Anayasa Yargısı Avrupa Modeli ve Türkiye İbrahim Ö. Kaboğlu  - Kitap

Anayasa Yargısı

Avrupa Modeli ve Türkiye

5. Baskı, 
Nisan 2024
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
13x19
Sayfa:
336
Barkod:
9786256338319
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
299,00
Temin süresi 2-3 gündür.
Kitabın Açıklaması
Demokratik hukuk devleti ve hukukun üstünlüğü, devlet örgütlenmesi olarak erkler (yasama-yürütme-yargı) ayrılığını ve hukukun yapılanması olarak normlar hiyerarşisini gerekli kılar. Ana konularını ‘ülke, insan ve devlet' üçlüsünün oluşturduğu anayasa normu, Anayasa biliminin verileri ışığında incelenir. Bu bilim dalı, ‘özgür birey-özerk toplum-güvenli çevre-ülke ve egemen devlet' düzenek ve güvencelerine ilişkin kurumları, kuralları ve ilkeleri inceleme konusu yapar. Bunların başında anayasa adaletini sağlayan kurumlar ve kurallar gelir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Anayasa Adaleti ve Adil Yargı
.
Anayasa Uyuşmazlığı,
.
Anayasal Usul Hukuku
.
Uygunluk Denetiminin Kapsamı
.
AYM Kararları ve Sonuçları
Kitapla İlgili Kategoriler
Kitabın İçindekileri
İÇİNDEKİLER
BÖLÜM 1
ANAYASA ADALETİ VE ADİL YARGI
I.– AMERİKA VE AVRUPA MODELLERİ 
15
A) Amerika: Uygulamadan kurama 
15
1.– Modelin özelliği: somut ve yaygın denetim 
16
2.– Amerika uygulamasının etkisi 
18
3.– Türkiye’deki girişimler 
18
B) Avrupa Modeli: Anayasa Mahkemesi 
22
1.– Kuramdan uygulamaya: ilk denemeler 
23
2.– Yeniden kuruluş ve temellenmesi 
26
3.– Anayasa Mahkemelerinin çoğalması 
30
C) Anayasacılık ölçütü olarak anayasa
yargısı 
31
1.– Karma ve düalist modeller 
31
2.– Anayasal yargı kuramı 
34
3.– Sınıraşan ve karşılaştırmacı anayasa yargısı 
36
II.– HAKKANİYETE UYGUN ANAYASA
YARGISI 
41
A) Hakkaniyete uygun yargılama gerekleri 
42
1.– Mahkeme hakkı 
42
2.– Yargılama ilkeleri ve güvenceleri 
44
3.– Gerekçeli karar ve uygulama yükümlülüğü 
45
B) Anayasa adaletinin 13 ilkesi 
46
C) Türkiye’de hakkaniyete uygun yargılama 
48
1.– Hakkın anayasal dayanakları 
49
2.– İhlaller ve pilot karar gerekleri 
53
3.– Genel yargı reformu aciliyeti 
55
III.– ANAYASA ADALETİNİN İŞLEVİ VE
MEŞRULUĞU 
57
A) Kurucu iktidar 
57
1.– Meşruluk kaynağı olarak kuruculuk 
57
2.– Temsilciler mekânı ve yurttaş mekânı 
58
3.– Yasama organının belirlemesi 
61
B) Kural koyma yetkisi 
62
1.– Yarışmacı ilişkiler zinciri 
62
2.– Yorumlamanın meşrulaştırıcı işlevi 
64
3.– Nitelik ve öz olarak demokrasi 
66
C) “Anayasaya saygılı yasa” gerekleri 
72
1.– Anayasanın metni ve ruhu 
73
2.– Yasayıcı incelemesinin niteliği 
74
3.– Yasa yapım ve denetim sürecinin içiçeliği 
75
BÖLÜM 2
ANAYASA UYUŞMAZLIĞI
I.– DENETİM ÖLÇÜTLERİ 
80
A) Ölçü norm olarak Anayasa 
80
1.– Anayasa’nın sözü ve özü 
81
2.– Anayasa’nın yorumu 
82
3.– Anayasallık bloku 
88
B) Ölçü norm olarak uluslararası
sözleşmeler 
90
C) Hukukun genel ilkeleri 
94
II.– DENETİM KONULARI 
98
A) Denetlenen normatif işlemler 
98
1.– Anayasa değişiliklerinin denetimi 
98
2.– Uluslararası andlaşma ve sözleşmelerin
