İnternet Üzerinden İşlenen Dezenformasyon Suçları Celil Aktaş  - Kitap
İnternet Üzerinden İşlenen

Dezenformasyon Suçları

1. Baskı, 
Nisan 2024
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
260
Barkod:
9789750292552
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
370,00
Stoktan hemen gönderilir.
Kitabın Açıklaması
Alışılagelinmiş olan dünyanın baş döndürücü bir hızla değiştiği zamanlardan geçiyoruz. İnternet başta olmak üzere yeni medya teknolojileri, küresel çaptaki enformasyon akışını radikal şekilde dönüştürürken, toplumlar üzerinde derin etkiler yaratmakta ve yeni riskler doğurmaktadır. Ceza hukuku da dahil olmak üzere mevcut yapılarımız ise bu riskleri karşılayamamaktadır. Karşılanamayan bu risklerden birisi de aslında uzun bir geçmişi olan dezenformasyon riskidir. Bu risk, yeni medya teknolojilerinin etkisiyle günümüzün bilgi toplumları açısından asli tehlikelerden birisi haline gelmiştir. Bu tehlike, bugün en çok internet üzerinden yayılan sahte haberler olarak tezahür etmektedir. Hal böyle olunca dünyada, özellikle internet üzerinden beliren bu dezenformasyon riskine karşı, ceza hükümleri ihdas etme eğilimi belirmiştir.
Bu kitap, konuyu üç bölümde ele almıştır. İlk bölümde bilgi oluşum süreci, enformasyon ekosistemleri, dezenformasyonun tanımı ve unsurları, dezenformasyonun tarihsel ve güncel tezahürleri ve sahte haberlerle ilişkisi incelenmiştir. Ayrıca kavram, ifade özgürlüğü ve risk toplumu çerçevesinde de ele alınmıştır. İkinci bölümde ise dünyadaki eğilimlerin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda, her biri konuya ayrı bir yaklaşımı yansıtan Almanya, Singapur ve Rusya'daki düzenlemeler mercek altına alınmıştır. Üçüncü bölümde ise halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma, savaşta yalan haber yayma, fiyatları etkileme, bilgiye dayalı piyasa dolandırıcılığı, banka itibarını zedeleme ve haksız rekabet suçlarının mevzuatımızdaki dezenformasyon suçlarını teşkil ettikleri saptanmıştır. Sayılan bu suçlar ayrı ayrı incelenmiş, internet üzerinden yayılan dezenformasyona karşı etkili olabilmeleri adına nasıl güncellenmeleri gerektiği tartışılmıştır.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Dezenformasyon ve İlgili Kavramlar
.
Tarihsel ve Güncel Tezahürleri Çerçevesinde Dezenformasyon
.
Karşılaştırmalı Hukukta Dezenformasyon Düzenlemeleri Örnekleri (Almanya – Singapur – Rusya)
.
