Otonom Aracın Sebep Olduğu Zararlardan Üreticinin Kusursuz Sorumluluğu Dr. Ayşe Nur Merve Yazıcı  - Kitap

Otonom Aracın Sebep Olduğu Zararlardan Üreticinin Kusursuz Sorumluluğu

1. Baskı, 
Mart 2023
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
318
Barkod:
9786052641989
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
392,00
Temin süresi 2-3 gündür.
Kitabın Açıklaması
Günümüzün ve geleceğin önemli konularından birisi olan otonom araçların halka açık karayollarında kullanımına ulusal ve uluslararası alanda başlanmıştır. Bu araçların herhangi bir kazaya karışması halinde kimlerin ne ölçülerde sorumlu tutulacağına ilişkin doktrinde tartışmalar mevcuttur. Bu sorumluluğun belirlenebilmesi öncelikle otonom aracın ne olduğunun ve sürüş otomasyonunda yerinin neresi olduğunun tespiti ile mümkündür.
Çalışmada ayrıntılarıyla sürüş otomasyonunun sınıflandırması yapılmış ve otonom aracın bu sınıflandırmadaki yeri tespit edilmiştir. Çalışmada üreticinin kusursuz sorumluluğu ele alınmaktadır. Ulusal ve uluslararası alanlarda üreticinin kusursuz sorumluluğunun ele alındığı ayrı kanunlar bulunmaktadır. Bu kanunlar çerçevesinde otonom araç üreticilerinin sorumluluğu ortaya konulmuştur. Ayrıca StVG (Straßenverkehrsgesetz-Alman Karayolları Trafik Kanunu) 2021 değişiklikleri ile ortaya konulan Otonom Sürüş Yasası, otonom araçlara ilişkin ayrıntılı düzenleme yapan ilk ulusal yasa olma özelliğine sahiptir. Çalışmada bu yasa ayrıntılı olarak incelenmiştir.
Almanya örneğinde olduğu gibi ülkemizde de otonom aracın sahip olması gereken teknik donanıma ilişkin yasal bir düzenleme yapılmasının önemli olduğu vurgulanmış ve buna ilişkin örnek niteliğinde bir metin sunulmuştur. Bağımsız değişken sistemler yönünden üreticinin kusursuz sorumluluğunun sınırının ne olması gerektiği ulusal ve uluslararası doktrinde oldukça tartışmalıdır. Çalışmada bu sınırın ne olması gerektiği, temel ilkeler üzerinden bir çerçeve çizilerek anlatılmıştır. Bu şekilde bir sistem sınırının ve temel ilkelerinin bulunması, 4. seviye otonom araçların vermiş olduğu kararların hata olarak değerlendirilip değerlendirilmeyeceğinin tespiti adına oldukça önemlidir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Kavramsal Çerçeve, Otonom Araç İçin Teknik Gereklilikler, Meşruiyet Sorunu ve Sürüş Otomasyonunun Sınıflandırılması
.
Otonom Araç Üreticisinin Kusursuz Sorumluluğu
.
