Ceza Muhakemesinde Belirsizlik Kuşkudan Sanık Yararlanır İlkesi "in dubio pro reo" Doç. Dr. Koray Doğan  - Kitap
Ceza Muhakemesinde Belirsizlik

Kuşkudan Sanık Yararlanır İlkesi

"in dubio pro reo"

3. Baskı, 
Eylül 2022
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
410
Barkod:
9789750278938
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
520,00
Stoktan hemen gönderilir.
Kitabın Açıklaması
Bilimi yöntemli ve süreklilik arz eden bir gerçeklik arayışı olarak tanımladığımızda aslında gerçeklik karşısındaki çaresizliğimizi de kabul etmiş oluruz. Gerçekliğin ne olduğunun cevabını verebilmek, pozitif bilimler ve bilgi felsefesi (epistemoloji) için dahi bu kadar zorken, acaba geçmişte yaşanan somut bir olaya ait tarihsel gerçekliğe ceza hakimi mutlak şekilde ulaşabilir mi? Bu zorluk ceza muhakemesinin nihai amacının maddi gerçekliği açığa çıkarma olarak kabul edilmesini engeller mi? Hakimin şahsi kanaati gerçekliğe mi yoksa objektif muhtemelliğe mi dayanır? Bir vakıa ne zaman ispatlanmış olarak kabul edilebilir? Hakimin bu kanaati ne ölçüde denetlenebilir bir olgudur? Ceza muhakemesinin gerçeklik arayışında in dubio pro reo ilkesi nasıl bir ihtiyacı karşılamak için ortaya atılmış, nasıl açıkça yazılı olarak düzenlenmeden yüzyıllardır uygulana gelmiştir? Elbette bu çalışmanın bu soruların tamamına cevap verebilme gibi bir iddiası olamaz, sadece bu tartışmaya bir tuğla koyabilme amacı güder.
- İlkenin Anlamı, Hukuki Niteliği ve Uygulanabilme Koşulları
- İlkenin Geçerliliğine Dair Dayanaklar
- Uygulama Alanı, Özellikle Yargılama Koşullarında Uygulanabilirliği
- Anglo-Amerikan, Fransız ve Alman Yargı Sistemlerindeki Yeri
- Ceza Muhakemesinde İspat Ölçüsü ve İspat Yükü Sorunları
- Hakimin Kanaatinin Objektif ve Sübjektif Unsurları
- Emareye Dayalı İspat ile İlke Arasındaki İlişki
- Kuşku Açısından Özellik Arz Eden Delil Türleri ve Delil Değerleri
- Kanaatle Gerçekliğin Bir Arada Bulunabilirliği
- Hakimin İkna Olması ve Gerekçe
- Yargıtay'ın Hakimin Şahsi Kanaatini Denetleme Yetkisi
Kitabın Konu Başlıkları
.
Ceza Muhakemesi Hukuku Tarihinde İlkenin Ortaya Çıkışı ve Gelişim Süreci, Karşılaştırmalı Hukuk
.
Kuşkudan Sanık Yararlanır İlkesinin Anlamı, Dayanakları, Uygulama Alanı ve Koşulları
.
İspat ve Hakimin İkna Olması
Kitapla İlgili Kategoriler
Kitabın İçindekileri
Kısaltmalar 
13
Giriş 
17
BİRİNCİ BÖLÜM
CEZA MUHAKEMESİ HUKUKU TARİHİNDE
İLKENİN ORTAYA ÇIKIŞI VE GELİŞİM SÜRECİ, KARŞILAŞTIRMALI HUKUK
I. İLKENİN ORTAYA ÇIKIŞI VE GELİŞİM SÜRECİ 
23
A. Genel Olarak 
23
B. Roma Hukuku 
25
C. İslam Hukuku 
27
D. Alman Hukuku 
30
E. Cumhuriyet Dönemi Türk Hukuku 
36
1. Genel Olarak 
36
2. İlkenin İstisnaları 
37
a. Faili Belli Olmayan Öldürme ve Yaralama 
37
b. Kavga Sırasında Gerçekleşen Ölüm veya Yaralanma Neticesinden Sorumluluk 
41
c. 765 s. Türk Ceza Kanunu m.578 
42
d. Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu 
43
F. Anglo–Sakson Hukuku 
44
1. İtham Sistemi 
44
2. Masumiyet Karinesi ve Makul Kuşkudan Uzak İspat Standardının Tarihçesi 
47
II. KARŞILAŞTIRMALI HUKUK 
53
