ANAYASA HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMLARI
DEVLETİ SINIRLAMA ARACI OLARAK ANAYASALAR
I. ANAYASA VE ANAYASA HUKUKU KAVRAMI
33
A. Anayasa Kavramının Tarihçesi
33
B. Anayasa Kavramı: Felsefeden Realiteye
34
2. Anayasa Hukukunun Kısımları
36
II. ANAYASALARIN ÇEŞİTLİ AÇILARDAN SINIFLANDIRILMASI
38
1. Geniş (Maddî) Anlamda Anayasa/Dar (Şeklî) Anlamda Anayasa
38
a. Geniş Anlamda Anayasa
38
b. Dar (Şeklî) Anlamda Anayasa
39
2. Ayrımın Anlamı ve Önemi
39
2. Gelenek Ağırlıklı Anayasalar (“Teamülî Anayasalar”)
40
C. Değiştirilişleri Yönünden
41
1. Katı Anayasalar (Sert Anayasalar/Bükülmez Anayasalar)
41
2. Esnek (Yumuşak) Anayasalar
42
D. Anayasa Yazım Tekniği Yönünden Anayasalar: Düzenleyici /Çerçeve Anayasa Ayrımı
42
III. ANAYASALARIN YAPILIŞI
43
A. Kurucu İktidar Kavramı ve Niteliği
43
B. Kurucu İktidarın Ortaya Çıktığı Durumlar
44
1. Yeni Bir Devletin Kurulması
44
2. Mevcut Devletin Anayasal Düzeninin Şiddet Yoluyla Ortadan Kalkması
44
3. Halkın Kendi Anayasasını Yenileyebilme Hakkı
45
C. Anayasa Yapım Yöntemleri: Kurucu İktidarın Kullanım Biçimleri
45
2. Demokratik Anayasa Yapımı
46
a. Kurucu Referandum Yöntemi
47
b. Konvansiyon Yöntemi
47
3. Kurucu Plebisit Yolu (Plebisiter Kuruculuk)
47
IV. ANAYASALARIN DEĞİŞTİRİLMESİ: “KURULU İKTİDAR”
48
Birinci Bölüm Değerlendirme Soruları
50
KURUMSALLAŞMIŞ BİR GÜÇ OLARAK DEVLET
I. DEVLETİN TANIMI VE KURUCU UNSURLARI
53
A. Ülke Unsuru (Fiziksel unsur)
54
B. Topluluk Unsuru (Sosyal–Beşerî Unsur)
54
1. Nesnel Millet Anlayışı
55
2. Öznel Millet Anlayışı
55
C. Egemenlik (Hukuksal Unsur)
56
1. Teokratik Egemenlik Anlayışı
57
a. “Doğa–Üstü” İlâhi Hukuk Görüşü
57
b. “Providansiyel” (Aşkın) İlahi Hukuk Görüşü
58
2. Egemenliğin Kaynağının Beşerîleşmesi
58
a. Halk Egemenliği Teorisi
59
b. Millet Egemenliği Teorisi
60
c. Egemenliğin Bugünkü Durumu
60
II. DEVLETİN TÜZEL KİŞİLİĞİ VE SONUÇLARI
60
III. DEVLETİN ÇEŞİTLİ AÇILARDAN SINIFLANDIRILMASI
61
A. Şekilleri Bakımından Devletler: Cumhuriyetler ve Monarşiler
62
B. Teşkilât Yapıları Bakımından Devletler
63
1. Üniter Devletler (Tekçi, Tek Yapılı, Basit Devletler)
64
3. Birleşik Devletler (Mürekkep Devletler): Türünün Tek Örneği Olarak Federal Devletler
65
b. Federal Devletin Özellikleri ve Üniter Devletten Farklılıkları
66
c. Federal Devletlerin Konfederasyonlardan Farkı
66
d. Federal Devletler ile Bölgeli Devletlerin Karşılaştırılması
67
C. Egemenliğin Kaynağı Bakımından
67
D. Siyasal Yapılarına Göre Devletler
70
1. Totaliter Devletler
71
3. Demokratik Devletler
73
İkinci Bölüm Değerlendirme Soruları
75
ÇOĞULCU DEMOKRASİLER VE HÜKÜMET SİSTEMLERİ
I. DEMOKRASİ KAVRAMI VE ÇOĞULCU DEMOKRASİLERİN TEMEL İLKELERİ
