Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi Türkiye'de Neoliberal Otoriter Devletin İnşası Sürecinde Yürütme Organına Verilen Kısmi Yasama Yetkisi Dr. Murat Fehmi Pınar  - Kitap
Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi

Türkiye'de Neoliberal Otoriter Devletin İnşası Sürecinde Yürütme Organına Verilen Kısmi Yasama Yetkisi

1. Baskı, 
Eylül 2023
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
282
Barkod:
9786258385809
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
300,00
Temin süresi 2-3 gündür.
Kitabın Açıklaması
Devlet iktidarının otoriterleşmesi, yasamanın etkisizleşmesi, yürütmenin güçlendirilmesi döneme özgü ve arızi bir durum değil, yarım asırlık bir geçmişi olan bir süreçtir ve miladı dünya kapitalizminin 1970'lerde yaşadığı büyük krize kadar götürülebilir. Türkiye'de 1971 askeri müdahalesi sonrasında girişilen Anayasa değişiklikleri, yürütmenin güçlendirilmesi sürecinin önemli bir dönüm noktası olmuş, 2017 Anayasa değişiklikleri zincire eklenen son halkayı teşkil etmiştir. Bu son halkayla hükümet sistemi değiştirilmiş, parlamenter sistem terk edilmiş, yürütme organı, halkın seçtiği tek kişiye bırakılmış, bürokratik sistem tek kişi yönetimine uygun şekilde örgütlenmiş, yasama organı zayıflatılmış, yargı yürütmenin güdümü altına alınmıştır. Başkanlık sistemi öğeleriyle yamalanarak iç tutarlılığına ciddi bir darbe vurulan 1982 Anayasası'nın sağlıklı bir hukuksal/siyasal pratik üretmesi zorlaşmıştır.
2017 Anayasa değişiklikleriyle karşımıza çıkan en önemli yenilik, Cumhurbaşkanına belli alanlarda, doğrudan Anayasa'dan aldığı yetkiyle Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarma imkânı getirilmiş olmasıdır.
Cumhurbaşkanlığı kararnamesini sadece hukuksal olarak değil siyaset bilimi ve kamu yönetimi disiplininin imkanlarıyla da açıklama çabasındaki bu çalışmanın son tahlilde amacı, Türkiye'deki demokrasi, hukuk devleti ve temel hak ve özgürlük mücadelesine bir nebzecik de olsa katkıda bulunmaktır. Bu zor görevi ne derece başarabildiğimin takdiri elbette kıymetli okuyucuya ait olacaktır.
Kitabın İçindekileri
İÇİNDEKİLER 
SUNUŞ i 
İÇİNDEKİLERiii 
TABLO LİSTESİ . vii 
KISALTMA LİSTESİ. viii 
GİRİŞ. 1 
BİRİNCİ BÖLÜM 
DEVLETİN OTORİTERLEŞMESİ VE KUVVETLER AYRILIĞI 
1.1. Devletin Otoriterleşmesi. 7 
1.1.1. Kapitalist Devletin Değişen Yapısı 7 
1.1.2. Neoliberalizm. 10 
1.1.3. Otoriter Devletçilik 12 
1.2. Kuvvetler Ayrılığı Kuramı 17 
1.2.1. Kuvvetler Ayrılığı Kuramının Temelleri . 18 
1.2.2. Kuvvetler Ayrılığı Kuramının Dönüşümü . 21 
1.3. Kuvvetler Ayrılığı Kuramına Göre Hükümet Şekilleri 25 
1.3.1. Monarşi ve Diktatörlük 26 
1.3.2. Meclis Hükümeti 29 
1.3.3. Başkanlık Sistemi. 31 
1.3.4. Yarı Başkanlık Sistemi. 34 
1.3.5. Parlamenter Sistem. 36 
İKİNCİ BÖLÜM 
TÜRKİYE’DE DEVLETİN OTORİTERLEŞMESİ VE 
YÜRÜTMENİN GÜÇLENDİRİLMESİ 
2.1. Türkiye’de Devletin Otoriterleşmesi. 39 
2.1.1. AKP Öncesi Devletin Otoriterleşmesi . 39 
2.1.2. AKP Dönemi Devletin Otoriterleşmesi 43 
2.1.2.1. İktidar Öncesi (1999–2002) . 44 
2.1.2.2. İktidar ve Uyum (2002–2007) 46 
2.1.2.3. Rejimin Tasfiyesine Giriş (2007–2010). 48 
2.1.2.4. Yeni Rejimin Ön Hazırlığı ve Tepkiler (2010–2015) 50 
2.1.2.5. Yeni Rejimin Empoze Edilmesi (2015 – …) . 53 
2.2. Türkiye’de Hükümet Sistemleri ve Yürütmenin Güçlendirilmesi57 
2.2.1. Mutlak Monarşi 57 
2.2.2. Meşruti Monarşi59 
2.2.3. Meclis Hükümeti 62 
2.2.4. Parlamenter Sistem .67 
2.2.5. Yarı Başkanlık Sistemi .72 
2.2.6. Türk Tipi Başkanlık Sistemi .73 
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 
YÜRÜTMENİN DÜZENLEME YETKİSİ VE 
DÜZENLEYİCİ İŞLEMLER 
3.1. Yürütmenin Düzenleyici İşlem Yapma Yetkisi 79 
3.1.1. Yürütmenin Düzenleme Yetkisinin Dayanakları 79 
3.1.2. Yasama Yetkisinin Yürütmeye Devri.82 
3.2. Türkiye’de Yürütmenin Düzenleyici İşlemleri .85 
3.2.1. Mülga Düzenleyici İşlemler86 
