Tıbbi Müdahaleden Kaynaklanan Hukuki Cezai ve İdari Sorumluluk Ahmet Er, Ömür Topaç, Serap Kaygusuz  - Kitap

Tıbbi Müdahaleden Kaynaklanan Hukuki Cezai ve İdari Sorumluluk

2. Baskı, 
Ocak 2024
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
17x25
Sayfa:
1801
Barkod:
9786052647059
Kapak Türü:
Ciltli
Fiyatı:
1.860,00
Temin süresi 2-3 gündür.
Kitabın Açıklaması
Kitabımızın ana ekseni, ilk baskıda olduğu gibi ikinci baskıda da, tıbbi müdahaleden kaynaklanan ve tıbbi müdahaleler özelinde hukuki, cezai ve idari sorumluluğun ele alınmasıdır. Bu doğrultuda, ilk baskıda olduğu gibi, tıp hukukunun hem özel hukuku hem de kamu hukukunu ilgilendiren yönlerinin bulunduğu gözetilerek, başta hekimler ve diş hekimleri olmak üzere tıbbi müdahalenin icrası sürecinde görev alan bütün sağlık meslek mensuplarının hukuki, cezai ve idari yönden sorumlulukları kapsamlı bir şekilde ele alınmıştır. İçerikte özet olarak; tıbbi müdahale kavramının açıklanması, tıp hukukunun hukuksal kaynaklarının ayrıntılı şekilde irdelenmesi, hekimlerin ve sağlık meslek mensuplarının görev ve yetki alanları, hekim-hasta ilişkisinde hastanın ve hekimin hakları ile yükümlülükleri, tıbbi müdahalenin hukuka uygunluk koşulları, tıbbi uygulama hata türleri ve bu konudaki uyuşmazlıklarda bilirkişilik kurumu, tıbbi ve hukuki açıdan özelliği bulunan tıbbi müdahale türlerinin incelenmesi, hekim ile hasta arasındaki hukuki ilişkinin tanımlanması ve hukuki sorumluluk, Devletin sağlık hizmetlerinden kaynaklanan tazminat sorumluluğu ve rücu davaları, hekimin ve sağlık meslek mensuplarının cezai sorumluluğu ile bu konuda tıbbi uygulama hatalarından kaynaklanan suç tipleri ayrıntılı şekilde ele alınmıştır.
Tüm bu açıklamalarda bulunulurken, Yüksek Mahkemelerin emsal kararları titizlikle seçilerek, konuya ilişkin Yargıtay ve Danıştay kararlarına, Anayasa Mahkemesi'nin bireysel başvuru ve norm denetimi kararlarına ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarına geniş bir biçimde yer verilmiştir.
Bilindiği üzere, 27.05.2022 tarihinde yürürlüğe giren Türk Ceza Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair 7406 sayılı Kanun ile 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu'nda değişikliklere gidilmiştir. Bu kapsamda hekimler ve diğer sağlık meslek mensuplarının sağlık hizmetinin icrası kapsamında yaptıkları tıbbi işlem ve uygulamalara ilişkin soruşturma izni konusunda ve rücu davaları bakımından önem arz eden yeni düzenlemeler getirilmiştir. Kitabın bu baskısında belirtilen değişiklik kapsamlı olarak ele alınmış ve konuya ilişkin Yüksek Mahkemelerin uygulamaları aktarılmıştır.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Tıbbi Müdahale Kavramının Açıklanması
.
Sağlık Meslek Mensupları İle Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Diğer Meslek Mensuplarının Görev ve Yetki Alanlarının Kapsamı
.
Hekim – Hasta İlişkisinde Hastanın ve Hekimin Hakları
.
Hekim – Hasta İlişkisinde Hastanın ve Hekimin Yükümlülükleri
.
Tıbbi Müdahalenin Hukuka Uygunluk Koşulları
.
Tıbbi Uygulama Hataları – Malpraktis Kavramının Tanımlanması ve Tıbbi Kusur Kaynaklı Davalarda Bilirkişilik
.
Tıbbi ve Hukuki Açıdan Özelliği Bulunan Bazı Hekim İle Hasta Arasındaki Hukuki İlişkinin Tanımlanması ve Hekimin Hukuki Sorumluluğu
.
Tıbbi Müdahale Türlerinin İncelenmesi
.
