Marmara Hukuk Yorumu
Medeni Hukuk Cilt: I
(Giriş – Temel Kavramlar – Başlangıç Hükümleri)
Prof. Dr. Osman Gökhan Antalya, (Yazar-Editör)Prof. Dr. Murat Topuz (Editör)
5. Baskı,
Ocak 2024
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
17x25
Sayfa Sayısı:
680
Kitabın Fiyatı:
650,00₺
Stoktan hemen gönderilir.
Diğer Baskılar
4. baskı
Ocak 2021
455,00₺
325,00₺ (%29)
4.
Ocak 2021
455,00₺
325,00₺ (%29)
Kitabın Açıklaması
"Medeni Hukuk Giriş, Temel Kavramlar Başlangıç Hükümleri" isimli kitapta, Türk Medeni Kanunu'nun Temel Kavramları ile Türk Medeni Kanunu Başlangıç Hükümleri ele alınıp, kıymetli okuyucuların istifadelerine sunulmuştur. Bu eserin kaleme alınmasındaki amaç, Türk Medeni Hukuk Teorisini yeniden metodolojik bir bakış açısıyla yorumlamaktır. Uzun zamandır bir bütün olarak ele alınmayan Türk Medeni Kanunu Başlangıç Hükümlerini özellikle mukayeseli hukuk yaklaşımıyla ele alıp, yeniden bilimsel yorumunu gerçekleştirmek yazarların temel hareket noktası olmuştur. Eserde uygulamaya yönelik günlük yaşamdan yüzlerce örnek, Yargıtay İçtihatları ve İsviçre Federal Mahkemesi Kararına yer verilmiştir. Eserde sadece Türk Hukukunu değil İsviçre, Almanya, Fransa ve Roma Hukuku ile karşılaştırmalara da yer verilmiştir.
Kitabın Konu Başlıkları
Hukuk Kavramı ve Medeni Hukuka İlişkin Genel Bilgiler
Medeni Hukukun Temel Kavramları
Medeni Hukukun Kaynakları ve Uygulanması
İyiniyetin Korunması
Dürüstlük İlkesi ve Hakkın Kötüye Kullanılması Yasağı
Hakların Korunması ve Uyuşmazlıkların Giderilmesi
Kitapla İlgili Kategoriler
Kitabın İçindekileri
Beşinci Basıya Önsöz
VII
Dördüncü Basıya Önsöz
IX
Üçüncü Baskıya Önsöz
XI
Birinci Basıya Önsöz
XIII
Kısaltmalar
XXXIX
Birinci Bölüm
HUKUK KAVRAMI VE MEDENİ HUKUKA İLİŞKİN
GENEL BİLGİLER
§ 1. HUKUK KURALLARININ SOSYAL DÜZEN KURALLARI İÇİNDEKİ YERİ VE DİĞER SOSYAL DÜZEN KURALLARI İLE OLAN İLİŞKİSİ
1
I. GENEL OLARAK SOSYAL DÜZEN KURALLARI
1
II. HUKUK VE HUKUK KURALLARI
3
A. Hukukun Tanımı ve Amacı
3
B. Hukuka İlişkin Temel Ayrımlar
8
1. Pozitif (Olan–de lege lata) Hukuk– İdeal (Olması Gereken–de lege ferenda) Hukuk
8
2. Yazılı Hukuk (Mevzuat)– Yazılı Olmayan Hukuk (Örf ve Adet Hukuku)
9
3. Maddi Hukuk – Yargılama Hukuku
10
4. Maddi Hukuk – Uygulama ve Yürürlük Hukuku
10
5. Özel Hukuk – Kamu Hukuku
11
a. Genel Olarak
11
b. Özel Hukuk Dalları
12
aa. Medeni Hukuk
12
bb. Ticaret Hukuku
13
cc. Fikri ve Sınai Mülkiyet Hukuku
13
dd. Milletlerarası Özel Hukuk
14
c. Kamu Hukuku Dalları
14
aa. Anayasa Hukuku
14
bb. İdare Hukuku
15
cc. Ceza Hukuku ve Ceza Yargılaması Hukuku
15
dd. Devletler Genel Hukuku
15
ee. Mali Hukuk ve Vergi Hukuku
16
ff. Genel Kamu Hukuku
16
d. Karma Hukuk Dalları
16
aa. İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku
16
bb. Medeni Yargılama Hukuku
16
cc. İcra ve İflas Hukuku
17
6. İç Hukuk – Dış Hukuk (Uluslararası Hukuk)
17
7. Evrensel Hukuk – Yerel (Ulusal) Hukuk
17
C. Hukukun Fonksiyonları
18
D. Hukuk Kuralı Kavramı ve Temel Özellikleri
18
E. Hukuk Kuralının Unsurları : Hukuki Olgu ve Hukuki Sonuç (Yaptırım)
19
III. HUKUK KURALLARININ DİĞER SOSYAL DAVRANIŞ KURALLARI İLE OLAN İLİŞKİSİ VE BU KURALLARDAN FARKLARI
20
A. Ahlak Kuralları ve Hukuk Kuralları Arasındaki İlişki
20
B. Etik Kuralları
25
1. Etik Kavramı
25
2. Hukuk ve Etik Arasındaki İlişki
27
C. Din Kuralları ve Hukuk Kuralları Arasındaki İlişki
29
D. Görgü (Adab–ı Muaşeret) Kuralları ve Hukuk Kuralları Arasındaki İlişki
31
IV. HUKUK SİSTEMLERİ
32
A. Genel Olarak
32
B. Modern Hukuk Sistemleri
32
2. Anglo–Amerikan Hukuk Sistemi
33
3. Modern Hukuk Sisteminin Ortak Noktaları
34
4. Kıta Avrupası Hukuk Sistemi ile Anglo–Amerikan Hukuk Sisteminin Karşılaştırılması
35
C. Marksist– Leninist (Sosyalist) Hukuk Sistemleri
36
D. Dini Hukuk Sistemleri
37
§ 2. MEDENİ HUKUKA İLİŞKİN GENEL BİLGİLER
38
I. MEDENİ HUKUK KAVRAMI
38
II. TÜRKİYE’DE MEDENİ HUKUK ALANINDA KANUNLAŞTIRMA HAREKETLERİ
39
A. Genel Açıklamalar
39
B. Türk Medenî Kanunu
44
1. 743 Sayılı Türk Kanunu Medenisi
44
2. 4721 Sayılı Türk Medenî Kanunu
46
C. Türk Borçlar Kanunu
47
1. 818 Sayılı Borçlar Kanunu
47
2. 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu
49
D. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun
50
III. TÜRK MEDENİ KANUNU’NUN TEMEL ÖZELLİKLERİ
52
A. Laik Karakterli Olması
52
B. Çağdaş Nitelikte Olması
52
C. Genel Nitelikte Olması
53
D. Eşitlik İlkesi Temelinden Hareket Etmesi
53
E. Milli Nitelikte Olması
53
F. Devrimci Nitelikte Olması
53
G. Demokratik İlkeleri Benimsemiş Olması
54
H. Hâkime Geniş Takdir Yetkisi Tanıması
54
I. Yazılı Oluşu
55
İ. Bireysel Çıkarlar ile Sosyal Düşüncelere Dayanan Toplumsal Çıkarı Dengelemiş Olması
55
J. Halkçı Bir Kanun Niteliği Taşıması
55
IV. MEDENİ HUKUKUN KONUSU VE KAPSAMI
56
A. Genel Açıklamalar
56
B. Türk Medenî Kanunu’nun Sistematiği ve Kapsamı
