1.1. Betonun Tanımı ve Tarihçesi
22
1.2. Betonla İlgili Terimler
25
2.1. Yoğunluklarına Göre Betonlar
29
2.1.1.1. Doğal ve Yapay Hafif Agrega İle Üretilen Betonlar
30
2.1.1.2. Kimyasal Katkı Maddesiyle Üretilen Hafif Betonlar
31
2.1.2. Normal Betonlar
31
2.2. Basınç Dayanımlarına Göre Betonlar
32
2.2.1. Proje Dayanımı Ve Karakteristik Dayanım
33
2.2.3. Basınç Dayanım Sınıfları
34
2.4.1. Püskürtme Beton
37
2.4.1.3. Yaş ve Kuru Sistemin Karşılaştırılması
38
2.4.1.4. Püskürtme Betonda Geri Sıçrama ve Beton Kaybı
38
2.4.1.5. Püskürtme Betonun Özelliği
40
2.4.1.6. Püskürtme Betonun Kullanım Alanları
41
2.4.2.1. Lifli Betonun Özellikleri
47
2.4.2.2. Lifli Betonun Karışım Esasları
49
2.4.2.3. Lifli Betonun Kullanım Alanları
50
2.4.3. Ferrocement Beton (Ferro Beton)
52
2.4.4.1. Vakumlu Betonlama Sistemi
55
2.4.4.2. Vakumlu Betonun Genel Özellikleri
56
2.4.5. Silindirle Sıkıştırılmış Beton (SSB)
59
2.4.5.1. SSB ve Normal Betonun Karşılaştırılması
59
2.4.5.2. SSB Bileşenleri
60
2.4.6. Reaktif Pudra Betonu
61
2.4.6.1. RPB'da Kullanılan Malzemeler ve Üretimi
62
2.4.6.2. RPB Kullanım Alanları
63
2.4.7. Kendiliğinden Yerleşen Beton
65
2.4.7.1. KYB’nin Tasarımı
67
2.4.7.2. KYB’nin Kullanım Alanları
67
2.4.7.3. Kendiliğinden Yerleşen Taze Beton Özellikleri
69
2.4.8. Su Geçiren (Geçirimli) Beton
70
2.4.8.1. Geçirimli Beton Üretiminde Karışım Oranları
71
2.4.8. 2. Geçirimli Betonun Mekanik ve Fiziksel Özellikleri
72
2.4.8. 3. Su Geçiren Betonların Uygulama Kriterleri
73
2.4.8. 4. Geçirimli Betonun Kullanım Alanları
73
2.4.9. Yapı Elemanının Özelliğine Göre Üretilen Betonlar
74
3. BETON BİLEŞİM ELEMANLARININ ÇEŞİTLERİ VE ÖZELLİKLERİ
77
3.1.1. Çimento ve İlgili Terimler
78
3.1.2. Çimento Çeşitleri
79
3.1.2.1. Portland Çimentoları (CEM I)
82
3.1.2. 2. CEM II Çimentosu Çeşitleri
85
3.1.2.3. CEM III Çimentosu Çeşitleri
86
3.1.2.4. CEM IV Çimentosu Çeşitleri
87
3.1.2.5. CEM V Çimentosu Çeşitleri
87
3.1.3. Çimentoların Genel Özellikleri
87
3.1.4. Çimentoların Depolanması
91
3.2. Beton Karma Suyu ve Temas Suyu
91
3.3.1. Betonda Kullanılan Kimyasal Katkı Maddeleri
94
3.3.1.1. Kimyasal Katkı Kullanımı
96
3.3.1.2. Priz Hızlandıran veya Geciktiren Katkılar
96
3.3.1.3. Antifriz, Priz Hızlandırıcı, Su Azaltıcı, Akışkanlaştırıcı Özellik Gösteren Katkılar
98
3.3.1.4. Hava Sürükleyici Katkılar
98
3.3.1.5. Su Azaltıcı ve Akışkanlık Kazandırıcı Katkılar
99
3.3.1.6. Betonda Su Geçirimsizlik Katkısı
100