77
A. Demokrasi Kavramı ve Günümüzdeki Anlamı
77
B. Çağdaş Demokrasinin Temel Gerekleri
78
1. İktidarın Seçim Yoluyla Değiştirilebilir Oluşu
78
3. Çoğunluk İlkesi: Çoğunluğun Anayasal Yönetimi
79
4. Muhalefetin Varlığı
79
5. Hak ve Özgürlüklerin Güvencesi
80
7. Çok Partili Siyasal Yaşam
80
II. EGEMENLİĞİN KULLANIMINA GÖRE DEMOKRASİ UYGULAMALARI
80
A. Doğrudan (Aracısız–Temsilsiz) Demokrasi
81
C. Yarı Doğrudan Demokrasi
82
2. Halkın Kanun Girişimi (Teklifi)
82
4. Halkın Geri Çağırması (Temsilcinin Azli)
84
III. ÇAĞDAŞ DEMOKRASİLERDE HÜKÜMET SİSTEMLERİ
84
A. Güçler Ayrılığı Düşüncesi ve Hükümet Sistemleri
84
B. Güçlerin Esnek Ayrılığı: Parlamenter Sistemler
86
1. Güçlerin Denkliği ve İşbirliği
86
2. İki Yapılı–İkici Yürütme
87
3. Devlet Başkanının Siyasal Sorumsuzluğu
87
4. Hükümetin ve Bakanların Yasama Organı Önünde Siyasal Sorumluluğu
88
5. Yürütmenin Yasamayı Fesih Yetkisi
89
C. Güçlerin Sert Ayrılığı: Başkanlık Sistemi
89
1. Monist Yürütme (Tek Yapılı/Tek Başlı)
90
2. Organların Birbirinden Bağımsızlığı
90
a. Organların Göreve Gelişinde Bağımsızlık (Organik Sert Ayrılık)
91
b. Organların Görevlerinde Bağımsızlık (İşlevsel Sert Ayrılık)
91
c. Organların İlişkilerinde Bağımsızlık
91
D. Karma Hükümet Sistemleri
91
1. Başkan Ağırlıklı Karma Sistemler
92
a. Yarı Başkanlık Sistemi
92
2. Parlamento Ağırlıklı Karma Sistemler: Meclis Hükümeti Sistemi
95
Üçüncü Bölüm Değerlendirme Soruları
97
EGEMENLİĞİN İFADESİ ARAÇLARI OLARAK
I. SİYASAL PARTİ KAVRAMI ve SİYASAL PARTİLERİN İŞLEVLERİ
99
B. Siyasal Partilerin İşlevleri
100
1. Toplum Çıkarlarını Birleştirmek
100
2. İktidarı Kullanma, Denetleme ve Muhalefet İşlevi Görmek
100
3. Siyasal Kadroların Yetiştirilmesini Sağlamak
101
4. Halkla Yönetim Arasında İletişim Kanalı Oluşturmak
101
5. Siyasal Sosyalleşme İşlevi Görmek
101
C. Siyasal Partilerin Hukuksal Niteliği
101
II. SİYASAL PARTİLERİN KURULUŞ VE İŞLEYİŞ ESASLARI
103
B. Partilere Devlet Yardımı
103
C. Siyasal Partilerin Denetimi
105
1. Malî Yönden Denetim
105
2. Faaliyetleri Yönünden Denetim
106
a. Tüzük ve programlara yönelik yasaklamalar
106
b. Eylemlere yönelik yasaklamalar
107
3. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Siyasal Partilere Yaklaşımı
108
III. SİYASAL PARTİLERİN SINIFLANDIRILMASI
108
1. Kadro (komite) partileri
109
B. İdeolojik Türdeşlikleri Yönünden
110
2. Türdeş Olmayan Partiler
110
C. Disiplinleri Yönünden
110
1. Disiplinli Partiler
110
2. Serbest Partiler (Disiplinsiz Partiler)
111
IV. PARTİ SİSTEMLERİ VE SONUÇLARI
111
A. Tek Partili Sistemler
112
B. İki Partili Sistemler
113
C. Çok Partili Sistemler
114
1. Katı Çok Partili Sistem
114