Hekimin Cezai Sorumluluğu ve Konuya İlişkin Bazı Suç Tiplerinin İncelenmesi
Kitapla İlgili Kategoriler
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
İÇİNDEKİLER
İKİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ 
5
İÇİNDEKİLER 
7
KISALTMALAR 
21
BİRİNCİ BÖLÜM
TIBBİ MÜDAHALE KAVRAMININ AÇIKLANMASI
I. TIP HUKUKUNUN VE TIBBİ MÜDAHALENİN HUKUKSAL KAYNAKLARI 
26
II. MEVZUAT HÜKÜMLERİ KAPSAMINDA TIBBİ MÜDAHALENİN TANIMLANMASI 
33
III. TIBBİ MÜDAHALENİN İCRA EDİLİŞ YÖNTEMİ 
36
A. KLASIK YÖNTEMLERLE İCRA EDILEN TIBBI MÜDAHALELER 
36
B. YENI VE GÜNCEL YÖNTEMLERLE İCRA EDILEN TIBBI MÜDAHALELER 
37
İKİNCİ BÖLÜM
SAĞLIK MESLEK MENSUPLARI İLE SAĞLIK HİZMETLERİNDE ÇALIŞAN DİĞER MESLEK MENSUPLARININ GÖREV VE YETKİ ALANLARININ KAPSAMI
A. HEKİMLER VE DİĞER SAĞLIK MESLEK MENSUPLARININ GÖREV VE YETKİ
ALANLARININ KAPSAMI 
39
1. HEKİMİN GÖREV VE YETKİ TANIMI 
42
2. DİŞ HEKİMİNİN GÖREV VE YETKİ TANIMI 
46
3. ECZACININ GÖREV VE YETKİ TANIMI 
48
4. EBENİN GÖREV VE YETKİ TANIMI 
53
5. HEMŞİRENİN GÖREV VE YETKİ TANIMI 
57
6. KLİNİK PSİKOLOGLARIN GÖREV VE YETKİ TANIMI 
70
7. FİZYOTERAPİSTİN GÖREV VE YETKİ TANIMI 
74
8. FİZYOTERAPİ TEKNİKERİNİN GÖREV VE YETKİ TANIMI 
77
9. ODYOLOGLARIN GÖREV VE YETKİ TANIMI 
78
10. ODYOMETRİ TEKNİKERİNİN GÖREV VE YETKİ TANIMI 
78
11. DİYETİSYENİN GÖREV VE YETKİ TANIMI 
79
12. DİL VE KONUŞMA TERAPİSTİNİN GÖREV VE YETKİ TANIMI 
82
13. PODOLOGLARIN GÖREV VE YETKİ TANIMI 
84
14. SAĞLIK FİZİKÇİSİNİN GÖREV VE YETKİ TANIMI 
84
15. RADYOTERAPİ TEKNİKERİNİN İŞ VE GÖREV TANIMI 
87
16. ANESTEZİ TEKNİSYENİ/TEKNİKERİNİN İŞ VE GÖREV TANIMI 
88
17. TIBBİ LABORATUVAR TEKNİSYENİNİN İŞ VE GÖREV TANIMI 
89
18. TIBBİ LABORATUVAR VE PATOLOJİ TEKNİKERİNİN İŞ VE GÖREV TANIMI 
90
19. TIBBİ GÖRÜNTÜLEME TEKNİSYENİ/TEKNİKERİ 
91
20. AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI TEKNİKERİNİN İŞ VE GÖREV TANIMI 
92
21. DİŞ PROTEZ TEKNİKERİNİN İŞ VE GÖREV TANIMI 
93
22. TIBBİ PROTEZ VE ORTEZ TEKNİSYENİ/TEKNİKERİNİN İŞ VE GÖREV TANIMI 
94
23. AMELİYATHANE TEKNİKERİNİN İŞ VE GÖREV TANIMI 
95
24. ADLİ TIP TEKNİKERİNİN İŞ VE GÖREV TANIMI 
96
25. DİYALİZ TEKNİKERİNİN İŞ VE GÖREV TANIMI 
97
26. PERFÜZYONİSTİN İŞ VE GÖREV TANIMI 
97
27. ECZANE TEKNİKERİNİN İŞ VE GÖREV TANIMI 
98
28. İŞ VE UĞRAŞI TERAPİSTİNİN (ERGOTERAPİSTİN) İŞ VE GÖREV TANIMI 
99
29. İŞ VE UĞRAŞI TEKNİKERİNİN (ERGOTERAPİ TEKNİKERİNİN) İŞ VE GÖREV
TANIMI 
100
30. ELEKTRONÖROFİZYOLOJİ TEKNİKERİNİN İŞ VE GÖREV TANIMI 
100
31. MAMOGRAFİ TEKNİKERİNİN İŞ VE GÖREV TANIMI 
101
32. OPTİSYENİN İŞ VE GÖREV TANIMI 
102
33. ACİL TIP TEKNİKERİNİN İŞ VE GÖREV TANIMI 
102
34. ACİL TIP TEKNİSYENİNİN İŞ VE GÖREV TANIMI 
103
35. HEMŞİRE YARDIMCISININ İŞ VE GÖREV TANIMI 
104
36. EBE YARDIMCISININ İŞ VE GÖREV TANIMI 
106
37. SAĞLIK BAKIM TEKNİSYENİNİN İŞ VE GÖREV TANIMI 
107
38. SAĞLIK MEMURUNUN İŞ VE GÖREV TANIMI 
108
B. SAĞLIK HİZMETLERİNDE GÖREV ALAN DİĞER MESLEK MENSUPLARININ
SAĞLIK HİZMETLERİNDEKİ İŞ VE GÖREV TANIMLARI 
108
1. PSİKOLOGLARIN SAĞLIK HİZMETİNDEKİ İŞ VE GÖREV TANIMI 
108
2. BİYOLOGLARIN SAĞLIK HİZMETİNDEKİ İŞ VE GÖREV TANIMI 
109
3. ÇOCUK GELİŞİMCİSİNİN SAĞLIK HİZMETİNDEKİ İŞ VE GÖREV TANIMI 
110
4. SOSYAL ÇALIŞMACI/SOSYAL HİZMET UZMANININ SAĞLIK HİZMETİNDEKİ
İŞ VE GÖREV TANIMI 
110
5. SAĞLIK EĞİTİMCİSİ / TIBBİ TEKNOLOGLARIN SAĞLIK HİZMETİNDEKİ İŞ VE
GÖREV TANIMI 
112
6. SAĞLIK İDARECİSİNİN SAĞLIK HİZMETİNDEKİ İŞ VE GÖREV TANIMI 