57
1. Başlangıç Hükümleri (TMK m.1–7)
58
a. Başlangıç Hükümlerinin Amacı
58
b. Başlangıç Hükümlerinin Konusu
58
2. Kişiler Hukuku (TMK m.8–117)
60
3. Aile Hukuku (TMK m.118–494)
61
4. Miras Hukuku (TMK m.495–682)
62
5. Eşya Hukuku (TMK m. 683–1030)
64
6. Borçlar Hukuku
67
C. Tüketici Hukuku
69
V. MEDENİ HUKUKUN TÜRK BORÇLAR KANUNU İLE İLİŞKİSİ VE MEDENİ KANUNUN DİĞER ÖZEL HUKUK İLİŞKİLERİNE UYGULANMASI
71
A. Hukuk Düzeninin (Sisteminin) Bütünlüğü ve Yeknesaklığı
71
B. Özel Hukukun Yeknesaklığı
71
C. Türk Medenî Kanununun Türk Borçlar Kanunu ile İlişkisi
72
1. TMK ve TBK’nin Şekli ve Maddi Bütünlüğü
72
a. Şekli Bütünlük
72
b. Maddi Bütünlük
73
2. TMK ve TBK Genel Hükümlerinin Özel Hukuk İlişkilerine Uygulanması
73
a. Genel Açıklamalar
73
b. Özel Hukuk İlişkisinin Belirlenmesi
74
aa. Subjektif Teori
75
bb. Egemenlik/Buyurma Teorisi
75
cc. Karma Teori
75
D. TMK ve TBK’nin Genel Hükümlerinin Belirlenmesi
76
E. Genel Hükümlerin İlişkinin Niteliğine Uygun Düştüğü Ölçüde Uygulanması
77
1. Genel Açıklamalar
77
2. Genel Hükmün Atıfla (Göndermeyle) Uygulanması
77
a. Genel Açıklamalar
77
b. Kural: Kıyasen Uygulama
78
aa. Niteliğine ve Özelliğine Uygun Olduğunda Uygulama
78
bb. Uyarlayarak (Modifiye Ederek) Uygulama
79
c. İstisna: Doğrudan Uygulanma
79
aa. TMK ve TBK Genel Olarak Düzenlediği Kavrama Atıf
79
bb. Özel Atıf
80
d. Genel Hükümlerin Uygulanamaması
80
İkinci Bölüm
MEDENİ HUKUKUN TEMEL KAVRAMLARI
§ 3. ÖZEL HUKUKA HAKİM OLAN İLKELER, HAK KAVRAMI, HAKKIN KONUSU VE SAHİBİ
83
I. ÖZEL HUKUKA HAKİM OLAN İLKELER
83
A. İrade Serbestisi (İrade Muhtariyeti) İlkesi
83
B. Kişiye Saygı Gösterme İlkesi ile Kişi ve Kişiliğin Korunması İlkesi
83
II. HAK KAVRAMI VE HAKKI AÇIKLAYAN TEORİLER
84
A. Genel Açıklamalar
84
B. Hakkın Tanımı ve Hak Kavramını Açıklayan Görüşler
87
C. Hak Kavramını Kabul Etmeyen Görüşler
88
III. HAKKIN TEMEL FONKSİYONLARI
88
IV. HAKKIN TEMEL YAPISI
89
A. Temel Unsurları
89
B. Hakkın Konusu (Objesi)
90
V. HAK SAHİBİ VE HAK YÜKÜMLÜSÜ (HAKKIN SUJELERİ)
92
A. Hak Sahibi
92
B. Hak Yükümlüsü
92
C. Hak Ehliyeti
92
§ 4. HAK AYRIMLARI
94
I. GENEL OLARAK
94
II. DOĞDUĞU HUKUK DALINA GÖRE HAKLAR: KAMUSAL HAKLAR – ÖZEL HAKLAR
94
III. KONULARINA GÖRE HAKLAR: MALVARLIĞI HAKLARI–ŞAHIS VARLIĞI (KİŞİ VARLIĞI) HAKLARI
96
A. Malvarlığı Hakları
96
1. Alacak Hakları
96
a. Kavram
96
b. Kaynağı
97
c. Özellikleri
98
2. Ayni Haklar
98
a. Tanımı
98
b. Unsurları
99
aa. Ayni Hakların Eşya Üzerinde Doğrudan Doğruya Hâkimiyet Sağlaması (Amaçsal Olgu)
99
bb. Herkese Karşı İleri Sürülebilen Bir Hak Olması (Normatif Olgu)
100
c. Niteliği
100
d. Ayni Hakka Hâkim Olan İlkeler
100
aa. Mutlaklık İlkesi
100
bb. Aleniyet (Kamuya Açıklık) İlkesi
101
cc. İyiniyetli Kazanımların Korunması İlkesi
102
dd. Tipe Bağlılık İlkesi ve Tipin Kapsamının Belirliliği İlkesi
102
ee. Belirlilik (Muayyenlik İlkesi)
103
ff. Sebebe Bağlılık İlkesi
104
gg. Katılma (İltihak) veya Bağlanma İlkesi
104
hh. Zaman İtibarı ile Öncelik İlkesi
105
e. Ayni Hak Çeşitleri: Mülkiyet Hakkı – Sınırlı Ayni Haklar
106
aa. Mülkiyet Hakkı
107
bb. Sınırlı Ayni Haklar
109
aaa. İrtifak Hakları
110
(1). Kişiye Bağlı İrtifaklar
110
(2). Eşyaya Bağlı (Eşya Lehine) İrtifaklar
114
(3). Diğer İrtifaklar
115
bbb. Rehin Hakları
116
ccc. Taşınmaz Yükü
119
3. Maddi Değeri Olan Yenilik Doğuran Haklar
120
4. Maddi Değeri Olan Fikri Haklar
120
B. Kişi Varlığı (Şahıs varlığı) Hakları
121
1. Genel Açıklamalar
121
2. Kişilik Hakkı Kavramı
122
3. Kişilik Hakkının Temel Özellikleri
124
4. Kişilik Hakkı Kapsamında Korunacak Değerler
125
a. Genel Olarak
125
b. Kişilik Değerlerinin Tasnifi
125
c. Bazı Kişilik Değerleri
126
aa. Yaşam Hakkı, Sağlık Hakkı ve Beden Bütünlüğünün Zedelenmesi
126
bb. Kişinin Kendisiyle Özdeş Kimliğinin Zedelenmesi
128
aaa. İsmin Zedelenmesi
128
bbb. Şeref ve Haysiyetin Zedelenmesi
128
ccc. Ayrımcılık
129
ddd. Kişisel Hayatın Zedelenmesi
129
eee. Cinsel Yaşamın İhlali
131
cc. İrade Muhtariyetinin Zedelenmesi
131
aaa. İrade Özgürlüğünün Zedelenmesi
132
(1). Yargılama Tedbirleri Nedeniyle Kişiliğin Zedelenmesi
132
(2). Adil Yargılanma Hakkının İhlali
132
bbb. Hareket Etme Özgürlüğünün Zedelenmesi
132
(1). Yasa Dışı Hapis ve Yakalama ile Alıkoyma Nedeniyle Kişiliğin Zedelenmesi
132
(2). Koruma Tedbirleri Nedeniyle Kişiliğin Zedelenmesi
132
IV. İLERİ SÜRÜLEBİLECEK KİŞİLER BAKIMINDAN HAKLAR: MUTLAK HAKLAR – NİSBİ HAKLAR
133
A. Mutlak Haklar
133
1. Kavram
133
2. Çeşitleri
133
B. Nisbi (Şahsi) Haklar
135
1. Genel Açıklamalar
135
2. Nisbi Hak Ayrımları
137
a. Alelade Nisbi Haklar
137
b. Etkisi Kuvvetlendirilmiş Nisbi Haklar
137
3. Mutlak Haklar ile Nisbi Hakların Karşılaştırılması
142
V. ETKİSİ BAKIMINDAN HAKLAR
143
A. Yenilik Doğuran Haklar
143
1. Kavram
143
2. Yenilik Doğuran Hakların Çeşitleri
143
