İNSAN HAKLARINA GENEL BİR BAKIŞ
NİTELİKLERİ VE SINIFLANDIRILMASI
II. İNSAN HAKLARININ NİTELİKLERİ
2
III. İNSAN HAKLARININ SINIFLANDIRILMASI
4
A. Tarihsel Gelişimine Göre Sınıflandırma
4
B. Jellinek’in Sınıflandırması
5
İNSAN HAKLARININ TARİHSEL GELİŞİMİ
C. Yeniçağ Dönemi ve Sonrası
12
D. Birinci Dünya Savaşı Sonrası
16
E. İkinci Dünya Savaşı Dönemi ve Sonrası
16
II. ÜLKEMİZDEKİ GELİŞİMİ
17
B. İslamiyet’in Kabulünden Sonra
17
E. 1921 Anayasası Dönemi
20
F. 1924 Anayasası Dönemi
21
G. 1961 Anayasası Dönemi
22
H. 1982 Anayasası Dönemi
25
İNSAN HAKLARININ DÜZENLENMESİ
II. DÜZENLEMENİN KİM TARAFINDAN YAPILACAĞI SORUNU
27
III. HAK VE HÜRRİYETLERİN SINIRLANMASI
28
A. Sınırlamanın Sınırı
28
B. Olağanüstü Dönemlerde Sınırlama
30
IV. HAK VE HÜRRİYETLERİN KÖTÜYE KULLANILMAMASI
35
İNSAN HAKLARININ ULUSLARARASI BOYUTU
ULUSLARARASI KURULUŞLAR VE BELGELER
II. BİRLEŞMİŞ MİLLETLER (BM)
38
C. BM – Türkiye İlişkileri
40
E. İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi
42
B. Avrupa Konseyi (AK) – Türkiye İlişkileri
48
IV. AVRUPA GÜVENLİK VE İŞBİRLİĞİ KONFERANSI (AGİK) VE HELSİNKİ SONUÇ BELGESİ
48
B. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) – Türkiye İlişkileri
49
V. İKİNCİ AVRUPA GÜVENLİK VE İŞBİRLİĞİ ZİRVESİ VE PARİS ŞARTI
50
A. Paris Şartı’nın Hazırlanması ve Kabulü
50
B. Paris Şartı’nın İçeriği ve Özellikleri
50
DEVLET DIŞI ULUSLARARASI KURULUŞLAR
I. ULUSLARARASI KIZILHAÇ KOMİTESİ
51
II. ULUSLARARASI HUKUKÇULAR KOMİSYONU
52
III. İNSAN HAKLARI İÇİN ULUSLARARASI BİRLİK
52
AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ VE
AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ
AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ
II. SÖZLEŞMENİN KAPSAMI
54
III. SÖZLEŞMENİN İÇERİĞİ
54
IV. SÖZLEŞMENİN ÖZELLİKLERİ
55
V. SÖZLEŞMENİN ÖNGÖRDÜĞÜ DENETİM MEKANİZMASI
57
A. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi
58
VI. SÖZLEŞME İLE İNSAN HAKLARI EVRENSEL BEYANNAMESİNİN KARŞILAŞTIRILMASI
58
VII. AVRUPA SOSYAL ŞARTI (AVRUPA SOSYAL HAKLAR SÖZLEŞMESİ)
59
A. Sosyal Şart’ın Hazırlanması ve Kabulü
59
B. Sosyal Şart’ın İçeriği
59
C. Sosyal Şart’ın Özellikleri
60
VIII. AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ VE TÜRKİYE
61
A. Sözleşmenin Türkiye Tarafından Onaylanması
61
B. Sözleşmenin İç Hukuktaki Yeri
61
AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ
AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNİN YAPISI
I. MAHKEMENİN OLUŞUMU, YARGIÇLARIN SEÇİMİ, NİTELİKLERİ VE GÖREV SÜRESİ
63
II. YARGIÇLARIN BAĞIMSIZLIĞI VE TARAFSIZLIĞI
63
III. MAHKEME BAŞKANLIĞI
64
IV. YAZI İŞLERİ MÜDÜRLÜĞÜ
65
A. Oluşumu ve Görevleri
65
VI. TEK YARGIÇ, KOMİTE, DAİRE VE BÜYÜK DAİRE HEYETLERİ
