Roma Özel Hukuku Ders Kitabı Prof. Dr. Özlem Söğütlü  - Kitap

Roma Özel Hukuku

Ders Kitabı

3. Baskı, 
Ağustos 2022
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
824
Barkod:
9789750279485
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
590,00
Stoktan hemen gönderilir.
Kitabın Açıklaması
Romalı hukukçuların oluşturduğu, gerçekliğe, akla, doğru ve adil çözüme dayanan birçok kural, ilke, kurum ve değer, çok uzun bir süreçte oluşan günümüz hukuk ruhunun ve hukuk kültürünün önemli kazanımları arasında yer alır. Nitekim, geçerliliğini asla kaybetmeyecek olan ve bu anlamda da belirli bir zamana ya da belirli bir çağa sığmayan, somut, hukukî ve mantıkî düşünmenin, aklın ürünü olan hukukun genel ilkelerinin büyük bir bölümü, bu hukukçuların hukuk dünyasına kazandırdıklarıdır.
Kıta Avrupası Hukuk Sistemi Roma hukuku geleneğine dayanır. Bu hukuk sisteminde hukuk kuralları, adalet idesine yönelmiş ve ahlakî değer yargılarına dayanan davranış kuralları olarak tasarlanmıştır.
Roma hukuku oluşturduğu zengin ilke, kurum, kavram, kural ve değerlerle günümüz Kıta Avrupası özel hukuk kodifikasyonlarında yerini almıştır.
Günümüz hukukçuları Kıta Avrupası Hukuk Sistemi'nin hukuksal kural, kurum ve kavramları belirlemede ilk yararlandığı kaynak olan Roma hukukuna gitmek suretiyle sürekli olarak ondan beslenmektedir.
Romalı hukukçular, Kıta Avrupası Hukuk Sistemi'nin doğrudan içeriğini belirlemekle kalmamış; hukuk eğitimi alanındaki yöntemleriyle de günümüz hukuk eğitiminin bir parçası olmuşlardır.
Bu kitapta; günümüz hukukunun tarihsel temelini oluşturan ve Roma hukukundan gelen kural, kurum, kavram, ilke ve değerler ile bunları yaratan Romalı hukukçuların akıl yürütme faaliyetleri ele alınmıştır.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Roma Siyasi Tarihi – Roma Hukuk Tarihi
.
Roma Özel Hukuku Sistemi Davalara İlişkin Hukuk
.
İnsanlara İlişkin Hukuk – Kişiler Hukuku ve Aile Hukuku
.
Mallara İlişkin Hukuk
.
Mallara İlişkin Hukuk – Eşya Hukuku
Kitabın İçindekileri
1. Baskıya Önsöz 
7
2. Baskıya Önsöz 
10
3. Baskıya Önsöz 
11
Kısaltmalar 
33
Giriş 
37
Birinci Bölüm
ROMA SİYASÎ TARİHİ – ROMA HUKUK TARİHİ
§1. ROMA SİYASÎ TARİHİ 
55
I. KRALLIK DÖNEMİ (M.Ö. 753 – M.Ö. 509) 
57
A. Roma Şehir Devletinin Kuruluşu 
57
B. Toplumsal Yapı 
60
C. Siyasal Yapı 
61
1. Kral (Rex) 
61
2. Halk Meclisi (Comitia Curiata) 
63
3. Senato (Senatus) 
63
D. Hukukun Yaratıcı ve Yürürlük Kaynakları 
63
1. Halk–Örf ve Âdet Hukuku 
64
2. Kral–Kanunlar 
66
3. Rahip Hukukçular– Hukukçuların Görüşleri/Yorumları/Hukuk Kurallarını Biçimlendirme Faaliyetleri 
67
E. Dönemin Sona Ermesi 
67
II. CUMHURİYET DÖNEMİ (M.Ö. 509 – M.Ö. 27) 
68
A. Döneme Genel Bakış 
68
B. Toplumsal Yapı 
70
C. Siyasal Yapı 
70
1. Consul’ler ve Diğer Magistra’lar 
71
2. Halk Meclisleri (Comitia Centuriata – Comitia Curiata – Concilium Plebis) 
73
3. Senato (Senatus) 
74
D. Hukukun Yaratıcı ve Yürürlük Kaynakları 
74
1. Halk–Örf ve Âdet Hukuku 
74
2. Halk Meclisleri–Kanunlar 
75
3. Hukukçular–Hukukçuların Görüşleri/Yorumları/Hukuk Kurallarını Biçimlendirme Faaliyetleri 
78
4. Praetor’lar–Praetor Beyannameleri 
79
E. Sona Ermesi 
81
III. PRINCIPATUS DÖNEMİ (M.Ö. 27 – M.S 235/284) 
84
A. Döneme Genel Bakış 
84
B. Siyasal Yapı 
84
1. Princeps 
84
2. Cumhuriyet Dönemi’nden Gelen Magistra’lar 
85
3. Princeps’e Bağlı Devlet Memurları 
86
4. Halk Meclisi 
86
5. Senato 
86
C. Hukukun Yaratıcı ve Yürürlük Kaynakları 
87
1. Halk Meclisi–Kanunlar 
