Milli Tahkim Kapsamında Tahkime Elverişlilik

Hangi uyuşmazlıkların tahkime elverişli olduğuna ilişkin temel hususlar Türk hukukunda Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 408. maddesinde "Taşınmaz mallar üzerindeki ayni haklardan veya iki tarafın iradelerine tabi olmayan işlerden kaynaklanan uyuşmazlıklar tahkime elverişli değildir" ve Milletlerarası Tahkim Kanunu'nun 1. maddesinde "Bu kanun, Türkiye'de bulunan taşınmaz mallar üzerindeki ayni haklara ilişkin uyuşmazlıklar ile iki tarafın iradelerine tabi olmayan uyuşmazlıklarda uygulanmaz." şeklinde düzenlenmiştir. Görüldüğü gibi, Türk hukukunda, kanun koyucu, sadece tarafların iradeleriyle belirleyebilecekleri uyuşmazlıkların tahkim yargılamasıyla çözümlenebileceğini belirtmiştir. Tarafların iradeleriyle belirleyecekleri uyuşmazlıkları tek tek belirtmek mümkün gözükmemektedir. Türk hukukunda, hangi tur uyuşmazlıkların tahkime elverişli olduğunun belirlenmesi konusunda ölçü olarak "tarafların üzerinde sulh olabilecekleri" uyuşmazlıkların esas alınması gerektiği savunulmuştur. Ancak "tarafların üzerinde sulh olabilecekleri" ifadesi hangi uyuşmazlıkların tahkime elverişli olup olmadığı konusunda yeteri derecede yol gösterici değildir. Bazı özel hukuk alanlarında ortaya çıkan uyuşmazlıkların tahkime elverişliliği hususu tartışılmaktadır.

Bu eser, Türk hukukunda tartışmalı olan sınai haklara ilişkin uyuşmazlıkların, rekabet hukuku uyuşmazlıklarının, iflas davalarının, itirazın iptali davasının ve bireysel iş hukuku uyuşmazlıklarının tahkime elverişliliğini detaylı olarak incelemektedir.