2. Esnek (Ilımlı) Çok Partili Sistem
114
Dördüncü Bölüm Değerlendirme Soruları
115
EGEMENLİĞİN KULLANIMINA KATILIM ARACI OLARAK SEÇİMLER
I. DEMOKRATİK SEÇİMLERİN HÂKİM İLKELERİ
117
C. Gizli Oy, Açık Sayım İlkesi
119
E. Bireysel Oy İlkesi
121
G. Yargı Gözetimi ve Denetiminde Oy
122
II. TEMSİLCİLERİN BELİRLENMESİ YÖNTEMİ OLARAK SEÇİM SİSTEMLERİ
123
1. Seçim Çevresi Kavramı
123
2. Seçim Çevresine Göre Seçimler
124
a. Çoğunluk Sisteminin Uygulama Modelleri
125
b. Çoğunluk Sistemlerinin Genel Olarak Değerlendirilmesi
126
2. Nispî Temsil Sistemi (Orantılı Temsil)
127
b. Artık oyların değerlendirilmesi
129
c. Nispi temsil sistemine ilişkin genel değerlendirme
132
3. Karma (Melez) Seçim Sistemleri
132
C. Seçim Sistemlerinin Doğurduğu Sonuçlar
133
Beşinci Bölüm Değerlendirme Soruları
135
DEVLET İKTİDARININ SINIRLANDIRILMASI ARACI OLARAK ANAYASALLIK DENETİMİ
I. ANAYASANIN ÜSTÜNLÜĞÜ KAVRAMI
137
II. ANAYASAL ÜSTÜNLÜĞÜN KURUMSAL GÜVENCESİ: ANAYASALLIK DENETİMİ
139
III. ANAYASA YARGISININ ÇEŞİTLİ AÇILARDAN SINIFLANDIRILMASI
141
A. Denetim Sistemi Yönünden Anayasa Yargısı
141
2. Avrupa Modeli (Kelsen Modeli)
142
3. Her İki Modelin Tablo Eşliğinde Karşılaştırılması
143
B. Zaman Bakımından Anayasa Yargısı
143
1. Önleyici Denetim (A Priori Denetim)
144
2. Düzeltici Denetim (Bastırıcı, A Posteriori)
144
IV. ANAYASA YARGISINDA DAVA TÜRLERİ VE İŞLEYİŞ ESASLARI
144
A. İptal Davası (İptal Yolu, Soyut Norm Denetimi)
145
B. İtiraz Davası (Def’i Yolu, Somut Norm Denetimi)
145
C. Bireysel Başvuru Yolu
146
V. ANAYASA YARGISINDA ANAYASALLIK DENETİMİNİN KAPSAMI VE ALANI
147
2. Esas (Öz) Yönünden
147
B. Denetimin Alanı (Denetime Tâbi İşlemler)
147
1. Kanunlar (Her Ülkede)
147
2. Yasama İçtüzükleri
148
3. Yürütmenin Düzenleyici İşlemleri
148
4. Uluslararası Sözleşmeler
148
6. Anayasa Değişiklikleri
149
VI. MAHKEMELERİN GÖREV ALANLARI: BELLİ BAŞLI İŞLEVLERİ ÜZERİNE
149
A. Hak ve Özgürlükleri Koruma, Hukuk Devletini Güçlendirme İşlevi
149
B. Yetki Dağılımından Doğan Uyuşmazlıkları Çözme
150
1. Devlet Bileşenleri Arasında Yetki Dağılımından Kaynaklanan Uyuşmazlıklar
150
2. Devlet Organları Arasında Çıkan Yetki Uyuşmazlıkları
150
C. Ulusal Düzeyde Seçim ve Referanduma İlişkin Uyuşmazlıkların Çözümü
151
D. Siyasal Partilerin Kapatılmaları ve Mali Denetimleri
151
VII. ANAYASALLIK DENETİMİNDE ÖLÇÜ (REFERANS) NORMLAR
152
VIII. ANAYASA YARGISINDA YÜRÜRLÜĞÜ DURDURMA (GEÇİCİ TEDBİR KARARI)
152
Altıncı Bölüm Değerlendirme Soruları
155
OSMANLI–TÜRK ANAYASA TARİHİ
I. OSMANLI–TÜRK ANAYASACILIK HAREKETLERİNİN GENEL ÇERÇEVESİ
159
II. YAZILI ANAYASA ÖNCESİ DÖNEM
161
2. Niteliği ve Yaptırımı
163
1. Fermanın Temel İlkeleri
165