87
2. Praetor’lar–Edictum Perpetuum 
87
3. Princeps–Princeps Emirnameleri 
88
4. Senato–Senato Kararları 
89
5. Romalı Hukukçular–Romalı Hukukçuların Hukukî Sorunları Princeps Adına Çözme Yetkileri Sonucunda Oluşan Hukuk Kuralları 
89
D. Sona Ermesi 
89
IV. DOMINATUS DÖNEMİ (M.S. 284 – M.S. 476/1453) 
91
A. Döneme Genel Bakış 
91
B. Siyasal Yapı 
93
1. İmparator (Imperator) 
93
2. İmparatora Bağlı Memurlar 
93
C. Hukukun Yaratıcı ve Yürürlük Kaynakları 
94
D. Roma İmparatorluğunun Sonu 
95
§2. ROMA HUKUK TARİHİ 
97
I. GENEL OLARAK 
99
II. ESKİ HUKUK DÖNEMİ (M.Ö. 753–M.Ö. 150) 
102
III. KLASİK–ÖNCESİ HUKUK DÖNEMİ (M.Ö. 150–M.Ö. 27) 
106
A. Şehir Praetor’u (Praetor Urbanus) 
106
B. Yabancılar Praetor’u (Praetor Peregrinus) 
107
1. Genel Bilgi 
107
2. Yabancılar Praetoru’nun Yarattığı Hukuk: Ius Gentium 
109
C. Laik Hukukçular 
111
IV. KLASİK HUKUK DÖNEMİ (M.Ö. 27– M.S. 250) 
114
A. Döneme Genel Bakış 
114
B. Ius Publice Respondendi 
116
C. Klasik Hukuk Dönemi Hukukçuları 
117
1. Yöntemleri 
117
2. Eserleri 
120
3. Hukuk Okulları 
122
V. KLASİK–SONRASI HUKUK DÖNEMİ (M.S. 250–M.S. 527) 
124
VI. IUSTINIANUS DÖNEMİ (M.S. 527–M.S. 565) 
126
A. Döneme Genel Bakış 
126
B. Iustinianus Derlemesinden Önceki ve Sonraki Bilgi Kaynakları 
127
C. Iustinianus Derlemesi (Corpus Iuris Civilis) 
129
1. Institutiones 
129
2. Digesta (Pandectae) 
130
3. Codex 
132
4. Novellae 
133
VII. ROMA HUKUKU’NUN GÜNÜMÜZE DEĞİN GELİŞİMİ VE ETKİSİ 
133
A. Batı Roma’da 
133
B. Doğu Roma’da 
134
C. Orta Çağ’da 
135
1. Glossator’lar 
136
2. Postglossator’lar 
137
D. Ortak Hukuk (Ius Commune) 
138
İkinci Bölüm
DAVALARA İLİŞKİN HUKUK
§1. ROMA ÖZEL HUKUKU SİSTEMİ 
143
I. GENEL BİLGİ 
143
II. ROMA ÖZEL HUKUKU SİSTEMİ’NİN TÜRK HUKUKUNA ETKİSİ 
145
§2. TEMEL KAVRAMLAR 
149
I. IUS (HUKUK) 
150
A. Etimolojik Kökeni ve Tarihsel Gelişimi 
150
B. Objektif Hukuk – Sübjektif Hukuk 
152
C. Ius Naturale (Doğal Hukuk) 
153
1. Evrene İlişkin Hukuk Anlamında Ius Naturale 
153
2. İnsanlığa İlişkin Hukuk Anlamında Ius Naturale 
154
3. Kavimler Hukuku/Halklar Hukuku Anlamında Ius Naturale 
156
4. İdeal Hukuk Anlamında Ius Naturale 
157
5. Klasik–Sonrası Hukuk Dönemi’nde Ius Naturale 
158
D. Ius Publicum (Kamu Hukuku) – Ius Privatum (Özel Hukuk) 
158
1. Kavramsal Belirleme 
158
2. Utilitas Publica Kavramı 
159
II. IUSTITIA (ADALET) 
162
A. Kavramsal Belirleme 
162
B. Türleri 
165
1. Düzeltici/Denkleştirici Adalet 
166
2. Dağıtıcı Adalet 
166
3. Sosyal Adalet 
168
III. AEQUITAS (HAKKANİYET/SOMUT OLAY ADALETİ) 
169
IV. RERUM NATURA (EŞYANIN DOĞASI) 
172
§3. DAVALARA İLİŞKİN HUKUK 
175
I. KONUNUN BELİRLENMESİ 
175
II. HAK KAVRAMI 
178
A. Tanım 
178
B. Mutlak Hak– Nispî Hak Ayırımı 
182
III. ROMA HUKUKUNDA HAK VE DAVA İLİŞKİSİ 
183
IV. HAKLARIN KORUNMASI 
184
A. Özel Koruma Düzeni 
184
1. Günümüz Hukukunda 
184
a. Haklı Savunma (Meşru Müdafaa) 
184
b. Zorda Kalma (Iztırar / Zaruret Hali) 
186
c. Zorla Alma 
187
2. Roma Hukukunda 
188
B. Devlet Eliyle Koruma 
190
1. Özel Yargılama Sistemi 
190
a. Legis Actio’lar Usulü 
192
b. Formula Usulü 
194
2. Sistem–Dışı Yargılama 
198
Üçüncü Bölüm
İNSANLARA İLİŞKİN HUKUK – KİŞİLER HUKUKU VE
AİLE HUKUKU
§1. HAK EHLİYETİ VE KOŞULLARI 
205
I. PERSONA VE STATUS KAVRAMLARI 
207
II. HAK EHLİYETİNİN BAŞLANGIÇI VE SONU 
210
III. KİŞİ SAYILAN VARLIKLAR 
212
A. Günümüz Hukukunda 
212
B. Roma Hukukunda 
213
IV. HAK EHLİYETİNİN KOŞULLARI 
216
A. Özgür Olmak 
217
1. Kölelik Kurumu 
218
2. Köleliğin Nedenleri 
