Türk Borçlar Kanununa Göre Genel Tehlike Sorumluluğu Yrd. Doç. Dr. Özge Yücel  - Kitap
Türk Borçlar Kanununa Göre

Genel Tehlike Sorumluluğu

1. Baskı, 
Ağustos 2014
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
17x25
Sayfa:
253
Barkod:
9789750229664
Kapak Türü:
Ciltli
Baskısı tükenmiştir.
Kitabın Açıklaması
Eserde, 1 Temmuz 2012'de yürürlüğe giren Türk Borçlar Kanunu madde 71'de öngörülen genel tehlike sorumluluğunun niteliği, koşulları, sonuçları ve karşılaştırmalı hukuktaki örnekleri ele alınmıştır.
Genel tehlike sorumluluğu ifadesi ile kast edilen, tehlike esasına dayanan kusursuz sorumluluğun bir hukuk düzeninde genel bir norm olarak öngörülmesidir. Tehlike sorumluluğunun genel kural yoluyla öngörülmesinin olumlu ve olumsuz yönleri, genel tehlike sorumluluğunun hukuk düzenlerindeki yerini etkilemiş ve ciddi tartışmalara yol açmıştır. Bu tartışmaların etkisinde yürürlüğe giren TBK madde 71'in öngördüğü düzenleme bakımından özellikle "tehlikeli işletme faaliyeti" kavramının içeriği somut hale getirilmeye çalışılmış, karakteristik riziko unsuru üzerinde durulmuş ve izin verilen işletme faaliyetlerinin sorumluluğa etkisi tartışılarak TBK madde 71'in son fıkrası incelenmiştir.
Oldukça yeni bir düzenleme olan genel tehlike sorumluluğunu ele alan bu monografik eserde ortaya koyulan görüş ve önerilerin tüm hukukçular ile uygulayıcılar için yol gösterici olacağı düşünülmektedir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Genel Olarak Tehlike Sorumluluğu ve Tehlike Sorumluluğunun Gelişimi
.
Yabancı Hukuk Düzenlerinde ve Türk Hukukunda Tehlike Sorumluluğu
.
Tehlike Sorumluluğunun Düzenlenmesinde Başvurulan Yollar
.
Türk Borçlar Kanunu'na Göre Genel Tehlike Sorumluluğunun Hukuksal Niteliği ve Koşulları
.
Türk Borçlar Kanunu'na Göre Genel Tehlike Sorumluluğunda Tazminat, Müteselsil Sorumluluk, İspat ve İspat Yükü, Sorumsuzluk Anlaşmaları
Kitabın İçindekileri
Önsöz 
7
Teşekkür 
9
Kısaltmalar 
17
GİRİŞ
I. Konunun Sunumu 
21
II. Konunun Sınırlandırılması 
24
BİRİNCİ BÖLÜMGENEL OLARAK TEHLİKE SORUMLULUĞU VETEHLİKE SORUMLULUĞUNUN GELİŞİMİ
§1. TEHLİKE SORUMLULUĞUNUN SORUMLULUK HUKUKU İÇİNDEKİ GELİŞİMİ, TEHLİKE SORUMLULUĞUNUN TEMELİNDE YATAN İLKELER VE İSNAT NEDENLERİ 
27
A. Tehlike Sorumluluğunun Sebep Sorumluluğu Olarak Ortaya Çıkışı 
27
B. Tehlike Sorumluluğunun Kural-İstisna Olmasına İlişkin Tartışmalar 
34
II. Tehlike Sorumluluğunun Temelinde Yatan Genel İlkeler ve İsnat Nedenleri 
39
A. Tehlike Sorumluluğunun Temelinde Yatan Genel İlke ve Düşünceler 
39
1. Hakkaniyet İlkesi 
39
2. Dağıtıcı Adalet İlkesi 
41
3. Sosyal Hukuk Devleti İlkesi 
42
1. “Nimetinden Yararlanan Külfetine Katlanır” İlkesi 
46
2. Tehlike İlkesi 
47
3. “Denetleyebilen Sorumlu Olur” ya da Hâkimiyet İlkesi 
50