2. Fermanın Niteliği ve Yaptırımı
167
III. İLK YAZILI ANAYASA: KANUN–I ESASİ VE 1909 DEĞİŞİKLİKLERİ
167
A. 1876 Anayasası’nda Devletin Temel Yapısı ve Organları
168
B. Hak ve Özgürlükler
171
C. Anayasanın Uygulanması ve 1909 Değişiklikleri
171
A. Ulusal Kurtuluş Hareketi ve İlk TBMM’nin Açılması
173
B. 1921 Anayasasının Özellikleri
175
C. Anayasada Değişiklik
176
A. Anayasanın Hazırlanışı
177
B. 1924 Anayasasının Belirgin Özellikleri
178
C. Yasama ve Yürütme İlişkileri Açısından Hükümet Sistemi
180
D. Temel Hak ve Özgürlükler
181
D. 1924 Anayasasında Yapılan Değişiklikler
182
D. Anayasanın Uygulanması
183
A. Askeri Darbe ve Geçici Anayasa Süreci
186
B. Anayasanın Hazırlanması, Kabulü ve Yürürlüğe Girişi
187
C. 1961 Anayasası’nın Getirdiklerinden Öne Çıkanlar
189
D. Anayasanın Uygulanması ve Geçirdiği Değişiklikler
191
Birinci Bölüm Değerlendirme Soruları
194
1982 ANAYASASININ YAPILIŞI VE DEVLETİN
I. YAPILIŞI VE YÜRÜRLÜĞE GİRİŞİ
197
A. 12 Eylül 1980 Askeri Darbesi ve “Anayasasızlaştırma” Süreci: Geçici Anayasa
197
B. Kurucu Meclis Oluşumu ve Görevleri
198
2. Görevleri ve Meclis Bileşenlerinin Aralarındaki İlişkiler
199
B. Anayasanın Hazırlanması ve Halkoylaması
200
II. 1982 ANAYASASINA GÖRE DEVLET ŞEKLİ
202
III. DEVLETİN ANAYASAL KİMLİĞİ YA DA CUMHURİYETİN NİTELİKLERİ
204
A. Toplumun Huzuru, Milli Dayanışma ve Adalet Anlayışı
205
B. İnsan Haklarına Saygılı Devlet İlkesi
205
C. Atatürk Milliyetçiliğine Bağlı Devlet Anlayışı
205
D. Başlangıçta Belirtilen Temel İlkelere Dayalı Devlet
206
E. Demokratik Devlet İlkesi
207
2. 1982 Anayasası ve Siyasal Partiler Düzeni
208
a. Siyasal Partilerin Kuruluş ve Siyasal Parti Özgürlüğü
208
b. Siyasal Partilerin Yükümlülükleri
209
c. Siyasal Partilere Uygulanacak Yaptırımlar
210
F. Laik Devlet İlkesi
211
G. Sosyal Devlet İlkesi
213
H. Hukuk Devleti İlkesi
215
IV. DEVLETİN YAPISI VE SEMBOLLERİ
217
V. BAĞIMSIZ BİR DEVLET İLKESİ OLARAK KANUN ÖNÜNDE EŞİTLİK
219
İkinci Bölüm Değerlendirme Soruları
222
1982 ANAYASASINDA TEMEL HAK VE
I. TERMİNOLOJİK TARTIŞMALAR
225
A. İnsan Haklarına Saygılı Devlet–İnsan Haklarına Dayalı Devlet
225
B. Doğal Hak Yaklaşımı/Pozitivist Yaklaşımı Paradoksu
226
C. Temel Hak ve Özgürlüklerin Niteliği (AY, m. 12)
227
II. ANAYASAL HAKLARIN SINIFLANDIRILMASI
228
A. Hak ve Özgürlüklerin Sınıflandırılmasındaki Amaç
228
B. 1982 Anayasasında Hak ve Özgürlüklerin Sınıflandırılması
229
1. Kişi Hakları ve Ödevleri
230
2. Sosyal ve Ekonomik Haklar ve Ödevler
231
3. Siyasal Haklar ve Ödevler
232
C. 1982 Anayasasının Sınıflandırmaya Bağladığı Sonuçlar
232
1. Düzenleme Aracında Farklılaşma
233
2. Devletin Yükümlülüklerinin Farklılaşması
233