219
3. Özgürlüğün Elde Edilmesi (Azat Edilme) 
220
4. Kölelerin Hukukî Konumu 
221
5. Kölelerin Sosyal Konumu 
223
B. Roma Yurttaşı Olmak 
225
C. Baba Egemenliği Altında Bulunmamak 
228
V. ROMA AİLE HUKUKUNA GENEL BAKIŞ 
229
A. Familia Kavramı 
229
B. Ius Civile Ailesi 
230
1. Kavramsal Belirleme 
230
2. Aile Babası (Pater Familias) 
233
3. Aile Babası Egemenliği (Patria Potestas) 
234
a. Kavram 
234
b. Baba Egemenliğinin Sınırları 
234
c. Baba Egemenliğinin Kurulma Yolları 
237
aa. Doğum 
237
bb. Evlat Edinme 
237
cc. Manus 
239
dd. Persona in Mancipio 
242
d. Baba Egemenliğinin Sona Ermesi 
242
C. Ius Gentium Ailesi 
244
D. Concubinatus 
246
§2. HUKUKÎ İŞLEM KAVRAMI 
249
I. HUKUKÎ OLAY VE HUKUKÎ FİİL KAVRAMLARI 
249
II. HUKUKÎ İŞLEM KAVRAMI 
252
A. Kavramsal Belirleme 
252
B. Roma Hukukunda Hukukî İşlemi Belirten Kavramlar 
255
III. HUKUKÎ İŞLEM TÜRLERİ 
258
A. İrade Beyanında Bulunacak Tarafların Sayısına Göre Hukukî İşlemler 
259
1. Tek Taraflı Hukukî İşlemler 
259
2. Çok Taraflı Hukukî İşlemler 
259
a. Kararlar 
259
b. Sözleşmeler 
260
B. İrade Beyanının Şekli Bakımından Hukukî İşlemler 
262
1. Günümüz Hukukunda 
262
2. Roma Hukukunda 
264
a. Terazi ve Maden Külçesi Eşliğinde (Negotia Per Aes Et Libram) 
265
aa. Nexum 
265
bb. Mancipatio 
266
b. Magistra Huzurunda Terk (In Iure Cessio) 
267
c. Sözler Eşliğinde 
267
C. Hukukî Sonucun Doğduğu An Bakımından Hukukî İşlemler 
268
D. Malvarlığına Yaptıkları Etkiye Göre Hukukî İşlemler 
270
1. Taahhüt (Borçlandırıcı) İşlemleri 
270
2. Tasarruf İşlemleri 
271
3. Kazandırıcı İşlemler 
272
E. Sebebe Bağlı Olup Olmamaları Bakımından Hukukî İşlemler 
272
§3. HUKUKÎ İŞLEM EHLİYETİ VE EK DAVALAR 
275
I. HUKUKÎ İŞLEM EHLİYETİ 
276
A. Kavramsal Belirleme 
276
B. Koşulları 
277
1. Yaş 
277
a. Ergenliğe Ermemiş Küçükler (Impuberes) 
278
aa. 0–7 Yaş Aralığındakiler (Infantes) 
278
bb. 7–14 (Kadınlar için 12) Yaş Aralığındakiler (Impuberes Infantia Maiores) 
278
b. Ergenliğe Ermiş Küçükler (Puberes Minores) 
281
2. Akıl Hastalığı 
283
3. İsraf 
284
4. Cinsiyet 
285
C. Vesayet (Tutela) ve Kayyımlık (Cura) 
289
II. EK DAVALAR (ACTIONES ADIECTICIAE QUALITATIS) 
292
A. Genel Olarak 
292
B. Ek Dava Türleri 
295
1. Actio Quod Iussu 
296
2. Actio de Peculio 
297
3. Actio de in Rem Verso 
299
4. Actio Tributoria 
299
5. Actio Exercitoria 
300
6. Actio Institoria 
301
C. Ek Davalar Çerçevesinde Yapay Zekâ–Köle İlişkisi 
303
§4. HUKUKÎ İŞLEMLERDE ŞART, VADE, TEMSİL 
307
I. ŞART (CONDICIO) 
307
A. Kavram ve Unsurları 
307
B. Türleri 
310
C. Hüküm ve Sonuçları 
311
II. VADE (DIES) 
312
III. TEMSİL 
313
A. Kavramsal Belirleme 
313
B. Türleri 
314
§5. HUKUKÎ İŞLEMLERİN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ 
317
I. MODERN HUKUK DOGMATİĞİNE GÖRE 
317
A. Yokluk 
319
B. Butlan (Kesin Hükümsüzlük /Batıl Hukukî İşlemler) 
320
1. Mutlak Butlan 
320
2. Kısmî Butlan (Kısmî Kesin Hükümsüzlük) 
323
C. İptal Edilebilirlik (Nisbî Butlan) 
324
D. Eksiklik 
324
II. ROMA HUKUKUNA GÖRE 
325
A. Roma Hukukunda Hükümsüzlük Nedenleri 
326
1. Başlangıçtaki İmkânsızlık 
326
2. Emredici Hukuk Kurallarına Aykırılık 
329
a. Kanuna Aykırılık 
329
b. Hukukî İşlem Ehliyetinin Koşullarına Aykırılık 
331
c. Şekle Aykırılık 
332
3. Kanuna Karşı Hile (In Fraudem Legis Agere) 
333
4. Genel Ahlâka Aykırılık 
334
a. Kavramsal Belirleme 
334
b. Uygulanma Alanı 
335
B. İrade Eksikliği 
337
1. Genel Olarak 
337
2. Yorum 
338
3. Tarafların İsteğiyle Yaratılan Uygunsuzluk Halleri 