Türk Hukukunda Dezenformasyon Suçları (TCK m. 217–A, TCK m. 323, TCK m. 237, SerPK m.107–2, Bankacılık Kanunu m. 158, TTK m.62)
Kitabın İçindekileri
Önsöz 
5
Kısaltmalar Listesi 
15
Giriş 
17
Birinci Bölüm
DEZENFORMASYON VE İLGİLİ KAVRAMLAR
I. GENEL OLARAK 
21
II. ENFORMASYON KAVRAMI VE ENFORMASYON EKOSİSTEMLERİ 
22
A. Enformasyon ve Bilgi Oluşumu 
22
1. Enformasyon ve Veri İlişkisi 
23
2. Enformasyon ve Bilgi İlişkisi 
24
3. Enformasyon ve Davranış İlişkisi 
26
B. Enformasyon Ekosistemleri 
28
1. İletişim ve Kitle İletişimi 
30
a. İletişimin Tanımı ve Unsurları 
30
b. Kitle İletişimi ve Medya Kavramı 
31
2. Medyanın İşlevleri 
32
a. Enformasyon İşlevi 
32
b. Kamuoyu Oluşturma İşlevi 
34
c. Toplumsallaştırma ve Motivasyon İşlevleri 
35
ç. Eğitim İşlevi 
36
d. Eğlendirme İşlevi 
36
e. Ekonomik İşlevi 
37
f. Uluslararası İlişkiler Yönünden İşlevi 
37
3. İnternet ve Yeni Medya 
37
a. Yakınsama (Yöndeşme) 
40
b. Kitlesizleştirme 
41
c. Eş Zamansızlık 
43
ç. Ağdaşlık 
43
d. Karşılıklı Etkileşim 
44
III. TARİHSEL VE GÜNCEL TEZAHÜRLERİ ÇERÇEVESİNDE DEZENFORMASYON 
44
A. Dezenformasyon ve Diğer Enformasyon Bozukluğu Türleri 
45
1. Enformasyon Bozukluklarına İlişkin Tanımlar 
45
2. Dezenformasyonun Unsurları 
47
a. Gerçek Dışı Bir Olgunun İsnadı 
47
b. Kamusallık 
48
c. Kast 
51
aa. Kastın Tanımı 
52
bb. Dezenformasyon ve Kast 
52
B. Tarihsel Süreçte Dezenformasyon 
53
1. Terminolojinin Gelişimi 
53
2. Dezenformasyonun Küreselleşmesi 
58
a. Propaganda, Psikolojik Savaş, Kamu Diplomasisi ve Dezenformasyon 
58
b. Soğuk Savaşta Propaganda ve Dezenformasyon 
61
c. Enformasyon Savaşları ve Dezenformasyon 
62
IV. DEZENFORMASYON VE SAHTE HABERLER 
63
A. Sahte Haber Türleri 
64
1. Satir veya Parodi 
64
2. Yanlış Bağlantı 
66
3. Yanıltıcı İçerikler 
67
4. Yanlış Bağlam 
68
5. Taklit İçerikler 
68
6. Manipüle Edilmiş İçerikler 
68
7. Uydurma İçerikler 
69
B. Sahte Haberlerin Yayılmasında Etkili Teknoloji ve Unsurlar 
71
1. Troller 
71
a. Trol Kavramı 
71
b. Enformasyon Savaşının Muharipleri Olarak Troller 
72
2. Bot Hesaplar 
74
3. Üretken Yapay Zeka 
75
4. Deepfake 
76
a. Genel Olarak Deepfake Teknolojisi 
76
b. Teksas Eyaleti Deepfake Düzenlemesi 
77
V. RİSK TOPLUMUNDA DEZENFORMASYON SUÇLARI 
77
A. Dezenformasyonun Teşkil Ettiği Başlıca Riskler 
79
1. Demokratik Toplum Açısından Dezenformasyon Riski 
79
2. Ekonomik Açıdan Dezenformasyon Riski 
81
3. Genel Sağlık Açısından Dezenformasyon Riski 
82
4. Genel Güvenlik Açısından Dezenformasyon Riski 
82
B. İfade Özgürlüğü Çerçevesinde Dezenformasyon Suçları 
84
1. Uluslararası Belgelerde İfade Özgürlüğü 
84
a. İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi 
85
b. Medeni ve Siyasi Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme 
86
c. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 
87