3.2.1.1. Kanunu Muvakkat86 
3.2.1.2. Padişah Nizamnamesi 89 
3.2.1.3. Kanun Hükmünde Kararname91 
3.2.1.4. Tüzük (Nizamname) 107 
3.2.2. Güncel Düzenleyici İşlemler.109 
3.2.2.1. Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi.110 
3.2.2.2. Yönetmelik.110 
3.2.2.3. Adsız Düzenleyici İşlemler112 
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM 
OLAĞAN CUMHURBAŞKANLIĞI KARARNAMESİ 
4.1. Olağan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Hukuksal Niteliği .116 
Yeri.122 
4.2.1. Kanun Karşısında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi 126 
4.2.2. Yürütmenin Diğer Düzenleyici İşlemleri Karşısında Cumhurbaşkanlığı 
Kararnamesi129 
4.2.2.1. 2017 Anayasa Değişikliği Öncesinde Cumhurbaşkanlığı 
Kararnamesi .130 
4.2.2.2. Kanun Hükmünde Kararname131 
4.2.2.3. Tüzük .134 
4.2.2.4. Yönetmelik ve Diğer Adsız Düzenleyici İşlemler138 
4.3. Olağan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Unsurları 139 
4.3.1. Yetki Unsuru 139 
4.3.2. Şekil Unsuru. 144 
4.3.3. Sebep Unsuru . 151 
4.3.4. Konu Unsuru 154 
4.3.4.1. Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Temel Düzenleme Alanı: 
Yürütme Yetkisine İlişkin Konular . 156 
4.3.4.2. Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin İstisnai Düzenleme 
Alanı 161 
4.3.4.2.1. Üst Kademe Kamu Yöneticilerinin Atanmalarına 
İlişkin Usul ve Esaslar. 165 
4.3.4.2.2. Bakanlıkların Kurulması, Kaldırılması, Görevleri ve 
Yetkileri, Teşkilat Yapısı ile Merkez ve Taşra 
Teşkilatlarının Kurulması 171 
4.3.4.2.3. Devlet Denetleme Kurulunun İşleyişi, Üyelerinin 
Görev Süresi ve Diğer Özlük İşleri 175 
4.3.4.2.4. Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğinin 
Teşkilatı ve Görevleri 179 
4.3.4.2.5. Kamu Tüzelkişiliği Kurulması 180 
4.3.4.3. Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Yasak Alanı 188 
4.3.4.3.1. Yürütme Yetkisine İlişkin Olmayan Konular 188 
4.3.4.3.2. Temel Haklar, Kişi Hakları ve Ödevleri ile Siyasi 
Haklar ve Ödevlere İlişkin Konular. 195 
4.3.4.3.3. Anayasa’da Münhasıran Kanunla Düzenlenmesi 
Öngörülen Konular 199 
4.3.4.3.4. Kanunda Açıkça Düzenlenen Konular 203 
4.3.5. Amaç Unsuru . 207 
4.4. Olağan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Denetimi . 211 
4.4.1. Yasama Denetimi. 211 
4.4.2. Yargı Denetimi. 212 
4.4.2.1. Anayasa’ya Uygunluk Denetiminde Ölçü Normlar. 213 
4.4.2.2. Anayasa’ya Uygunluk Denetiminin Kapsamı . 213 
4.4.2.2.1. Şekil Bakımından Denetim 214 
4.4.2.2.2. Esas Bakımından Denetim. 215 
4.4.2.3. Anayasa’ya Uygunluk Denetimi Yolları . 220 
4.4.2.3.1. Soyut Norm Denetimi 220 
4.4.2.3.2. Somut Norm Denetimi. 222 
BEŞİNCİ BÖLÜM 
OLAĞANÜSTÜ HÂL CUMHURBAŞKANLIĞI KARARNAMESİ 
5.1. Olağanüstü Hâl225 
5.2. Olağanüstü Hâl Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Hukuksal Niteliği229 
5.3. Olağanüstü Hâl Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Unsurları 233 
5.3.1. Yetki Unsuru.234 
5.3.2. Şekil Unsuru .235 
5.3.3. Sebep Unsuru242 
5.3.4. Konu Unsuru.244 
5.3.4.1. Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Temel Düzenleme Alanı: 
Olağanüstü Hâlin Gerekli Kıldığı Konular 244 
5.3.4.2. Olağanüstü Hâl Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Yasak 
Alanı.245 
5.3.4.2.1. Olağanüstü Hâlin Gerekli Kılmadığı Konular248 
5.3.4.2.2. Milletlerarası Hukuktan Doğan Yükümlülükleri İhlal 
Eden, Durumun Gerektirdiği Ölçüyü Aşan, Çekirdek 
Hak Alanını İhlal Eden Konular249 
5.3.4.2.3. Yürütme Yetkisine İlişkin Olmayan Konular.252 
5.3.4.2.4. Anayasa’da Münhasıran Kanunla Düzenlenmesi 
Öngörülen Konular.252 
5.3.4.2.5. Kanunda Açıkça Düzenlenen Konular.253 
5.3.5. Amaç Unsuru 254 
5.4. Olağanüstü Hâl Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Denetimi 255 
5.4.1. Yasama Denetimi255 
5.4.2. Yargı Denetimi .256 
ALTINCI BÖLÜM 
SONUÇ 
SONUÇ 259 
KAYNAKLAR 265