a. Kurucu Yenilik Doğuran Haklar
144
b. Bozucu Yenilik Doğuran Haklar
144
c. Değiştirici Yenilik Doğuran Haklar
144
3. Yenilik Doğuran Hakların Ortak Özellikleri
144
a. Koşula Bağlanamaması
144
b. Kullanıldıktan Sonra Geri Dönülememesi
145
c. Bir Kez Kullanılmakla Sona Ermesi
145
d. Zamanaşımı Süresine Değil Hak Düşürücü Süreye Tabi Olması
145
B. Alelade Haklar
146
VI. KULLANMA YETKİSİ BAKIMINDAN HAKLAR
146
A. Bizzat Hak Sahibi Tarafından Kullanılması Zorunlu Haklar (Şahsa Sıkı Sıkıya Bağlı Haklar)
146
B. Bizzat Hak Sahibi Tarafından Kullanılması Zorunlu Olmayan Haklar (Şahsa Sıkı Sıkıya Bağlı Olmayan Haklar)
147
VII. BAĞIMSIZ OLUP OLMAMA AÇISINDAN HAKLAR
148
A. Bağımsız Haklar
148
B. Bağlı Haklar
148
VIII. BAŞKASINA DEVRİNİN MÜMKÜN OLUP OLMAMASI BAKIMINDAN HAKLAR
150
A. Devredilebilir Haklar
150
B. Devredilemez Haklar
150
IX. KAZANILMIŞ – KAZANILMAMIŞ HAK AYRIMI
150
§ 5. HAKLARIN KAZANILMA ŞEKİLLERİ
151
§ 6. HAKLARIN KAYBEDİLİŞ ŞEKİLLERİ
154
§ 7. HUKUKİ OLAY VE HUKUKİ FİİL KAVRAMLARI
155
I. GENEL AÇIKLAMALAR
155
II. HUKUKİ OLAY VE HUKUKİ FİİL KAVRAMLARI
155
A. Hukuki Olay
155
B. Hukuki Fiil ve Ayrımları
157
1. Genel Açıklamalar
157
2. Hukuki Fiil Ayrımları
158
a. Hukuka Aykırı Fiiller
158
b. Hukuka Uygun Fiiller
159
aa. İrade Açıklamaları
159
aaa. Hukuki İşlem
159
bbb. Hukuki İşlem Benzeri Fiiller
160
ccc. Maddi Fiil
161
bb. Görüş/Bilgi/Haber (Tasavvur) Açıklamaları
162
cc. Duygu (His) Açıklamaları
162
§ 8. HUKUKİ İŞLEM KAVRAMI
164
I. GENEL OLARAK HUKUKİ İŞLEMİN TANIMI VE UNSURLARI
164
II. HUKUKİ İŞLEMİN KURUCU UNSURLARI
166
A. İrade Beyanı
166
1. Kavram
166
2. İrade Beyanının Çeşitleri
168
a. Açık İrade Beyanı – Örtülü İrade Beyanı
168
aa. Açık İrade Beyanı
168
bb. Örtülü İrade Beyanları
169
aaa. Susma
169
bbb. İradeyi Gösteren Davranışlar
170
b. Varması (Yöneltilmesi) Gerekli İrade Beyanı – Varması (Yöneltilmesi) Gerekli Olmayan İrade Beyanı
171
c. Vasıtalı İrade Beyanı – Vasıtasız İrade Beyanı
172
B. İrade Beyanının Yöneldiği Sonucun Hukuk Düzenince Tanınması (Hukuki Sonuç)
173
III. HUKUKİ İŞLEMİN GEÇERLİLİK UNSURLARI
173
A. Tüm Hukuki İşlemlerde Aranan Geçerlilik Unsurları
173
1. İrade Beyanında Bulunan Kişinin Ayırt Etme Gücünden Yoksunluğu Sebebiyle Hukuki İşlem Ehliyetsizliği Bulunmamalı
173
a. Fiil Ehliyeti
174
b. Fiil Ehliyetine Göre Kişi Ayrımı
174
aa. Tam Ehliyetliler
175
bb. Tam Ehliyetsizler
178
cc. Sınırlı Ehliyetliler
178
dd. Sınırlı Ehliyetsizler
180
2. Hukuki İşlemlerin Konusunun Hukuka, Ahlaka ve Kişilik Haklarına Aykırı ve İmkansız Olmaması
182
3. Sözleşmenin Muvazaalı Olmamalı
182
4. Hukuki İşlemi Meydana Getiren İradenin Sakatlanmamış Olması
185
B. Bazı Hukuki İşlemler İçin Aranan Şartlar
186
1. Geçerlilik Şekline Uyulmuş Olmalı
186
2. Hukuki İşlemi Yapan Kişinin Tasarruf Yetkisi Bulunmalı
188
3. Sebebe Bağlı İşlemlerde Tasarruf İşlemine Dayanak Teşkil Eden Geçerli Bir Borçlandırıcı İşlem Bulunmalı
189
4. Aşırı Yararlanma Bulunmamalı
189
5. Genel İşlem Koşulları Genel İçerik Denetimine Aykırı Olmamalı
190
IV. HUKUKİ İŞLEMİN TAMAMLAYICI (ETKİNLİK) UNSURLARI
191
V. HUKUKİ İŞLEM AYRIMLARI
192
A. Hukuki İşleme Katılan Kişi Sayısı Yönünden
192
1. Tek Taraflı Hukuki İşlemler
192
2. İki veya Çok Taraflı Hukuki İşlemler
193
a. Sözleşmeler
193
b. Kararlar
196
B. Sonuçlarını Doğurduğu Ana Göre Hukuki İşlemler (Sağlararası Hukuki İşlemler – Ölüme Bağlı Hukuki İşlemler)
198
C. Malvarlığına Yaptığı Etki Bakımından (Borçlandırıcı–Tasarruf–Kazandırıcı) Hukuki İşlemler
199
1. Borçlandırıcı İşlem
200
2. Tasarruf İşlemi
200
3. Kazandırıcı İşlemi
204
VI. HUKUKİ İŞLEMİN GEÇERSİZLİĞİ
206
A. Genel Açıklamalar
206
B. Esnek Geçersizlik
206
C. Geçersizlik Türleri
208
1. Yokluk
208
2. Kesin Geçersizlik (Hükümsüzlük–Butlan)
209
a. Kavram ve Temel Özellikler
209
b. Kesin Geçersizlik Sebepleri
212
aa. Hukuki İşlemi Yapan Kişinin Ayırt Etme Gücünden Yoksunluğu Sebebiyle Ehliyetsiz Olması
212
bb. Hukuki İşlemin Konusunun Başlangıçta İmkansız Olması
212
cc. Hukuki İşlemin Hukuka, Ahlaka, Kamu Düzenine ve Kişilik Haklarına Aykırı Olması
213
dd. Hukuki İşlemin Muvazaalı (Danışıklı) Olması
213
ee. Hukuki İşlem Geçerlilik Şekline Aykırı Olması
213
ff. Genel İşlem Koşullarında Genel İçerik Denetimine Aykırılık Bulunması
214
c. Kısmi Geçersizlik
214
3. Yazılmamış Sayılma
215
4. Düzeltilebilir Geçersizlik (Onama Hakkı) – Bozulabilir Geçerlilik (İptal Hakkı)
218
5. Askıda Geçersizlik
221
Üçüncü Bölüm
MEDENİ HUKUKUN KAYNAKLARI VE UYGULANMASI
§ 9. MEDENİ HUKUKUN KAYNAKLARI
223
I. KAYNAK TERİMİNİN ANLAMLARI
223
A. Yaratıcı Kaynaklar
224
B. Yürürlük Kaynakları
224
C. Bilgi Kaynakları
224
II. TMK’NİN YÜRÜRLÜK KAYNAKLARI
225
A. Genel Açıklamalar
225
B. Uygulanacak Hukukun Bulunması
226
1. Kanunun Uygulanması (secundum legem)
226
2. Kanun Tamamlanması (intra ve praeter legem)