340
a. Latife Beyanı (Iocandi Causa) 
340
b. Zihnî Kayıt (Reservatio Mentalis) 
341
c. Muvazaa (Simulatio) 
342
4. Hata (Error) 
344
a. Günümüz Hukukunda 
344
b. Roma Hukukunda 
346
c. Hata Türleri 
347
aa. Beyan Hatası 
347
aaa. Hukukî İşlemin Niteliğinde Hata (Error in Negotio) 
348
bbb. Hukukî İşlemin Konusunda Hata (Error in Corpore) 
349
ccc. Şahısta Hata (Error in Persona) 
349
bb. Temel Hatası (Saikte Hata, Error in Materia, Error in Substantia, Nitelik Hatası) 
350
5. Aldatma/Hile (Dolus) 
353
6. Korkutma/Tehdit (Metus) 
356
Dördüncü Bölüm
MALLARA İLİŞKİN HUKUK – BORÇLAR HUKUKU
Birinci Altbölüm
BORÇLAR HUKUKU GENEL KISIM
§1. ROMA BORÇLAR HUKUKUNUN TÜRK BORÇLAR HUKUKUNA ETKİLERİ 
361
I. ROMA BORÇLAR HUKUKUNUN DOĞUŞU 
361
II. ROMA BORÇLAR HUKUKUNUN GÜNÜMÜZE ETKİSİ 
363
§2. BORÇ İLİŞKİSİ 
367
I. OBLIGATIO KAVRAMI 
367
II. BORÇ İLİŞKİSİNDEN DOĞAN HAKKIN NİTELİĞİ 
369
A. Alacak Hakkı 
369
B. Talep Hakkı 
370
III. BORÇ İLİŞKİSİNİN UNSURLARI 
372
A. Tarafları 
373
B. Edim 
373
1. Kavramsal Belirleme 
373
2. Edimin Özellikleri 
375
3. Parça Borcu – Cins (Çeşit) Borcu Ayırımı 
378
4. Eksik Borç–Tam Borç Ayırımı 
380
§3. SORUMLULUK 
383
I. KONUSUNA GÖRE SORUMLULUK (“–İLE SORUMLULUK”) 
384
II. KAYNAĞINA GÖRE SORUMLULUK (“–DEN SORUMLULUK”) 
389
A. Genel Olarak 
389
B. Sorumluluk İlkeleri 
391
1. Kusur Sorumluluğu İlkesi 
391
a. Kavramsal Belirleme ve Koşulları 
391
b. Kusur Kavramı ve Türleri 
392
2. Kusursuz Sorumluluk İlkesi 
395
3. TBK’da Sözleşme Dışı Sorumluluk Alanında Kabul Edilen İlkeler 
397
C. Roma Hukukunda Sebep Olma ve Kusur 
398
1. Haksız Fiiller Alanında 
398
a. Eski Hukuk Dönemi’ne Egemen Olan Sonuç Sorumluluğu 
398
b. Dolus’tan Sorumluluk 
399
c. Culpa’dan Sorumluluk 
400
2. Sözleşmeler Alanında 
404
a. Custodia Sorumluluğu 
405
b. Dolus (Kast) Sorumluluğu 
407
c. Culpa (İhmal) Sorumluluğu 
409
aa. Kavramsal Belirleme 
409
bb. Culpa Lata (Ağır İhmal) 
410
cc. Culpa Levis (Hafif İhmal) 
410
dd. Culpa In Eligendo 
413
d. Diligentia (Özen Yükümü) 
414
e. Utilitas (Fayda) İlkesi 
416
D. Sorumluluğun Sınırı: Casus ve Vis Maior 
418
1. Casus Kavramı 
418
a. Geniş Anlamda 
418
b. Dar Anlamda 
419
2. Vis Maior Kavramı 
419
3. Ayırımda Hareket Noktası 
421
4. Ayırımın Sorumluluğa Etkisi 
422
§4. ZARAR VE ZARARIN TAZMİNİ 
425
I. KAVRAMSAL BELİRLEME VE ZARAR TÜRLERİ 
425
A. Kavramsal Belirleme 
425
B. Zarar Türleri 
427
1. Malvarlığı Zararı – Şahısvarlığı (Kişivarlığı) Zararı 
427
2. Maddî Zarar – Manevî Zarar – Duygulanım Zararı 
428
a. Maddî Zarar 
428
aa. Fiilî Zarar (Damnum Emergens) 
428
bb. Yoksun Kalınan Kazanç (Lucrum Cessans) 
429
b. Manevî Zarar 
430
c. Duygulanım Zararı 
431
3. Doğrudan Zarar – Dolaylı Zarar 
431
4. Yansıma Zarar 
432
II. ZARAR VE TAZMİNAT BORCU DOĞURAN BİR KAYNAK OLARAK HAKSIZ FİİL 
433
A. Genel Olarak 
433
B. Roma Hukukunda 
435
1. Haksız Fiilde Zarar 
435
2. Haksız Fiilde Tazminat ve Belirlenmesi 
436
III. ZARAR VE TAZMİNAT BORCU DOĞURAN BİR KAYNAK OLARAK SÖZLEŞME 
438
A. Sözleşme Zararı 
438
1. Olumlu (Müspet) Zarar 
439
2. Olumsuz (Menfi) Zarar 
440
B. Roma Hukukunda 
441
C. Culpa in Contrahendo (Sözleşme Görüşmeleri Sırasındaki Kusur) 
442
IV. TAZMİNATIN ŞEKLİ 
444
V. BİRLİKTE KUSUR DURUMUNDA TAZMİNAT 
445
§5. BORÇ İLİŞKİSİNİN TARAFLARININ DEĞİŞMESİ VE BORCU SONA ERDİREN NEDENLER 
449
I. BORÇ İLİŞKİSİNİN TARAFLARININ DEĞİŞMESİ 
449
A. Alacağın Temliki 
450
B. Borcun Nakli 
451
II. BORCU SONA ERDİREN NEDENLER 
451
