Mücbir Sebebin Sözleşmelere Etkisi Serdar Cengiz  - Kitap

Mücbir Sebebin Sözleşmelere Etkisi

1. Baskı, 
Mayıs 2021
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
174
Barkod:
9789750268427
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Kitabın Fiyatı:
285,00
İndirimli (%51):
139,00
Stoktan hemen gönderilir.
Kitabın Açıklaması
Mücbir sebep, Roma Hukuku'ndan günümüze kadar ulaşmış çok eski bir kavram olup sözleşmesel sorumluluk açısından önem arz etmesine karşın 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu'nda tanımlanmamıştır. Benzer şekilde mücbir sebebin sonuçları da Kanun'da açıkça düzenlenmemiştir.
Bu sebeple çalışmamız, giriş bölümünden sonra iki ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde mücbir sebep kavramı, mücbir sebebi açıklamaya çalışan teoriler, mücbir sebebin unsurları, mücbir sebebin beklenmeyen hal ile karşılaştırılması incelenmiş, ardından ise ülkemizde ve tüm dünyada halen etkisini gösteren COVID-19 pandemisi ile 22.08.2020 tarihinde Giresun ilinde meydana gelen sel felaketi ile 30.10.2020 tarihinde Ege Denizi'nde meydana gelen ve İzmir ilini etkileyen şiddetli depremin mücbir sebep oluşturup oluşturmadığı değerlendirilmiştir.
Özellikle COVID-19 pandemisinin mücbir sebep oluşturup oluşturmadığı değerlendirilirken mümkün olduğunca öğretide yer alan farklı görüşlere ve ayrıca COVID-19 pandemisi sebebiyle TBK m. 138 kapsamında uyarlama talep edilip edilemeyeceği konusunda emsal oluşturabilecek T.C. Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi'nin yakın tarihli kararına yer verilmiştir.
Çalışmamızın ikinci bölümünde ise mücbir sebebin yalnızca imkânsızlık yönünden doğurmuş olduğu; mücbir sebep nedeniyle meydana gelen ifa imkânsızlığı, kısmî ifa imkânsızlığı ile geçici ifa imkânsızlığının hem genel hem de karşılıklı borç yükleyen sözleşmeler yönünden sonuçları incelenmiştir.
Ayrıca çalışmamız kapsamındaki konular incelenirken mümkün olduğunca öğretideki farklı görüşlere ve Yargıtay kararlarına yer verilmeye çalışılmıştır.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Konunun Takdimi, Önemi ve Sınırlandırılması
.
Genel Olarak Mücbir Sebep
.
Mücbir Sebebin Sonuçları
Kitapla İlgili Kategoriler
Kitabın İçindekileri
Önsöz 
7
Kısaltmalar 
15
Giriş
KONUNUN TAKDİMİ, ÖNEMİ VE SINIRLANDIRILMASI
I. KONUNUN TAKDİMİ 
17
II. KONUNUN ÖNEMİ 
20
III. KONUNUN SINIRLANDIRILMASI 
22
I. Bölüm
GENEL OLARAK MÜCBİR SEBEP
I. MÜCBİR SEBEP KAVRAMI 
25
II. MÜCBİR SEBEBİ AÇIKLAMAYA ÇALIŞAN TEORİLER 
27
A. Sübjektif Teori 
27
B. Objektif Teori 
29
C. Tehlike Teorisi 
32
III. MÜCBİR SEBEBİN UNSURLARI 
33
A. Olay Unsuru 
33
1. Genel Olarak 
33
2. Genel Mücbir Sebep Örnekleri 
36
a. Doğa Olayları 
36
b. Hukuki Olaylar 
38
c. Sosyal ve Beşerî Olaylar 
38
3. Mücbir Sebep Teşkil Edecek Olayların Sözleşmede Öngörülmesi 
39
4. İspat Yükü 
42
B. Haricilik Unsuru 
42
C. Borcun İhlâli Unsuru 
44
D. Kaçınılmazlık Unsuru 
46
E. Öngörülmezlik Unsuru 
46
F. İlliyet Bağı Unsuru 
50
IV. MÜCBİR SEBEP İLE BEKLENMEYEN HALİN KARŞILAŞTIRILMASI 
