Vergi Etiği – Vergi Psikolojisi
"Verginin Sosyo – Psikolojik Teorisi Verginin Sosyo – Psikolojik Teorisi Doç. Dr. İsmail Kitapcı  - Kitap

Vergi Etiği – Vergi Psikolojisi "Verginin Sosyo – Psikolojik Teorisi

Verginin Sosyo – Psikolojik Teorisi

4. Baskı, 
Ekim 2021
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
312
Barkod:
9789750273124
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
240,00
Stoktan hemen gönderilir.
Kitabın Açıklaması
Ödemek ya da ödememek: Son yıllarda vergi uyumu (tax compliance) literatüründeki temel soru değişmiştir. Günümüzde "insanlar neden vergi kaçırır?" sorusunun yerini "insanlar neden vergi öder?" sorusu almıştır. Artık verginin ödenmesi konusuna sadece devletin denetim ve cezai yaptırımları gibi caydırıcı yöntemlerle yaklaşmak yerine, sosyal psikolojik unsurların da vergi uyumu sorununun çözümünde kullanılması gerçeği ortaya çıkmıştır. Bu noktada vergi etiği ve vergi psikolojisi kavramları kullanılarak vergi yükümlülerinin vergi ödeme davranışında bulunurken ne tür bir içsel motivasyonla hareket ettiği daha iyi anlaşılabilir.
İlk üç baskının tükenmesi üzerine, güncellenmiş dördüncü baskısını yapan kitap, maliye bölümlerinde okutulmakta olan "Vergi Psikolojisi" dersine uygun olarak hazırlanmıştır. Kitap, vergi yükümlülerinin etik ve psikolojik süreçlerini inceleyerek birey ve devlet arasındaki psikolojik vergi sözleşmesinde tarafların birbirlerine olan tutum ve davranışlarının analizini yaparak, optimal vergi uyumunun nasıl sağlanacağına ilişkin önerilerde de bulunmaktadır.
Kitap, lisans ve yüksek lisans seviyesindeki öğrencilere olduğu kadar, anlatım dilinin basit ve sade oluşu nedeni ile konunun uygulamasında yer alan Maliye Bakanlığı ile vergi yükümlülerine de hitap etmektedir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Vergi Uyumunun Teorik ve Davranışsal Açıdan İncelenmesi
.
Vergi Uyumu ve Disiplinlerarası İlişkiler
.
Vergi Uyumunu Açıklamada Kullanılan Yaklaşımlar
.
Etik ve Vergi Etiği: Vergi Uyumunun Etik Açıdan İncelenmesi
.
Vergi Etiğine İlişkin Başlıca Yaklaşımlar
.
Dünya'daki Vergi Etiği Araştırmaları: Ülke Örnekleri
.
Vergi Etiğini Belirleyen Faktörler: Vergi Etiği Bileşenlerinin Analizi
.