113
7. ÇEVRE SAĞLIĞI TEKNİSYENİ / TEKNİKERİNİN SAĞLIK HİZMETİNDEKİ İŞ VE
GÖREV TANIMI 
114
8. YAŞLI BAKIM TEKNİKERİ / EVDE HASTA BAKIM TEKNİKERİNİN SAĞLIK
HİZMETİNDEKİ İŞ VE GÖREV TANIMI 
114
9. TIBBİ SEKRETERİN SAĞLIK HİZMETİNDEKİ İŞ VE GÖREV TANIMI 
115
10. BİYOMEDİKAL CİHAZ TEKNİKERİNİN SAĞLIK HİZMETİNDEKİ İŞ VE GÖREV
TANIMI 
116
11. BİYOMEDİKAL MÜHENDİSİNİN SAĞLIK HİZMETİNDEKİ İŞ VE GÖREV
TANIMI 
116
12. GERONTOLOGLARIN SAĞLIK HİZMETİNDEKİ İŞ VE GÖREV TANIMI 
117
C. YÜRÜRLÜKTEN KALDIRILAN VEYA İŞ VE GÖREV TANIMINDA DEĞİŞİKLİK
YAPILAN SAĞLIK MESLEKLERİ 
118
1. SÜNNETÇİLİK MESLEĞİ 
118
2. DİŞ PROTEZ TEKNİSYENLİĞİ MESLEĞİ 
119
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
HEKİM – HASTA İLİŞKİSİNDE HASTANIN VE HEKİMİN HAKLARI
A. HASTA HAKLARI 
121
1. Adalet ve Hakkaniyete Uygun Olarak Faydalanma Hakkı 
127
2. Bilgi İsteme Hakkı 
128
3. Sağlık Kuruluşunu Seçme ve Değiştirme Hakkı 
128
4. Personeli Tanıma, Seçme ve Değiştirme Hakkı 
129
5. Öncelik Sırasının Belirlenmesini İsteme Hakkı 
131
6. Tıbbi Gereklere Uygun Teşhis, Tedavi ve Bakım Hakkı 
131
7. Tıbbi Gereklilikler Dışında Müdahale Yasağı 
132
8. Tedaviyi Ret Hakkı ile Ötanazi Yasağı 
132
9. Tıbbi Özen Gösterilmesi Hakkı 
145
10. Sağlık Durumu İle İlgili Bilgi Alma Hakkı 
145
11. Kayıtları İnceleme ve Kayıtların Düzeltilmesini İsteme Hakkı 
148
12. Mahremiyete Saygı Gösterilmesi Hakkı 
149
13. Bilgilerin Gizli Tutulması Hakkı 
149
14. Tıbbi Müdahalede Hastanın Rızasının Alınması Hakkı 
151
15. Alışılmış Olmayan Tedavi Usullerinin Uygulanmasına İlişkin Hasta Hakkı 
154
16. Aile Planlanması Hizmetleri ve Gebeliğin Sona Erdirilmesi Hakkı 
154
17. Tıbbi Araştırmalara İlişkin Hasta Hakları 
155
18. Güvenliğin Sağlanması Hakkı 
156
19. Dini Vecibeleri Yerine Getirebilme ve Dini Hizmetlerden Faydalanma
Hakkı 
157
20. İnsani Değerlere Saygı Gösterilmesi ve Ziyaret Hakkı 
157
21. Refakatçi Bulundurma Hakkı 
158
22. Hizmetin Sağlık Kurum ve Kuruluşu Dışında Verilmesi Hakkı 
158
23. Hastanın Vaktine Saygı Gösterilmesi ve Hastaya Gereken Vaktin Ayrılması
Hakkı 
159
24. Hastanın Müracaat, Şikâyet ve Dava Hakkı 
159
25. Hasta Hakları Kurulları ve Bu Kurullara Şikâyet Hakkı 
162
B. HEKİM HAKLARI 
164
1. Hekimin Sağlık Hizmeti Sunduğu Kişi ve Topluma Karşı Hakları 
165
2. Hekimin Sağlık Hizmetini Örgütleyen ve Finanse Eden Kurumlar ve
Çalıştığı Kurumlara İlişkin Hakları 
176
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
HEKİM – HASTA İLİŞKİSİNDE HASTANIN VE HEKİMİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
A. HEKİMİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 
187
1. Mesleki Disiplin Kurallarına Uygun Davranma Yükümlülüğü 
188
2. Tıbbi Müdahaleyi Bizzat İcra Etme Yükümlülüğü 
193
3. Hekimin Özen Yükümlülüğü 
198
4. Hastanın Öyküsünü (Anamnezini) Alma Yükümlülüğü 
204
5. Hekimin Muayene Etme Yükümlülüğü 
207
6. Hekimin Tanı/Teşhis Yükümlülüğü 
210
7, Hekimin Tedavi Yükümlülüğü 
213
a. Genel Hatları ile Hekimin Tedavi Yükümlülüğü 
213
b. Tele–Tıp ve Uzaktan Sağlık Hizmeti Sunumu 
218
8. Hekimin Konsültasyon Konusundaki Yükümlülükleri 
222
9. Hekimin Reçete Düzenleme Yükümlülüğü ile Kullanılan Tıbbi Ürün ve
İlaçlar Konusundaki Yükümlülükleri 
226
10. Tıbbi Teknik Standardı Sağlama, Mesleki Bilgisini Arttırma ve Güncelleme
Yükümlülüğü 
229
11. Hekimin Kayıt Tutma Yükümlülüğü 
230