226
3. Kanunun Düzeltilmesi (contra legem)
226
III. MEDENİ HUKUKUN YÜRÜRLÜK KAYNAKLARI
227
A. Medeni Hukukun Yazılı Kaynakları
227
1. Kanunlar
227
2. Kanun Gücünde Kararnameler
230
3. Tüzükler
231
4. Yönetmelikler
232
5. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararları
233
B. Medeni Hukukun Yazılı Olmayan Kaynakları (Örf ve Âdet Hukuku)
233
1. Örf ve Âdet Hukuku Kavramı
233
2. Örf ve Âdet Hukuk Kuralının Uygulama Şartı: Kanunda Boşluk Olması
235
a. Genel Açıklamalar
235
aa. Hukuk Kuralında Boşluk Bulunabileceği Kuralı
235
bb. Hukuk Dışı Alan
237
aaa. Genel Açıklamalar
237
bbb. Kanun Koyucunun Bilinçli Olarak Susarak Hukuk Dışı Alan Yaratması
237
(1). Genel Olarak
237
(2). Karşıt Kavram Kanıtı
238
b. Boşluk Kavramı
239
aa. Kural İçi Boşluk
242
aaa. Yollama (Atıf) Kuralından Doğan Boşluk
243
bbb. Genel (Kuraldan) Kayıttan ve İçi Boş Kuraldan Doğan Boşluk
244
ccc. Tanımlama/Anlamlandırma Kuralından Doğan Boşluk
244
bb. Kural Dışı Boşluk
245
aaa. Kavram
245
bbb. Kanun Boşluğu (Kural Dışı Boşluk) Türleri
246
(1). Gerçek Boşluk
247
(a). Bilinçli (Açık) Boşluk
248
(b). Bilinçsiz Boşluk
250
(2). Gerçek Olmayan (Örtülü) Boşluk
250
(a). Genel Açıklamalar
250
(b). Gerçek Olmayan (Örtülü) Boşluk
252
(aa). Genel Olarak
252
(bb). Amaçsal Sınırlandırma ve Genişletme
254
(aaa). Amaçsal Yorumla Kuralın Uygulanması
255
(bbb). Amaçsal Düzeltme
256
(ccc). Amaçsal Düzeltmenin Amaçsal Genişletmekten Farkı
257
(cc). Dürüstlük Kuralıyla Sınırlama/Düzeltme (Hakkın Kötüye Kullanılmasından Doğan Örtülü Boşluk)
258
c. Kanun Boşluğu Bulunmasının Sonuçları
260
3. Örf ve Âdet Hukukunun Tanımı ve Unsurları
262
a. Tanımı
262
b. Unsurları
263
aa. Maddi (Objektif) Unsur: Genellik ve Süreklilik
263
bb. Manevi Unsur: Genel İnanış (Uyma Zorunluluğu İnancı/Hukuki Yürürlük İnancı)
265
cc. Hukuki Unsur: Devlet Desteği (Maddi Yaptırım)
266
4. Örf ve Âdet Kuralının Teamül Kuralından Farkı
267
5. Örf ve Adet Hukuk Kurallarının Yazılı Hukuk Kurallarından Farkları
268
6. Örf ve Âdet Hukukunun Türleri
268
a. Ülke Sathına Yaygın Örf ve Adet Hukuku – Ülke Sathına Yayılmamış Bölgesel Örf ve Adet Hukuku
268
b. Genele Yayılmış (Milli) Örf ve Âdet Hukuku – Belli Bir Gruba Münhasır Örf ve Âdet Hukuku
271
7. Örf ve Âdet Hukukunun Fonksiyonları
272
a. Tamamlayıcı Olması
272
b. Yorumlayıcı Olması
273
C. Hâkimin Yarattığı Hukuk
273
1. Genel Açıklamalar
273
2. Hâkimin Hukuk Yaratabilmesinin Koşulları
275
a. Kanunda Boşluk Bulunması
275
b. Örf ve Âdet Hukukunda Söz Konusu Somut Uyuşmazlığa Uygulanacak Bir Kuralın Bulunmaması
277
3. Hâkimin Hukuk Yaratırken Başvurabileceği Metodlar ve Yöntemler
277
a. Yasal Dayanağı
277
b. Hukuk Kuralı Yaratma Metotları
278
c. Hukuk Kuralı Yaratma Yöntemleri
279
d. Hâkimin Hukuki Geliştirme Faaliyeti Kapsamında Hukuk Yaraması
282
aa. Kanun Hükümlerinin Kıyası (Kanun Kıyası) ile Hukuk Yaratma
282
aaa. Genel Olarak Kıyas
282
bbb. Yorumla İlişkisi
282
ccc. Tanım
283
ddd. Hâkimin Kıyas Yükümlülüğü
283
eee. Unsurları
284
(1). Bilinçli Susmanın Kıyasa İmkan Vermesi
284
(2). Kıyas Kuralının Kanuna Karşı Hile Oluşturmaması
284
(3). Kıyas Kuralının Somut Olaya Uygun Değer Yargısı İçermesi
285
fff. Kanun Kıyası Yöntemleri
286
(1). Kanun Kıyası Yöntemleri
286
(a). Kıyasla Kural Yaratmanın (Kıyasla Sonuç Çıkarma) Temel Yapısı
286
(b). Kıyasla Karşıt Anlamından Sonuç Çıkarma
287
(c). Kıyasla Daha Güçlüden (Haklıdan) Sonuç Çıkarma
287
(aa). Küçükten Büyüğe Kıyas
287
(bb). Büyükten Küçüğe Kıyas
288
(2). Hukukun Genel İlkelerinin Kıyası (Hukukun Kıyası) ile Hukuk Kuralı Koyma
288
(a). Kanuni Kıyas
288
(b). Hukuki Kıyas
289
ggg. Hakimin Doğrudan Doğruya Kural Koyması
291
(1). Kural Genel ve Soyut Olmalı
291
(2). Kural Objektif Olmalı
292
(3). Somut Olaya İlişkin Gerçeklik Faktörlerine Uygun Olmalı
292
(a). Kural Menfaat Dengesine Uygun ve Adil Olmalı
292
(b). Somut Olaya İlişkin İdeal Faktörlerini Dikkate Almalı
292
(4). Kural Hukuk Düzeni ve Genel Hukuk İlkeleri İle Uygun Olmalı
293
4. Hukukun İdesine, Özellikle Adalete Uygun Olmalı, Amaca Uygun Olmalı ve Hukuk Güvenliğini Sağlamalı
293
5. Hâkimin Koyduğu Hukuk Kurallarının Niteliği
294
a. Kanun Hükmü Niteliğinde Olmaması
294
b. Kuvvetler Ayrılığı İlkesine Aykırı Olmaması
294
c. Sadece Davaya Konu Somut Olayla İlgili Olması
294
d. Tüm Benzer Olaylara Uygulanabilir Kural Konulmalı
295
e. Üst Yargı Denetimine Tabi Olması
295
aa. Hakimin Koyduğu Hukuk Kuralını Gerekçelendirmesi
296
aaa. Hakimin Hukuk Kuralı Koyma Faaliyetinin İstisnai Faaliyet Olması
296
bbb. Hakimin Koyduğu Hukuk Kuralını Gerekçelendirmesi
296
(1). Gerekçelendirme Zorunluluğu
296
(2). Mantıki ve Bilimsel Olarak Kabul Edilebilir, Makul ve İkna Edici Gerekçe
296
(3). Gerekçelendirmeye İlişkin Temel Görüşler
297
f. Hâkimin Hukuku Düzeltme Faaliyeti Kapsamında Hukuk Yaraması