Otonom Araç Üreticisinin Sorumluluktan Kurtuluş Sebepleri
Kitapla İlgili Kategoriler
Kitabın İçindekileri
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 
7
TEŞEKKÜR 
7
İÇİNDEKİLER 
11
KISALTMALAR 
21
GİRİŞ 
25
§1. KONUNUN TAKDİMİ, ÖNEMİ, SINIRLANDIRILMASI VE DÜZENLEMELERİ 
25
I. KONUNUN TAKDİMİ 
25
II. KONUNUN ÖNEMİ 
28
III. KONUNUN SINIRLANDIRILMASI 
29
IV. KONUNUN DÜZENLENİŞİ 
32
BİRİNCİ BÖLÜM
KAVRAMSAL ÇERÇEVE, OTONOM ARAÇ İÇİN TEKNİK GEREKLİLİKLER,
MEŞRUİYET SORUNU VE SÜRÜŞ OTOMASYONUNUN SINIFLANDIRILMASI
§2. KAVRAMSAL ÇERÇEVE 
35
I. GENEL OLARAK 
35
II. TERİM SORUNU 
36
A. Sürüş Otomasyonu 
36
B. Otonom Sürüş 
36
1. Genel Olarak 
36
2. Uluslararası Düzenlemeler Üzerinden Kavrama Bakış 
39
3. Otonom Sürüş–Yapay Zekâ İlişkisi 
40
C. Otomatikleşmiş Araç 
42
D. Otomatik Sürüş Sistemi 
43
E. Değerlendirme ve Kanaatimiz 
44
III. ARAÇ OTOMASYONUNUN TARİHÇESİ 
46
IV. OTONOM ARACIN OLUMLU VE OLUMSUZ YÖNLERİ 
51
§3. OTONOM ARAÇ İÇİN TEKNİK GEREKLİLİKLER 
54
I. GENEL OLARAK 
54
II. ÇEVREYİ ALGILAMA, YORUMLAMA 
55
A. Genel Olarak 
55
B. Çevreyi Algılama 
56
1. Dinamik Çevrenin Algılanması 
56
2. Durağan (Sabit) Çevrenin Algılanması 
57
3. Sensörlerin Kullanımı 
57
C. Yorumlama 
59
III. ÖĞRENME VE KENDİ KENDİNE KARAR VERME 
60
A. Öğrenme 
60
1. Genel Olarak 
60
2. Otonom Araçlarda Öğrenme 
61
B. Kendi Kendine Karar Verme 
62
IV. İŞBİRLİĞİ VE İLETİŞİM 
63
V. KONUM TAYİNİ 
66
VI. ROTA PLANLAMA 
67
VII. HARİTA VERİLERİNİN KULLANIMI 
67
VIII. FONKSİYONEL GÜVENLİK 
68
§4. OTOMATİKLEŞMİŞ VE OTONOM ARAÇLARIN MEŞRUİYET SORUNU 
71
§5. SÜRÜŞ OTOMASYONUNUN SINIFLANDIRILMASI 
74
I. GENEL OLARAK 
74
II. AVRUPA BİRLİĞİ DÜZENLEMELERİ KAPSAMINDA SINIFLANDIRMA 
75
III. TÜRK HUKUKU DÜZENLEMELERİ KAPSAMINDA SINIFLANDIRMA 
77
IV. AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ ULUSAL KARAYOLU TRAFİK GÜVENLİĞİ İDARESİ’NİN
SINIFLANDIRMASI 
78
V. ULUSLARARASI OTOMOTİV MÜHENDİSLERİ BİRLİĞİ’NİN SINIFLANDIRMASI 
80
A. SAE 2014 Metni 
80
B. SAE 2016 Metni 
81
C. SAE 2018 Metni 
82
D. SAE 2021 Metni 
82
VI. ALMAN FEDERAL TRAFİK İŞLERİ DAİRESİ’NİN SINIFLANDIRMASI 
86
VII. ALMAN KARAYOLLARI TRAFİK KANUNU’NDA YAPILAN SINIFLANDIRMA 
88
A. StVG 2017 Değişikliği Kapsamında Sınıflandırma 
89
B. StVG 2021 Değişikliği Kapsamında Sınıflandırma 
91
VIII. DEĞERLENDİRME VE KANAATİMİZ 
94
İKİNCİ BÖLÜM
OTONOM ARAÇ ÜRETİCİSİNİN KUSURSUZ SORUMLULUĞU
§6. SORUMLULUĞUN TARİHİ GELİŞİMİ VE HUKUKİ NİTELİĞİ 
99
I. GENEL OLARAK 
99
II. SORUMLULUĞUN TARİHİ GELİŞİMİ 
103
A. Avrupa Birliği Hukukunda 
103
