A. Sosyal Düzen Kurallarına Genel Bakış
27
B. Sosyal Düzeni Sağlamaya Yönelen Diğer Kurallar ve Hukuk Kuralları
28
1. Sosyal Düzeni Sağlamaya Yönelen Diğer Kurallar
29
d. Örf ve Âdet Kuralları
35
b. Hukuk Kuralları ile Diğer Sosyal Düzen Kuralları Arasındaki İlişki
37
c. Hukuk Kurallarını Diğer Sosyal Düzen Kurallarından Ayıran Temel Özellik: Yaptırıma Bağlanmış Olma
38
cbd. Cebri İcra (Zorla Yerine Getirtme)
47
d. Hukuk Kurallarının Özellikleri
48
da. Hukuk Kurallarının Toplum Yaşamının Zorunlu Sonucu Olması
48
db. Hukuk Kurallarının Soyut, Genel, Sürekli ve Objektif Nitelik Taşıması
49
dc. Hukuk Kurallarının Dışa Vurulmuş Fiil ve İlişkileri Düzenleme Altına Alması
49
dd. Hukuk Kurallarının Hukuki Olgu ve Hukuki Sonuç Olmak Üzere İki Kısımdan Oluşması
49
de. Hukuk Kurallarının Bağlayıcı ve Zorlayıcı Olması
50
ea. Sosyal Düzeni Sağlamak
51
eb. Hukuki Güvenliği ve Barışı Sağlamak
51
ec. Özgürlükleri Sağlamak
52
eda. Denkleştirici Adalet (Eşitlik)
54
edb. Dağıtıcı (Paylaştırıcı) Adalet
54
C. Hukukun Çeşitli Anlamları
56
3. Tabii (Doğal) Hukuk
57
5. Objektif Hukuk–Sübjektif Hukuk
58
D. Başlıca Hukuk Sistemleri
59
1. Kara Avrupası Hukuk Sistemi (Roma–Germen Hukuk Sistemi)
59
2. Anglo–Sakson Hukuk Sistemi
60
3. İslam Hukuku Sistemi
61
4. Sosyalist Hukuk Sistemi
62
5. Uzak Doğu Hukuk Sistemi
62
E. Hukuka İlişkin Temel Ayrımlar
63
1. İç Hukuk–Uluslararası Hukuk
63
2. Maddi Hukuk–Yargılama (Usul) Hukuku (Şekli Hukuk)
63
3. Maddi Hukuk–Yürürlük Hukuku
64
4. Özel Hukuk–Kamu Hukuku
65
bd. Devletler Özel Hukuku
74
c. Kamu Hukuku Dalları
77
cc. Ceza Hukuku ve Ceza Usul Hukuku
82
cd. Medeni Usul Hukuku
85
ce. İcra ve İflas Hukuku
87
cg. Devletler Genel Hukuku
89
d. Karma Hukuk Dalları
91
da. Fikrî ve Sınai Haklar Hukuku
91
db. İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku
92
dbb. Sosyal Güvenlik Hukuku
94
§ II. MEDENİ HUKUK KAVRAMI
99
A. Medeni Hukukun Anlamı
99
B. Medeni Hukukun Temel Kapsamı
100
2. TMK’nin Başlangıç Bölümü
101
3. Medeni Hukukun Alt Dalları
101
C. Türk Medeni Kanunu ve Türk Borçlar Kanunu’nun Bütünlüğü ve Genel Nitelikli Hükümlerinin Özel Hukuk İlişkilerine Uygulanması (TMK m. 5)
124
2. TMK m. 5 Hükmüne Dayalı Uygulama Şartları
126
a. Bir Özel Hukuk İlişkisinin Mevcut Olması
126
b. Özel Hukuk İlişkisine İlişkin Özel Nitelikli Bir Düzenlemenin Bulunmaması
126
c. Genel Nitelikli Hükmün Uygulanacağı Somut Olayın Yapısına Uygun Olması
127
MEDENİ HUKUKUN KAYNAKLARI VE UYGULANMASI
§ III. MEDENİ HUKUKUN KAYNAKLARI
131
B. Kaynak Kavramının Anlamı
134
1. Yaratıcı Kaynaklar
134
2. Yürürlük Kaynakları
134
C. Medeni Hukukun Yürürlük (Asıl) Kaynakları
135
1. Normlar Hiyerarşisine Göre Yazılı (Şekli) Kaynaklar (Mevzuat)
135
b. Aynı Sırada Olan Yazılı Kaynaklar
137
bb. Kanun Hükmünde Kararname
139
bc. Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi
140
be. İçtihadı Birleştirme Kararları
141
bf. Uluslararası Sözleşmeler
142
2. Yazılı Olmayan Kaynaklar (Örf ve Âdet Hukuku)
145
3. Hâkim Tarafından Yaratılan Hukuk
145
D. Medeni Hukukun Yardımcı (İkincil) Kaynakları
145
2. Yargı Kararları (İçtihatlar)
146
3. Bilimsel Görüşler (Öğreti–Doktrin)
150
§ IV. MEDENİ HUKUKUN UYGULANMASI
152
B. Kanunların Yer ve Zaman Bakımından Uygulanması
154
1. Kanunların Yer Bakımından Uygulanması
154
2. Kanunların Zaman Bakımından Uygulanması
154
a. Kanunların Yürürlüğe Girmesinden Sonra Ortaya Çıkan Olaylar Bakımından Uygulanması (Kanunların Geriye Yürümemesi İlkesi)
154
b. Kanunların Yürürlükten Kalkması
162
bb. Örtülü Kaldırma ve Kanunlar Çatışması
163
C. Kanunların Sözü ve Özüyle Uygulanması
165
1. Kanunların Sözüyle Uygulanması
165
b. Kanun Hükümlerinin Düz ve Zıt Anlamı ile Uygulanması
166
2. Kanunun Özüyle Uygulanması (Kanun Hükümlerinin Yorumlanması)
169
ba. Yorum ile Çıkartılan Anlama Göre Yorum Türleri (Açıklayıcı, Genişletici ve Daraltıcı Yorum)
171
bb. Yorumu Gerçekleştiren Makama Göre Yorum Türleri (Yasama Yorumu, Yargısal Yorum ve Bilimsel Yorum)
174
ca. Söze Göre (Sözel–Lâfzi) Yorum
175
cb. Amaca Göre Yorum (Gai–Teleolojik Yorum)
176
3. Yorumda Başvurulacak Mantık Araçları
178
b. Öncelik (Evleviyet–Hayli Hayli Uygulama)
179
c. Zıt Anlamdan Sonuç Çıkarma (Mefhum–u Muhâlif)
179
D. Kanunların Nitelik Bakımından Uygulanması
180
1. Emredici Hukuk Kuralları
181
2. Yedek Hukuk Kuralları
184
b. Tamamlayıcı Hukuk Kuralları
185
c. Yorumlayıcı Hukuk Kuralları
187
3. Tanımlayıcı Hukuk Kuralları
188
E. Medeni Hukukun Uygulanmasında Hâkimin Takdir Yetkisi
189
F. Kanunda Uygulanabilir Nitelikte Bir Hükmün Bulunmaması ve Kanun Boşluğunun Doldurulmasında Örf ve Âdet Hukukunun Uygulanması
196
1. Kanunda Uygulanabilir Nitelikte Bir Hükmün Bulunmaması
196
b. Boşluk Olarak Nitelendirilmeyen Durumlar
197
bb. Bilerek (Kasıtlı) Susma
198
ca. Hüküm İçi (Kural İçi) Boşluklar
200
cb. Kanun Boşlukları (Kural Dışı Boşluklar)
201
cba. Bilinçli Boşluklar–Bilinçsiz Boşluklar
201
cbb. Açık Boşluklar–Örtülü Boşluklar
203
cbc. Gerçek Boşluklar–Gerçek Olmayan Boşluklar
207
2. Kanun Boşluğunun Doldurulmasında Örf ve Âdet Hukukunun Uygulanması
208
a. Örf ve Âdet Hukuku Kavramı ve Örf ve Âdet Hukukunun Fonksiyonları
208
b. Örf ve Âdet Hukukunun Doğması İçin Gereken Şartlar
212
ba. Sürekli Uygulanma (Maddi Unsur)
212
bb. Genel İnanış (Manevi Unsur)
213
bc. Devlet Desteği (Hukuki Unsur)
213
G. Hukuk Boşluğu ve Hâkimin Hukuk Yaratması
214
2. Hâkimin Hukuk Yaratmasının Şartları
217
3. Hâkim Tarafından Yaratılan Hukukun Temel Nitelikleri
217
MEDENİ HUKUKUN TEMEL KAVRAMLARI
A. Hak Kavramı ile Hakkın Sahibi ve Konusu
219
B. Hakların Çeşitleri
222
1. Dayandığı Hukuk Alanına Göre Haklar (Özel Hukuk ve Kamu Hukuku Hakları)
222
