf ve Güçlü Yapay Zekâ
26
1.1.1.3. Yapay Zekâya ve Çalışmanın Konusuna İlişkin Terimler: Makine Öğrenimi, Derin Öğrenme ve Yapay Sinir Ağları
28
1.1.2. Kısa Yapay Zekâ Tarihi ve İçinde Bulunduğumuz Yapay Zekâ Baharı
31
1.1.2.1. Yapay Zekânın Kökenleri
31
1.1.2.2. Yapay Zekâ Mevsimleri
32
1.1.2.3. Devam Eden Yapay Zekâ Baharı
33
1.2. YAPAY ZEKÂ İLE ÜRETİLEN YENİ NESİL GÖRSEL–İŞİTSEL İÇERİK: DERİN SAHTE
35
1.2.1. Derin Sahte Nedir?
35
1.2.1.1. Görsel Derin Sahteler
37
1.2.1.2. İşitsel Derin Sahteler
45
1.2.2. Derin Sahte Nasıl Üretiliyor: Çekişmeli Üretici Ağlara Kısa Bir Bakış
46
1.2.2.1. Çekişmeli Üretici Ağların Yapısı ve Çekişme Döngüsü
47
1.2.2.2. Çekişmeli Üretici Ağların Önemi ve Geleceği
50
1.2.3. Derin Sahte Üretiminin Demokratikleşmesi
53
1.2.4. Derin Sahtelerin Geleneksel Yöntemlerle Düzenlenen Yapay Görsel İçeriklerden Farkı
60
1.2.5. Derin Sahtelerin İyi Amaçlarla Kullanımı
67
1.3. SONUÇ: YAPAY ZEKÂ TARAFINDAN ÜRETİLEN YENİ NESİL GÖRSEL–İŞİTSEL İÇERİK
79
DERİN SAHTELERİN DEMORKASİ VE İNSAN HAKLARINA KARŞI
TEHDİT OLUŞTURMASINA UYGUN BİR İKLİM: DEĞİŞEN KİTLE İLETİŞİM ORTAMI VE BİLGİ KİRLİLİĞİ ÇAĞI
2.2. BİLGİ KİRLİLİĞİ ÇAĞINDA KAVRAM KARMAŞASI
85
2.3. DEĞİŞEN KİTLE İLETİŞİM ORTAMI: İNTERNET VE SOSYAL MEDYANIN KİTLE İLETİŞİMDE ARTAN ÖNEMİ
87
2.3.1. Geleneksel Medyanın Düşüşü
87
2.3.2. İnternet ve Sosyal Medyanın Yükselişi
90
2.4. İNSAN DOĞASININ VE ÇEVİRİM İÇİ ORTAMIN BİLGİ KİRLİLİĞİNE YATKINLIĞI
91
2.4.1. İnternet Platformlarının Sorunlu İş Modeli ve Yapısı
92
2.4.2. İnsan Doğasının Bilgi Kirliliğine Meyilliliği
99
2.4.3. Paylaşılabilirlik ve Yankı Odaları
102
2.4.3.1. Paylaşılabilirlik
103
2.4.3.2. Yankı Odaları
106
2.5. ÇEVİRİM İÇİ BİLGİ KİRLİLİĞİNİN 5N1K’Sİ
107
2.6. ÇEVİRİM İÇİ BİLGİ KİRLİLİĞİNİN SONUÇLARI
112
2.7. DERİN SAHTELERİN TÜRBÜLANS İÇİNDEKİ ÇEVİRİM İÇİ KİTLE İLETİŞİM ORTAMIYLA UYUMU
121
2.7.1. Çevirim İçi İletişimin Yeni Normu: Video
122
2.7.2. Derin Sahtelerin Günümüzün Çevirim İçi Bilgi Kirliliğinden Ayrılan Özellikleri
123
2.7.2.1. Görsel ve Metinsel Bilgi İletişiminin Farklı Ağırlıkları
124
2.7.2.2. Toplumun Görsel Bilgi Kirliliğine Aşina Olmaması
125
2.7.2.3. Beynin Görsel ve Metinsel İçerikleri Farklı Şekilde İşlemesi
126
2.7.3. Derin Sahtelerin İnandırıcılığı
127
2.7.4. Derin Sahtelerin Bilgi Kirliliği Çağında Etkin Yayılımı
133
2.7.4.1. Derin Sahtelerin Uçtan Uca Şifrelenmiş Mesajlaşma Uygulamalarıyla Paylaşılması
133
2.7.4.2. Derin Sahtelerin Mikro ve Makro Seviyedeki Çevirim İçi Bilgi Kirliliğinde Kullanımı
135
2.8. SONUÇ: DERİN SAHTELERİN DEMOKRASİ VE İNSAN HAKLARINA KARŞI TEHDİT OLUŞTURMASINA UYGUN BİR İKLİM
138
İNSAN HAKLARI VE DEMOKRASİYE KARŞI YENİ BİR TEHDİT: DERİN SAHTELERİN KÖTÜYE KULLANIMI
3.1. GİRİŞ: DERİN SAHTELERİN KÖTÜYE KULLANIMININ DEMOKRASİ VE İNSAN HAKLARINA KARŞI TEHDİT OLUŞTURACAĞINA İLİŞKİN ARTAN KAYGILAR
144
3.2. GAZETECİLERİN, İNSAN HAKLARI SAVUNUCULARININ VE MUHALİF SESLERİN SUSTURULMASI
147
3.2.1. Derin Sahte Pornografisiyle Muhalif Gazeteciye İtibar Suikastı: Rana Ayyub Vakası
