Ceza Yargılamasında Temyiz Yolu

Hukuka uygun yöntemlere göre yapılan araştırma ve soruşturma sonucu elde edilen kanıtlara dayanılarak eylemle/olayla ilgili maddi gerçek ortaya çıkarılmalıdır. Kanıt elde edilirken kişisel ve toplumsal değerlerin korunması zorunludur. Bu nedenle ceza yargılaması, kişi özgürlüğünü yakından ilgilendiren bir konudur. Dürüst ve adalete uygun yargılanmak insan haklarından, en önemlilerinden biridir. Uluslararası sözleşmelerde yer alan "adil yargılanma ilkesi" Anayasamıza da eklenmiştir (m.38). Adil yargılama, ceza yargılaması hukukunun temel ilkelerinden biridir. Ceza yargılamasının amacına ulaşabilmesi için de yargılama hukukuna ilişkin kuralların tam olarak uygulanması zorunludur.

Çağdaş hukukta devlet, uyuşmazlıkları çözmek için ayrı makamlar belirlemiştir. Ceza yargılama hukukunda, iddia, savunma ve yargılama makamlarının işbirliği sonucu uyuşmazlık bir kararla kesilip atılır. Yargılama makamı, tarafların katılımıyla ve düşünce alışverişini sağlayan "çelişme" sistemine göre, şüphenin birlikte yenilmesi sonunda, bir karara varmaktadır. Bu kararın, kural olarak doğru olması gerekir. Kararı, yargılama makamında bulunan yargıç ya da yargıçlar kurulu vermektedir. Yanılma, insan içindir (errare humanum est). Yargıç da insan olduğundan yanılabilmesi her zaman için bir olasılık dahilindedir.

Bu nedenle, kararın hukuka aykırı olduğu kuşkusunun akla gelmesi doğaldır. Bir hukuka aykırılık olasılığı akla geldiğinde de böyle bir karar taraflar için doyurucu ve inandırıcı olamaz. Yargılama makamına olan güven sarsılır. Bu nedenle kararın gözden geçirilmesi gerekir.

Yargılama makamlarının kararlarının hukuka aykırı olması durumunda, hukuka aykırılıkların giderilmesi için bazı yasal çareler bulunmaktadır. Bunlardan bir tanesi de yargısal çarelerdir. Ceza Yargılaması Yasasında buna "yasayolları" adı verilmektedir. Yasayoluna başvurularak daha doğrusu "yasayolu davası" açılarak yasayolu yargılamasında yargılama makamlarının kararları başka yargılama makamları \ tarafından denetlenir/incelenir. Kararda hukuka aykırılık varsa (düzeltme, gerialma, bozma gibi çarelerle) giderilir. Bu nedenle bir yargı kararının yasayollarına başvurularak başka bir yargı makamınca yeniden incelenmesi, sanık ve toplum için bir güvencedir.

Bu güvencelerden biri de, inceleme konumuzu oluşturan, ceza yargılamasında yer alan yasayollarından "temyiz yoludur".