3.3.1.7. Betonu Genleştirerek Çekme Ve Büzülme Önleyici Toz Katkılar
100
3.3.1.8. Betondaki Donatının Korozyon Hızını Yavaşlatan Katkılar
101
3.3.1.9. Düşük Çökmeli (Slump’lı) Beton Katkıları
101
3.3.1.10. Hafif Beton Elemanları İçin Köpük Yapıcı Katkılar
101
3.3.1.11. Kendiliğinden Yerleşen Beton İçin Hiper Akışkanlaştırıcı Katkılar
102
3.3.1.12. Yüksek Oranda Su Azaltıcı, Süper Akışkanlaştırıcı Beton Katkısı
102
3.3.2. Puzolanik Katkılar
102
3.3.2.2. Silis Dumanı
108
3.3.2.3. Yüksek Fırın Cürufu
113
3.3.2.4. Pirinç Kabuğu ve Buğday Sapı Külü
117
3.3.2.5. Doğal Puzolanlar
118
3.4.1. Agregalarla İlgili Terimler
120
3.4.2. Agregaların Özellikleri
122
3.4.2.1. Agreganın Fiziksel Özellikleri
122
3.4.2.2. Agreganın Mekanik Özellikleri
127
3.4.3. Beton Agregaların Sınıflandırılması
128
3.4.3.1. Elde Ediliş Şekillerine Göre
129
3.4.3. 2. Yoğunluklarına Göre
130
3.4.3.3. Tane Boyutlarına Göre
131
3.4.3.4. Tane Şekline Göre
133
3.4.3. 5. Yüzey Dokusuna Göre
134
3.4.3.6. Jeolojik Orijinlerine Göre
134
3.4.3.7. Mineralojik Yapısına Göre
135
3.4.4. Agrega Yüzey Şekli ve Biçimi
136
3.4.5. Agregada Bulunabilecek Zararlı Madde ve Taneler
136
3.4.5.1. Agregalarda Kil ve Silt Bulunması
137
3.4.5.2. Çok İnce Malzemenin Kalitesi
138
3.4.5.3. Sülfatların Varlığı
138
3.4.5.4. Agrega–Alkali Reaksiyonu Oluşturan Maddeler
139
3.4.6. Agrega Granülometrisi
140
3.4.6.1. Granülometri Bileşimi İle Su Miktarı Arasındaki Bağıntı
141
3.4.6.2. Sürekli Granülometri – Yüksek Kompasite İlişkisi
142
3.4.6.3. Granülometri ile İşlenebilme Özelliği Arasındaki Bağıntı
143
3.4.6.4. Granülometrinin Saptanması
144
3.4.6.5. Granülometri Eğrileri
145
4. BETONDAN BEKLENİLEN ÖZELLİKLER
149
4. 1.1. Taze Betonun Tanımları
150
4.1.2. Taze Betonun Kıvamı
151
4.1.3. Taze Betonun Reolojisi
153
4.2. Basınç Mukavemeti
154
4.2.1. Basınç Dayanımının Süreye Bağlı Gelişimi
156
4.2.2. Betonun Kalitesinin Belirlenmesinde Basınç Dayanımının Kullanılması
157
4.2.2.1. Kalite Kontrol İçin Tahribatlı (Karot Alınması) Metot
158
4.2.2.2. Kalite Kontrol İçin Karot Adetinin Belirlenmesi
158
4.2.2.3. Karot Alımı Sırasında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
158
4.2.3. Betonun Yerinde Denetiminin Amacı
159
4.3. Dayanıklılık (Dürabilite)
159
4.3.1. Hava Şartlarına Dayanıklılık
161
4.3.2. Kimyevi Tesirlere Karşı Dayanıklılık
162
4.3.3. Erozyona Karşı Dayanıklılık
164
4.3.4. Islanma–Kurumaya Karşı Dayanıklılık
164
4.3.5. Ateşe Karşı Dayanıklılık
165