Psikolojik, Sosyolojik, Kurumsal, Politik ve Demografik Bileşenler
Kitabın İçindekileri
Dördüncü Baskının Önsözü 
5
Üçüncü Baskının Önsözü 
7
İkinci Baskının Önsözü 
9
Birinci Baskının Önsözü 
11
Tablolar Listesi 
19
Şekiller Listesi 
21
Kısaltmalar Listesi 
23
Giriş 
25
Birinci Bölüm
VERGİ UYUMUNUN TEORİK VE
DAVRANIŞSAL AÇIDAN İNCELENMESİ
1.1. VERGİ UYUMU KAVRAMI: TEORİK ÇERÇEVE VE KAPSAMI 
29
1.2. VERGİ UYUMU VE DİSİPLİNLERARASI İLİŞKİLERİ 
35
1.2.1. Davranışsal Ekonomi ve Vergi Uyumu 
35
1.2.2. Bilişsel Psikoloji ve Vergi Uyumu 
39
1.2.3. Sosyal Psikoloji ve Vergi Uyumu 
40
1.2.4. Hukuk ve Vergi Uyumu 
41
1.2.5. Etik ve Vergi Uyumu 
42
1.3. TARİHSEL BOYUTUYLA VERGİ UYUMU 
43
1.4. VERGİ UYUMUNU AÇIKLAMADA KULLANILAN YAKLAŞIMLAR 
45
1.4.1. Klasik Yaklaşım (Allingham–Sandmo Modeli / Rasyonel Beklentiler Teorisi) 
46
1.4.1.1. Klasik Yaklaşımın Eleştirisi 
51
1.4.2. Sosyal–Psikolojik Yaklaşım (Ahlaki Duygular Teorisi / Tutumsal Model) 
53
1.4.3. Mali Bağlantı (Mali Değişim) ve Optimal Vergi Uyumu Yaklaşımı 
57
1.4.3.1. Mali Bağlantı (Fiscal Connection) Kavramı ve Vergi Uyumu Açısından Önemi 
59
1.4.3.2. Optimal Vergi Uyumu 
63
1.4.3.2.1. Kamusal Kaynakların Tahsisinde Etkinlik Sorunu ve Vergi Uyumu 
64
1.4.3.2.2. Ekonomik Rasyonalite Açısından Vergi Uyumu 
66
1.4.3.2.3. Yeniden Dağıtım (Redistribution) Politikaları ve Vergi Uyumu 
68
1.5. DAVRANIŞSAL BOYUTLARIYLA VERGİ UYUMU 
73
1.5.1. Vergi Yükümlüsü Açısından Uyma Davranışı ve Analizi 
73
1.5.2. Vergi Uyumu: Davranış Şekilleri 
75
1.5.2.1. Vergi İtaati 
77
1.5.2.2. Vergi ile Özdeşleşme 
79
1.5.2.3. Verginin İçselleştirilmesi 
81
1.5.2.4. Verginin İçselleştirilmesi ve Vergi İtaati İlişkisi 
84
1.5.2.5. Verginin İçselleştirilmesi Süreci 
85
1.5.3. Vergi Uyumsuzluğu: Davranış Şekilleri 
87
1.5.3.1. Vergiye Karşı Bağımsız (Pasif) Tepki (Normdan Bağımsız Davranış) 
87
1.5.3.2. Vergiye Karşı Ters (Aktif) Tepki (Norma Bağımlı Davranış) 
89
1.5.4. Vergi Uyumu ve Uyumsuzluğu Sonucu Oluşan Vergi Yükümlüsü Tipleri 
90
1.5.5. Vergi Uyumuna İlişkin Davranış Bozuklukları 
91
1.5.5.1. Çoğulcu Bilgisizlik (Pluralistic ignorance) ve Vergi Uyumu Açısından Analizi 
91
1.5.5.2. Bilişsel Çelişki (Cognitive Dissonance) ve Vergi Uyumu Açısından Analizi 
93
İkinci Bölüm
ETİK VE VERGİ ETİĞİ: VERGİ UYUMUNUN
ETİK AÇIDAN İNCELENMESİ
2.1. VERGİ ETİĞİ: KAPSAM VE ÖNEMİ 
99
2.1.1. Etik Kavramı ve Önemi 
99
2.1.2. Vergi Etiği Kavramı: Teorik Çerçeve ve Önemi 
103