A. Hukuk Gereği Sona Erme Nedenleri 
452
1. İfa (Solutio) 
452
2. Yenileme, Tecdit (Novatio) 
453
3. İbra (Acceptilatio) 
454
4. Alacaklı ve Borçlu Sıfatlarının Birleşmesi (Confusio) 
455
5. Takas, Ödeşme (Compensatio) 
455
6. Kusursuz Sonraki İmkânsızlık 
456
B. Def’i Yoluyla Borçları Sona Erdiren Nedenler 
456
1. Borcun İstenmeyeceği Anlaşması (Pactum De Non Petendo) 
456
2. Uzun Zaman Geçmiş Olduğu Def’i 
457
İkinci Altbölüm
BORÇLAR HUKUKU ÖZEL KISIM
§1. BORÇLARIN KAYNAKLARI 
459
§2. SÖZLEŞME (CONTRACTUS) 
463
I. KAVRAMSAL BELİRLEME 
465
II. TİPE VE ŞEKLE BAĞLILIK 
470
A. Tipe Bağlılık 
470
B. Tipe Bağlılığın Aşılması 
471
C. Şekle Bağlılık 
472
III. PACTA SUNT SERVANDA 
473
IV. CLAUSULA REBUS SIC STANTIBUS 
474
V. İRADE ÖZERKLİĞİ İLKESİ 
475
VI. ROMA SÖZLEŞMELER SİSTEMİ 
477
A. Yazılı Sözleşmeler (Litteris Contrahitur) 
477
B. Sözlü Sözleşmeler (Verbis Contrahitur) 
478
C. Real Sözleşmeler (Re Contrahitur) 
481
1. Karz (Tüketim Ödüncü) Sözleşmesi (Mutuum) 
482
a. Kurulması ve Konusu 
482
b. Tarafların Hak ve Borçları 
483
2. Ariyet (Kullanım Ödüncü) Sözleşmesi (Commodatum) 
485
a. Kurulması ve Konusu 
485
b. Tarafların Hak ve Borçları 
486
3. Vedia (Saklama) Sözleşmesi (Depositum) 
490
a. Tarihsel Temeli, Kurulması, Konusu 
490
b. Tarafların Hak ve Borçları 
491
c. Türleri 
493
aa. Zorunlu Vedia 
493
bb. Düzensiz Vedia 
494
cc. Yediemine Tevdi 
494
4. Rehin Sözleşmesi (Pignus) 
495
a. Kavramsal Belirleme ve Kurulması 
495
b. Tarafların Hak ve Borçları 
496
aa. Rehinli Alacaklının Hak ve Borçları 
496
bb. Rehinli Borçlunun Hak ve Borçları 
498
5. Fiducia 
499
a. Kavramsal Belirleme 
499
b. Fiducia Anlaşmasının Taraflar Arasındaki Etkisi 
501
c. Güvenilen El Sıfatıyla Rehinli Alacaklının Hukukî Konumu 
502
d. Güvenen Sıfatıyla Rehinli Borçlunun Hukukî Konumu 
503
e. Hüküm ve Sonuçları 
504
D. Rızaî Sözleşmeler (Consensu Contrahitur) 
505
1. İyiniyet Sözleşmelerinin Hukuk Hayatına Girmesi 
505
2. Fides ve Bona Fides Kavramları 
506
3. Alım–Satım Sözleşmesi (Emptio Venditio) 
510
a. Kavramsal Belirleme 
510
b. Tarihsel Süreç 
510
c. Niteliği 
512
d. Konusu 
513
e. Tarafların Hak ve Borçları 
516
aa. Alıcının Borcu 
516
bb. Satıcının Borçları 
520
aaa. Edimi İfa Etme Borcu 
520
bbb. Gözetim Borcu 
520
ccc. Mülkiyeti Nakil İşlemlerini Yapma Borcu 
521
ddd. Yan Edim Yükümlülükleri 
523
f. Hasar Sorunu 
523
aa. Kavram ve Terminoloji 
523
bb. Roma’nın Çözümü: Periculum Est Emptoris 
525
cc. Periculum Est Emptoris Çözümünün Kodifikasyonlara Etkisi 
528
g. Satıcının Zapttan Sorumluluğu 
529
aa. Zapt Kavramı 
529
bb. Gelişim Aşaması 
531
aaa. Satılan Malın Mülkiyetinin Mancipatio ile Devredilmesi 
531
bbb. Stipulatio Aracılığıyla Zapta Karşı Güvence Verilmesi 
531
ccc. Satış Sözleşmesinden Doğan Davayla Korunması 
532
h. Satıcının Ayıptan Sorumluluğu 
533
aa. Kavramsal Belirleme 
533
bb. Gelişim Aşaması 
534
aaa. Eski Hukuk Dönemi 
535
aaaa. Actio de Modo Agri 
535
bbbb. Garanti Stipulatio’ları 
535
bbb. Klasik–Öncesi Hukuk Dönemi 
536
aaaa. Aedilis’lerin Edictum’ları 
536
bbbb. Actio Empti 
539
ccc. Klasik Hukuk Dönemi 
539
ddd. Iustinianus Dönemi 
541
ı. Ek Anlaşmalar 
541
4. Locatio Conductio 
542
a. Kira Sözleşmesi (Locatio Conductio Rei) 
544
aa. Kavramsal Belirleme, Türleri, Konusu 
544
bb. Tarafların Hak ve Borçları 
545
aaa. Kiracının Borçları 
546
bbb. Kiralayanın Borçları 
547
cc. Hasarın Üstlenilmesi 
548
aaa. Âdî Kirada 
548
bbb. Hasılat Kirasında 
549
dd. Sona Ermesi 
551