2. Para ile Ölçülebilen Değeri Bulunup Bulunmamasına (Konusuna) Göre Haklar
225
a. Para ile Ölçülebilen Değeri Bulunan Haklar (Malvarlığı Hakları)
225
aa. Alacak Hakları (Borç İlişkisinden Doğan Haklar)
225
ab. Aynî (Eşyaya İlişkin) Haklar
228
abbb. Bireysel (Ferdi) Mülkiyet
230
abbc. Birlikte Mülkiyet
231
abbca. Paylı (Müşterek) Mülkiyet
231
abbcb. Elbirliği (İştirak Hâlinde) Mülkiyet
232
abc. Sınırlı Aynî Haklar
233
abca. İrtifak Hakları
234
abcaa. İrtifak Hakkı Kavramı
234
abcab. İrtifak Haklarının Çeşitleri
235
a1. Yararlanmanın Kapsamına Göre İrtifak Hakları
235
aa1. Tam Yararlanma Yetkisi Sağlayan İrtifak Hakkı–İntifa Hakkı
235
aa2. Sınırlı Yararlanma Yetkisi Sağlayan İrtifak Hakları
236
a2. Yararlanmanın Türüne Göre İrtifak Hakları
239
a3. Hak Sahibinin Belirlenmesine Göre İrtifak Hakları
240
a1. Taşınır Rehninde Kural: Teslime Bağlı Taşınır Rehni
243
a2. Teslime Bağlı Olmayan Taşınır Rehni: Hayvan Rehni, Ticari İşletme Rehni ve Taşıt Rehni
244
abcbc. Taşınmaz Rehni
247
ac. Maddi Değeri Olan Yenilik Doğuran Haklar
250
ad. Maddi Değeri Olan Fikri Haklar
250
b. Değeri Para ile Ölçülemeyen Haklar (Şahısvarlığı Hakları)
252
3. İleri Sürülebileceği Çevre Bakımından Haklar: Mutlak (Kesin, Salt) Haklar–Nisbî (Göreceli) Haklar
253
b. Nisbî Haklar (Şahsî veya Kişisel Haklar)
255
ba. Sıradan (Alelade) Nisbî Haklar
257
bb. Etkisi Kuvvetlendirilmiş Nisbî Haklar
257
4. Kullanılmasının Etkisi Bakımından Haklar
260
a. Alelade (Sade) Haklar
260
b. Yenilik Doğuran Haklar
261
ba. Yenilik Doğuran Hakların Çeşitleri
261
baa. Kurucu Yenilik Doğuran Haklar
262
bab. Değiştirici Yenilik Doğuran Haklar
265
bac. Bozucu Yenilik Doğuran Haklar
266
bb. Yenilik Doğuran Hakların Ortak Özellikleri
266
bba. Şarta Bağlanamaması
266
bbb. Zamanaşımına Değil Hak Düşürücü Süreye Bağlı Olması
267
bbc. Kullanılmakla Sona Ermesi
268
bbd. Geri Dönülememesi
268
5. Kullanma Yetkisine Göre Haklar: Şahsen Kullanılması Zorunlu Haklar–Başkası Tarafından Kullanılabilen Haklar
268
a. Şahsen Kullanılması Zorunlu Haklar (Kişiye Sıkı Sıkıya Bağlı Haklar)
268
b. Başkası Tarafından Kullanılabilen Haklar (Kişiye Bağlı Olmayan Haklar)
270
6. Bağımsız Haklar–Bağlı Haklar
270
C. Hakların Kazanılış Tarzı
272
D. Hakların Kaybediliş Tarzı
275
E. Zamanın Geçmesine Bağlanan Hukuki Sonuçlar
275
2. Hukuka Uygun Fiiller
282
3. Hukuka Aykırı Fiiller
285
1. Hukuki İşlemin Tanımı ve Kurucu Unsurları
286
a. Hukuki İşlemin Tanımı
286
b. Hukuki İşlemin Kurucu Unsurları
286
bb. Hukuk Düzeninin İrade Beyanının Yöneldiği Sonucu Tanıması
290
2. Hukuki İşlemin Çeşitleri
290
a. Gerekli İrade Açıklaması Adedi Bakımından Hukuki İşlemler
290
aa. Tek Taraflı Hukuki İşlemler
290
ab. Çok Taraflı Hukuki İşlemler
291
aba. İki Taraflı Hukuki İşlemler (Sözleşmeler)
291
abb. Diğer Çok Taraflı Hukuki İşlemler
293