297
aa. Hukukun Düzeltilmesi Faaliyeti Olarak Boşluk Doldurma
297
aaa. Genel Olarak
297
bbb. Amaçsal Düzeltme
298
(1). Genel Olarak
298
(2). Amaç Çatışması Boşluğunda Amaçsal ve Hukuk İdesine Göre Düzeltme (Adalete Uygun Düzeltme)
299
(a). Amaçsal Düzeltmenin Gerekliliğinin Belirlenmesi
299
(b). Amaçsal Düzeltmenin Hukuk İdesi (Adalet) Gereği Olduğunun Belirlenmesi
300
(aa). Adaletin Hukuk Uygulamasındaki Yeri ve Dayanağı
300
(aaa). Hukukun Yorumlanmasında “Adalet”
301
(bbb). Genel Hukuk İlkesi Olarak “Adalet İlkesi“
301
(a’). Yorumda Adalet İlkesine Uygun Yorum
301
(b’). Hukuki Kıyasta Adalet İlkesi
301
(ccc). Adalet Değeriyle ve Adalet İlkesiyle Doğan Çatışma Boşluğunun Düzeltilmesinde
302
(a’). Adalet İlkesiyle Çatışma Halinde
302
(b’). Hukuk Normunun Amacın Üstün Değeri Olarak Adaletle Çatışması Halinde
302
(ddd). Amaçsal Düzeltmede Adalet
302
ccc. Amaçsal Daraltma ve Amaçsal Genişletme
303
(2) . Hakimin, Kanun Metnini Amaçsal Yorumlayarak Daraltma ve Genişletmesi ya da Amaçsal Düzeltmesi
304
(a). Genel Olarak
304
(b). Hakimin, Kanundaki “İstisna Boşluğu“nu Genişletmesi (Tamamlaması) veya Düzeltmesi
306
(c). Hakimin, Normun Amacına Uygun Kanunu Düzeltmesi (Dar Anlamda Amaçsal Düzeltme)
307
(aa). Genel Olarak
307
(bb). Normun Amacından Hareketle Hakimin Kanunu Düzeltmesi
308
(aaa). Başlangıçtaki (Birincil) Boşlukta
308
(bbb). Sonraki (İkincil) Boşlukta
309
IV. MEDENİ HUKUKUN YARDIMCI KAYNAKLARI
310
A. Genel Açıklamalar
310
B. Yardımcı Kaynaklar
312
1. Bilimsel Görüş
312
a. Genel Olarak
312
b. Benimsenmiş/Yerleşmiş Bilimsel Görüş
314
c. Bilimsel Görüş Çeşitleri
315
2. Yargı Kararları
316
a. Yargı Kararları (İçtihat)
316
b. Yerleşmiş/Benimsenmiş Yargı Kararı (Emsal İçtihat)
317
c. Hâkimin Yargı Kararlarına Sınırlı Uyma Yükümlülüğü
318
d. Yargı Uygulamasının Değiştirilmesi
319
e. Yargı Uygulamaları
320
§ 10. MEDENİ HUKUKUN UYGULANMASI
322
I. GENEL AÇIKLAMALAR
322
A. Genel olarak
322
B. Hâkimin Uyuşmazlık Konusu Olayı Hukuki Çözüm Metodu: Oniki Metodolojik Temel İlke
322
II. KANUNLARIN SÖZÜYLE VE ÖZÜYLE UYGULANMASI
324
A. Genel Olarak
324
B. Kanun Metninin Uygulanması
325
C. Kanunun Sözüyle Uygulanması
326
1. Kanunun Sözü
326
2. Kanunun Sözünün Açık ve Tartışmasız Anlamı
327
3. Kanunun Yorumunda Hukuk Dilinin mi, Yoksa Günlük Dilin mi Esas Alınacağı Sorunu
328
D. Kanunun Sözüyle Özünün Uyumsuzluğu
329
E. Kanunun Özüyle Uygulanması (Yorum)
331
1. Genel Açıklamalar
331
a. Genel Olarak
331
b. Intra Verba Legis İçinde Yorum
332
2. Medeni Hukukun Anlam Bakımından Uygulanması
333
a. Genel Açıklamalar
333
aa. Yorum Kavramı
333
bb. Kenar Başlıkları Metne Dahil Olup Olmadığı Sorunu
335
cc. Subjektif Yorum ve Objektif Yorum
335
dd. Yorum Aşamalarına Göre Yorum Metodu
337
ee. Gerekçe ve Yorum İlişkisi
339
b. Yorum Çeşitleri
339
aa. Yorumu Yapan Makam Bakımından: Yasama Yorumu–Yargısal Yorum–Bilimsel Yorum
339
bb. Yorumun Kapsamı Bakımından: Daraltıcı Yorum–Genişletici Yorum
340
cc. Kabul Edilemeyen Yorum Metodu: Serbest Yorum Teorisi
341
c. Yorum Metotları
342
aa. Söze Göre (Sözel) Yorum Metodu
346
bb. Tarihi Yorum Metodu
348
aaa. Subjektif Tarihi (Kanun Koyucunun Hükmün Konuluş Anındaki İradesine Göre) Yorum
348
bbb. Objektif Tarihi (Kanun Koyucunun Hükmün Uygulama Anındaki Farazi İradesine Göre) Yorum
349
cc. Hukuk Kuralının Objektif Amaca Dayalı Yorumu
350
aaa. ‘Kavram Hukukçuluğu’ndan ‘Menfaat Hukukçuluğu’na
350
bbb. ‘Menfaat Hukukçuluğu’ndan ‘Değer Hukukçuluğu’na
351
ccc. Kanun Koyucunun Değerlerine Göre Objektif Amaca Uygun Yorum
352
d. Yorum Yaparken Yararlanılacak Araçlar (Elemanlar)
354
aa. Genel Açıklamalar: Yorum Elemanlarının Çokluğu İlkesi
354
bb. Yorum Araçları/Elemanları
356
(1). Genel Olarak
356
(2). Subjektif ve Objektif Amaca Uygun Yorum
357
(b). Kanun Hükmü Dışındaki Olgularda Amaç
358
cc. Öncül Kanun Amacının Tespiti Metodu ve Amacın Gerekçelendirilmesi
358
aaa. Yardımcı Yorum Elemanları
360
(1). Sözel–Dil Bilgisi Eleman
360
(a). Genel Açıklamalar
360
(b). Açıklayıcı Hukuki Olgu ile Metnin Yorumu (Üç Alan/Aday Metodu)
360
(c). Normatif Hukuki Olgu ile Metnin Yorumu
362
(d). Yorumda Toplumun Günlük Konuşma Dilinin Esas Alınması
362
(e). Yorumda Hangi Andaki Dilin Esas Alınacağı Sorunu
363
(2). Sistematik Elemanlar (Kanunun Sistematiği)
363
(a). Genel Açıklamalar
363
(b). –Dışsal Sistematik (Mantıki) Yorum
365
(c). İçsel Sistematik (Amaçsal) Yorum
365
(d). Anayasaya Uygun Yorum ve Anayasa Kurallarının Dikey Uygulanması
366
(e). Uluslararası Anlaşmalara, Özellikle Avrupa Birliği Müktesebatına Uygun Yorum
371
(f). Hukukun Genel İlkeleri ve Kanun Prensiplerine Uygun Yorum
371
(aa). Genel Hukuk İlkesi ve Kanun Prensibi Kavramı
371
(bb). Genel İlkelerin Fonksiyonu
372
(aaa). Yorum Fonksiyonu
373
(bbb). Hukuku Tamamlamama ve Geliştirme Fonksiyonu