65
VII. MAHKEMENİN ÇALIŞMA YERİ
68
VIII. MAHKEMENİN “DANIŞMA GÖRÜŞÜ VERME” YETKİSİ
68
AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNİN İŞLEYİŞİ
I. MAHKEMEYE YAPILAN BAŞVURU TÜRLERİ
69
II. MAHKEMENİN YETKİSİ
72
A. Kişi Yönünden Yetki
72
B. Konu Yönünden Yetki
72
D. Zaman Yönünden Yetki
73
III. MAHKEMEYE BAŞVURU VE BAŞVURULARIN “KABUL EDİLEBİLİRLİK” İNCELEMESİ
73
B. Başvuruların Kabul Edilebilirliği
74
IV. BAŞVURULARIN “ESAS BAKIMINDAN” İNCELEMESİ
76
A. Olayların Saptanması
77
V. DAVALARIN BÜYÜK DAİREDE GÖRÜLMESİ
81
A. Yargılama Yetkisinin Büyük Daireye Bırakılması
81
B. Tarafların, Davanın Büyük Daireye Gönderilmesi Talebi
82
AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ İLE
GÜVENCE ALTINA ALINAN HAK VE ÖZGÜRLÜKLER
(1982 Anayasasıyla Karşılaştırmalı)
I. AİHS MADDE 2– YAŞAM HAKKI
83
A. Maddenin Açıklaması
83
B. Sözleşme Maddesi İle Anayasa Maddesinin Karşılaştırılması
84
II. AİHS MADDE 3– İŞKENCE YASAĞI
85
A. Maddenin Açıklaması
85
B. Sözleşme Maddesi İle Anayasa Maddesinin Karşılaştırılması
87
III. AİHS MADDE 4– KÖLELİK VE ZORLA ÇALIŞTIRMA YASAĞI
87
A. Maddenin Açıklaması
87
B. Sözleşme Maddesi İle Anayasa Maddesinin Karşılaştırılması
88
IV. AİHS MADDE 5– ÖZGÜRLÜK VE GÜVENLİK HAKKI
88
A. Maddenin Açıklaması
89
B. Sözleşme Maddesi İle Anayasa Maddesinin Karşılaştırılması
90
V. AİHS MADDE 6– ADİL YARGILANMA HAKKI
91
A. Maddenin Açıklaması
92
B. Sözleşme Maddesi İle Anayasa Maddesinin Karşılaştırılması
93
VI. AİHS MADDE 7– KANUNSUZ SUÇ VE CEZA OLMAZ
94
A. Maddenin Açıklaması
94
B. Sözleşme Maddesi İle Anayasa Maddesinin Karşılaştırılması
94
VII. AİHS MADDE 8– ÖZEL VE AİLE HAYATINA SAYGI
95
A. Maddenin Açıklaması
95
B. Sözleşme Maddesi İle Anayasa Maddesinin Karşılaştırılması
96
VIII. AİHS MADDE 9– DÜŞÜNCE, VİCDAN VE DİN ÖZGÜRLÜĞÜ
96
A. Maddenin Açıklaması
97
B. Sözleşme Maddesi İle Anayasa Maddesinin Karşılaştırılması
97
IX. AİHS MADDE 10– İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ
98
A. Maddenin Açıklaması
98
C. Sözleşme Maddesi İle Anayasa Maddesinin Karşılaştırılması
98
X. AİHS MADDE 11– TOPLANTI VE DERNEK KURMA ÖZGÜRLÜĞÜ
99
A. Maddenin Açıklaması
99
B. Sözleşme Maddesi İle Anayasa Maddesinin Karşılaştırılması
100
XI. AİHS MADDE 12– EVLENME HAKKI
101
A. Maddenin Açıklaması
101
B. Sözleşme Maddesi İle Anayasa Maddesinin Karşılaştırılması
102
XII. AİHS MADDE 13– ETKİLİ BAŞVURU HAKKI
102
A. Maddenin Açıklaması
102
B. Sözleşme Maddesi İle Anayasa Maddesinin Karşılaştırılması
103
XIII. AİHS MADDE 14– AYIRIMCILIK YASAĞI
103
A. Maddenin Açıklaması
104
B. Sözleşme Maddesi İle Anayasa Maddesinin Karşılaştırılması
104