50
A. Ayrımın Önemi 
50
B. Beklenmeyen Hal Kavramı 
51
C. Mücbir Sebep ile Beklenmeyen Hal Arasındaki Benzerlik ve Farklar 
53
1. Genel Olarak 
53
2. Roma Hukuku’nda 
53
3. Türk–İsviçre Hukuku’nda 
53
V. YAKIN TARİHTE YAŞANAN BAZI OLAYLARIN MÜCBİR SEBEP OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ 
56
A. Covid–19 Pandemisi 
56
B. 22 Ağustos 2020 Giresun Sel Felaketi 
62
C. 30 Ekim 2020 Ege Denizi Depremi 
64
II. Bölüm
MÜCBİR SEBEBİN SONUÇLARI
I. MÜCBİR SEBEP NEDENİYLE İFANIN İMKÂNSIZLAŞMASI 
69
A. Genel Olarak İmkânsızlık 
70
1. İmkânsızlığın Dayandığı Sebepler 
72
a. Mantıksal İmkânsızlık 
72
b. Fiilî (Maddi) İmkânsızlık 
73
c. Hukuki İmkânsızlık 
74
aa. Genel Olarak 
74
bb. Görünüm Şekilleri 
75
aaa. Sözleşmeyle Devredilmesi Kararlaştırılmış Olan Bir Hakkın Sona Ermiş Olması 
75
bbb. Edimin İfa Edilmesinin Kanun veya Yetkili Makam Kararıyla Yasaklanmış Olması 
76
ccc. Borcun Yerine Getirilebilmesi İçin Gereken Bir İdari Kararın veya Verilen Yetki ya da İznin Kaldırılmış Olması 
77
d. Manevi İmkânsızlık 
77
e. Ekonomik İmkânsızlık 
78
2. İmkânsızlık Türleri 
79
a. Başlangıçtaki İmkânsızlık – Sonraki İmkânsızlık 
79
b. Objektif İmkânsızlık – Sübjektif İmkânsızlık 
81
c. Sürekli İmkânsızlık – Geçici İmkânsızlık 
82
d. Borçlunun Sorumlu Olduğu – Borçlunun Sorumlu Olmadığı İmkânsızlık 
83
B. İfa İmkânsızlığının Genel Sonuçları 
84
1. Kural: Asli Edim Yükümlülüğünün Sona Ermesi 
84
a. Genel Olarak 
84
b. Asli Edime Bağlı Hakların Durumu 
86
c. İfanın Sonradan Mümkün Olmasının Edim Yükümlülüğüne Etkisi 
88
d. İmkânsızlığın Sözleşmeye Etkisi 
88
e. İmkânsızlığın Borcun Niteliğine Göre Etkisi 
89
aa. Konusu Parça Borcu Olan Sözleşmeler 
89
bb. Konusu Cins Borcu Olan Sözleşmeler 
90
cc. Konusu Sınırlı Cins Borcu Olan Sözleşmeler 
91
dd. Konusu Para Borcu Olan Sözleşmeler 
92
ee. Konusu Seçimlik Borç Olan Sözleşmeler 
93
ff. Konusu Yapmama Borçları Olan Sözleşmeler 
94
f. İmkânsızlığın Sürekli Borç İlişkilerine Etkisi 
95
2. İstisna: Sözleşmeyle Edim Riskinin Borçluya Yüklenmiş Olması 
96
3. Kaim Değer 
97
a. Genel olarak 
97
b. Türleri 
99
aa. Eşyadan Kaynaklanan Kaim Değer 
100
bb. Hukuki İşlemden Kaynaklanan Kaim Değer 
100
c. Unsurları 
100
aa. İfa Sonradan İmkânsız Hale Gelmelidir 
100
bb. İmkânsızlığa Sebebiyet Veren Olay ile Kaim Değer Arasında Ekonomik Bir İlliyet Bağı Bulunmalıdır 
100
cc. Kaim Değer ile İmkânsızlaşan Edim Arasında Ekonomik Bir Özdeşlik Bulunmalıdır 
101
dd. İmkânsızlaşan Edim Bir Verme Edimi Olmalıdır 
102
d. Borçlunun Kaim Değerden Kaynaklanan Yan Yükümlülükleri 
102
e. Kaim Değer Talebine İlişkin Hak Düşürücü Süre 
103
f. Kaim Değer Talebinin Sonuçları 
103
4. Borçlunun Tali Yükümlülükleri 
104
a. İmkânsızlığı Gecikmeksizin Bildirme Yükümlülüğü 
104
b. Zararın Artmaması İçin Gerekli Önlemleri Alma Yükümlülüğü 
105
c. Yükümlülüklere Uymamanın Yaptırımı 
106
5. İmkânsızlığın Diğer Sonuçları 
106
C. İfa İmkânsızlığının Karşılıklı Borç Yükleyen Sözleşmeler Yönünden Sonuçları 
107
1. Kural: Alacaklının Karşı Edim Yükümlülüğünün Sona Ermesi 