374
(a’). Hukukun Tamamlama Fonksiyonu
374
(b’). Hukuku Geliştirme Fonksiyonu
374
(3). Tarihi Elemanlar
376
bbb. Diğer Yardımcı Yorum Elemanları
377
(1). Mantıki Elemanlar
377
(a). Genel Açıklamalar
377
(b). Mantığın Temel İlkelerine Uygunluk
377
(c). Karşıt Kavram Kanıtı
380
(d). Evleviyetle (Öncelikle) Uygulama İlkesi
380
(2). Sosyal Gerçeklik Elemanı
381
(3). Mukayeseli Hukuk Uygulamasına Uygunluk Elemanı
382
(4). Sonuç Merkezli Yorum Araçları
384
III. YAPISINA, NİTELİĞİNE VE ÖZELLİĞİNE GÖRE UYGULAMA ALANI (KANUN NORMLARININ KOMBİNE EDİLMESİ)
391
A. Genel Olarak
391
B. Hukuk Normunun Niteliğine Göre
393
C. Hukuk Kurallarının Nitelikleri Bakımından Çeşitleri
394
1. Emredici Hukuk Kuralları
394
a. Genel Açıklamalar
394
b. Emredici Kuralın Çeşitleri
397
aa. Mutlak Emredici Kural
397
bb. Nisbi Emredici Kural
397
2. Yedek Hukuk Kuralları
398
a. Genel Açıklamalar
398
b. Yedek Hukuk Kurallarının Çeşitleri
398
aa. Tamamlayıcı Hukuk Kuralları
398
bb. Yorumlayıcı Hukuk Kuralları
400
3. Tanımlayıcı Hukuk Kuralları
402
4. Diğer Hukuk Kuralları
403
a. Yürürlük Kuralları: İlga Edici (Yürürlükten Kaldırıcı) Hukuk Kuralları ve Yürürlük Süresini Belirleyen Kurallar
403
b. Yetki Hukuk Kuralları
404
c. Atıf Kuralları
404
d. Kıyas (Takdir) Kuralları
405
e. Ödev (Amaç) Kuralları
405
f. Düzen Kuralları
405
IV. KANUNLARIN YER BAKIMINDAN UYGULANMASI
407
V. YATAY VE DİKEY İLİŞKİDE UYGULAMA ALANI
408
A. Dikey (Alt–Üst) İlişkide Uygulama Alanı (Hukuk Kaynaklarının Hiyerarşisi)
408
1. Genel Olarak Özellik İlişkisi
408
2. Özellik İlişkisinin Unsurları
408
a. Konusu: Hukuk Normu
409
b. Her İki Normun Konusunun (Hukuki Olgularının) Aynı olması
409
c. Aynı Soruna Farklı Çözüm (Yaptırım) Getirmesi
409
3. Özellik İlişkisinin Belirlenmesi
410
4. Özellik İlişkisinin Hukuki Sonucu
410
B. Yatay İlişkide Uygulama Alanı
411
VI. KANUNLARIN ZAMAN BAKIMINDAN UYGULANMASI
411
A. Genel Açıklamalar
411
1. Kanunların Yayımlandığı Anda Yürürlüğe Girmesi İlkesi
412
2. Yeni Tarihli Kanun Normunun Önceki Kanun Normlarını Yürürlükten Kaldırması/Uygulanması İlkesi
413
a. Kural: Sonraki Normun Önceki Normu Yürürlükten Kaldırması/Uygulanması İlkesi (Kanun Normlarının Birbirini İzleme İlkesi)
413
b. İstisna: Daha Güçlü (Değerli) Normun Daha Zayıf (Değersiz ya da Az Değerli) Normu Yürürlükten Kaldırması/ Uygulanması İlkesi
413
c. İstisna: Eski Tarihli Kanun Normunun Etkisini Sürdürmesi
415
3. Kanunların Geriye Yürümemesi İlkesi
416
a. Temel Kural
416
b. Kanunların Geriye Yürümemesi İlkesinin İstisnaları (Kanunun Geriye Yürüdüğü Durumlar)
417
aa. Kazanılmamış (Beklenen) Haklar
418
bb. Kamu Düzeni ve Genel Ahlaka İlişkin Hususlar
418
cc. Emredici Kurallara Aykırı Durumlar
419
B. Kanunların Çatışması Durumunda Hukuk Kurallarının Uygulanması
420
VI. MEDENİ HUKUKUN UYGULANMASINDA HAKİMİN TAKDİR YETKİSİ
423
A. Genel Açıklamalar
423
B. Uygulama Alanı
425
C. Hukukun Uygulanması (TMK m.1) ile İlişkisi
426
D. Dürüstlük İlkesi (TMK m.2) ile İlişkisi
427
E. Takdir Yetkisinin Kullanılabilmesinin Şartları
427
1. Kanunda Kural (Hüküm) İçi Boşluk Bulunmalı
427
2. Kanun Hâkime Takdir Yetkisi Vermiş Olmalı
428
a. Takdir Yetkisinin Açıkça Tanındığı Haller
429
b. Hükmün İfade Tarzının Takdir Yetkisine (Emrettiği) İşaret Ettiği Haller
430
F. Takdir Yetkisinin Çeşitleri
431
1. Karar Vermede Takdir – Seçimde (Seçmede) Takdir
431
a. Genel Olarak
431
b. Seçimde Takdir
431
aa. Seçimde Takdirin Uygulanma Boyutları
431
bb. Takdirin Hukuka Aykırılığı ve Yaptırımı
431
2. Şartlarda Takdir Yetkisi – Yaptırımda Takdir Yetkisi
432
a. Hukuki Olgularda (Şartlarda) Takdir Yetkisi
432
b. Hukuki Sonuçta (Yaptırımda) Takdir Yetkisi
432
G. Hâkim Takdir Yetkisini Hukuka ve Hakkaniyete Uygun Kullanmalı
434
1. Genel Açıklamalar
434
2. Takdir Yetkisinin Sınırları
435
a. Takdir Yetkisinin Dış Sınırları: Hukuka ve Hakkaniyete Uygunluk
436
b. Takdir Yetkisinin İç Sınırları: Objektif Takdir (Hukuk Güvenliğini Sarsmama ve Eşitlik İlkesine Uygun Olma)
436
H. Hâkimin Takdir Hakkının Üst Yargı Denetimine Tabi Olması
437
Dördüncü Bölüm
İYİNİYETİN KORUNMASI
§ 11. İYİNİYET VE İYİNİYETİN KORUNMASI İLKESİ
439
I. İYİNİYET KAVRAMI VE UNSURLARI
439
A. Genel Olarak
439
B. İyiniyet Kavramı
440
D. İyiniyetli Olmama / Kötüniyet Kavramı
442
E. İyiniyet ve İyiniyetin Korunması İlkesi
443
II. İYİNİYETİN VARLIĞI İÇİN GEREKLİ KOŞULLAR
444
A. Kural Eksikliğinin Bulunması (Kural Eksikliği Unsuru) ve Bu Durumun Hak Süjesi Tarafından Bilinmemesi
444
B. Kural Eksikliğinin İlgili Korunan Kişi Tarafından Bilinmemesinin Mazur Görülmesi (Bilmeme Unsuru)
446
1. Genel Açıklamalar
446
2. Bilmemenin Arandığı Zaman
447
3. Bilmemenin Mazur Görülmesinin Değerlendirilmesi
447
III. İYİNİYETİN KORUNMASI
448
A. İyiniyetin Korunmasının Sebepleri
448