denetimi 
101
3.– Yasalar ve başka normatif işlemler 
103
B) Normatif eylemsizlik (ihmal)ler 
112
C) Denetim dışı tutulan işlemler 
116
1.– Normlar bakımından 
116
2.– Bireysel başvuru bakımından 
118
3.– Olağanüstü Hal KHK ve CBK 
120
III.– FAALİYETLERİN DENETİMİ 
127
A) Organlar arası uyuşmazlıklar 
127
1.– Yatay Erkler Ayrılığı 
128
2.– Düşey Erkler Ayrılığı 
129
3.– Yargı organları arasında 
131
B) Demokratik süreç ve düzenekler 
132
1.– Siyasal partiler ve seçimler 
132
2.– Yüce Divan: “demokrasi antrenörü” 
135
3.– Hukuk düzenini anayasallaştırma 
137
C) Özgürlükler ve haklar 
139
BÖLÜM 3
ANAYASAL USUL HUKUKU
I.– ANAYASA MAHKEMELERİNİN
ÖRGÜTLENMESİ 
142
A) Seçme ve belirleme kuralları 
142
1.– Yasamanın tekelci yetkisi 
142
2.– Paylaşılmış yetki sistemleri 
143
3.– Türkiye: paylaşılmış yetkiden yürütme
hakimiyetine 
144
B) Üyelerde nitelik ölçütleri 
148
1.– Üyelik koşulları 
148
2.– Liyakat için saydam süreç ve gerekçe 
150
3.– Türkiye: “kapalı devre” 
151
C) Statü kuralları ve örgütlenme 
153
1.– Yargıçların bağımsızlığı ve görev süresi 
153
2.– Dokunulmazlık, disiplin ve yükümlülükler 
155
3.– Komisyon, Bölüm, Daire ve Genel Kurul 
158
II.– BAŞVURU YOLLARI VE ÖZELLİKLERİ 
161
A) Dava yolu: Soyut norm denetimi 
161
1.– Genel ve ortak özellikler 
162
2.– Federal ve bölgeli devletler 
164
3.– Tek yapılı devletler ve Türkiye 
165
B) İtiraz yolu: Somut norm denetimi 
168
1.– Önsorun: ret veya geri bırakma 
168
2.– “Bekletici sorun” (mesele–i müstehire) 
172
3.– Karar: Yaygın mı, merkezi mi? 
174
C) Bireysel başvuru yolu: Anayasa şikayeti 
176
1.– Özgürlük anayasa adaletinin ortaya çıkışı ve
evrimi 
177
2.– Dikey ve yatay ilişkiler bakımından 
180
3.– Anayasa şikayeti ve benzer başvuru yolları 
184
III.– BAŞVURU ZAMANI VE UYUŞMAZLIĞIN
ÇÖZÜMÜ 
187
A) Başvuru Zamanı (ânı) 
187
1.– Önceden (önleyici) Denetim 
187
2.– Sonradan (a posteriori) Denetim 
190
3.– Önceden ve/veya Sonradan Denetim 
191
B) İstemin incelenmesi 
195
1.– Öninceleme ve süzgeç görevi 
195
2.– İptal ve itiraz başvuruları 
198
3.– Bireysel başvuru 
200
C) Uyuşmazlığın çözümü 
201
1.– Kurul ve müzakere süreci 
201
2.– Çelişmeli ve yüzyüze yargılama 
202
3.– Katılımcı karar süreci ve amicus curiae 
207
BÖLÜM 4
UYGUNLUK DENETİMİNİN KAPSAMI
I. NORM DENETİMİ: ŞEKİL VE ESAS 
210
A) Şekil ve usul 
210
1.– Anayasa değişiklikleri 
211
2.– Yasalar: “Şekli anayasallık denetimi” 
213
3.– Kararnameler: KHK ve CBK 
215
B) Yetki: usul ve esas eklemlenmesi 
219
1.– Anayasa: halk ve temsilcileri 
220
2.– Yasa: konu 
221
3.– KHK ve CBK: konu ve yetki 
222
C) Esas denetimi 
225
1.– Anayasa: değişmez maddeler 
225
2.– Yasa: neden ve amaç 
227
3.– KHK ve CBK 
231
II.– BİREYSEL BAŞVURU: ÖZGÜRLÜKLER
ANAYASA YARGISI 
234
A) Kabuledilebilirlik koşulları 
234
1.– Daraltıcı yasal düzenleme 
235
2.– Anayasal ve kişisel önem 
236
3.– Açıkça dayanaktan yoksunluk 
237
B) Esas hakkında inceleme 
239
1.– İnceleme alanı ve koşulları 
239
2.– “Kanun yolunda gözetilmesi gereken hususlar”. 