4.3.6. Asitlere Karşı Dayanıklılık
166
4.3.7. Pis Sulara Karşı Dayanıklılık
166
4.3.8. Sülfat Etkilerine Karşı Dayanıklılık
166
4.3.8.1. Sülfat Hasarı
166
4.3.8.2. Etrenjit ve Tomasitin Kimyasal ve Mineralojik Yapısı, Oluşum Koşulları
167
4.3.8.3. Tomasitle Oluşan Sülfat Hasarı
169
4.3.8.4. Sülfatın Bulunduğu Yerler ve Önlemler
169
4.3.9. Deniz Suyuna Karşı Dayanıklılık
171
4.3.10. Betonun Alkali–Silika Reaksiyonuna Karşı Dayanıklılığı
172
4.3.10.1. Reaktivitesi Düşük Agrega Kullanılması
172
4.3.10.2. Reaktivitesi Normal Agrega Kullanılması
172
4.4. Aşınma ve Çarpmaya Karşı Mukavemeti
173
4.5. Permeabilite (Geçirimlilik)
173
4.6. Hacim Değişimi (Rötre)
175
4.6.1. Taze Beton (Rötre) Çatlakları
175
4.6.1.1. Hidrolik (Kuruma) Rötre
176
4.6.1.2. Termik Rötre
176
4.6.1.3. Plastik Rötre (Büzülme) Çatlakları
177
4.6.1.4. Oturma Çatlakları
178
4.6.2. Kısıtlanmış Rötre
179
4.6.3. Yaşlanmış Beton (Rötre) Çatlakları
179
4.6.4. Karbonlaşma Rötresi
180
4.6.5. Betonda Rötreye Karşı Alınacak Önlemler
181
4.6.6. Çatlakların Onarılmasıyla İlgili Öneriler
181
5. BETON ÖZELLİKLERİNE ETKİ EDEN FAKTÖRLER
189
5.1. Çimentonun Etkisi
190
5.2. Agreganın Etkisi
191
5.3. Suyun ve Havanın Etkisi
192
5.3.1. Karışım Suyunun Etkisi
192
5.3.2. Temas Sularının Etkisi
192
5.3.2.1. Saf Suyun Etkisi
193
5.3.2.2. Asitlerin Etkisi
193
5.3.2.3. Sudaki İyonların Etkisi
194
5.3.2.4. Karbondioksit Etkisi
195
5.3.2.5. Karbonatlaşma Derinliği Etkisi
196
5.3.2.6. Betondaki pH Değerinin Etkisi
196
5.3.2.7. Oksijen Difüzyonunun Etkisi
196
5.3.2.8. Deniz Suyunun Etkisi
197
5.4. Su–Çimento Oranı (S/Ç)
197
6. GÖRÜNÜR BETONLARDAKİ KUSUR VE BOZULMALAR
199
6.1.Sertleşmiş Betonda Yer Alan Kusurlar
199
6.1.2. Kapiler Boşluklar
199
6.1.3. Sürüklenmiş Hava Kabarcıkları İle Oluşturulan Boşluklar
200
6.1.4. Terleme Nedeniyle Oluşan Boşluklar
200
6.1.5. Hapsolmuş Hava Boşlukları
200
6.2. Beton Yüzeylerinde Görülen Bozulmalar
201
6.2.2. Beton Yüzeyde Kabarmalar
203
6.2.3. Beton Yüzeyinden Parça Kırılması
204
6.2.4. Beton Yüzeyinde Renk Düzensizliği
205
6.2.6. Beton Yüzeyinde Dökülme
208
6.2.7. Beton Yüzey Harcında Bozulma
209
6.2.8. Betonda Soğuk Derz Meydana Gelmesi
210
6.2.9. Beton Yüzeyinde Petek Dokusu
211
6.2.10. Beton Yüzeyinde Boşluklar
212
6.2.11. Betonda Meydana Gelen Ayrışma (Segregasyon)
213
7.1.1. Hazır Beton Santralı
216
7.1.2. Hazır Beton Hazırlanma Parametreleri
217
7.1.3. Hazır Betonda Uygunluk Kontrolü
219