b. Hizmet Sözleşmesi (Locatio Conductio Operarum) 
552
aa. Kavramsal Belirleme 
552
bb. Operae Illiberales – Operae Liberales Ayırımı 
553
cc. Tarafların Yükümlülükleri 
555
aaa. İşçinin Yükümlülüğü 
555
bbb. İşverenin Yükümlülüğü 
556
dd. Hasar Sorunu 
556
c. İstisna Sözleşmesi (Locatio Conductio Operis) 
558
aa. Kavramsal Belirleme 
558
bb. Tarafların Hak ve Borçları 
559
aaa. İş Sahibinin Borçları 
559
bbb. Müteahhidin Borçları 
560
aaaa. Müteahhidin Custodia Sorumluluğu 
560
bbbb. Müteahhidin Imperitia Sorumluluğu 
561
cccc. Eseri Ortaya Çıkarma Borcu 
562
dddd. Eseri Teslim Etme Borcu 
563
cc. Hasar Sorunu 
563
dd. Taşıma Sözleşmesi 
564
5. Şirket Sözleşmesi (Societas) 
565
a. Tanım ve Tarihsel Kökeni 
565
b. Unsurları 
567
c. Hüküm ve Sonuçları 
569
6. Vekâlet Sözleşmesi (Mandatum) 
571
a. Kavramsal Belirleme 
571
b. Vekâlet Sözleşmesinde Ücret Kararlaştırılamaması 
572
c. Konusu 
573
d. Hüküm ve Sonuçları 
575
E. İsimsiz Sözleşmeler 
576
1. Roma Sözleşmeler Hukukunda Tip Zorunluluğu 
576
2. İsimsiz Sözleşmelerin Gelişimi 
577
a. Praetor Hukuku’nda 
577
b. Klasik Hukuk Dönemi’nde 
578
c. Klasik–Sonrası Hukuk Dönemi’nde 
580
d. Iustinianus Dönemi’nde 
581
3. Uygulamada Sık Kullanılan İsimsiz Sözleşmeler 
582
a. Trampa Sözleşmesi (Permutatio) 
582
b. İğreti Sözleşmesi (Precarium) 
583
c. Satım İçin Bırakma Sözleşmesi (Aestimatum) 
583
d. Uyuşma (Sulh) Sözleşmesi (Transactio) 
584
F. Anlaşmalar (Pactum’lar) 
584
1. Etimolojik ve Tarihsel Kökeni 
584
2. Praetor Edictum’larında Pactum’lar 
585
3. Uygulamada Sık Kullanılan Pactum’lar 
586
a. Borç ödeme vaadi (Constitum) 
586
b. Garanti Sözleşmesi (Receptum) 
587
aa. Hakeme Tevdi (Receptum Arbitri) 
587
bb. Gemicilere, Hancılara, Ahırcılara Tevdi (Receptum Nautorum, Cauponem, Stabulariorum) 
587
cc. Banker Anlaşması (Receptum Argentarii) 
588
c. Tahkim Anlaşması (Compromissum) 
588
d. Cihaz Vaadi (Dotis Dictio–Dotis Promissio) 
589
e. Bağış Vaadi (Pactum Donationis) 
589
§3. SÖZLEŞME BENZERLERİ (QUASI CONTRACTUS) 
591
I. VEKÂLETSİZ İŞ GÖRME (NEGOTIORUM GESTIO) 
592
A. Kavramsal Belirleme 
592
B. Tarihsel Temeli 
593
C. Unsurları 
594
D. Hüküm ve Sonuçları 
594
II. VESAYET (TUTELA) 
596
III. TESADÜFÎ MÜŞTEREK MÜLKİYET (COMMUNIO INCIDENS) 
597
IV. MUAYYEN MAL VASİYETİ (LEGATUM) 
598
V. SEBEPSİZ (HAKSIZ) ZENGİNLEŞME (CONDICTIO) 
599
A. Kavramsal Belirleme 
599
B. Hukukî Niteliği 
600
C. Hüküm ve Sonuçları 
601
D. Sebepsiz Zenginleşme Davaları 
602
1. Condictio Indebiti 
602
2. Condictio Causa Data Causa Non Secuta 
603
3. Condictio Ob Turpem Vel Iniustam Causam 
603
4. Condictio Furtiva 
604
5. Condictio Sine Causa 
605
§4. HAKSIZ FİİL (DELICTUM) 
607
I. KAVRAMSAL BELİRLEME 
608
II. TÜRLERİ 
610
A. Kamu Suçları (Delicta Publica) 
610
B. Özel Suçlar (Delicta Privata) 
614
III. DELICTUM EHLİYETİ VE NOXAL SORUMLULUK 
616
A. Delictum Ehliyeti 
616
B. Noxal Sorumluluk 
619
C. Hayvanların Verdiği Zarardan Sorumluluk 
621
IV. DELICTUM DAVALARININ ORTAK NİTELİKLERİ 
622
V. UNSURLARI 
624
A. Hukuka Aykırı Davranış (Fiil, Hareket) 
625
B. Zarar 
626
C. Uygun Nedensellik (İlliyet) Bağı 
626
D. Kusur 
627
VI. IUS CIVILE TARAFINDAN TANINAN HAKSIZ FİİLLER 
628
A. Furtum (Hırsızlık) 
628
1. Kavramsal Belirleme, Türleri, Konusu ve Unsurları 
628
a. Furtum Kavramı ve Türleri 
628
b. Konusu 
630
c. Unsurları 
631
2. On İki Levha Kanunu’nda Furtum 
632
3. Praetor Hukuku’nda Furtum ve Tanınan Davalar 
633
a. Actio Furti 
633
b. Rei Vindicatio 
635