2. Anayasal Düzeyde İfade Özgürlüğü 
87
a. Liberal Rejimlerde 
88
b. Sosyalist Rejimlerde 
90
c. Faşist Rejimlerde 
92
3. İfade Özgürlüğü ve Dezenformasyon 
92
İkinci Bölüm
KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA
DEZENFORMASYON DÜZENLEMELERİ ÖRNEKLERİ
I. GENEL OLARAK 
95
II. ALMAN HUKUKUNDA DEZENFORMASYONA İLİŞKİN HÜKÜMLER 
95
A. Siyasi Hayattaki Kişilere Yönelik Hakaret, İftira ve Lekeleme Suçu (StGB §188) 
97
1. Kanun Hükmü 
98
2. İftira (StGB § 186 – Üble Nachrede) ve Lekeleme (StGB § 187– Verleumdung) Suçları 
99
a. İftira Suçu (StGB § 186) 
99
b. Lekeleme Suçu (StGB § 187) 
100
3. Bir Dezenformasyon Düzenlemesi Olarak Siyasi Hayattaki Kişilere Yönelik Hakaret, İftira ve Lekeleme Suçu (StGB § 188) 
101
B. NetzDG ve Dezenformasyon 
104
1. Kapsamı Yönünden NetzDG 
105
2. Hukuka Aykırı İçerikler 
107
3. Öngörülen Mekanizma 
107
4. Raporlama Yükümlülüğü 
109
5. Bildirim Yükümlülüğü 
110
6. Temsilci 
111
7. Müeyyide 
111
8. Sosyal Ağların Düzenlenmesi Zorunluluğu ve NetzDG 
111
III. DEZENFORMASYONA ASYA DEĞERLERİ ÇERÇEVESİNDE BİR YAKLAŞIM: SİNGAPUR VE POFMA 
113
A. POFMA’YA Giden Süreç ve Asya Değerleri 
114
B. POFMA 
116
1. Temel Kavramlar 
117
a. Gerçeğe Aykırılığa İlişkin Tanımlar 
117
b. İletişim 
118
c. Kamu Yararı 
118
2. Cezai Düzenlemeler 
119
a. Singapur’da Gerçeğin Yanlış Beyanı Suçu 
119
b. Singapur’da Gerçeğin Yanlış Beyanının İletimi İçin Bot Üretimi veya Sağlanması 
120
c. Singapur’da Gerçeğin Yanlış Beyanının İletimi İçin Hizmet Sağlanması 
121
3. Bakanlarca Verilen İdari Talimatlar 
122
a. Üçüncü Bölüm Talimatları 
122
b. Dördüncü Bölüm Talimatları 
124
c. İlan Edilmiş Çevrimiçi Konumlar 
125
4. Yapay Hesaplarla ve Botlarla Mücadele 
126
5. POFMA’ya İlişkin Tartışmalar 
128
IV. RUSYA FEDERASYONU DEZENFORMASYON DÜZENLEMELERİ 
130
A. Rusya’da Dezenformasyon Düzenlemelerine Giden Süreç 
131
B. Dezenformasyona İlişkin İdari ve Cezai Düzenlemeler 
132
a. Kanuni Düzenleme 
132
b. Kabahate İlişkin Uygulama ve Tartışmalar 
133
2. Pandemiyle Birlikte Getirilen Suçlar ve Kabahatler 
137
a. Kanuni Düzenleme 
138
b. Uygulamadaki Durum ve Tartışmalar 
140
3. Ukrayna’ya Askeri Müdahaleye Yönelik Olarak Rus Ordusu Hakkında Dezenformasyona İlişkin Ceza Hükümleri 
143
a. Kanuni Düzenleme 
144
b. Uygulamadaki Durum ve Tartışmalar 
145
Üçüncü Bölüm
TÜRK HUKUKUNDA DEZENFORMASYON SUÇLARI
I. GENEL ÇERÇEVE 
147
A. Türkiye’de İfade Özgürlüğüne İlişkin Anayasal Çerçeve 
147
B. Türkiye’de Dezenformasyon Tartışmalarının Gelişimi 
148
II. TÜRK CEZA KANUNUNDAKİ DEZENFORMASYON SUÇLARI 
150
A. Halkı Yanıltıcı Bilgiyi Alenen Yayma Suçu (TCK m. 217/A) 
151
1. Kanuni Düzenleme 
151
2. Suçla Korunan Hukuki Değer 
152
3. Maddi Unsur 
152
a. Maddi Konu 
152
b. Fail 
157
c. Mağdur 
157
ç. Hareket 
160
aa. Yayma Eylemi 
160
bb. Aleniyet 
161