107
a. Genel Olarak 
107
b. Karşı Edimi İade Yükümlülüğü 
111
aa. İade Yükümlülüğünün Şartları 
112
aaa. Karşılıklı Borç Yükleyen Bir Sözleşmenin Varlığı 
112
bbb. Karşı Edimin Borçluya İfa Edilmiş Olması 
112
ccc. Bir Kanun ya da Sözleşme Maddesi ile Anılan Kuralın Aksinin Belirlenmemiş Olması 
113
bb. İade Talebinin Hukuki Dayanağı 
113
cc. İade Borcunun İfası 
114
aaa. İadenin Gerçekleşme Şekli 
114
bbb. İadenin Kapsamı 
115
ccc. İade Konusunun Azalması ya da Varlığını Yitirmesi 
115
ddd. İadenin Edimin Parasal Değeri Üzerinden Sağlanması 
116
eee. Masrafların ve Yararların Durumu 
117
dd. İade Borcunun Tabi Olduğu Zamanaşımı Süresi 
119
2. İstisna: Alacaklının Karşı Edim Yükümlülüğünün Sona Ermemesi 
119
a. Sözleşmeden Kaynaklanan İstisnalar 
121
b. Kanundan Kaynaklanan İstisnalar 
122
aa. Satış Sözleşmesinde 
123
bb. Hizmet Sözleşmesinde 
124
cc. Eser Sözleşmesinde 
125
dd. Yayım Sözleşmesinde 
128
ee. Adi Ortaklık Sözleşmesinde 
129
c. Öğretide Kabul Edilen İstisna: Alacaklının Kaim Değer Talebi 
130
aa. Karşı Edimin Kapsamı 
131
aaa. Kaim Değerin Asli Edimin Değeriyle Aynı Olması 
131
bbb. Kaim Değerin Asli Edimin Değerinden Düşük Olması 
132
bbb. Kaim Değerin Asli Edim Değerinden Fazla Olması 
133
aa. Masrafların ve Yararların Durumu 
134
bb. Kaim Değer Alacağının Tabi Olduğu Zamanaşımı Süresi 
135
II. MÜCBİR SEBEP NEDENİYLE İFANIN KISMÎ OLARAK İMKÂNSIZLAŞMASI 
135
A. Kısmî İfa İmkânsızlığının Genel Sonuçları 
135
1. Genel Olarak Bölünebilen Edim ve Edimin Bölünebilirliği Kavramları 
135
2. Kural: Asli Edim Yükümlülüğünün Kısmen Sona Ermesi 
137
3. İstisna: Borcun Tamamının Sona Ermesi 
138
4. Kısmî İfa İmkânsızlığının Borcun Niteliğine Etkisi 
139
a. Konusu Parça Borcu Olan Sözleşmeler 
139
b. Konusu Cins Borcu Olan Sözleşmeler 
140
5. Borçlunun Tali Yükümlülükleri 
141
B. Kısmî İfa İmkânsızlığının Karşılıklı Borç Yükleyen Sözleşmeler Yönünden Sonuçları 
141
1. Karşılıklı Borç Yükleyen Sözleşmelerde Kısmî İfa İmkânsızlığının Şartları 
141
a. Alacaklının Kısmî İfaya Razı Olması 
141
b. Karşı Edimin Bölünebilir Nitelikte Olması 
143
2. Karşı Edimin Durumu 
143
a. Karşı Edim Riskine Borçlunun Katlanması Gereken Hallerde 
144
b. Karşı Edim Riskine Alacaklının Katlanması Gereken Hallerde 
145
III. MÜCBİR SEBEP NEDENİYLE İFANIN GEÇİCİ OLARAK İMKÂNSIZLAŞMASI 
146
A. Genel Olarak 
146
B. Sürekli Olduğu Varsayılan Geçici İmkânsızlık Halleri 
147
1. Geçici İmkânsızlığın Ne Kadar Süreceğinin Bilinmemesi 
147
2. Mutlak Kesin Vadeli İşlemler 
148
3. Sürekli Borç İlişkileri 
150
C. Geçici İmkânsızlığın Sonuçları 
150
1. Geçici İmkânsızlık Hali Sürerken 
152
a. Aynen İfa İstemi 
153
b. Sözleşmeden Dönme veya Sözleşmeyi Fesih Hakkı 
153
2. Geçici İmkânsızlık Hali Son Bulduktan Sonra 
155
a. Genel Olarak 
155
b. Tek Tarafa Borç Yükleyen Sözleşmeler Yönünden 
155
c. Karşılıklı Borç Yükleyen Sözleşmeler Yönünden 
155
3. Para Borçları ve Temerrüt Faizi 
156
4. Karşı Edimin Durumu 
157
Sonuç 
159
Kaynakça 
165
Kavramlar Dizini 
171