12. Hastanın Kişisel Verilerini Koruma ve Sır Saklama Yükümlülüğü 
245
13. Hastanın İnsani Değerlerine Saygı Gösterme Yükümlülüğü 
252
14. Hekimin Organizasyona İlişkin Yükümlülükleri 
253
15. Hekimin Bilirkişilik Görevini Yerine Getirme Yükümlülüğü 
253
16. Hekimin Ölüm Hâlinde Yapılacak İş ve İşlemlere İlişkin Yükümlülükleri 
254
17. Hastanın Kimliğini Belirleme Yükümlülüğü 
256
18. Hekimin Suçu İhbar ve Hastalıkları Bildirim Yükümlülüğü 
258
19. Hekimin Sigorta Yaptırma Yükümlülüğü 
261
20. Hekimin Rapor Tanzim Etme Yükümlülüğü 
262
B. HASTANIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 
263
1. Hastanın Bildirim Yükümlülüğü 
264
2. Hekim İle İşbirliği Yapma Yükümlülüğü 
266
3. Hastanın Muayene, Teşhis ve Tedavi Aşamalarına Katlanma Yükümlülüğü 
268
4. Hastanın Ücret Ödeme Yükümlülüğü 
270
BEŞİNCİ BÖLÜM
TIBBİ MÜDAHALENİN HUKUKA UYGUNLUK KOŞULLARI
I. TIBBİ MÜDAHALENİN HEKİM VEYA YETKİLİ DİĞER SAĞLIK MESLEK
MENSUPLARI TARAFINDAN İCRA EDİLMESİ 
272
A. HEKİMİN TIP MESLEĞİNİ İCRA YETKİSİ VE GÖREV ALANI 
273
1. Tıp Fakültesi Mezunu Olma ve Hekimlik Diplomasına Sahip Olma
Şartı 
273
2. Türk Tabipler Birliğine Kayıt Olma Şartı 
275
3. Hekimlik Mesleğini İcraya Engel Hâlin Bulunmaması Şartı 
275
4. Uzmanlık Gerektiren Tıbbi Müdahaleler: 
276
5. Asistan Hekimler ile İntörn Hekimler ve Öğrenciler Tarafından İcra
Edilebilecek Tıbbi Müdahalelerin Belirlenmesi: 
281
B. SAĞLIK MESLEK MENSUBU OLMAYAN PERSONELİN İCRA EDEBİLECEĞİ
TIBBİ MÜDAHALELER 
288
C. GÖNÜLLÜ SAĞLIK HİZMETİ VE SAĞLIK GÖZLEMCİLİĞİ 
289
D. YETKİSİZ KİŞİLER TARAFINDAN İCRA EDİLEN TIBBİ MÜDAHALELER
BAKIMINDAN SORUMLULUK 
290
II. TIBBİ MÜDAHALENİN HASTANIN AYDINLATILMIŞ RIZASINA DAYALI OLARAK
İCRA EDİLMESİ 
292
A. HASTANIN AYDINLATILMASI (BİLGİLENDİRİLMESİ) 
292
1. Genel Olarak Hekimin Aydınlatma Yükümlülüğü ve Konuya İlişkin
Düzenlemeler 
292
2. Hekimin Aydınlatma Yükümlülüğünün Konusu, Kapsamı ve
Aydınlatmanın Yapılması Gereken Zaman 
298
3. Aydınlatma Yükümlülüğü Bulunan Kişi ve Bu Yükümlülüğün
Muhatabı 
311
4. Aydınlatmanın Şekli ve İspat Yükü 
314
5. Hekimin Aydınlatma Yükümlülüğünü Yerine Getirmemesi Sebebiyle
Sorumluluğu 
318
6. Hekimin Aydınlatma Yükümlülüğünün Bulunmadığı İstisnai Durumlar 
324
B. HASTANIN RIZASININ ALINMASI 
326
1. Rıza Beyanının Şekli ve Hastanın Tedaviyi Ret Hakkı 
329
2. Rıza Beyanında Bulunabilme Ehliyeti 
332
3. Çocuğun Rıza Beyanında Bulunabilme Ehliyeti 
334
4. Rızanın Konusu ve Kapsamı 
344
5. Hastanın Rızasının Gerekli Olmadığı Hâller 
344
6. Genel Önleyici Nitelikteki Aşı Uygulaması 
347
7. Akıl Hastaları Açısından Rıza Aranmayan Zorunlu Tıbbi Müdahaleler 
350
8. Ceza Hukukunda Rıza Aranmayan Zorunlu Tıbbi Müdahaleler ile
Konuya İlişkin Diğer Hukuk Dallarında Yer Alan Düzenlemeler 
354
9. Hastanın Varsayılan Rızası 
362
10. Rızanın Hasta Tarafından Geri Alınması ve Rızanın Sakatlandığı Hâller 
368
III. TIBBİ MÜDAHALENİN TIBBİ GEREKLİLİK SEBEBİYLE VE ÖZEN
YÜKÜMLÜLÜĞÜNE UYGUN OLARAK YERİNE GETİRİLMESİ 
369
A. ENDİKASYON (TIBBİ GEREKLİLİK) ŞARTI 
369
B. ÖZEN YÜKÜMLÜLÜĞÜNE UYGUNLUK ŞARTI 
374
ALTINCI BÖLÜM
TIBBİ UYGULAMA HATALARI – MALPRAKTİS KAVRAMININ TANIMLANMASI VE TIBBİ KUSUR KAYNAKLI DAVALARDA BİLİRKİŞİLİK
I. TIBBİ UYGULAMA HATALARI – MALPRAKTİS 
377
II. TIBBİ HATA – MALPRAKTİS ÇEŞİTLERİ 
381
A. HASTANIN AYDINLATILMASI SIRASINDA YAPILAN TIBBİ HATALAR 
381
B. HASTALIĞIN TEŞHİS EDİLMESİ – TANISININ KONULMASI AŞAMALARINDA