III. ANAYASAL HAKLARIN SINIRLARI
234
B. Ontolojik Sınırlar (Hakkın Doğasında Mündemiç Sınır)
234
C. Kanunlardan Kaynaklanan Sınırlar
235
IV. ANAYASAL HAKLARA MEŞRU MÜDAHALELER VE UYULACAK TEMEL İLKELER
235
A. Anayasal Hakların Sınırlandırılması
236
1. Sınırlamanın Kanuniliği İlkesi
236
2. Sınırlamanın Nedene Bağlılığı İlkesi
238
3. Sınırlamanın Hakların Özüne Dokunmaması
240
4. Sınırlamaların Ölçülülük İlkesine Uygun Olması
241
5. Sınırlamanın Demokratik Toplum Düzeninin Gereklerine Aykırı Olamaması
243
6. Sınırlamanın Anayasasının “Sözüne ve Ruhuna Uygun Olması
243
7. Sınırlamanın Laik Cumhuriyetin Gereklerine Aykırı Olmaması
244
B. Anayasal Hakların Kötüye Kullanılması Yasağı
244
C. Anayasal Hakların Durdurulması
245
1. Uyulacak Temel İlkeler
246
2. Çekirdek Haklara İlişilememesi
247
Üçüncü Bölüm Değerlendirme Soruları
248
1982 ANAYASASINDA YASAMA ORGANI (TBMM)
II. YASAMA ORGANININ OLUŞUMU
252
A. Tek Meclisli Yasama ve Üye Sayısı
252
B. Genel Seçimler (Olağan Seçimler)
253
1. Yasama Döneminin Sona Ermesi (m. 77)
253
2. Yasama Dönemi Sona Ermeden Seçim
254
a. TBMM’nin “Seçimleri Yenileme” Kararıyla (AY, m. 116/1)
255
b. Cumhurbaşkanının Seçimleri Yenileme Kararıyla (AY, m. 116/2)
255
c. Genel Seçimlere Bir Yıl veya Daha Az Bir Süre Kala Cumhurbaşkanlığı Makamında Boşalmanın Ortaya Çıkması (AY, m. 106)
257
C. Ara Seçimler (AY, m. 78)
257
1. Ara Seçim Kuralları ve Şartları
257
2. Ara Seçimin Zamanını Belirleme
258
III. TBMM ÜYELERİNİN SEÇİMİNDE UYGULANAN SEÇİM SİSTEMİ
259
A. Seçim Kanunlarının Anayasal İlkeleri
259
B. Türk Seçim Sistemi ve Seçim İttifakları
259
1. Seçim Sisteminin Niteliği
260
2. İttifaka Dayalı %7 Ulusal Barajlı d’Hondt Sistemi
260
IV. MİLLETVEKİLİ SEÇİLME VE SEÇME ŞARTLARI
264
A. Milletvekili Seçilme Şartları
264
4. Askerlik Yükümlüsü Olmamak
266
5. En Az İlkokul Mezunu Olmak
266
6. Belirli Suçlardan Dolayı Hüküm Giymiş Olmamak
266
b. Yasaklanmış Hakların Geri Verilmesi
268
7. Kamu Hizmeti Yasaklısı Olmamak
269
B. Adaylık ve Değerlendirilmesi
270
C. Seçmenlik Şartları (Seçme Yeterliliği)
271
2. Seçme Şartlarını Taşısalar da Özel Durumları Nedeniyle Seçme Hakkından Mahrum Olanlar
272
D. Seçim İlkeleri ve Seçim Kurulları
273
1. Seçimlerin Anayasal İlkeleri
273
b. Yüksek Seçim Kurulunun Yapısı ve Niteliği
277
V. MİLLETVEKİLLİĞİNİN KAZANILMASI
278
A. Milletvekili Sıfatının Kazanılması ve Yasama Görevine Başlanılması
278
1. Sıfatın Kazanılması Zamanı ve Buna Bağlı Sonuçlar
279
2. Yasama Görevine Başlaması
280
3. Yeminden Kaçınma ve Buna Bağlanan Sonuç
281
a. TBMM İçtüzüğünün Anayasaya Aykırılığı Sorunu
281
b. Anayasa Mahkemesinin Yaklaşımı
282
B. Temsilcilik Görevinin Niteliği
283