7.1.4. Hazır Beton Siparişinde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
219
7.1.5. Hazır Betonun Taşınması
220
7.2. Şantiyede Üretilen Beton
221
7.2.1. Normal Şartlar Altında Betonun Yapım, Döküm ve Bakım Kuralları
222
7.2.1.1. Betonun Taşınması
222
7.2.1.2. Betonun Dökümü Öncesi Yüzey Hazırlıkları
223
7.2.1.3. Taze Betonun Yerine Dökümü
223
7.3. Betonun Yerleştirilmesi ve Sıkıştırılması
224
7.3.1. Betona Vibratör Uygulamasında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
227
7.3.2. Betonda Yüzey Bitirme İşlemi
227
7.4. Anormal Hava Koşullarında Betonun Yapımı ve Dökümü
228
7.4.1. Soğuk Hava Koşullarında Alınması Gereken Önlemler
228
7.4.2. Sıcak Hava Koşullarında Alınması Gereken Önlemler
229
7.5. Betonun Korunması ve Kür
231
7.5.1. Betonun Korunması
231
7.5.2. Betonun Kür Edilmesi
232
7.5.2.2. Su Kürü ve Islak Örtü İle Kapatma
233
7.5.2.3. Plastik Örtülerle Hava İle Temasını Kesme
234
7.5.2.4. Özel Kür Teknikleri
234
8. BETON TASARIMI VE KARIŞIM HESABI
235
8.2. Beton tasarımı ve karışım hesap esasları
236
8.2.1. Beton Hazırlanma Parametreleri
238
8.2.2. Beton Karışımı Tasarım Kriterleri
245
8.2.2.1. İşlenebilme Özelliği
245
8.2.2.4. Dayanıklılık (Durabilite)
247
8.2.2.5. Birim Hacim Kütle
247
8.2.2.6. Çimento Hidratasyon Isısı
247
8.2.2.7. Çimento Miktarı ve Su/Çimento Oranı
248
8.3.Tasarlanmış Betonun Uygunluk Kontrolü
248
8.3.1. Numunelerin Alınması ve Deney Planlaması
248
8.3.2. Beton Basınç Dayanımının Uygunluk Kontrolü
248
8.4. Beton Karışım Hesabı (TS 802/2016)
248
8.4.1. Karışım Hesabının Amacı
249
8.4.2. En Büyük Tane Büyüklüğünün Seçilmesi
249
8.4.3. Tane Dağılımının Seçilmesi
250
8.4.5. Pompa ile Dökülecek Betonlar İçin Farklı Agrega Sınıfları İle Oluşturulan Agrega Tane Dağılım Eğrilerine Ait Sınırlar
252
8.4.6. Tane Sınıfının Seçilmesi
254
8.4.7. Su/ Çimento Oranı Seçimi
256
8.4.8. Su Miktarının (s) Seçilmesi
257
8.4.9. Hava Miktarının Seçilmesi
260
8.4.10. Kıvamın Seçilmesi
261
8.4.11. Örnek Karışım Hesapları
261
8.5 Kendiliğinden Yerleşen Beton (KYB) İçin Karışım Tasarımı
283
8.5.1. Karışım Tasarımı Prensipleri
283
8.5.2. Deney Yöntemleri
284
8.5.3. Temel Karışım Tasarımı
285
8.5.4. Karışım Tasarımı Yaklaşımı
286
9.1. ÇİMENTO DENEYLERİ
289
9.1.1. Çimentonun Kıvam Suyu ve Priz Süresi Tayini (TS EN 196–3)
290
9.1.1.1. Deneylerin Tanımı ve Amacı
290
9.1.1.2. Deneylerde Kullanılan Aletler ve Malzemeler
290
9.1.1.3. Kıvam Deneyinin Yapılışı
291
9.1.1.4. Priz Başlama ve Sona Erme Süresinin Tayinin Yapılışı