240
3.– Bireysel başvuruda “Somut norm denetimi” 
242
C) Karar ölçütleri 
244
1.– Bireysel başvuru konusu haklar 
244
2.– Sınırlama ve Güvence ölçütleri 
245
3.– Özgürlük lehine genişletici yorum 
249
III.– GEREKÇELER 
251
A) Anayasa Mahkemeleri 
251
1.– Gerekçelendirme zorunluğu ve işlevi 
251
2.– Gerekçe teknikleri 
254
3.– Eşzamanlılık ve karşıoylar 
256
B) İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi 
259
1.– Avrupa kamu düzeni 
260
2.– Stratejik biçimlendirme 
261
3.– Dış kaynakların kullanımı 
263
C) Anayasal yargı denetiminin yoğunluğu
ve sınırları 
265
1.– “Kanun koyucu gibi hareket” 
265
2.– Hukukilik ve yerindelik ayrımı 
266
3.– Aktivizm ve kendini sınırlama 
267
BÖLÜM 5
AYM KARARLARI VE SONUÇLARI
I.– KARAR TEKNİLERİ VE TÜRLERİ 
272
A) Basit kararlar 
272
1.– İptal kararları 
272
2.– Ret veya uygun bulma 
273
3.– Kısmi iptal ve kısmi ret 
274
B) Yorum kayıtları 
275
1.– Anayasaya uygun yorum 
275
2.– Özgül yorum teknikleri: Belçika, İsviçre ve
Türkiye 
278
3.– Aykırılık bildirimi, boşluk doldurma ve çağrı
kararları 
283
C) İhlal kararları 
285
1.– Geçici tedbir kararları 
286
2.– Esasa ilişkin kararlar 
287
3.– Pilot kararlar 
288
II.– KARARLARIN ETKİ VE SONUÇLARI 
289
A) Kararların hukuki niteliği 
289
1.– Bağlayıcı ve kesin hüküm etkili 
289
2.– Taraflar arası etki ve yeniden oylama 
291
3.– Yokluk bildirimi ve vazgeçme 
294
B) Kararların zaman bakımından etkisi 
295
1.– Yürürlüğün Durdurulması: askıya alıcı etki 
296
2.– Yürürlükten kaldırıcı etki 
302
3.– Yargıçlarca geliştirilen çözümler 
303
III.– ANAYASAL İCRA YARGISI 
305
A) Kararları uygulama ve uygulatma 
305
1.– Anayasa yargıcının yetkileri 
305
2.– İcra için “dava mahkemesi” 
308
B) Kararların objektif (nesnel) işlevi 
311
1.– Benzer durumdakiler için olumlu yükümlülükler 
311
2.– İhlalin giderilmesi 
314
3.– Etkililik sorunu 
317
C) Yasama yükümlülüğü 
319
1.– Çağrı ve boşluk doldurma 
319
2.– Pilot kararlar 
320
3.– Yeniden yargılama ve eski hale getirme 
323
(Sonuç yerine): “TÜRKİYE’DE ANAYASA
ADALETİ” İÇİN 
327
DİZİN 
329