B. Alman Hukukunda 
106
C. İsviçre Hukukunda 
107
D. Türk Hukukunda 
108
III. SORUMLULUĞUN HUKUKİ NİTELİĞİ 
113
A. Genel Olarak 
113
B. Kusur Sorumluluğu–Kusursuz Sorumluluk 
115
C. Özen Sorumluluğu–Tehlike Sorumluluğu 
118
D. Sorumluluğun Hukuki Niteliğinin Otonom Araç Yönünden Değerlendirilmesi 
122
§7. SORUMLULUĞUN ŞARTLARI 
126
I. GENEL OLARAK 
126
II. HATALI ÜRÜNÜN PİYASAYA SÜRÜLMESİ 
126
A. Ürün Kavramı 
126
1. 85 / 374 / EEC Direktifi’ne Göre 
126
a. Genel olarak 
126
b. Taşınır eşya olarak ürün 
127
c. Özel değerlendirmeler 
128
(1) Elektrik 
128
(2) Hizmet edimi 
128
(3) Basılı eserler 
129
(4) Yazılım 
129
2. Alman Hukukuna Göre 
131
a. Genel olarak 
131
b. Taşınır eşya olarak ürün 
131
(1) BGB § 90’a göre değerlendirme yapan hâkim görüş 
131
(2) BGB § 90’a göre değerlendirmeyi reddeden azınlık görüş 
132
c. Özel değerlendirmeler 
132
(1) Elektrik 
132
(2) Basılı eserler 
133
(3) Yazılım 
134
3. İsviçre Hukukuna Göre 
135
a. Genel olarak 
135
b. Taşınır eşya olarak ürün 
136
c. Özel durumlar 
137
(1) Elektrik 
137
(2) Basılı eserler 
138
(3) Yazılım 
138
4. Türk Hukukuna Göre 
140
a. Genel olarak 
140
b. Eşya 
140
c. Taşınır–taşınmaz ayrımı 
141
d. Madde ve müstahzar 
143
e. Özel durumlar 
143
(1) Elektrik 
143
(2) Basılı eserler 
144
(3) Yazılım 
144
5. Ürün Olarak Otonom Aracın Değerlendirilmesi 
145
B. Ürünün Hatalı Olması 
147
1. Ayıp–Hata Ayrımı 
147
2. 85 / 374 / EEC Direktifi’ne Göre 
149
a. Genel olarak 
149
b. Haklı güvenlik beklentisi 
150
(1) Ürünün sunumu 
151
(2) Kullanım şekli 
151
(3) Piyasaya sürülme anı 
152
(4) Diğer haller 
152
3. Alman Hukukuna Göre 
153
a. Genel Olarak 
153
b. Haklı Güvenlik Beklentisi 
154
(1) Ürünün sunumu 
155
(2) Kullanım şekli 
155
(3) Piyasaya sürülme anı 
156
(4) Diğer haller 
156
c. Hata Türleri 
158
(1) Tasarım hatası 
158
(2) Üretim hatası 
159
(3) Bilgilendirme hatası 
160
(4) Gelişim hatası 
161
(5) Gözetim hatası 
161
(6) Etkisizlik 
162
4. İsviçre Hukukuna Göre 
162
a. Genel olarak 
162
b. Haklı Güvenlik Beklentisi 
163
(1) Ürünün sunumu 
164
(2) Kullanım şekli 
164
(3) Piyasaya sürülme anı 
165
(4) Diğer haller 
166
c. Hata türleri 
167
(1) Tasarım hatası 
167
(2) Üretim hatası 
168
(3) Bilgilendirme hatası 
169
(4) Gelişim hatası 
169
(5) Gözetim hatası 
170
(6) Etkisizlik 
171
5. Türk Hukukuna Göre 
171
a. Genel olarak 
171
b. Uygunsuzluk 
172
c. Güvenli ürün 
173
6. Hatalı Ürün Olarak Otonom Araçlar 
174
a. Genel olarak 
174
b. Otonom araçlarda haklı güvenlik beklentisi 
175
(1) Genel olarak 
175