292
9.1.1.5. Genleşme (Çimento Hacim Genleşme) Deneyinin Yapılışı
293
9.1.2. Dayanım Tayini Deneyleri (TS EN 196–1)
295
9.1.2.1. Deneyin Amacı
295
9.1.2.2. Deneyde Kullanılan Aletler
295
9.1.2.3. Numune Üretiminde Kullanılan Malzemeler ve Karışım Oranları
297
9.1.2.4. Harcın Hazırlanması
297
9.1.2.5. Eğilmede Çekme Mukavemeti
298
9.1.2.6. Basınç Mukavemeti
298
9.2. AGREGA DENEYLERİ
299
9.2.1. Agregadan Numune Alma Metotları
299
9.2.1.1. Numune Almanın Amacı
299
9.2.1.2. Numune Almada Kullanılan Aletler
300
9.2.1.3. Numune Bölücü Yardımıyla Numunenin Azaltılması
300
9.2.2. Agrega Tane Büyüklüğü Dağılımı (TS EN 933–1)
300
9.2.2.1. Deneyin Amacı
300
9.2.2.2 Deneyde Kullanılan Aletler
300
9.2.2.3. Deneyin Yapılışı
301
9.2.3. Çok İnce (filler) Malzemenin Görünür Yoğunluğunun Gaz Yağında Belirlenmesi (TS EN 1097–3)
303
9.2.3.1. Deneyin Amacı
303
9.2.3.2. Deneyde Kullanılan Aletler
303
9.2.3.3. Deneyin Yapılışı
304
9.2.4. Agrega Parçalanma Direncinin Tayini İçin Los Angeles Metodu (TS EN 1097–2 ASTM C 131)
305
9.2.4.1. Deneyin Amacı
305
9.2.4.2. Deneyde Kullanılan Aletler
305
9.2.4.3. Deneyin Yapılışı
306
9.2.5. Tane Yoğunluğu ve Su Emme Oranının Tayini (TS EN 1097–6)
307
9.2.5.1. Deneyin Amacı
307
9.2.5.2. Deneyle İlğili Tanımlar
307
9.2.5.3. Deneyde Kullanılan Alet ve Malzemeler
308
9.2.5.4. Deney Metotları
309
9.2.6. İnce Tanelerin Tayini – Metilen Mavisi Deneyi (TS EN 933–9)
316
9.2.6.1. Deneyin Amacı
316
9.2.6.2. Deneyde Kullanılan Alet, Malzeme ve Özellikleri
316
9.2.6.3. Deney İçin Malzemelerin Hazırlanması
317
9.2.6.4. Deneyin Yapılışı
319
9.2.6.5. Hesaplamalar
320
9.2.7.1. Deneyin Amacı
321
9.2.7.2. Deneyle İlğili Tanımlar
321
9.2.7.3. Deneyde Kullanılan Alet ve Malzemeler
322
9.2.7.4. Deneyin Yapılışı ve Uygulan Metotlar
323
9.3. TAZE BETON DENEYLERİ
325
9.3.1. Taze Betondan Numune Alma Metotları (TS EN 12350–1)
326
9.3.1.1. Numune Almanın Amacı
326
9.3.1.2. Numune Alınmasında Kullanılan Aletler
326
9.3.1.3. Numune Alma İşleminin Yapılışı
326
9.3.1.4. Taze Beton Uygunluk Kontrolü
326
9.3.2. Taze Beton Kıvam Deneyi–Çökme Metodu (TS EN 12350–2, ASTM C 143)
327
9.3.2.1. Deneyin Amacı
327
9.3.2.2. Deneyde Kullanılan Aletler
328
9.3.2.3. Deneyin Yapılışı
328
9.3.3. Taze Beton Kıvam Deneyi–Ve Be Metodu (TS EN 12350–3, BS 1881)
330
9.3.3.1. Deneyin Amacı
330
9.3.3.2. Deneyde Kullanılan Aletler
330
9.3.3.4. Deneyin Yapılışı
331
9.3.4. Beton – Taze Beton Deneyleri – Bölüm 4: Sıkıştırılabilme Derecesi (TS EN 12350–4)