§2. YABANCI HUKUK DÜZENLERİNDE VE TÜRK HUKUKUNDA TEHLİKE SORUMLULUĞU 
51
I. Genel Olarak 
51
II. Yabancı Hukuk Düzenlerinde Tehlike Sorumluluğunun Gelişimi 
54
A. Fransız Hukukunda Tehlike Sorumluluğunun Gelişimi 
54
B. İtalyan Hukukunda Tehlike Sorumluluğunun Gelişimi 
57
C. Avusturya Hukukunda Tehlike Sorumluluğunun Gelişimi 
59
D. Alman Hukukunda Tehlike Sorumluluğunun Gelişimi 
63
E. İsviçre Hukukunda Tehlike Sorumluluğunun Gelişimi 
66
1. Tehlike Sorumluluğu Hallerinin Özel Yasalara Dayanması 
66
2. Widmer/Wessner Tasarısının 50. Maddesine Göre Genel Tehlike Sorumluluğu 
69
III. Türk Hukukunda Tehlike Sorumluluğunun Gelişimi 
72
B. 1 Temmuz 2012 Sonrasındaki Durum 
80
İKİNCİ BÖLÜMTÜRK BORÇLAR KANUNU’NA GÖRE GENEL TEHLİKE SORUMLULUĞUNUN HUKUKSAL NİTELİĞİ VE KOŞULLARI
§3. TÜRK BORÇLAR KANUNU’NDAKİ TEHLİKE SORUMLULUĞU DÜZENLEMESİNİN HUKUKSAL NİTELİĞİ 
85
I. Genel Kural Niteliğinde Olması 
85
A. Tehlike Sorumluluğunun Düzenlenmesinde Başvurulan Yollar 
85
1. Tehlike Sorumluluğunu Özel Yasalarla Sınırlama 
86
2. Tehlike Sorumluluğunu Kıyasla Genişletme 
87
a. Tehlike Sorumluluğunda Kıyas Yasağı Görüşü 
87
b. Tehlike Sorumluluğunda Kıyas Yasağının Aşılması 
89
aa. Genel Olarak Görüşler ve Avusturya Örneği 
89
bb. Bütüncül Kıyas ya da Münferit Hükümlerin Kıyası 
91
3. Tehlike Sorumluluğunu Genel Kural Yoluyla Düzenleme 
93
a. Genel Kural Lehinde ve Aleyhinde Görüşler 
93
aa. Genel Kural Lehinde Görüşler 
94
aaa. Eşit Risklere Eşit Muamele Yapılabilmesi 
94
bbb. Keyfi ve Sistemsiz Yasamanın Önüne Geçebilmesi 
94
ccc. Kusur ve Olağan Sebep Sorumluluklarını Rahatlatması 
95
ddd. Hukukun Bilim ve Teknolojinin Gerisinde Kalmaması 
96
bb. Genel Kural Aleyhinde Görüşler 
96
aaa. Yasama Erkinin Gaspı 
96
bbb. Hukuksal Güvenlik Kaygısı 
97
ccc. Birey ve Girişim Özgürlüğünün Kısıtlanması 
98
ddd. Ekonomik Katlanabilme Gücünü Zayıflatması 
99
B. TBK 71 Açısından Değerlendirme 
101
II. Genel Kuralın İkincil Nitelikte Olması 
102
A. Genel Kuralı Düzenleme Biçimleri 
102
1. Tehlike Sorumluluğunu Salt Genel Kural İle Düzenleme 
102
2. Özel Düzenlemeler Yanında İkincil Nitelikte Genel Kural Öngörme 
103
B. TBK 71 Açısından Değerlendirme 
104
III. Yargıca Takdir Yetkisi Vermesi 
106
IV. Kusur ve Sözleşme Sorumlulukları İle İlişkisi 
109
A. Kusur Sorumluluğu İle İlişkisi 
109
B. Sözleşme Sorumluluğu İle İlişkisi 
112
§4. TÜRK BORÇLAR KANUNU’NA GÖRE GENEL TEHLİKE SORUMLULUĞUNUN KOŞULLARI 
114
I. İşletme Faaliyetinin Varlığı 
114
II. İşletme Faaliyetinin Önemli Ölçüde Tehlikeli Olması 
118
A. Genel Olarak Tehlikelilik 
118
1. Tehlike ve Risk/Riziko Kavramları 
118
2. Soyut-Somut Tehlikelilik 
120
B. Önemli Ölçüde Tehlikelilik ve Unsurları 
122
1. Nesnel Unsur: Yoğun Tehlike 
124
2. Öznel Unsur: Önüne Geçilemez Derecede Tehlike 