(2) Aracın sunumu 
176
(3) Kullanım şekli 
177
(4) Teknik düzenlemeler 
178
(5) Diğer haller 
180
c. Hata türleri 
182
(1) Otonom araçlarda tasarım hataları 
182
(a) Genel olarak 
182
(b) StVG 1e/(2)’ye göre otonom aracın sahip olması gereken
teknik donanım 
183
i. Sürüş faaliyetini yerine getirmesi 
185
ii. Trafik kurallarına uyması 
188
iii. Kaza önleme sistemine sahip olması 
190
iv. Kendi başına aracı minimum risk durumuna geçirmesi . 193
v. Sürüş manevrası önermesi 
197
vi. Teknik denetçiye veri sağlaması ve bildirimde
bulunması 
197
vii. İstenildiğinde Devre dışı bırakılabilmesi 
199
viii. Denetçi için telsiz bağlantıları sağlama imkânına sahip
olması 
200
(c) Tasarım yükümlülüğünün ihlali 
201
(2) Otonom araçlarda üretim hataları 
204
(3) Otonom araçlarda bilgilendirme hataları 
205
(4) Otonom araçlarda gözlem hataları 
207
III. ZARAR 
210
A. 85 / 374 / EEC Direktifi’ne Göre 
210
B. Alman Hukukuna Göre 
212
C. İsviçre Hukukuna Göre 
214
D. Türk Hukukuna Göre 
215
IV. İLLİYET BAĞI 
216
A. 85 / 374 / EEC Direktifi’ne Göre 
216
B. Alman Hukukuna Göre 
217
C. İsviçre Hukukuna Göre 
217
D. Türk Hukukuna Göre 
217
E. Otonom Aracın Yol Açtığı Zararda İlliyet Bağı 
218
§8. SORUMLULUĞUN KİŞİLER BAKIMINDAN KAPSAMI 
219
I. Genel olarak 
219
II. 85 / 374 / EEC DİREKTİFİ’NE GÖRE 
219
A. Üretici 
219
B. İthalatçı 
221
C. Tedarikçi 
222
III. ALMAN HUKUKUNA GÖRE 
223
A. Üretici 
223
B. İthalatçı 
226
C. Tedarikçi 
227
IV. İSVİÇRE HUKUKUNA GÖRE 
228
A. Üretici 
228
B. İthalatçı 
230
C. Tedarikçi 
231
V. TÜRK HUKUKUNA GÖRE 
232
A. Üretici 
232
B. İthalatçı 
234
C. Tedarikçi (Dağıtıcı) 
236
VI. OTONOM ARAÇLAR BAKIMINDAN SORUMLU KİŞİLER 
237
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
OTONOM ARAÇ ÜRETİCİSİNİN
SORUMLULUKTAN KURTULUŞ SEBEPLERİ
§9. GENEL OLARAK SORUMLULUKTAN KURTULUŞ SEBEPLERİ 
239
I. GENEL OLARAK 
239
II. 85 / 374 / EEC DİREKTİFİ’NE GÖRE 
243
A. Ürünün Üretici Tarafından Piyasaya Sürülmemiş Olması 
243
B. Piyasaya Sürüldüğünde Ürünün Hatasız Olması 
244
C. Ürünün Üretici Tarafından Satış Amacıyla veya Ekonomik ya da
Mesleki Amaçlarla Üretilmiş veya Dağıtılmış Olmaması 
245
D. Hatanın Emredici Normlara Uyulmasından Kaynaklanması 
246
E. Piyasaya Sürülme Anında Bilim ve Teknik Düzeyinin Hatanın Tespit Edilmesine
İmkân Vermemesi 
247
F. Kısmi Ürün Üreticisinin Sorumluluktan Kurtulması 
251
III. ALMAN HUKUKUNA GÖRE 
252
A. Ürünün Üretici Tarafından Piyasaya Sürülmemiş Olması 
252
B. Piyasaya Sürüldüğünde Ürünün Hatasız Olması 
253