VI. TBMM ÜYELERİNİN YASAMA BAĞIŞIKLIKLARI
283
A. Yasama Sorumsuzluğu
284
B. Yasama Dokunulmazlığı
286
1. Tanım ve Özellikler
286
2. Dokunulmazlık Dışı Alanlar
287
3. Dokunulmazlığın Kaldırılması ve Bu Karara Karşı Başvuru
289
C. Yasama Ayrıcalıkları Karşılaştırma
289
VII. TBMM ÜYELİĞİNİN SONA ERMESİ
290
Dördüncü Bölüm Değerlendirme Soruları
292
YASAMA YETKİSİ VE TBMM’NİN İŞLEYİŞ ESASLARI
I. YASAMA YETKİSİNİN NİTELİKLERİ
295
A. Yasama Yetkisinin Genelliği (Mutlaklığı) İlkesi
296
2. Türk Anayasa Hukukunda Yasamanın Genelliği İlkesi
297
B. Yasama Yetkisinin Aslîliği İlkesi
298
C. Yasama Yetkisinin Devredilmezliği İlkesi
299
II. TBMM’NİN GENEL GÖREV VE YETKİLERİ
301
1. Teklif (Öneri) ve Karar
302
2. Kanunların Yayımı ve Yürürlüğe Girişi
304
a. Cumhurbaşkanının Kanunlar Üzerinde Yetkisi
304
b. Yayım ve Yürürlüğe Girmesi
305
B. Genel ve Özel Af Çıkartma Yetkisi
306
C. Savaş İlânı ve Türk Silahlı Kuvvetlerinin Yabancı Ülkelere Gönderilmesi (AY, m. 92)
307
D. Milletlerarası Sözleşme Onaylanmasının Uygun Bulunması (AY, m. 90)
307
III. TBMM’NİN ÇALIŞMA DÜZENİ VE ESASLARI
309
B. TBMM Başkanlık Divanı
311
C. Komisyonlar ve Siyasal Parti Grupları
312
2. Siyasal Parti Grupları
312
D. TBMM’nin Toplantıları, Tatil ve Ara Vermesi
313
E. TBMM’nin Toplanma ve Karar Yetersayısı
314
1. Toplantı Yeter Sayısı
314
2. Karar Yeter Sayısı
314
a. Genel Karar Yeter Sayısı
315
b. Özel Karar Yeter Sayısı (Nitelikli Çoğunluk)
317
IV. TBMM’NİN BİLGİ EDİNME VE DENETİM YOLLARI (m. 98)
318
A. Genel Görüşme (AY, m. 98)
318
B. Meclis Araştırması (AY, m. 98)
318
C. Yazılı Soru (AY, m. 98/5)
319
D. Meclis Soruşturması (AY, m. 98/4, m. 105/5, 6, 7)
320
V. TBMM KARARLARI VE ANAYASAL AÇIDAN DOĞURDUĞU SONUÇLAR
320
B. TBMM Kararlarının Denetimi
321
Beşinci Bölüm Değerlendirme Soruları
323
1982 ANAYASASINDA YÜRÜTME ORGANI
A. Cumhurbaşkanı Seçilme Şartları (m. 101/1)
327
B. Adaylık ve Seçim Yöntemi (AY, m. 101)
327
2. Seçim Yöntemi (AY, m. 101/5)
328
C. Cumhurbaşkanının Göreve Başlaması ve Görev Süresi
328
D. Cumhurbaşkanı Seçimine Gidilme Durumları
331
1. Cumhurbaşkanlığı ve TBMM Seçiminin Eş Zamanlı (Aynı Anda) Yapılacağı Haller
332
2. Cumhurbaşkanlığı Seçiminin Tek Başına Yapılacağı Haller
332
E. Cumhurbaşkanının Görevinin Sona Erdiği Haller
333
II. CUMHURBAŞKANININ GÖREV VE YETKİLERİ
334
III. CUMHURBAŞKANININ CEZAÎ SORUMLULUĞU
337
A. Cezaî Sorumluluğun Niteliği ve İsimlendirilmesi
338
B. Cezaî Sorumluluğun İşletilmesi
340
C. Yüce Divan Yargılaması
341
D. Yüce Divan Yargılaması Sonucu
343
Altıncı Bölüm Değerlendirme Soruları
344
CUMHURBAŞKANLIĞI TEŞKİLATI VE
YÜRÜTMENİN DÜZENLEME YETKİSİ
I. CUMHURBAŞKANLIĞI YÖNETİMİ
347