c. Condictio Ex Causa Furtiva 
635
d. Actio Furti Prohibiti 
636
e. Actio Furti Nec Exhibiti 
636
B. Rapina (Gasp/Yağma) 
637
C. Damnum Iniuria Datum (Mala Verilen Zarar) 
638
1. On İki Levha Kanunu’nda Mala Verilen Zarar 
638
2. Lex Aquilia’da Mala Verilen Zarar 
639
a. Lex Aquilia’nın Birinci Bölümüne Göre 
640
b. Lex Aquilia’nın Üçüncü Bölümüne Göre 
640
3. Damnum Iniuria Datum’un Unsurları 
641
a. Zarar 
641
b. Zararın Bedenden Bedene Verilmiş Olması 
643
c. Iniuria (Hukuka Aykırılık) 
646
d. Kusur 
647
D. Iniuria 
650
1. Kavramsal Belirleme 
650
2. On İki Levha Kanunu’nda Iniuria 
651
3. Praetor Beyannamelerinde Iniuria 
653
a. Edictum Generale 
654
b. Convicium (Hakaret) Suçuna İlişkin Edictum 
654
c. De Iniuriis, Quae Servis Fiunt Hakkındaki Beyanname 
654
d. De Adtemptata Pudicitia Hakkındaki Beyanname 
655
e. Ne Quid Infamandi Causa Fiat’a İlişkin Beyanname 
655
4. Lex Cornelia de Iniuriis’de Iniuria 
656
5. İmparator Emirnamelerinde Iniuria 
656
6. Iniuria Suçundan Dolayı Açılan Davanın Özellikleri 
657
VII. PRAETOR’LAR TARAFINDAN TANINAN HAKSIZ FİİLLER 
658
A. Dolus (Hile) 
658
B. Metus (Tehdit) 
660
C. Fraus Creditorum (Alacaklılara Karşı Hileli Hareketler) 
662
§5. HAKSIZ FİİL BENZERLERİ (QUASI DELICTA) 
665
I. GENEL OLARAK 
666
II. TÜRLERİ 
666
A. Iudex, Qui Litem Suam Fecit 
666
B. Actio De Effusis Vel Deiectis 
667
C. Actio De Positis Vel Suspensis 
668
D. Actio De Damno Aut Furto Adversus Nautas, Caupones, Stabularios 
669
Beşinci Bölüm
MALLARA İLİŞKİN HUKUK – EŞYA HUKUKU
§1. EŞYA HUKUKUNUN KONUSU – AYNÎ HAK KAVRAMI 
673
I. EŞYA HUKUKUNUN KONUSU 
673
II. AYNÎ HAK 
674
A. Kavramsal Belirleme 
674
B. Aynî Hak – Şahsî Hak Ayırımı 
676
C. Aynî Hakka Egemen Olan İlkeler 
677
1. Mutlaklık İlkesi 
677
2. Açıklık (Alenîyet) İlkesi 
678
3. Sınırlı Sayı (Numerus Clausus) ve Tipe Bağlılık İlkesi 
678
4. Belirlilik İlkesi 
679
5. Kamu Güveninin (İyiniyetin) Korunması İlkesi 
679
§2. EŞYA 
681
I. KAVRAMSAL BELİRLEME 
681
II. TÜRLERİ 
684
A. Aynî Hakkın Konusunu Oluşturamayan Mallar (Res Extra Commercium) 
684
1. Özel Nitelikleri Gereği Aynî Hakkın Konusunu Oluşturamayan Mallar 
685
2. Hukuk Düzeni Tarafından Aynî Hakkın Konusu Olamayacağı Saptanmış Olan Mallar 
685
a. Tanrısal – Dinsel Hukuk Gereğince Aynî Hak Konusu Olamayan Mallar (Res Nullius Divini Iuris) 
685
aa. Res Sacrae (Kutsal Mallar, Tanrısal Mallar) 
685
bb. Res Religiosae (Dinsel Mallar) 
686
cc. Res Sanctae (Kutsanmış, Takdis Edilmiş Mallar) 
687
b. Beşerî (İnsana İlişkin) Hukuk Gereğince Aynî Hak Konusu Olamayan Mallar (Res Nullius Humani Iuris) 
687
aa. Res Communes Omnium (Herkesin Ortak Kullanımında Olan Mallar) 
687
bb. Res Publicae (Kamu Malları) 
688
cc. Res Universitatis (Topluluğa Ait Olan Mallar) 
689
B. Aynî Hakkın Konusunu Oluşturan Mallar (Res in Commercio) 
689
1. Res Corporales – Res Incorporales 
689
2. Res Mancipi – Res nec Mancipi 
691
3. Taşınır Mal (Res Mobiles) – Taşınmaz Mal (Res Immobiles) 
692
4. Mislî Mal (Res Fungibiles) – Mislî Olmayan Mal (Res nec Fungibiles) 
694
5. Kullanımı Tüketime Bağlı Mal – Kullanımı Tüketime Bağlı Olmayan Mal 
695
6. Bölünebilen Mal (Res Divisibiles) – Bölünemeyen Mal (Res nec Divisibiles) 
695
7. Basit Eşya – Bileşik Eşya – Eşya Birliği (Topluluğu) 
696
a. Basit Eşya (Corpus Continuum) 
696
b. Bileşik Eşya (Corpus ex Contingentibus) 
697
c. Eşya Birliği (Corpus ex Distantibus) 
698
8. Asıl Mal – Teferruat (Eklenti) 
699
9. Semere 
699
a. Kavramsal Belirleme 