B. İyiniyetin Korunmasının İstisna Olarak Uygulanması
451
C. İyiniyetin Korunmasının Hukuki Niteliği
452
1. Genel Kural Olması
452
2. İtiraz Niteliğinde Olması ve Hâkim Tarafından Re’sen Uygulanması
452
D. İyiniyetin Korunmasının Uygulama Alanı
452
E. Dürüstlük İlkesi ile İlişkisi
453
F. İyiniyetin Korunmasının Koşulları
453
1. Kanunun İyiniyete Sonuç Bağlamış Olması
453
a. Genel Açıklamalar
453
b. İyiniyete Hukuki Sonuç Bağlanan Kanuni Durumlar
454
2. İyiniyetin Bizzat Kanunen Korunan Kişide Mevcut Olması
454
3. Hukuken Korunan Kişinin Belirli Bir Zamanda İyiniyetli Olması
455
4. Bilmemenin Mazur Görülmesi (İyiniyetlinin Objektif Özen Göstermesi)
456
a. Mazur Görülme
456
aa. Genel Açıklamalar
456
bb. Mazur Görülmenin Objektif Niteliği (Objektif Özen)
457
cc. İyiniyetlinin Mazur Görülmediği Durumlar
458
aaa. Kanundan Kaynaklanan Haller
458
bbb. Durumun Gereğinden Kaynaklanan Haller
460
ccc. Tam Ehliyetsizin Durumu
460
b. Mazur Görülebilmenin (Gerekli Özenin) Ölçüsü
461
aa. Olağan Ölçüt
461
bb. Azaltılmış Ölçüt
461
cc. Ağırlaştırılmış (Nitelikli) Ölçüt
461
IV. İYİNİYETİN KORUNMASININ HÜKÜM VE SONUÇLARI
462
A. Genel Açıklamalar
462
B. İyiniyetin Hukuki Eksikliği Giderici Etkisi (Tam Koruması)
463
1. Emin Sıfatıyla Zilyetten Taşınır Bir Mal Üzerinde Ayni Hak Kazanımı
464
2. Sahibinin Elinden Rızası Dışında Çıkan Para ve Hamile Yazılı Senedin İadesinin İstenememesi
465
3. İyiniyetin İkinci Evliliğin Geçerli Olmasına Sebep Olması
466
C. İyiniyetin Eksik Etkisi (Kısmi Koruması)
466
1. Tam Ehliyetsizlerle Yapılan İşlemler
468
2. Rıza Dışı Elden Çıkan Taşınırları Elinde Bulunduranlar
468
3. İyiniyetin Zamanaşımı Yolu İle Bir Malın Mülkiyetini Kazandırabilmesi
470
a. Taşınır Bir Eşyanın Mülkiyetinin Zamanaşımı İle Kazanılması
470
b. Taşınmaz Bir Eşyanın Mülkiyetinin Zamanaşımı İle Kazanılması
472
4. İyiniyetin Tapu Siciline Güven İlkesi İle Birlikte Taşınmaz Mülkiyetini Kazandırması
473
V. İYİNİYET KARİNESİ VE AKSİNİN İSPATI
475
A. İyiniyetin İspatı: İyiniyet Karinesi
475
B. İyiniyet Karinesinin Sınırlandırılması
477
1. Genel Açıklamalar
477
2. Mazur Görülmeyi İspat Yükü
477
Beşinci Bölüm
DÜRÜSTLÜK İLKESİ VE HAKKIN KÖTÜYE
KULLANILMASI YASAĞI
§ 12. DÜRÜSTLÜK İLKESİ VE HAKKIN KÖTÜYE KULLANILMASI YASAĞI
479
I. GENEL AÇIKLAMALAR
479
A. Kavram
479
1. Genel Açıklamalar
479
2. Dürüstlük İlkesi
481
3. Hakkın Kötüye Kullanımı
481
4. Dürüst Davranış ve Dürüst Davranışın Ölçüsü
482
B. Hukuki Niteliği
484
1. Genel Kural Niteliği
484
2. İkincil (Tali) Bir Kural Olması
484
3. Genel Davranış Kuralı Niteliği
487
4. Objektif Davranış Kuralı Niteliği
488
5. Temel Koruma Kuralı Niteliği
488
6. Emredici Niteliği
489
7. Hâkim Tarafından Re’sen Nazara Alınması
489
II. DÜRÜSTLÜK İLKESİNİN HAKKIN KÖTÜYE KULLANILMASI İLE İLİŞKİSİ
490
A. Genel Açıklamalar
490
B. Klasik Görüş
492
C. Fonksiyon Teorisi
492
D. TMK m.2/I’in Değerlendirme Kuralı Niteliği ve TMK m.2/II’nin Değiştirici Kural Niteliği
493
III. DÜRÜSTLÜK İLKESİ İLE İYİNİYET ARASINDAKİ İLİŞKİ VE FARKLAR
494
IV. DÜRÜSTLÜK İLKESİNİN YORUMLAYICI VE TAMAMLAYICI FONKSİYONU İLE UYGULAMA ALANI
495
A. Genel Açıklamalar
495
B. Dürüstlük İlkesine Aykırı Davranışın Hukuki Sonucu
496
C. Uygulama Alanı: Hakların Kullanılmasında ve Borçların İfasında
497
D. Dürüstlük Kurallarının Fonksiyonları
498
1. Hukuki İşlemlerin (Sözleşmelerin) Uygulanmasında Fonksiyonları
498
a. Sözleşmenin Kurulmasında ve İrade Beyanının Bağlayıcılığında Yorumlama Fonksiyonu
500
b. Hukuki İşlemlerin (Sözleşmelerin) Yorumlanması ve Tamamlanması Fonksiyonu
501
aa. Hukuki İşlemlerin (Sözleşmelerin) Yorumunda
501
aaa. Genel Açıklamalar
501
bbb. Başlıca Yorum İlkeleri
503
(1). Dürüstlük İlkesine Uygun Yorum
503
(2). Sözleşmenin Kurulduğu Ana Göre Yorum
504
(3). Yorum Anlaşmasına Uygun Yorum
504
(4). Kanuna Uygun Yorum
505
(5). Sözleşmeyi Ayakta Tutma İlkesine Göre Yorum
505
(6). Borçlunun Yararına Olan Anlama Üstünlük Tanıyan Yorum
506
(7). Karşılıksız Kazandırmada Bulunan Lehine Yorum
506
(8). Beyanı Düzenleyen Aleyhine Yorum
506
(9). Haktan Vazgeçmeyi Düzenleyen Hükümlerin Dar Yorumu
506
bb. Hukuki İşlemin (Sözleşmenin) Tamamlanmasında
506
c. Hukuki İşlemde (Sözleşmede) Yan Edim veya Yan Yükümlülüklerin Tamamlanması Fonksiyonu
507
d. Hukuki İşlemin (Sözleşmenin) Tahvilinde (Dönüştürülmesinde) Yorumlama Fonksiyonu
509
e. Sözleşmenin Değişen Koşullara Uyarlanmasında Tamamlama Fonksiyonu
510
2. Dürüstlük İlkesinin Davranışa Hukuki Sonuç Bağlayarak Tamamlaması Fonksiyonu
514
a. Güven Sorumluluğu
515
b. Sözleşme Öncesi Kusurlu Davranıştan Sorumluluk (Culpa in contrahendo)
517
3. Kanun Hükümlerinin Yorumlanmasında ve Boşlukların Doldurulmasında Dürüstlük İlkesinin Fonksiyonu
519
4. Kanuna Karşı Hilenin Önlenmesi Fonksiyonu
519
V. HAKKIN KÖTÜYE KULLANILMASI YASAĞI
520