abbb. Ortak İrade Beyanı ile Gerçekleştirilen Hukuki İşlemler
294
b. Malvarlığına Etkisi Bakımından Hukuki İşlemler (Borçlandırıcı İşlem–Kazandırıcı İşlem–Tasarruf İşlemi)
295
c. Hukuki İşlemlerin Sonuçlarını Doğurdukları An Bakımından (Sağlararası veya Ölüme Bağlı Olarak Hüküm Doğurmaları Bakımından) Hukuki İşlemler
300
D. Hukuki İşlemlerin Hükümsüzlüğü (Hukuki İşlemin Geçersizlik Hâlleri)
301
2. Yokluk (Keenlemyekün)
303
3. Kesin Hükümsüzlük (Butlan)
305
a. Tam Kesin Hükümsüzlük
305
b. Kısmi Kesin Hükümsüzlük (Kısmi Butlan)
319
4. İptal Edilebilirlik
321
b. Düzelebilir Hükümsüzlük
322
bb. Düzelebilir Hükümsüzlük Hâlleri
323
bbc. Korkutma (İkrah)
327
c. Bozulabilir Geçerlilik (Aşırı Yararlanma–Gabin)
328
5. Tek Taraflı Bağlamazlık (Noksanlık)
331
6. Nisbî (Sınırlı) Etkisizlik
333
HAKLARIN KAZANILMASI VE HUKUKİ SONUÇLARIN DOĞMASINDA İYİNİYETİN KORUNMASI İLKESİ
§ VII. İYİNİYETİN KORUNMASI İLKESİ
335
C. İyiniyetin Korunmasının Sebepleri
338
D. İyiniyetin Korunmasının Şartları
340
1. Hakkın Kazanılması veya Hukuki Sonucun Doğması İçin Gerekli Şartlarda Eksiklik Bulunması
340
2. Kanunda İyiniyetin Varlığına Sonuç Bağlanmış Olması
341
E. İyiniyetin Unsurları
343
1. Hukuki Eksikliğin Bilinmemesi
344
2. Hukuki Eksikliğe İlişkin Bilgisizliğin Mazur Görülebilir Nitelikte Olması (Gerekli Özenin Gösterilmesi Hâlinde Eksikliğin Bilinebilecek Durumda Olmaması)
346
F. İyiniyetin Aranacağı Kişi ve İyiniyetin Aranacağı An
348
1. İyiniyetin Aranacağı Kişi
348
c. Tüzel Kişiliği Bulunmayan Kişi Topluluklarında
350
2. İyiniyetin Aranacağı An
350
§ VIII. İYİNİYETİN KORUNMASININ HÜKÜM VE SONUÇLARI
353
B. Eşya Hukukunda Aynî Hakların Kazanılması Bakımından İyiniyetin Hüküm ve Sonuçları
354
1. Taşınır Eşya Üzerinde Aynî Hakların Kazanılması Bakımından İyiniyetin İşlevi
355
b. Sahibinin Elinden Rızası ile Çıkan Taşınır Eşyalar Bakımından (Taşınır Eşya Üzerinde İyiniyetle Emin Sıfatıyla Zilyetten Aynî Hak Kazanılması)
356
c. Sahibinin Elinden Rızası Dışında Çıkan Taşınır Eşyalar Bakımından
358
ca. İyiniyetin Her Türlü Taşınır Eşya Bakımından Geçerli Olan Etkisi (TMK m. 989/1)
359
cb. İyiniyetin Açık Artırma, Pazar ve Benzeri Yerlerde Satılan Taşınır Eşyalar Bakımından Geçerli Olan Etkisi (TMK m. 989/2)
360
cc. İyiniyetin Para ve Hâmiline Yazılı Senetler Bakımından Geçerli Olan Etkisi
d. Taşınır Eşya Üzerinde Zamanaşımı Yoluyla Mülkiyet Hakkının Kazanılması Bakımından (TMK m. 777)
363
e. Taşınır Eşya Üzerinde Aynî Hak Kazanılması Bakımından İyiniyetin Hüküm ve Sonuçlarının Örneklendirilmesi
364
2. Taşınmaz Eşya Üzerinde Aynî Hak Kazanılması Bakımından İyiniyetin İşlevi
366
b. Taşınmaz Eşya Üzerinde Zamanaşımı Yoluyla Mülkiyet Hakkının Kazanılması Bakımından (TMK m. 712)
373
C. Aile Hukukunda İyiniyetin Hüküm ve Sonuçları
375
D. Alacağın Devrinde İyiniyetin Hüküm ve Sonuçları
376