333
9.3.4.1. Deneyin Amacı
333
9.3.4.2. Deneyde Kullanılan Aletler
334
9.3.4.3. Deneyin Yapılışı
335
9.3.5. Taze Betonun Hava Miktarının Tayini (TS EN12350–7, ASTM C 123)
336
9.3.5.1. Deneyin Amacı
336
9.3.5.2. Deneyde Kullanılan Aletler
337
9.3.6. Sertleşmiş Basınç Dayanımı İçin Deney Numunelerinin Yapımı (TS EN 12390–2, BS 1881–2)
338
9.3.6.1. Kullanılan Kalıpların Boyutları
338
9.3.6.2. Kalıpların Hazırlanması ve Betonun Kalıplara Doldurulması
339
9.3.6.3. Betonun Sıkıştırılması
339
9.4. SERTLEŞMİŞ BETON DENEYLERİ
341
9.4.1. Beton Basınç Dayanımı Tayini (TS EN 12390–3)
342
9.4.1.1. Deneyin Amacı
342
9.4.1.2. Deneyde Kullanılan Aletler
343
9.4.1.3. Deneyin Yapılışı
343
9.4.2. Betonun Eğilmede Çekme Dayanımı Tayini (TS EN 12390–5 ve ASTM C 78)
345
9.4.2.1. Deneyin Amacı
345
9.4.2.2. Deneyde Kullanılan Aletler
345
9.4.2.3. Deneyin Yapılışı
345
9.4.3. Beton Deney Numunelerinin Yarmada Çekme Dayanımı Tayini (TS EN 12390–6, ASTM C 496)
347
9.4.3.1. Deneyin Amacı
347
9.4.3.2. Deneyde Kullanılan Aletler
347
9.4.3.3. Deneyin Yapılışı
347
9.4.4. Basınç Altında Su İleme Derinliği Tayini (TS EN 12390–8)
348
9.4.4.1. Deneyin Amacı
348
9.4.4.2. Deneyde Kullanılan Aletler
348
9.4.4.3. Deneyin Yapılışı
349
9.4.5. Sertleşmiş Betondan Tahribatlı Metot ile Numune Alınması (TS EN 13791)
350
9.4.5.1. Deneyin Amacı
350
9.4.5.2. Genel Kurallar
350
9.4.5.3. Deneyde Kullanılan Aletler
351
9.4.5.4. Deney Uygulama Yeri, Ölçüm Yeri ve Sayısı, Ölçüm Yerlerinin Durumu
352
9.5. TAHRİBATSIZ METOTLARLA BASINÇ DAYANIMININ BELİRLENMESİ
356
9.5.1. Windsor Probe Test Yöntemi
356
9.5.2. Rezonans Frekans Metodu
359
9.5.3. Pin Penetrasyon Test Yöntemi
361
9.5.4. Yapışma Dayanımının Çekip Koparma (Pull–Off) Metoduyla Tayini (TS EN 1542)
362
9.5.4. 1. Genel Olarak Pull–Off Testi
362
9.5.4.2. Deneyde Kullanılan Aletler ve Tanımlar
362
9.5.4.3. Deneyin Yapılışı
363
9.5.4.4. Deneyin Uygulanması
363
9.5.5. Pull–Out Test Yöntemi
366
9.5.6. Beton Yüzey Sertliği Yolu ile Yaklaşık Basınç Dayanımı (Schmidt Beton Test Çekici ile Tahribatsız Deney)
367
9.5.6.1. Deneyin Amacı
368
9.5.6.2. Deneyde Kullanılan Aletler
368
9.5.6.3. Genel Uygulama Alanı
370
9.5.6.4. Test Sonuçlarını Etkileyen Faktörler
371
9.5.6.5. Deneyin Yapılışı
373
9.5.7. Betonda Ultrases Hızı ile Ölçüm (ASTM C 597)
374
9.5.7.1. Deneyin Amacı
375
9.5.7.2. Deneyde Kullanılan Aletler
375
9.5.7.3. Deneyin Yapılışı
375
9.5.8. Birleşik Metot
377