Tehlikeli Salgın Hastalık Nedeniyle Uygulanan Halk Sağlığı Tedbirleri

Bu çalışmada, öncelikle COVID-19 pandemisi gibi bir halk sağlığı krizinde, halk sağlığı hukuku ile insan haklan hukuku arasındaki yoğun ilişkiye işaret edilmiştir. Bunun yanında, COVID-19 pandemisinden çıkarılan dersler ışığında, halk sağlığını korumaya yönelik politikaların belirlenmesinde uluslararası insan hakları sözleşmelerinin denetim organlarının kararlarından nasıl yararlanılabileceği ve bilimsel belirsizliğin hüküm sürdüğü kaygı verici bir atmosferde, insan hakları yargıçlarının hak ve özgürlüklerin koruyucusu olma misyonunu nasıl sürdürebilecekleri sorularına yanıt aranmıştır.

Çalışmanın bir diğer amacı ise, devletlerin, bilimsel belirsizlik ortamında, virüsün sağlık ve yaşama yönelik ağır tehdidini bertaraf etmeye çalışırken hangi araçların salgınla mücadelede etkili ve ölçülü olduğunu saptamalarının güçlüğüne işaret etmektir. COVID-19 pandemisi gibi tipik bir olağanüstü durumda dahi, anayasalar ve uluslararası sözleşmelerde insan haklarına ilişkin yer verilen güvencelerin hiçbir biçimde gözardı edilemeyeceği ise işaret etmeyi amaçladığımız bir diğer temel husustur.

SARS CoV-2 pandemisi ile başetmek için hayata geçirilen halk sağlığı tedbirlerinin pek çok özgürlüğün kullanımına müdahale oluşturduğu aşikarsa da, çalışmamızda pandemi döneminde üretilen literatürde8 de gözlendiği gibi, bu tedbirlerin doğrudan ve ağır biçimde etkilediği hak ve özgürlükler üzerinde durulmuştur. Sokağa çıkma yasağı, karantina ve tecrit (izolasyon) uygulamaları bakımından; 'kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkı ile bir devletin sınırları içinde seyahat özgürlüğüne; bir devletin ülkesine giriş ve/veya çıkış yasakları ve sınır kapanmaları bakımından ise 'seyahat özgürlüğünün uluslararası boyutuna yönelik etkiler ele alınmıştır.

Bu çerçevede, evrensel ve bölgesel insan hakları sözleşmelerinin önemli bir bölümü incelenmiş olmakla birlikte, ağırlıklı olarak İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunmasına Dair Avrupa Sözleşmesi ile Birleşmiş Milletler Medeni ve Siyasal Haklar Sözleşmesi'nin yer verdiği güvence standartlarına odaklanılmıştır.