E. Miras Hukukunda İyiniyetin Hüküm ve Sonuçları
377
HAKLARIN KULLANILMASI VE BORÇLARIN
İFASINDA DÜRÜSTLÜK KURALI İLE HAKKIN KÖTÜYE KULLANILMASI YASAĞI
§ IX. DÜRÜSTLÜK KURALI
379
A. Dürüstlük Kuralının Anlamı ve Dürüstlük Kuralına Esas Ölçü
379
1. Dürüstlük Kuralının Anlamı
379
2. Dürüstlük Kuralına Esas Ölçü
381
B. Dürüstlük Kuralı ile Hakkın Kötüye Kullanılması ve İyiniyetin Korunması İlkesi Arasındaki İlişki ve Farklılıklar
384
1. Dürüstlük Kuralı ile Hakkın Kötüye Kullanılması
384
2. Dürüstlük Kuralı ile İyiniyetin Korunması İlkesi
386
C. Dürüstlük Kuralının Temel Özellikleri
388
D. Dürüstlük Kuralının İşlevleri
390
1. Hakların Kullanılmasında ve Borçların İfasında İşlevi
390
2. Kanun Hükümlerinin Yorumlanmasında İşlevi
391
3. Hukuki İşlemler ve Özellikle Sözleşmelerde İşlevi
393
4. Sözleşme Görüşmelerinde Kusurlu Davranıştan Sorumluluk (Culpa in contrahendo) Bakımından İşlevi
399
5. Kanuna Karşı Hilenin Önlenmesi Bakımından İşlevi
404
§ X. HAKKIN KÖTÜYE KULLANILMASI YASAĞI
406
A. Hakkın Kötüye Kullanılması Kavramı
406
B. Hakkın Kötüye Kullanılmasının Unsurları
413
1. Bir Hakkın Varlığı
413
2. Hakkın Açıkça Dürüstlük Kuralına Aykırı Biçimde Kullanılması
413
3. Hakkın Kötüye Kullanılmasından Başkasının Zarar Görmesi veya Zarar Görme Tehlikesi ile Karşı Karşıya Kalması
414
C. Hakkın Kötüye Kullanılmasının Önemli Bazı Görünümleri
415
1. Hakkın Kullanımında Meşru Bir Menfaatin Bulunmaması
415
2. Hakkın Kullanılmasının Sağlayacağı Menfaat ile Başkasına Verilecek Zarar Arasında Aşırı Orantısızlık Bulunması
417
3. Uyandırılan Güvene Aykırı/Çelişkili Davranışta Bulunulması
418
4. Şekil Eksikliğinin Caiz Olmayan Biçimde İleri Sürülmesi
421
5. Kendi Ahlaka Aykırı Hareketine Dayalı Olarak Hakkın Kullanılması
424
D. Hakkın Kötüye Kullanılmasının Sonuçları
426
HAKLARIN KORUNMASI VE İSPAT YÜKÜ
§ XI. HAKLARIN KORUNMASI
429
B. Hakların Hak Sahibi Tarafından Korunması
430
1. Haklı Savunma (Meşru Müdafaa)
430
2. Zorunluluk (Iztırar) Hâli
433
3. Kendi Hakkını Korumak İçin Kuvvet Kullanma
435
C. HAKLARIN DEVLET TARAFINDAN KORUNMASI
436
2. Talep ve Dava Hakları
436
b. Eda Davaları (HMK m. 105)
439
c. Tespit Davaları (HMK m. 106)
441
d. Belirsiz Alacak ve Tespit Davaları (HMK m. 107)
442
e. Yenilik Doğuran Davalar [HMK m. 108 (İnşâî Davalar)]
445
4. Davaya Karşı Savunma Yolları
446
A. İspat ve İspat Yükü Kavramları
451
B. İspat Yükünün Dağılımı
453
a. İkrar Edilen Olgular
454
b. Hayatın Normal Akışına Uyan Olgular
456
c. Herkesçe Bilinen Olgular (Maruf ve Meşhur Vakıalar)
456
d. Kanun Hükümleri ile İspat Yükünün Özel Olarak Düzenlendiği Hâller
456
e. Kanuni Karine veya Faraziyeye Dayanılması
458
eaa. Kanundan Doğan Karineler (Kanuni Karineler)
458
B. Resmî Sicil ve Senetlerin İspat Gücü
462
2. Resmî Sicil Kavramı
462
3. Senet Kavramı ve Senedin Çeşitleri
463