C. Ürünün Üretici Tarafından Satış Amacıyla veya Ekonomik ya da
Mesleki Amaçlarla Üretilmiş veya Dağıtılmış Olmaması 
253
D. Hatanın Emredici Normlara Uyulmasından Kaynaklanması 
254
E. Piyasaya Sürülme Anında Bilim ve Teknik Düzeyinin Hatanın
Tespit Edilmesine İmkân Vermemesi 
255
F. Kısmi Ürün Üreticisinin Sorumluluktan Kurtulması 
257
IV. İSVİÇRE HUKUKUNA GÖRE 
258
A. Ürünün Üretici Tarafından Piyasaya Sürülmemiş Olması 
258
B. Piyasaya Sürüldüğünde Ürünün Hatasız Olması 
260
C. Ürünün Üretici Tarafından Satış Amacıyla veya Ekonomik ya da
Mesleki Amaçlarla Üretilmiş veya Dağıtılmış Olmaması 
261
D. Hatanın Emredici Normlara Uyulmasından Kaynaklanması 
262
E. Piyasaya Sürülme Anında Bilim ve Teknik Düzeyinin Hatanın
Tespit Edilmesine İmkân Vermemesi 
263
F. Kısmi Ürün Üreticisinin Sorumluluktan Kurtulması 
264
V. TÜRK HUKUKUNA GÖRE 
265
A. Ürünün Üretici Tarafından Piyasaya Sürülmemiş Olması 
265
B. Piyasaya Sürüldüğünde Ürünün Hatasız Olması 
266
C. Ürünün Üretici Tarafından Satış Amacıyla veya Ekonomik ya da
Mesleki Amaçlarla Üretilmiş veya Dağıtılmış Olmaması 
267
D. Hatanın Emredici Normlara Uyulmasından Kaynaklanması 
267
E. Piyasaya Sürülme Anında Bilim ve Teknik Düzeyinin Hatanın
Tespit Edilmesine İmkân Vermemesi 
268
F. Kısmi Ürün Üreticisinin Sorumluluktan Kurtulması 
270
§10. OTONOM ARAÇLAR YÖNÜNDEN SORUMLULUKTAN KURTULUŞ SEBEPLERİNİN
DEĞERLENDİRİLMESİ 
270
I. GENEL OLARAK 
270
A. Ürünün Üretici Tarafından Piyasaya Sürülmemiş Olması 
270
B. Piyasaya Sürüldüğünde Ürünün Hatasız Olması 
272
C. Ürünün Üretici Tarafından Satış Amacıyla veya Ekonomik ya da
Mesleki Amaçlarla Üretilmiş veya Dağıtılmış Olmaması 
273
D. Hatanın Emredici Normlara Uyulmasından Kaynaklanması 
273
E. Piyasaya Sürülme Anında Bilim ve Teknik Düzeyinin Hatanın
Tespit Edilmesine İmkân Vermemesi 
274
1. Alman Hukukuna Göre 
276
a. Yanlış kararın öngörülemezliği üzerinden yapılan değerlendirme 
277
b. Yanlış kararın öngörülüp ortadan kaldırılamazlığı üzerinden yapılan
değerlendirme 
278
c. Sistemin piyasaya sürüldüğü anda hatalı olduğu yönünde yapılan
değerlendirme 
279
d. Sistemin piyasaya sürüldüğü anda hatasız olduğu yönünde yapılan
değerlendirme 
280
e. Tüketici lehine yapılan değerlendirme 
282
2. İsviçre Hukukuna Göre 
282
a. Gelişim hatasından sorumlu olunması gerektiği yönünde yapılan
değerlendirme 
282
b. Yanlış kararların ürün hatası olup olmadığına göre yapılan
değerlendirme 
283
c. Tehlike sorumluluğu değerlendirmesi 
284
3. Türk Hukukuna Göre 
285
II. KANAATİMİZ 
287
SONUÇ 
291
KAYNAKÇA 
297