A. Hakkın Kötüye Kullanılması Kavramı
520
B. Hakkın Kötüye Kullanılmasının Şartları
521
1. Genel Açıklamalar
521
2. Hukuken Tanınmış ve Korunan Bir Hakkın Varlığı
522
3. Hakkın Kötüye (Dürüstlük İlkesine Aykırı) Kullanılması
523
4. Hakkın Kötüye Kullanılmasının (Dürüstlük İlkesine Aykırılığın) Aşikar–Açık Olması
526
C. Hakkın Kötüye Kullanılmasının Hukuki Sonucu
527
D. Hakkın Kötüye Kullanılmasının Düzeltici Fonksiyonu ve Uygulama Alanı
527
1. Hukuk Kuralındaki Gerçek Olmayan (Örtülü) Boşluğun Doldurulması
528
2. Hakkın Kötüye Kullanılmasının Düzeltilmesi
528
a. Genel Açıklamalar
528
b. Hakkın Açıkça Kötüye Kullanıldığı Haller
530
aa. Hakkın Haklı Bir Menfaat Olmamasına Rağmen Kullanılması
530
aaa. Genel Açıklamalar
530
bbb. Yararsız ve Eziyet Verici Hakkın Kullanılması
531
ccc. Hukuki Kurumların Kötüye Kullanılması
534
(1). Genel Açıklamalar
534
(2). Vekaletin Kötüye Kullanılması
534
(3). Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılmasında (Aralanmasında)
539
bb. Hakkın Kullanılmasının Sağladığı Menfaat ile Başkasına Verilecek Zarar Arasında Aşırı Oransızlık Olması
543
cc. Karşı Tarafta Uyandırılan Güvene Aykırı Davranışta Bulunulması (Çelişkili Davranış Yasağına Aykırılık)
546
aaa. Çelişkili Davranış Yasağına Aykırılık Kavramı
546
bbb. Çelişkili Davranış Yasağına Aykırılığın Hakkın Kötüye Kullanılması Teşkil Etmesinin Unsurları
546
ccc. Uygulama Örnekleri
547
(1). Hakkın Kullanılmayacağına Karşı Tarafta Güven Uyandırıldıktan Sonra Hakkı Menfaati Olmaksızın Kullanılması
547
(2). Hukuk Aykırı Davranış
548
(3). Önceden Mevcut Bir Geçersizliğe veya Haksızlığa, Çıkarı Sona Erince İtiraz Edilmesi
550
(4). Sözleşmeyle Beklenene Aykırılık
550
(5). Bir Hakkın Kullanılmasının Başka Bir İşlemle Engellenmesi
551
dd. Hakkın Kötüye Kullanılarak Kazanılması
551
Altıncı Bölüm
HAKLARIN KORUNMASI VE UYUŞMAZLIKLARIN GİDERİLMESİ
§ 13. GENEL OLARAK
553
§ 14. YARGI ORGANLARINA VEYA KOLLUK GÜÇLERİNE BAŞVURMA İMKANI BULUNMAYAN HALLERDE HAKLARIN KORUNMASI
554
I. HAK SAHİBİNİN İHLAL EDİLEN HAKLARINI KENDİ GÜCÜ İLE KORUMASI
554
II. ZİLYEDİN SAVUNMA YETKİSİ
556
III. HAK SAHİBİNİN KENDİ HAKKINI HAKLI SAVUNMA (MEŞRU MÜDAFAA) YOLU İLE KORUMASI
557
A. Kavram
557
B. Hukuki Olguları
557
1. Saldıranın Saldırısı Olması
558
2. Mevcut Olan Saldırı Fiilen Devam Etmeli
558
a. Saldırı Mevcut Olmalı
558
b. Saldırı Fiilen Devam Etmeli
558
3. Saldırı Haksız (Hukuka Aykırı) Olmalı
559
4. Savunma Bizzat Saldırana Karşı Yapılmalı
559
5. Saldırı Onunla Orantılı Savunma ile Ortadan Kaldırılması
559
C. Hukuki Sonucu: Sorumsuzluk
560
IV. HAK SAHİBİNİN KENDİ HAKKINI ZORUNLULUK (IZTIRAR) HALİNDE KORUMASI
560
A. Kavram
560
B. Hukuki Olguları
561
1. Kendisinin veya Başkasının Şahıs ve Mallarının Zarar Görme Tehlikesi Söz Konusu Olmalı
561
2. Tehlike Açık ve Yakın Olmalı
561
3. Tecavüz Tehlikenin Ortadan Kaldırılması İçin Gerekli ve Orantılı Olmalı
562
C. Hukuki Sonucu: Giderim Sorumluluğu
562
§ 15. YARGILAMA YOLU İLE HAKKIN KORUNUP UYUŞMAZLIĞIN ÇÖZÜMÜ
563
I. DEVLET MAHKEMELERİ ARACILIĞI İLE HAKKIN KORUNMASI VE DAVA KAVRAMI
563
A. Genel Olarak
563
B. Talep Hakkı
564
1. Talep Hakkı ve Çeşitleri
564
2. Taleplerin Çokluğu
565
C. Dava Hakkı
567
1. Genel Olarak
567
2. Davaların Etkileri Yönünden Çeşitleri
568
aa. Eda Davaları
568
bb. Tespit Davaları
568
cc. Yenilik Doğuran Davalar
569
3. Dava Taraflarının Davada Yapabileceği Tasarruf ve Savunma Yöntemleri
569
4. Davada İspat ve İspat Yükü
571
a. İspat Kavramı ve İspatın Konusu
571
b. İspatın Görünüm Şekilleri
573
c. İspat Araçları: Delil
574
d. İspat Yükü
575
5. TMK m.6’dan Farklı Olarak Kanunun İspat Yükünü Özel Olarak Düzenlediği Durumlar
577
a. Özel İspat Kuralları
577
b. Kanuni Faraziye/Fiksiyon
578
c. Karineler
579
aa. Kanuni Karine
579
bb. Maddi Karine (Kuvvetli Tecrübe Kuralı)
586
cc. Fiili Karine
588
6. Resmi Sicil ve Senetlerin İspat Gücü
590
II. TAHKİM YARGILAMASI YOLU İLE HAKLARIN KORUNMASI
592
III. ALTERNATİF BİR UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM YOLU OLARAK “ARABULUCULUK”
593
IV. ULUSLARARASI DÜZEYDE HAKLARIN KORUNMASI
596
§ 16. CEBRÎ İCRA
597
I. GENEL AÇIKLAMALAR
597
II. CEBRİ İCRAYA HAKİM OLAN İLKELER
601
III. Cebri İcra Türleri
603
A. Cüz’i İcra
603
1. İlamlı icra
603
2. İlamsız İcra
604
3. Rehnin Paraya Çevrilmesi Yolu ile Takip
604
4. Geçici Bir Hukuki Koruma Tedbiri: İhtiyati Haciz
605
B. Külli İcra
605
Kaynakça
607
Kavramlar Dizini
625
Kitabın Fiyatı:
650,00₺
Stoktan hemen gönderilir.
Bu kitaplar da ilginizi çekebilir
Hekim ve Hasta İlişkisinde Müdahale Aydınlatması
Özgün Çelebi
Asliye Hukuk Davaları C:1
Aydın Tekdoğan
Sulh Hukuk Davaları
Aydın Tekdoğan
Türk Medeni Kanunu
Seçkin Yayıncılık
Hakkımızda
|
Uluslararası Yayınevi Belgesi|
2023 Kaynakça Dokümanı|
Kişisel Verilerin Korunması |
Üyelik|
Siparişlerim|
İletişim