XIV. AİHS MADDE 15– OLAĞANÜSTÜ HALLERDE YÜKÜMLÜLÜKLERİ ASKIYA ALMA
104
A. Maddenin Açıklaması
105
B. Sözleşme Maddesi İle Anayasa Maddesinin Karşılaştırılması
105
XV. AİHS MADDE 16– YABANCILARIN SİYASAL ETKİNLİKLERİNİN KISITLANMASI
106
A. Maddenin Açıklaması
106
B. Sözleşme Maddesi İle Anayasa Maddesinin Karşılaştırılması
106
XVI. AİHS MADDE 17– HAKLARI KÖTÜYE KULLANMA YASAĞI
106
A. Maddenin Açıklaması
106
B. Sözleşme Maddesi İle Anayasa Maddesinin Karşılaştırılması
106
XVII. AİHS MADDE 18– HAKLARA GETİRİLECEK KISITLAMALARIN SINIRLANMASI
107
A. Maddenin Açıklaması
107
B. Sözleşme Maddesi İle Anayasa Maddesinin Karşılaştırılması
107
AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİNİN EK PROTOKOLLERİ
İNSAN HAKLARININ ULUSAL BOYUTU
İNSAN HAKLARININ KORUNMASI VE
GELİŞTİRİLMESİNE YÖNELİK SİYASİ MEKANİZMALAR
II. DİLEKÇE KOMİSYONU
113
III. İNSAN HAKLARINI İNCELEME KOMİSYONU
114
B. Komisyonun Oluşumu
114
C. Komisyonun Görev ve Yetkileri
114
D. Komisyonun Çalışma Usulü
115
IV. KADIN ERKEK FIRSAT EŞİTLİĞİ KOMİSYONU (KEFEK)
115
B. Komisyonun Görevleri
116
C. Komisyonun Yetkileri
116
D. Komisyonun Çalışma Usul ve Esasları
116
V. KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU
117
D. Kurumun Görevi ve Görevi Dışında Kalan İşler
118
E. Kuruma Başvuru Usulü
118
İNSAN HAKLARININ KORUNMASI VE
GELİŞTİRİLMESİNE YÖNELİK İDARİ MEKANİZMALAR
II. TÜRKİYE İNSAN HAKLARI VE EŞİTLİK KURUMU
121
B. 6701 Sayılı Kanunun Uygulanmasındaki Bazı Tanımlar
121
D. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurulu
123
F. Ayrımcılıkla Mücadele
124
G. Başvurular ve İnceleme Usulleri
127
III. İL VE İLÇE İNSAN HAKLARI KURULLARI
128
C. Danışma ve Başvuru Masaları
130
F. Kurulların Çalışma Usul ve Esasları
131
IV. ADALET BAKANLIĞI İNSAN HAKLARI DAİRE BAŞKANLIĞI
132
B. Başkanlığın Görevleri
132
V. CEZA İNFAZ KURUMLARI VE TUTUKEVLERİ İZLEME KURULLARI
133
B. İzleme Kurullarının Kuruluşu
133
C. İzleme Kurulu Üyelerinde Aranacak Nitelikler
134
D. İzleme Kurullarına Seçilemeyecek Olanlar
134
E. İzleme Kurullarının Görev ve Yükümlülükleri
135
F. İzleme Kurullarının Çalışma Esas ve Usulleri
135
VI. KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI
135
B. 6698 Sayılı Kanunun Uygulanmasındaki Bazı Tanımlar
136
C. Kişisel Verilerin İşlenmesi
137
VII. BİLGİ EDİNME HAKKI
145
B. Bilgi Edinme Başvurusu
145
C. Bilgi Verme Yükümlülüğü
145
D. Bilgi Edinme Hakkının Sınırları
146
E. Bilgi veya Belgeye Erişim
147
F. Bilgi veya Belgeye Erişim Süreleri
148
H. Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu
148
B. Dilekçede Bulunması Zorunlu Şartlar
149
C. Dilekçenin İncelenmesi ve Sonucunun Bildirilmesi
149
İNSAN HAKLARININ KORUNMASI VE