2.1.3. Vergi Etiği–Genel Etik İlişkisi (Verginin Pozitif Gerçekliği ve Etiğin Normatif İçeriği) 
107
2.1.4. Vergi Etiği: Tarihsel Perspektif 
114
2.2. VERGİ ETİĞİNİN OLUŞMASI 
115
2.2.1. Motivasyonel Süreç: Tutum ve Davranışlara Giden Süreç 
115
2.2.1.1. İçsel Motivasyon 
119
2.3. VERGİ ETİĞİNE İLİŞKİN BAŞLICA YAKLAŞIMLAR: VERGİ YÜKÜMLÜSÜ VE ETİK TUTUMU 
122
2.3.1. Deontolojik Yaklaşım 
122
2.3.1.1. Ödev ve Sorumluluk Etiği: Kant Etiği Yaklaşımı 
123
2.3.1.2. Değerler Yaklaşımı 
127
2.3.1.3. Adalet Yaklaşımı 
130
2.3.2. Teleolojik Yaklaşım 
131
2.3.2.1. Bireyci Yaklaşım 
132
2.3.2.2. Faydacı Yaklaşım 
133
2.3.2.3. Makyavelyen (Machiavellien) Yaklaşım 
134
2.4. DÜNYA'DAKİ VERGİ ETİĞİ ARAŞTIRMALARI: ÜLKE ÖRNEKLERİ 
136
2.4.1. OECD'ye Üye Ülkelerde Vergi Etiği Dereceleri 
136
2.4.3. Geçiş Ekonomilerinde Vergi Etiği Dereceleri 
138
2.4.4. Latin Amerika Ülkelerinde Vergi Etiği 
140
Üçüncü Bölüm
VERGİ ETİĞİNİ BELİRLEYEN FAKTÖRLER:
VERGİ ETİĞİ BİLEŞENLERİNİN ANALİZİ
3.1. PSİKOLOJİK VE SOSYOLOJİK BİLEŞENLER 
141
3.1.1. Vergilemenin Psikolojik Sınırı 
142
3.1.2. Vergilemenin Psikolojik Sınırının Tespitinde Kullanılan Kavramlar 
144
3.1.2.1. Objektif Vergi Yükü 
145
3.1.2.2. Subjektif (Psikolojik) Vergi Yükü 
145
3.1.2.3. Net Subjektif (Psikolojik) Vergi Yükü 
146
3.1.2.4. Vergi Yükünün Yanlış Algılanması: Mali Aldanma (Fiscal Illusion) 
148
3.1.3. Sosyolojik Faktörler (Mali Sosyoloji) ve Vergi Etiği 
149
3.2. MALİ VE EKONOMİK BİLEŞENLER 
151
3.2.1. Vergilemenin Mali Sınırı (Vergi Optimumu) 
151
3.2.2. Vergilemenin Ekonomik Sınırı 
153
3.2.2.1. Vergi Oranları ve Vergi Etiği 
154
3.2.2.2. Vergi Ceza Oranları ve Vergi Etiği 
156
3.2.2.3. Gelir Seviyesi /Ekonomik Durum ve Vergi Etiği 
157
3.2.2.4. Makro Ekonomik Belirleyenler ve Vergi Etiği 
159
3.2.2.5. Para Sevgisi ve Vergi Etiği 
161
3.2.2.6. Kayıtdışı Ekonomi ve Vergi Etiği 
162
3.3. SOSYAL SERMAYE BİLEŞENLERİ 
169
3.3.1. Sosyal Normlar ve Vergi Etiği 
171
3.3.1.1. Karşılıklılık İlişkisi ve Vergi Etiği 
175
3.3.1.1.1. Pozitif ve Negatif Karşılıklılık 
176
3.3.1.1.2. Dikey ve Yatay Karşılıklılık 
177
3.3.1.2. Karşılıklılık İlişkisinin (Teorisinin) Değerlendirilmesi 
177
3.3.1.3. Vergi Etiği Açısından Sosyal Normların Yaptırımları 
180
3.3.1.3.1. Suçluluk ve Utanma Duygusu 
180
3.3.1.3.2. Görev ve Korku (Yakalanma) Duygusu 
184
3.3.2. Vergi Adaleti ve Vergi Etiği 
184
3.3.2.1. Dikey–Yatay Adalet Algısı ve Vergi Etiği 
186