148
3.2.2. Derin Sahte Profil Fotoğraflı Var Olmayan Gazetecinin İftiraları: Filistinli Hak Savunucuları Vakası
156
3.3. KİŞİ, GRUP VE KURUMLARIN İTİBARINI VE DİPLOMATİK İLİŞKİLERİ ZEDELEMEK
158
3.4. GERÇEKLİĞİN EROZYONU
164
3.5. GERÇEKLİĞİN İNKÂRI (YALANCININ KÂRI)
173
3.6. MEDYANIN HABER AKIŞININ BOZULMASI VE FAALİYETLERİNİN ZORLAŞMASI
180
3.7. SEÇİMLERE MÜDAHALE
183
3.8. YENİ NESİL İNTİKAM PORNOSU: BİR KADIN HAKLARI SORUNU OLARAK DERİN SAHTE PORNOGRAFİSİ
188
3.8.2. Toplumsal Cinsiyet Perspektifi ve Vaka İncelemeleri
192
3.8.3. Derin Sahte Pornografisinin Yarattığı Hak İhlalleri
198
3.10. MALİ SUÇLAR, BELGEDE SAHTECİLİK VE FİNANSAL DEZENFORMASYON
207
3.11. SAHTE DELİL ÜRETİMİ VE GERÇEK DELİLLERİN İNKÂRI
212
3.12. BİYOMETRİK TANIMA SİSTEMLERİNİN ALDATILMASI
219
3.13. SONUÇ: DEMOKRASİ VE İNSAN HAKLARINA KARŞI YENİ BİR TEHDİT OLARAK DERİN SAHTELERİN KÖTÜYE KULLANIMI
221
DERİN SAHTELERİN KÖTÜYE KULLANIMININ YARATTIĞI TEHDİTLERE KARŞI DEMOKRASİ VE İNSAN HAKLARININ SAVUNULMASI: ÜÇ BOYUTLU VE HAK TEMELLİ BİR ÇÖZÜM ÖNERİSİ
4.1.1. Derin Sahteleri Çevreleyen Teknopaniği Yatıştırmak
232
4.1.1.1. Teknopanik Nedir?
232
4.1.1.2. Derin Sahteler ve Teknopanik
233
4.1.2. Farkındalık ve Eğitim
238
4.1.2.1. Eğitim ve Farkındalık Gereksinimi
238
4.1.2.2. Türkiye’nin Derin Sahtelerin Kötüye Kullanımına ve Bilgi Kirliliğine Karşı Dirençsizliği
240
4.1.2.3. Eğitim Kampanyalarına Yönelik Tavsiyeler
242
4.1.2.4. Etkin Fakat Piyasada Bulunamayan Bir İlaç Olarak Eğitim
248
4.2. TEKNİK BOYUT: TEKNOLOJİYE KARŞI TEKNOLOJİ
249
4.2.1. Sahteliğin Tespiti
250
4.2.1.1. Derin Sahte Tespiti
250
4.2.1.2. Sahteliğin Tespitine Hak Temelli Eleştirel Bakış
253
4.2.1.3. Sahteliğin Tespitinin Teknik Sınırlılıkları
256
4.2.1.4. Sonuç: Sınırlılıkları Olan Ancak Yatırım Yapılması Gereken Bir Savunma Mekanizması Olarak Derin Sahte Tespiti
261
4.2.2. Özgünlüğün Tespiti
263
4.2.2.1. Özgünlüğü Doğrulanmış İçerik Üretimi
263
4.2.2.2. Özgünlüğün Tespitine Hak Temelli Eleştirel Bakış
267
4.2.3. Faydalı Ancak Eksik ve Yan Etkileri Olan Bir Tedavi Olarak Teknolojik Çözümler
274
4.3.1. İçerik Odaklı Yaklaşım
276
4.3.1.2. Derin Sahte Çocuk Pornografisi
277
4.3.1.3. Derin Sahte Pornografisi
281
4.3.1.4. Siyasi ve Seçim İçerikli Derin Sahteler
289
4.1.3.5. İçerik Odaklı Yaklaşımın Sonucu
297
4.3.2. Kurumsal Yaklaşım: Yeni Bir Kurum Derin Sahtelerin Kötüye Kullanımının Demokrasi ve İnsan Haklarına Karşı Oluşturduğu Tehditlere Derman Olabilir Mi?
298
4.3.3. Aracı Odaklı Yaklaşım: Sosyal Medya Platformları, Uçtan Uca Şifrelenmiş Mesajlaşma Uygulamaları ve Derin Sahtelerin Kötüye Kullanımı
302
4.3.3.6. Sosyal Medya Platformlarının Derin Sahtelerle İlgili Politikalarına Hak Odaklı Eleştirel Bir Bakış
318
4.3.3.7. Uçtan Uca Şifrelenmiş Mesajlaşma Uygulamaları ve Derin Sahteler
323
4.3.3.8. Uçtan Uca Şifrelenmiş Mesajlaşma Uygulamalarının Derin Sahtelerle İlgili Politikalarına Hak Odaklı Eleştirel Bir Bakış
326
4.3.4. İlkesel Yaklaşım
329
4.4. SONUÇ: ÜÇ BOYUTLU VE HAK ODAKLI ÇÖZÜM ÖNERİSİ
333