YAPILAN TIBBİ HATALAR 
381
C. TEDAVİ SÜRECİNDE YAPILAN TIBBİ HATALAR 
385
a. Tıbbi Standardın Sağlanması ve Üstlenme Kusuru 
385
aa. Tıbbi Standart 
385
bb. Üstlenme Kusuru 
390
b. Tedavi Sürecinde Yapılan Diğer Tıbbi Uygulama Hataları 
394
D. TEDAVİ SONRASI SÜREÇTE ORTAYA ÇIKAN TIBBİ HATALAR 
404
E. ORGANİZASYON HATALARI 
405
1. Sağlık Hizmetinin Organizasyonu ve Genel Olarak Hastanelerin
Organizasyon Hataları 
405
2. Nöbet Hizmetleri ile Mesai Saatleri Dışındaki Sağlık Hizmetlerinin
Organizasyonuna İlişkin Hatalar 
423
3. Özel Hastaneler Açısından Üzerinde Durulması Gereken Diğer
Hususlar 
428
4. Sağlık Bakanlığının Organizasyon ve Denetim Sorumluluğundan
Kaynaklanan Hatalar 
436
III. EKİP HÂLİNDE GERÇEKLEŞTİRİLEN TIBBİ FAALİYETLERDE İŞBİRLİĞİ VE GÜVEN
İLKESİ 
438
IV. KOMPLİKASYON – TIBBİ KUSUR AYRIMI 
447
V. TIBBİ KUSUR KAYNAKLI DAVALARDA BİLİRKİŞİLİK VE BİLİRKİŞİ RAPORLARI 
453
A. GENEL OLARAK BİLİRKİŞİLİK KURUMU 
453
B. TIBBİ UYGULAMA HATASI – MALPRAKTİS KAYNAKLI UYUŞMAZLIKLARDA
BİLİRKİŞİLİK 
463
1. Bilirkişi Raporlarında Yer Verilmesi Gereken Hususlar 
463
2. Yüksek Sağlık Şurası 
473
3. Adli Tıp Kurumu 
474
4. 2547 sayılı Kanun Gereğince Resmi Bilirkişilik 
479
5. Bilirkişi Raporlarının Yargılama Makamları Tarafından
Değerlendirilmesi 
480
YEDİNCİ BÖLÜM
TIBBİ VE HUKUKİ AÇIDAN ÖZELLİĞİ BULUNAN BAZI TIBBİ MÜDAHALE TÜRLERİNİN İNCELENMESİ
I. ORGAN VE DOKU NAKLİ 
487
A. YAŞAYAN KİŞİLERDEN ORGAN VE DOKU ALINMASI 
491
B. ÖLÜDEN ORGAN VE DOKU ALINMASI 
497
C. ORGAN VE DOKU NAKLİNDE HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLER 
503
II. İNSAN ÜZERİNDE YAPILAN DENEY VE DENEMELER İLE KLİNİK ARAŞTIRMALAR 
505
A. DENEY, DENEME VE KLİNİK ARAŞTIRMALARIN TANIMLANMASI 
505
B. İNSAN ÜZERİNDE DENEY VE DENEMENİN ŞARTLARI 
507
III. İLAÇLA TEDAVİ UYGULAMALARINDAN KAYNAKLANAN SORUMLULUK 
524
A. GENEL OLARAK HEKİMİN İLAÇLA TEDAVİ YÖNTEMLERİNDEN
KAYNAKLANAN SORUMLULUĞU 
524
B. ENDİKASYON DIŞI İLAÇ KULLANIMINA İLİŞKİN DÜZENLEMELER 
528
C. ECZACILARIN İLAÇLA TEDAVİ SÜRECİNDEKİ HUKUKİ VE CEZAİ
SORUMLULUKLARI 
533
IV. ACİL TIBBİ MÜDAHALELER 
547
A. GENEL OLARAK ACİL TIBBİ MÜDAHALELERİN HUKUKA UYGUNLUK
KOŞULLARI 
547
B. ACİL SERVİSLERE İLİŞKİN DÜZENLEMELER VE ACİL HÂLLERDE HASTA NAKLİ 
552
V. ESTETİK MÜDAHALELER 
564
A. ESTETİK AMAÇLI TIBBİ MÜDAHALELER 
564
B. LAZER EPİLASYON UYGULAMALARINA İLİŞKİN HUKUKİ DÜZENLEMELER 
567
VI. GEBELİĞE SON VERİLMESİ (KÜRTAJ) 
582
VII. KISIRLAŞTIRMA (STERİLİZASYON) 
590
VIII. KASTRASYON (HADIM) 
593
IX. CİNSİYETİN DEĞİŞTİRİLMESİ 
596
X. YAPAY DÖLLEME VE EMBRİYO NAKLİ 
600
XI. GELENEKSEL VE TAMAMLAYICI TIP UYGULAMA YÖNTEMLERİ 
605
XII. DİŞ HEKİMLERİ TARAFINDAN İCRA EDİLEN TIBBİ MÜDAHALELER ve GENEL
OLARAK SORUMLULUK HÜKÜMLERİ 
610
A. DİŞ HEKİMLERİNİN İŞ VE GÖREV TANIMLARI KAPSAMINDA İCRAYA
YETKİLİ OLDUKLARI TIBBİ MÜDAHALELER 
610
B. DİŞ HEKİMLERİNİN TIBBİ MÜDAHALEDEN DOĞAN SORUMLULUKLARI 
613
SEKİZİNCİ BÖLÜM
HEKİM İLE HASTA ARASINDAKİ HUKUKİ İLİŞKİNİN TANIMLANMASI VE HEKİMİN HUKUKİ SORUMLULUĞU
A. HEKİM İLE HASTA ARASINDAKİ İLİŞKİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ, KAPSAMI,
TANIMLANMASI VE HUKUKİ SORUMLULUK 
621
1. GENEL OLARAK HEKİM İLE HASTA ARASINDAKİ HUKUKİ İLİŞKİNİN
BAŞLAMASI VE SONLANDIRILMASI 
621
2. BAĞIMSIZ ÇALIŞAN HEKİM İLE HASTA ARASINDAKİ HUKUKİ İLİŞKİNİN
NİTELİĞİ, TANIMLANMASI VE HUKUKİ SORUMLULUK 
622