A. Cumhurbaşkanı Yardımcıları ve Bakanlar (AY, m. 105)
349
1. Cumhurbaşkanı Yardımcılığı ve Bakanlıklar: Oluşumu ve Görevleri
349
a. Cumhurbaşkanı Yardımcılığı
349
2. Cumhurbaşkanı Yardımcıları ve Bakanların Cezaî Sorumlulukları
352
a. Görev Suçlarından Dolayı Cezaî Sorumluluk
352
b. Görev Suçu Kapsamı Dışında Kalan Suçlar Bakımından
353
B. Devlet Denetleme Kurulu (AY, m. 107)
354
C. Millî Güvenlik Kurulu (AY, m. 118)
355
II. YÜRÜTME ORGANININ DÜZENLEME YETKİSİ VE NİTELİĞİ
356
A. Yürütmenin Aslî Bir Yetki Oluşu
356
B. Yürütme Yetkisinin Özerkliği Sorunu
357
1. Kavramsal Çerçeve: Terminolojik Sorunlar
357
2. 2017 Anayasa Değişiklikleri Yürütmeyi Özerkleştirdi mi?
358
a. Yürütme Dört Konuda Saklı Yetki Sahibi Olmuştur Görüşü
359
b. Yürütme Hiç Bir Konuda Saklı Yetki Sahibi Değildir Görüşü
360
III. YÜRÜTME ORGANININ DÜZENLEME ARAÇLARI
362
A. Aslî Düzenleme Aracı: Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri
362
2. Kullanım Esasları ve Statüsü
363
3. Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Cumhurbaşkanı Kararlarından Farkı
364
B. Yürütmenin Türev Düzenleme Araçları: Yönetmelikler ve Diğer Düzenleyici İşlemler
366
1. Türev Düzenleme Aracı
366
2. Türev Düzenleme Aracı Olarak Yönetmelikler ve Diğer Düzenleyici İşlemler
366
b. Diğer Düzenleyici İşlemler (Adsız Düzenleyici İşlemler)
367
IV. 1982 ANAYASASINDA OLAĞANÜSTÜ REJİM YÖNETİMİ
368
B. 1982 Anayasasında Olağanüstü Hal Yönetimi
368
1. Olağanüstü Hal Yönetimine Başvuru Nedenleri (AY, m. 119/1)
368
2. Olağanüstü Hal İlanında Yetkili Makam ve Yöntem
369
3. Süre ve Uygulama Çevresi
369
V. YASAMA YÜRÜTME İLİŞKİLERİ AÇISINDAN HÜKÜMET SİSTEMİNİN NİTELİĞİ
370
Yedinci Bölüm Değerlendirme Soruları
373
I. YARGININ ANAYASAL İLKELERİ
375
B. Mahkemelerin Kuruluşu
376
C. Yargı Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı
377
1. Yargı Bağımsızlığı
377
a. Mahkemelerin Bağımsızlığı (Yargının Kurumsal Bağımsızlığı) İçin Gerekli Şartlar
378
b. Hâkim Güvencesi (Teminatı): Hâkim Bağımsızlığı
379
2. Yargının Tarafsızlığı
380
D. Yargı Bağımsızlığının Kurumsal Aracı Olarak Hâkimler ve Savcılar Kurulu
381
1. Yargısal Kurul Kavramı ve Yargı Bağımsızlığı Açısından Önemi
381
2. Hâkimler ve Savcılar Kurulu (HSK)
383
b. Kurulun Görevleri (m. 159)
385
II. TÜRK YARGI SİSTEMİNİN GENEL ESASLARI VE YÜKSEK MAHKEMELER
386
C. Uyuşmazlık Mahkemesi
388
D. Sayıştay’ın Yüksek Mahkeme Niteliği Taşıyıp Taşımadığı
389
Sekizinci Bölüm Değerlendirme Soruları
391
I. ANAYASA MAHKEMESİNİN OLUŞUMU VE GÖREVLERİ
393
1. Anayasaya Uygunluk Denetimi
395
2. Siyasal Partilerin Kapatılmaları Hakkında Davaları Karara Bağlamak
395
3. Siyasal Partilerin Malî Denetimini Gerçekleştirmek