d. Netice ve Nedensellik Bağı 
164
4. Nitelikli Haller 
167
a. Failin Gerçek Kimliğini Gizlemesi 
167
b. Örgüt Faaliyetinde İşlenmesi 
168
c. Basın ve Yayın Yoluyla İşlenmesi (TCK m. 218) 
170
5. Manevi Unsur 
170
6. Hukuka Aykırılık ve Kusurluluk 
171
7. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 
172
8. Soruşturma ve Kovuşturma 
173
B. Savaşta Yalan Haber Yayma Suçu (TCK m. 323) 
177
1. Kanuni Düzenleme 
177
2. Suçla Korunan Hukuki Değer 
179
3. Maddi Unsur 
180
a. Maddi Konu 
180
b. Fail ve Mağdur 
181
c. Hareket 
181
aa. Siyasi Bozgunculuk 
181
bb. Ekonomik Bozgunculuk 
183
c. Netice ve Nedensellik Bağı 
184
4. Nitelikli Haller 
184
a. Siyasi Bozgunculuk Açısından Öngörülen Nitelikli Haller 
184
aa. Propaganda 
184
bb. Askerlere Yönelik Olarak İşlenmesi 
184
cc. Yabancı ile Anlaşılarak İşlenmesi 
185
b. Ekonomik Bozgunculuk Açısından Öngörülen Nitelikli Haller 
185
5. Manevi Unsur 
185
6. Hukuka Aykırılık ve Kusurluluk 
186
7. Suçun Özel Görünüm Biçimleri 
186
8. Soruşturma ve Kovuşturma 
186
III. EKONOMİK DEZENFORMASYON SUÇLARI 
187
A. Fiyatları Etkileme Suçu (TCK m. 237) 
188
1. Kanuni Düzenleme 
189
2. Suçla Korunan Hukuki Değer 
190
3. Maddi Unsur 
190
a. Maddi Konu 
190
aa. İşçi Ücretleri Yönünden 
190
bb. Besin ve Mal Fiyatları Yönünden 
191
cc. Kripto Paralar Yönünden 
193
b. Fail 
193
c. Mağdur 
194
ç. Hareket 
194
d. Netice ve Nedensellik Bağı 
196
4. Manevi Unsur 
196
5. Hukuka Aykırılık ve Kusurluluk 
197
6. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 
197
7. Soruşturma ve Kovuşturma 
198
B. BİLGİYE DAYALI PİYASA DOLANDIRICILIĞI SUÇU (Ser.PK m. 107/2) 
198
1. Kanuni Düzenleme 
199
2. Suçla Korunan Hukuki Değer 
200
3. Maddi Unsur 
201
a. Maddi Konu 
201
b. Fail ve Mağdur 
201
c. Hareket 
202
ç. Netice ve Nedensellik Bağı 
203
4. Manevi Unsur 
205
5. Hukuka Aykırılık ve Kusurluluk 
205
6. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 
205
7. Soruşturma ve Kovuşturma 
206
C. Banka İtibarının Zedelenmesi Suçu (Bankacılık Kanunu m. 158) 
206
1. Kanuni Düzenleme 
207
2. Suçla Korunan Hukuki Değer 
208
3. Maddi Unsur 
209
a. Maddi Konu 
209
b. Fail 
209
c. Mağdur 
210
ç. Hareket 
211
d. Netice ve Nedensellik Bağı 
212
4. Nitelikli Hal 
213
5. Manevi Unsur 
213
6. Hukuka Aykırılık ve Kusurluluk 
214
7. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 
214
8. Soruşturma ve Kovuşturma 
215
Ç. Haksız Rekabet Suçu (TTK m. 62) 
216
1. Kanuni Düzenleme 
217
2. Suçla Korunan Hukuki Değer 
219
3. Maddi Unsur 
219
a. Maddi Konu 
219
b. Fail 
220
c. Mağdur 
220
ç. Hareket 
220
d. Netice ve Nedensellik Bağı 
226
4. Manevi Unsur 
226
5. Hukuka Aykırılık ve Kusurluluk 
226
6. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 
226
7. Soruşturma ve Kovuşturma 
227
Sonuç 
229
Kaynakça 
237
Kavram Dizini 
257