a. Vekâlet (Tedavi) Sözleşmesinden Kaynaklanan Hukuki Sorumluluk 
622
aa. Tedavi Sözleşmesinin Kurulması, Unsurları ve Sona Erdirilmesi 
622
bb. Vekâlet Sözleşmesinin Hizmet Sözleşmesinden Farkı 
627
cc. Vekâlet Sözleşmesinin Eser Sözleşmesinden Farkı 
627
dd. Vekâlet Sözleşmesinde Hekimin Yardımcı Kişilerin
Davranışlarından Kaynaklanan Sorumluluğu 
628
ee. Vekâlet Sözleşmesinde Hekimin Alt Vekâletten, İkame
Vekâletten, Başkasını Vekil Tayin Etmekten Kaynaklanan
Sorumluluğu 
630
b. Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan Hukuki Sorumluluk 
632
c. Vekâletsiz İş Görmeden Kaynaklanan Hukuki Sorumluluk 
640
d. Haksız Fiilden Kaynaklanan Hukuki Sorumluluk 
642
e. Aile Hekimi ile Hasta Arasındaki Hukuki İlişkinin Tanımlanması 
645
f. Sorumsuzluk Anlaşması 
646
3. ÖZEL HASTANE İLE HASTA ARASINDAKİ HUKUKİ İLİŞKİNİN NİTELİĞİ,
TANIMLANMASI VE HUKUKİ SORUMLULUK 
647
4. KAMU HASTANESİ İLE HASTA ARASINDAKİ HUKUKİ İLİŞKİNİN NİTELİĞİ VE TANIMLANMASI 
657
5. TAZMİNAT SORUMLULUĞUNDA GÖREVLİ YARGI YERİ VE MAHKEMELER 
661
a. Kamu Görevlisi Olan Hekimler Açısından 
661
aa. Görevli Yargı Yeri 
661
bb. Görevli Mahkemeler 
666
cc. Kamu Görevlisi Hekimler Yönünden Davanın Sigortaya Karşı
Açılması Durumunda Görev Konusu 
667
Açısından 
668
aa. Görevli Yargı Yeri 
668
bb. 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Hükümleri
Kapsamında Görevli Mahkemeler 
670
cc. Özel Hastaneler Açısından Görevli Mahkemeler 
675
B. ÖZEL HUKUK AÇISINDAN HEKİMİN VE HASTANENİN TAZMİNAT
SORUMLULUĞUNUN KOŞULLARI VE TAZMİNAT TÜRLERİ 
676
1. HEKİMİN VE HASTANENİN TAZMİNAT SORUMLULUĞUNUN KOŞULLARI 
677
a. Hukuka Aykırılık 
677
b. Kusur 
678
aa. Genel Olarak Kusurun Tanımlanması 
678
bb. Kusurun Türleri ve Derecesi 
679
c. Zarar 
683
aa. Maddi Zarar 
684
bb. Manevi Zarar 
685
d. Nedensellik (İlliyet) Bağı 
685
2. TAZMİNAT TÜRLERİ 
690
a. Maddi Tazminat 
691
b. Manevi Tazminat 
695
3. TIBBİ MÜDAHALEDEN KAYNAKLANAN HUKUKİ UYUŞMAZLIKLARDA İSPAT
YÜKÜ 
698
a. Sözleşmeden Kaynaklanan Hukuki Sorumlulukta İspat Yükü 
699
b. Haksız Fiil Sorumluluğunda İspat Yükü 
701
c. Hekimin Kusursuz Olduğunu İspat Etme Yükümlülüğü 
701
d. Tıbbi Müdahaleden Kaynaklanan Hukuki Uyuşmazlıklarda İspat
Açısından Özellik Arz Eden Durumlar 
703
4. TIBBİ MÜDAHALEDEN KAYNAKLANAN HUKUKİ UYUŞMAZLIKLARDA
ZAMANAŞIMI 
705
a. Vekâlet Sözleşmesinden Kaynaklanan Hukuki Sorumlulukta Zamanaşımı 
706
b. Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan Hukuki Sorumlulukta Zamanaşımı 
709
c. Haksız Fiilden Kaynaklanan Hukuki Sorumlulukta Zamanaşımı 
709
d. Vekâletsiz İş Görmeden Kaynaklanan Hukuki Sorumlulukta Zamanaşımı 
711
e. Rücu İsteminde Zamanaşımı 
711
f. 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Gereğince
Zamanaşımı 
712
5. HUKUK YARGILAMASININ CEZA HUKUKU İLE İLİŞKİSİ 
713
ÖZEL HUKUK AÇISINDAN HEKİMİN VE HASTANENİN TAZMİNAT
SORUMLULUĞUNA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI 
718
KONUYA İLİŞKİN YARGITAY HUKUK GENEL KURULU KARARLARI 
869
C. DEVLETİN SAĞLIK HİZMETLERİNDEN KAYNAKLANAN TAZMİNAT
SORUMLULUĞUNUN KOŞULLARI 
894
1. GENEL OLARAK DEVLETİN SAĞLIK HİZMETLERİ NEDENİYLE
SORUMLULUĞU 
894
2. DEVLETİN SAĞLIK HİZMETLERİNDEN KAYNAKLANAN TAZMİNAT
SORUMLULUĞUNUN KOŞULLARI 
898
a. Hukuka Aykırılık 
899
b. Hizmet Kusuru 
899
aa. Genel Olarak Hizmet Kusuru Kavramı 
899
bb. Sağlık Hizmetleri Açısından Hizmet Kusuru Kavramı ve Kusursuz