GELİŞTİRİLMESİNE YÖNELİK DİĞER MEKANİZMALAR
I. İNSAN HAKLARI TAZMİNAT KOMİSYONU
150
B. İnsan Hakları Tazminat Komisyonu
151
II. İNSAN HAKLARI İHLALİ İDDİALARINA İLİŞKİN BAŞVURULARIN İNCELENMESİNE DAİR USUL VE ESASLAR
153
C. Başvuru Yeri ve Usulü
154
F. Esasa İlişkin İnceleme
155
G. İnceleme ve Sonuçlandırma Süreçleri
155
III. TERÖR VE TERÖRLE MÜCADELEDEN DOĞAN ZARARLARIN KARŞILANMASI
156
B. 5233 Sayılı Kanun Kapsamına Girmeyen Zararlar
157
C. Zarar Tespit Komisyonları
157
D. Başvurunun Süresi, Şekli, İncelenmesi ve Sonuçlandırılması
158
E. Karşılanacak Zararlar
158
G. Zararların Karşılanma Şekli ve Sulhname
159
H. Zararın Karşılanması
159
IV. KOLLUK GÖZETİM KOMİSYONU
159
B. Komisyonun Oluşumu
160
C. Komisyonun Görev ve Yetkileri
160
D. Komisyonun Çalışma Usul ve Esasları
161
E. Merkezî Kayıt Sistemi
162
F. Ön İnceleme ve Disiplin Soruşturması İşlemleri
162
V. AİLENİN KORUNMASI VE KADINA KARŞI ŞİDDETİN ÖNLENMESİ
163
B. 6284 Sayılı Kanunda Yer Alan Bazı Tanımlar
163
C. Koruyucu ve Önleyici Tedbirler
164
E. Tedbir Kararının Verilmesi, Tebliği ve Gizlilik
166
G. Tedbir Kararlarının Bildirimi ve Uygulanması
166
H. Tedbir Kararlarına Aykırılık
167
VI. ÇOCUKLARIN KORUNMASI
167
B. 5395 Sayılı Kanunun Uygulanmasında Belirlenen Temel İlkeler
167
C. Koruyucu ve Destekleyici Tedbirler
168
E. Koruyucu ve Destekleyici Tedbir Kararı Alınması
169
F. Acil Korunma Kararı Alınması
170
G. Çocukların Soruşturulması ve Kovuşturulması
170
VII. ENGELLİLERİN KORUNMASI
171
B. 5378 Sayılı Kanunun Uygulanmasında Bazı Tanımlar
172
C. 5378 Sayılı Kanun Kapsamında Engellilerin Korunmasına Yönelik İlkeler
173
F. Habilitasyon ve Rehabilitasyon
173
G. Erken Tanı ve Koruyucu Hizmetler
174
VIII. TOPLANTI VE GÖSTERİ YÜRÜYÜŞÜ DÜZENLEME HAKKI
174
C. Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Yeri, Güzergâhı ve Zamanı
175
D. Toplantı Şekli ve Şartları
176
E. Yasak Yerler ve Toplantı veya Gösteri Yürüyüşünün Dağıtılması
178
IX. YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA
178
B. Geri Gönderme Yasağı
178
C. Türkiye’ye Giriş ve Vize
179
F. Uluslararası Koruma
183
İNSAN HAKLARININ KORUNMASI VE
GELİŞTİRİLMESİNE YÖNELİK “BİREYSEL BAŞVURU” MEKANİZMASI
II. BİREYSEL BAŞVURU HAKKI
186
B. Bireysel Başvuru Hakkına Sahip Olanlar
187
III. BİREYSEL BAŞVURU USULÜ
187
IV. BİREYSEL BAŞVURULARIN KABUL EDİLEBİLİRLİK ŞARTLARI VE İNCELENMESİ
188
V. ESAS HAKKINDAKİ İNCELEME
188
VII. BAŞVURU HAKKININ KÖTÜYE KULLANILMASI
189
İNSAN HAKLARI EYLEM PLANI
EK–1: İNSAN HAKLARININ KORUNMASINA YÖNELİK BAZI ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER
195
EK–2: SORULARLA İNSAN HAKLARI VE DEMOKRATİKLEŞME
198