3.3.2.2. Dağıtıcı Adalet Algısı ve Vergi Etiği 
189
3.3.2.3. Prosedürel (Yöntem) Adalet Algısı ve Vergi Etiği 
190
3.3.2.4. Cezalandırıcı Adalet Algısı ve Vergi Etiği 
194
3.3.3. Psikolojik Sözleşme–Güven ve Vergi Etiği 
195
3.3.3.1. Psikolojik Vergi Sözleşmesi 
196
3.3.3.2. Vergi Etiğinin Oluşmasında Güven Faktörü ve Analizi 
199
3.3.3.3. Güven Çeşitleri ve Vergi Etiği Açısından Analizi 
201
3.3.3.3.1. Etik / Genelleştirilmiş Güven ve Vergi Etiği Açısından Analizi 
202
3.3.3.3.2. Stratejik Güven ve Vergi Etiği Açısından Analizi 
204
3.3.3.3.3. Kurumsal Güven ve Vergi Etiği Açısından Analizi 
206
3.3.3.4. Güven Ağları: Birey–Devlet İlişkisi Açısından Vergi Etiği 
208
3.3.4. Vergi Kültürü ve Vergi Etiği 
212
3.3.4.1. Kültür Kavramı: Teorik Çerçeve ve Genel Özellikleri 
212
3.3.4.2. Kültür–Etik İlişkisi 
214
3.3.4.3. Vergi ve Kültür: Vergi Kültürü 
215
3.3.4.4. Vergi Kültürü Modelleri 
217
3.3.4.4.1. Basitleştirilmiş Model (Schumpeter Modeli) 
217
3.3.4.4.2. Genişletilmiş Model 
218
3.3.4.5. Vergi Kültürü–Vergi Etiği İlişkisi 
219
3.3.4.6. Vergi Kültürü–Vergi Etiği İlişkisi: Ülkelerarası Değerlendirmeler 
220
3.3.5. Din ve Vergi Etiği 
228
3.3.5.2. Vergi Etiğinin Oluşmasında Din Faktörünün Etkisi 
229
3.3.5.3. Farklı Dinlerde Vergi Etiği: Dünya Örnekleri 
231
3.3.6. Ulusal Gurur ve Vergi Etiği 
236
3.4. POLİTİK BİLEŞENLER 
237
3.4.1. Vergilerin Siyasal Sınırı ve Vergi Etiği 
237
3.4.2. Siyasal Güven ve Vergi Etiği 
240
3.4.3. Kamu Etiği ve Vergi Etiği 
241
3.4.4. Demokrasi Kültürü ve Vergi Etiği 
242
3.4.5. Siyasal (Politik) Karar Alma Sürecine Katılım: Asimetrik Enformasyon Sorunları ve Vergi Etiği 
245
3.5. KURUMSAL VE YÖNETİMSEL BİLEŞENLER 
247
3.5.1. Vergi(leme) Etiği 
248
3.5.2. Merkeziyetçi ve Adem–i Merkeziyetçi Yönetim Yapıları ve Vergi Etiği 
249
3.5.3. Vergi Bürokrasisi: Vergi Sisteminin Karmaşıklığı ve Vergi Etiği 
250
3.5.4. Vergi İdarelerinin Kalitesi–Etkinliği ve Vergi Etiği 
255
3.5.5. Vergi Uyum Politikaları ve Vergi Etiği 
256
3.5.6. Vergi Afları ve Vergi Etiği 
258
3.5.7. Vergi Denetiminin Etkinliği ve Vergi Etiği 
261
3.5.8. Genel Yolsuzluk Algısı, Vergisel Yolsuzluklar ve Vergi Etiği 
264
3.6. DEMOGRAFİK BİLEŞENLER 
269
3.6.1. Yaş Faktörü ve Vergi Etiği 
269
3.6.2. Medeni Durum ve Vergi Etiği 
271
3.6.3. Cinsiyet Faktörü ve Vergi Etiği 
272
3.6.4. Meslek ve Vergi Etiği 
273
3.6.5. Eğitim Durumu ve Vergi Etiği 
274
Sonuç ve Öneriler 
277
Kaynakça 
287
Kavramlar Dizini 
305
Özgeçmiş 
311