396
4. Yüce Divan Sıfatıyla Anayasa’da Sayılan Kişilerin Yargılanması Görevi
396
5. Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanını Seçmek
397
II. ANAYASAYA UYGUNLUK DENETİMİ GÖREVİ VE İŞLEYİŞİ
397
A. Denetime Tâbi İşlemler
397
1. Denetime Tâbi Hukuk Kuralları
397
2. Denetime Tâbi Bireysel İşlemler
398
3. TBMM Kararlarının Denetlenebilir Olup Olmadığı
398
B. Denetim Yolları ve İşleyişi
399
a. Şekil Yönünden İptal Davası
401
b. Esas Yönünden İptal Davası
402
2. İtiraz Yolu (Somut norm denetimi– Def’i Yolu)
402
3. Bireysel Başvuru Yolu
407
III. ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARI VE SONUÇLARI
407
A. Anayasa Mahkemesinin Esasa İlişkin Karar Türleri
408
3. Ret Kararları (Anayasaya uygunluk kararları)
410
4. Şartlı Ret Kararları (Yorum rezervli ret)
410
B. Anayasa Mahkemesi Kararlarının Etkisi ve Sonuçları
411
1. Anayasa Mahkemesi Kararları Gerekçesi Yazılmadan Açıklanamaz
412
2. Anayasa Mahkemesi Kararlarının Yayımı ve Yürürlüğe Girişi
412
a. Kararın Geçmişe Yürütülememesi
412
b. İptal Kararının Yürürlüğe Girişini Erteleme
413
3. Kararların Kesinliği ve Bağlayıcılığı
415
4. AYM’nin Yerindelik Denetimi Yapamaması: Denetimin Sınırı
416
C. Yürürlüğü Durdurma Kararları
417
D. AYM Kararlarında Usul ve Yetersayı
419
Dokuzuncu Bölüm Değerlendirme Soruları
420
TÜRK ANAYASA YARGISINDA BİREYSEL BAŞVURU YOLU
I. KİŞİSEL BAŞVURU YOLUNUN AMACI VE HUKUKUMUZA GİRİŞİ
423
II. BİREYSEL BAŞVURU YOLUNUN NİTELİKLERİ
424
A. Kamu Gücü İşlemlerine Karşı Koruma Yolu Olması
424
B. İkincil Nitelikte Bir Koruma Yolu Oluşu
425
III. BİREYSEL BAŞVURU YOLUNUN KABUL EDİLEBİLİRLİK ŞARTLARI
426
A. Olağan Kanun Yollarının Tüketilmiş Olması
426
B. Başvurunun Süresi İçerisinde Yapılmış Olması
427
C. Başvurucunun Bir Hakkının İhlal Edilmiş Olması
429
D. Başvuru Konusunun Bireysel Başvuru Alanına Giren Bir Hak Olması
431
E. Başvurunun Açıkça Dayanaktan Yoksun Olmaması ve Önemsiz Nitelik Taşımaması
433
IV. BİREYSEL BAŞVURU USULÜ
434
V. MAHKEMENİN KARARLARI
436
A. Kabul Edilemezlik Kararları
436
C. Başvurunun Esasına İlişkin Kararlar
437
2. Tazminat Kararları
437
3. İhlal ve Sonuçlarının Nasıl Giderileceğine Dair Kararlar
438
4. Pilot Karar Uygulaması
438
D. Geçici Önleme Başvuru
441
Onuncu Bölüm Değerlendirme Soruları
442
ANAYASANIN DEĞİŞTİRİLMESİ
I. ANAYASANIN DEĞİŞTİRİLMESİNE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR
445
E. Anayasa Değişikliklerinin Halkoylamasına Sunulması
450
II. ANAYASA DEĞİŞİKLİKLERİNİN DENETİMİ
450
1. Teklif ve Oylama Çoğunluğuna Uyulup Uyulmadığı
452
2. İvedilikle Görüşülemeyeceği Emrine Uyulup Uyulmadığı
453
On Birinci Bölüm Değerlendirme Soruları
455