699
b. Köle Kadının Çocuğunun Semere Sayılıp Sayılmayacağı Sorunu 
700
10. Masraf 
702
§3. ZİLYETLİK 
705
I. TANIMI, UNSURLARI, HUKUKÎ NİTELİĞİ, İŞLEVLERİ 
705
A. Günümüz Hukukunun Zilyetlik Anlayışı 
705
1. Kavramsal Belirleme 
705
2. Unsurları 
706
a. Fiilî Egemenlik (Possessio Corpore) 
707
b. Zilyetlik İradesi (Animus Possidendi) 
707
B. Roma Hukukunun Zilyetlik Anlayışı 
708
1. Tarihsel Temeli 
708
2. Unsurları 
711
C. Detentio (Vazülyetlik) 
712
1. Kavramsal Belirleme 
712
2. Zilyetlik Korumasından Yararlandırılan Vazülyetler 
714
a. Rehinli Alacaklı 
715
b. Yed–i Emin (Güvenilir El) 
715
c. Precarium Alan 
715
d. Üst Hakkı Sahibi 
716
e. Uzun Süreli Kira Hakkı Sahibi 
716
D. Hukukî Niteliği 
716
E. İşlevleri 
718
II. ZİLYETLİK TÜRLERİ 
719
A. Aslî (Bağımsız) Zilyetlik–Ferî (Bağımlı) Zilyetlik 
720
B. Dolaysız Zilyetlik–Dolaylı Zilyetlik 
720
C. Haklı Zilyetlik–Haksız Zilyetlik 
721
D. İyiniyetli Zilyetlik–Kötüniyetli Zilyetlik 
721
III. ZİLYETLİĞİN KAZANILMASI 
722
A. Aslen Kazanma 
723
B. Devren Kazanma 
723
1. Teslim 
724
a. Fiilen Teslim 
724
b. Araçların Teslimi 
724
c. Hukukî İşlem Yoluyla 
724
2. Teslim Olmaksızın 
725
a. Kısa Elden Teslim (Brevi Manu Traditio) 
725
b. Hükmen Teslim (Constitutum Possessorium) 
726
IV. ZİLYETLİĞİN KAYBI 
727
V. ZİLYETLİĞİN KORUNMASI 
728
A. Kuvvet Kullanarak Zilyetliği Koruma 
729
B. Zilyetliği Interdictum Yoluyla Koruma 
729
§4. MÜLKİYET 
733
I. KAVRAMSAL BELİRLEME 
734
II. ROMA MÜLKİYETİNİN TARİHSEL KÖKENİ 
737
III. TÜRLERİ 
740
A. Müşterek Mülkiyet 
740
B. Ius Civile Mülkiyeti (Dominium Ex Iure Quiritium) 
741
C. Eyalet Mülkiyeti 
742
D. Praetor Mülkiyeti (In Bonis Habere) 
744
IV. MÜLKİYET HAKKININ SINIRLANMASI 
746
A. Dinsel Hukuk ve Kamu Hukuku Kökenli Sınırlamalar 
747
B. Özel Hukuk Kökenli Sınırlamalar 
748
1. Komşuluk Hukukundan Doğan Sınırlamalar 
748
2. Cautio Damni Infecti 
749
C. Hakkın Kötüye Kullanılması Yasağı 
751
V. MÜLKİYET HAKKININ KAZANILMASI 
753
A. Genel Bilgi 
753
B. Aslen Kazanma 
755
1. Sahiplenme (Occupatio) 
755
2. Birleşme (Accessio) 
757
a. Taşınırla Taşınırın Birleşmesi 
757
b. Taşınırla Taşınmazın Birleşmesi 
758
c. Taşınmazla Taşınmazın Birleşmesi 
758
3. Karışma (Confusio–commixtio) 
758
4. Hukukî Tağyir–İşleme (Specificatio) 
759
5. Semerelerin Kazanılması 
761
C. Devren Kazanma 
761
1. Mancipatio 
762
2. In Iure Cessio 
762
3. Traditio 
763
D. Kazandırıcı Zamanaşımı (Usucapio) 
764
1. Kavramsal Belirleme 
764
2. İşlevi 
765
3. Tarihsel Gelişimi 
766
4. Koşulları 
767
a. Elverişli Mal (Res Habilis) 
767
b. Hukukî Neden (Titulus, Iusta Causa) 
769
c. Zilyetlik (Possessio) 
770
d. İyiniyet (Bonafides) 
771
e. Süre (Tempus) 
771
VI. MÜLKİYET HAKKININ KORUNMASI 
772
A. Rei Vindicatio (İstihkak Davası) 
773
B. Actio Negatoria in Rem (Müdahalenin Önlenmesi Davası) 
774
C. Actio Publiciana in Rem 
774
§5. SINIRLI AYNÎ HAKLAR (IURA IN RE ALIENA) 
777
I. GENEL BİLGİ 
778
II. TÜRLERİ 
779
A. İrtifak Hakları 
779
1. Taşınmaz Lehine İrtifak Hakları 
781
2. Şahıs Lehine İrtifak Hakları 
784
a. İntifa Hakkı (Ususfructus) 
784
b. Kullanma Hakkı (Usus) 
786
c. Sükna, Oturma Hakkı (Habitatio) 
786
d. Kölelerin ya da Hayvanların Hizmetlerinden Yararlanma Hakkı (Operae Servorum vel Animalium) 
786
B. Uzun Süreli Kira (Emphyteusis) 
787
C. Üst Hakkı (Superficies) 
788
D. Rehin Hakkı (Pignus) 
789
1. Kavramsal Belirleme 
789
2. Türleri 
789
3. Lex Commissoria 
791
4. Sona Ermesi 
792
Yararlanılan Kaynaklar 
795