126
C. Önemli Ölçüde Tehlikeliliğin Ölçütleri 
129
1. Sıkça ya da Ağır Zararlar Doğurmaya Elverişlilik 
130
a. Sıkça Zarar Doğurmaya Elverişlilik 
130
b. Ağır Zarar Doğurmaya Elverişlilik 
131
b. Benzerliğin Takdir Edilmesi 
135
III. Karakteristik Rizikonun Gerçekleşmesi 
137
A. Tehlike Kaynaklarında Karakteristik Rizikonun Belirlenmesi 
140
B. TBK Madde 71 Açısından Karakteristik Riziko KoşulununDeğerlendirilmesi 
142
IV. İşletme Faaliyetine Bağlı Karakteristik Rizikodan Doğan Zarar 
143
A. Genel Olarak 
143
B. Manevi Zarar 
146
C. Çevre Zararı 
149
V. Karakteristik Rizikonun Gerçekleşmesi ile Zarar Arasında Nedensellik Bağı 
154
A. Nedensellik Bağının Belirlenmesi 
154
1. Uygun Nedensellik Bağı Kuramı 
157
2. Normun Koruma Amacı Kuramı 
159
3. Değerlendirme 
162
B. Nedensellik Bağının Kesilmesi 
162
1. Mücbir Neden ya da Önüne Geçilemez Olay 
163
2. Zarar Görene İsnat Edilebilen Eylem ya da Olgu 
167
a. Zarar Görenin Etki Alanındaki Ağır Kusur ya da Karakteristik Riziko 
168
b. Zarar Görenin Riski Göze Alması 
170
3. Üçüncü Kişinin Etki Alanındaki Ağır Kusur ya da Karakteristik Riziko 
172
VI. İşletmeye Hukuk Düzenince İzin Verilip Verilmemesinin Sorumluluğa Etkisi 
174
A. İzin Verilen Riskin Doğurduğu Zarardan Sorumluluk 
174
B. İzin Verilmeyen Riskin Doğurduğu Zarardan Sorumluluk 
178
VII. Aranmayan Koşul: Kusur 
180
A. Tehlike Sorumluluğunda Kusur Kavramı 
180
B. Ek Kusur ve Sonuçları 
183
ÜÇÜNCÜ BÖLÜMTÜRK BORÇLAR KANUNU’NA GÖRE GENEL TEHLİKE SORUMLULUĞUNDA TAZMİNAT, MÜTESELSİL SORUMLULUK, İSPAT VE İSPAT YÜKÜ İLESORUMSUZLUK ANLAŞMALARI
§5. TÜRK BORÇLAR KANUNU’NA GÖRE GENEL TEHLİKE SORUMLULUĞUNDA TAZMİNAT 
185
I. Tazminatın Belirlenmesi 
185
A. Genel Olarak 
185
B. Tazminat Tutarına Üst Sınır Getirme Tartışması 
186
1. Öğretideki Tartışma 
186
2. Türk Hukukundaki Durum 
188
C. “Uygun Bedelle Denkleştirme” Ölçütü 
189
1. İzin Verilen Risk-İzin Verilmeyen Risk Ayrımı 
189
2. Örtülü Kanun Boşluğu Görüşü 
191
D. Tazminatın Genel Kurallar Çerçevesinde Sınırlandırılması 
194
II. Tazminat Talebinin Tarafları 
196
A. Tazminat Borçlusunun Belirlenmesi 
196
1. Tehlike Sorumluluğuna İlişkin Bağlantı Noktaları 
196
a. Ayni Hâkimiyet İlişkisi 
196
b. İşletme ya da Yürütme İlişkisi 
198
2. TBK Madde 71’de Esas Alınan Bağlantı Noktaları 
201
B. Tazminat Alacaklısının Belirlenmesi 
204
III. Zamanaşımı 
207
§6. TÜRK BORÇLAR KANUNU’NA GÖRE GENEL TEHLİKE SORUMLULUĞUNDA MÜTESELSİL SORUMLULUK, İSPAT VE İSPAT YÜKÜ İLE SORUMSUZLUK ANLAŞMALARI 
212
I. Müteselsil Sorumluluk Esası 
212
II. Rücu Düzeni 
214
III. İspat ve İspat Yükü 
216
A. İspatın Konusu 
216
B. İspat Yükünün Bağlı Olduğu Kurallar 
217
C. İspat Kolaylıkları 
220
IV. Sorumsuzluk Anlaşmaları 
224
SONUÇ 
229
Kaynakça 
235
Kavram Dizini 
251
Özgeçmiş 
255