Sorumluluk 
901
c. Zarar 
910
aa. Maddi Zarar 
911
bb. Manevi Zarar 
916
cc. Dava Dilekçesinde Belirtilen Zarar Miktarının Arttırılabilmesi 
919
d. Nedensellik (İlliyet) Bağı 
923
e. İspat Yükü 
927
3. İDAREYE YÖNELİK AÇILAN TAZMİNAT DAVASININ KOŞULLARI 
928
4. İDARİ YARGIDAKİ TAZMİNAT DAVASININ CEZA YARGILAMASI İLE İLİŞKİSİ 
937
5. RÜCU DAVALARI 
940
6. RÜCU DAVALARI BAKIMINDAN 7406 SAYILI KANUN İLE GETİRİLEN
DEĞİŞİKLİKLER 
948
DEVLETİN SAĞLIK HİZMETLERİNDEN KAYNAKLANAN TAZMİNAT
SORUMLULUĞUNA İLİŞKİN DANIŞTAY KARARLARI 
952
RÜCU DAVALARINA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI 
1076
DOKUZUNCU BÖLÜM
HEKİMİN CEZAİ SORUMLULUĞU VE KONUYA İLİŞKİN BAZI SUÇ TİPLERİNİN İNCELENMESİ
A. CEZA HUKUKU AÇISINDAN TIBBİ MÜDAHALENİN HUKUKİ NİTELİĞİ 
1101
B. KAMU GÖREVLİSİ OLAN HEKİMLER VE DİĞER SAĞLIK MESLEK MENSUPLARI
AÇISINDAN SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA İZNİ YÖNTEMİ 
1104
1. 5237 SAYILI TCK KAPSAMINDA KAMU GÖREVLİSİ KAVRAMI 
1104
2. 4483 SAYILI KANUN KAPSAMINDA SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA USULÜ 
1107
3. 2547 SAYILI KANUN KAPSAMINDA SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA USULÜ 
1115
4. 7406 SAYILI KANUN İLE SORUŞTURMA İZNİ KONUSUNDA GETİRİLEN DÜZENLEMELER 
1119
C. TIBBİ MÜDAHALENİN İCRASINDAN KAYNAKLANAN BAZI SUÇ TİPLERİNİN İNCELENMESİ 
1128
1. KASTEN ÖLDÜRME VE KASTEN YARALAMA SUÇLARI 
1129
a. Kast, Kast ve Taksir İlişkisi ile Kastın Türleri 
1130
b. Tıbbi Müdahalenin İcrasından Kaynaklanan Kasten Öldürme ve
Kasten Yaralama Suçları 
1133
2. KASTEN ÖLDÜRMENİN ve KASTEN YARALAMANIN İHMALİ DAVRANIŞLA İŞLENMESİ SUÇLARI 
1138
a. Kasten Öldürmenin İhmali Davranışla İşlenmesi Suçunun Unsurları 
1138
b. Tıbbi Müdahalenin İcrasından Kaynaklanan Kasten Öldürmenin
İhmali Davranışla İşlenmesi Suçu 
1144
c. Kasten Yaralamanın İhmali Davranışla İşlenmesi Suçu 
1152
3. TAKSİRLE ÖLDÜRME VE TAKSİRLE YARALAMA SUÇLARI 
1153
a. Taksirin Tanımı ve Unsurları 
1153
aa. Taksirin Tanımı 
1153
bb. Taksirin Unsurları 
1155
aaa. Fiilin Taksirli Hâlinin Kanunda Suç Olarak Tanımlanmış Olması 
1155
bbb. Failin İradi Hareketi ile Ortaya Çıkan Neticenin Fail
Tarafından İstenmemiş Olması 
1155
ccc. Fiilin Dikkat ve Özen Yükümlülüğüne Aykırı Şekilde
Gerçekleştirilmesi 
1156
ddd. Dikkat ve Özen Yükümlülüğüne Aykırılık Dolayısıyla Bir
Neticeye Sebebiyet Verilmesi 
1162
eee. Neticenin Öngörülebilir Olması 
1162
fff. Taksirli Eylem ile Netice Arasında İlliyet (Nedensellik)
Bağının Bulunması 
1166
b. Taksirli Suçlarda Kusurun Belirlenmesi 
1175
c. Taksirin Türleri 
1178
aa. Basit Taksir ile Bilinçli Taksir Ayrımı 
1178
bb. Bilinçli Taksir ile Olası Kast Ayrımı 
1180
cc. Tıbbi Müdahaleler Bakımından Basit Taksir ve Bilinçli Taksir 
1181
d. Taksirli Suçlarda Şahsi Cezasızlık Sebebi 
1187
e. Taksirle Öldürme Suçu 
1189
aa. Suçun Unsurları 
1190
bb. Taksirle Öldürme Suçunda Temel Cezanın Belirlenmesi, Suçun
Nitelikli Hâlleri ve Bilinçli Taksirle İşlenmesi 
1192
cc. Taksirle Öldürme Suçunda Şikâyet ve Kamu Davasına Katılma 
1195
dd. Taksirle Öldürme Suçunda Paraya Çevirme Hükümlerinin
Uygulanabilirliği 
1196
e. Taksirle Yaralama Suçu 
1198
aa. Suçun Unsurları 
1199
bb. Suçun Temel Hâli ile Nitelikli Hâlleri 
1201
cc. Taksirle Yaralama Suçunda Şikâyet, Katılma ve Uzlaştırma 
1210
f. Taksirle Öldürme ve Taksirle Yaralama Suçu Bakımından TCK’nın 53.
Maddesinin 6. Fıkrasındaki Güvenlik Tedbirleri 
1211
g. Taksirle Öldürme ve Taksirle Yaralama Suçunun Mağdurları
Bakımından Özellik Arz Eden Durumlar 
1213
4. GÖREVİ KÖTÜYE KULLANMA SUÇU 
1220
a. Suçun Faili 
1222
b. Suçun Mağduru 
1224
c. Suçun Manevi Unsuru 
1224
d. Maddenin Birinci Fıkrası Kapsamında İcrai Davranışla İşlenen Görevi
Kötüye Kullanma Suçu 
1225
e. Maddenin İkinci Fıkrası Kapsamında İhmali Davranışla İşlenen Görevi
Kötüye Kullanma Suçu 
1226
f. Kişilerin Mağduriyetine, Kamunun Zararına ya da Kişilere Haksız Bir
Menfaat Sağlanmasına Sebebiyet Verilmesi 
1228
g. Hekimler ve Diğer Sağlık Meslek Mensupları Bakımından Görevi
Kötüye Kullanma Suçu ve Bu Suçun Taksirle Öldürme ve Yaralama
Suçları ile İçtima İlişkisi 
1231
5. ORGAN VEYA DOKU TİCARETİ SUÇU 
1248
a. Yaşayan Kişilerden Rızaya Dayalı Olmaksızın Organ Alınması 
1254
b. Ölüden Organ ve Doku Alınması 
1257
c. TCK’nın 91. Maddesinin 3. Fıkrası Kapsamında Organ ve Doku
Ticareti Suçu 
1258
d. Suçun Bir Örgütün Faaliyeti Çerçevesinde İşlenmesi 
1260
e. Hukuka Aykırı Yollarla Elde Edilmiş Olan Organ veya Dokunun
Saklanması, Nakledilmesi veya Aşılanması 
1262
f. Çıkar Karşılığında Organ veya Doku Teminine Yönelik İlan veya
Reklam Verilmesi veya Yayınlanması 
1263
Çerçevesinde İşlenmesi 
1264
h. TCK’nın 91. Maddesinin 1. Fıkrasındaki Suçun İşlenmesi Sonucunda
Mağdurun Ölmesi 
1264
ı. Zorunluluk Hâli 
1265
i. Etkin Pişmanlık 
1271
6. İNSAN ÜZERİNDE DENEY SUÇU 
1273
a. İnsan Üzerinde Deney Suçu 
1279
b. İnsan Üzerinde Deneme Suçu 
1283
7. ÇOCUK DÜŞÜRTME SUÇU 
1288
a. Maddenin Birinci Fıkrasında Düzenlenen Rıza Olmaksızın Çocuk
Düşürtme Suçu ve Suçun Nitelikli Hâlleri 
1295
b. Maddenin İkinci Fıkrası Kapsamında Çocuk Düşürtme Suçu ve Suçun
Nitelikli Hâlleri 
1299
c. Maddenin 5. Fıkrası Kapsamında Yetkisiz Kişinin Çocuk Düşürtmesi 
1302
d. Maddenin 6. Fıkrası Kapsamında Zorunluluk Hâli 
1304
8. KISIRLAŞTIRMA 
1310
8. HEKİM OLMAYAN KİŞİNİN HASTA TEDAVİ ETMESİ VE HEKİM ÜNVANINI
TAKINMASI SUÇU 
1315
9. DİPLOMASIZ DİŞ HEKİMLİĞİ YAPILMASI SUÇU 
1324
YARGITAY 12. CEZA DAİRESİNİN KONUYA İLİŞKİN KARARLARI 
1338
YARGITAY CEZA GENEL KURULU’NUN KONUYA İLİŞKİN KARARLARI 
1531
ANAYASA MAHKEMESİNİN KONUYA İLİŞKİN KARARLARI 
1549
AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNİN KONUYA İLİŞKİN KARARLARI 
1702
 OYAL – TÜRKİYE KARARI 
1702
 MEHMET ŞENTÜRK VE BEKİR ŞENTÜRK – TÜRKİYE DAVASI 
1706
 SÜLEYMAN EGE V.– TÜRKİYE KARARI 
1707
 ASİYE GENÇ – TÜRKİYE KARARI 
1710
 ALTUĞ VE DİĞERLERİ – TÜRKİYE KARARI 
1715
 ZAFER ÖZTÜRK – TÜRKİYE KARARI 
1719
 AKKOYUNLU – TÜRKİYE KARARI 
1725
 AYDOĞDU – TÜRKİYE KARARI 
1730
 SAYAN – TÜRKİYE KARARI 
1745
 ERDİNÇ KURT VE DİĞERLERİ – TÜRKİYE KARARI 
1754
 ERYİĞİT – TÜRKİYE KARARI 
1759
 YİRDEM VE DİĞERLERİ – TÜRKİYE KARARI 
1764
 İBRAHİM KESKİN – TÜRKİYE KARARI 
1769
 ELVAN ALKAN VE DİĞERLERİ – TÜRKİYE KARARI 
1773
 BİLİNMİŞ – TÜRKİYE KARARI 
1777
 TÜLAY YILDIZ – TÜRKİYE KARARI 
1781
 ERKAN BİROL KAYA – TÜRKİYE KARARI 
1785
 KANAL – TÜRKİYE KARARI 
1790
 ÖNEY – TÜRKİYE KARARI 
1793
 NİHAT SOYLU – TÜRKİYE KARARI 
1798
KAYNAKÇA 
1803