A. Anglo–Amerikan Sisteminde İlkenin Yeri 
53
1. İspat Yükü 
53
a. Genel Olarak 
53
b. İspat Yükünün Yer Değiştirmesi (Aksini İspat) 
57
2. İspat Dereceleri 
58
a. Genel Olarak 
58
b. Makul Şüphe (Ing. Reasonable Suspicion) ve Muhtemel Sebep (Ing.Probable Cause) 
59
c. Çoğunluğa Dayanan İspat (Ing.Preponderance of Evidence) 
60
d. Açık ve İkna Edici Delille İspat (Ing. Clear and Convincing Evidence) 
61
e. Makul Kuşkudan Uzak İspat (Ing. Proof Beyond a Reasonable Doubt) 
62
3. Sistemin Kıta Avrupası’nda Geçerli Olan Sistem ile Karşılaştırması 
66
B. Almanya 
69
1. Genel Olarak Alman Sisteminde İlkenin Yeri 
69
2. Alternatif Tipiklik (=Wahlfeststellung) 
70
a. Genel Olarak 
70
b. Koşulları 
72
c. Çeşitleri 
74
aa. Aynı Neviden Alternatifler Arasında (Gerçek Olmayan) 
74
bb. Farklı Neviden Alternatifler Arasında (Gerçek) 
84
d. Kuşkudan Sanık Yararlanır İlkesi ile İlişkisi ve Anayasaya Uygunluk Sorunu 
86
e. Değerlendirme 
91
C. Fransa 
93
İKİNCİ BÖLÜM
KUŞKUDAN SANIK YARARLANIR İLKESİNİN ANLAMI, DAYANAKLARI, UYGULAMA ALANI VE KOŞULLARI
I. İLKENİN ANLAMI VE HUKUKİ NİTELİĞİ 
97
A. Ön Sorun: Kurumun Temel Bir Hukuk İlkesi Olup Olmadığı Sorunu 
97
B. Alman Öğretisi ve Yargı Kararlarında İleri Sürülen Görüşler 
100
1. Genel Olarak 
100
2. Alman İmparatorluk Mahkemesi – İspat Kuralı Teorisi 
102
3. Gerald – Yorum Kuralı Görüşü 
104
4. Moser – İspat Yükü Teorisi 
104
5. Thöne – Belirsizliği (non–liquet) Aşma Aracı 
108
6. Sarstedt – Suça Ait Kanuni Tanımlamadan Hareket Eden Yaklaşım 
109
7. Sax – İlkenin Sınırlandırılması Eğilimi 
110
8. Frisch – Hukuk Uygulama Kuralı 
112
9. Montenbruck – Norm–Teorik Yaklaşım 
114
10. Zopfs – Negatif Statü Değişikliği Yaklaşımı 
117
11. Baskın Görüş – Hüküm Verme Kuralı 
119
C. Türk Öğretisi ve Yargı Kararlarında İleri Sürülen Görüşler 
120
1. Öğretinin İlkenin Hukuki Niteliğine Dair Yaklaşımı 
120
2. Yargıtay’ın İlkenin Esasına Yaklaşımı 
123
D. Benzer Kavramlardan Farkı 
124
1. “in dubio pro libertate” 
124
2. “in dubio mitius” 
125
3. “in dubio contra reum” 
126
E. Değerlendirme 
128
1. İlkenin Hukuki Niteliği ve Anlamı 
128
2. Sanığın Lehine Olan “pro reo” Nedir? 
134
II. İLKENİN GEÇERLİLİĞİNE DAİR DAYANAKLAR 
137
A. Genel Olarak 
137
B. Hukuk Devleti ve Adaletin Gerekleri 
138
C. Örf ve Adet Hukuku 
141
D. Masumiyet (Suçsuzluk) Karinesi 
143
1. Anlamı 
143
2. Kapsamı ve Uygulama Alanı 
146
3. Koruma Tedbirleri Uygulamasında Karinenin İşlevi 
150
4. Susma Hakkı ve Masumiyet Karinesi 
153
5. Lekelenmeme Hakkı ve Medya Özgürlüğü 
157
6. Kuşkudan Sanık Yararlanır İlkesi ile İlişkisi 
159
E. Delil Serbestisi ve Hakimin Subjektif Kanaati 
161
F. Maddi Gerçeği Araştırma Yükümlülüğü – Kendiliğinden Araştırma İlkesi 
163
G. Kanunilik Prensibi 
166
H. Kusur Prensibi 
167
İ. Değerlendirme 
168
III. İLKENİN UYGULANABİLME KOŞULLARI 
170
A. Önkoşul: Delillerin Toplanma, Tartışılma ve Değerlendirme Aşamalarının Tamamlanması 
170
B. Kuşkunun Varlığı, Ortadan Kaldırılamamış Olması 
173
1. Kuşku ile Şüphenin Terminolojik Ayrımı 
173
2. Kuşkunun Esasa İlişkin Vakayla İlgili Olması 
178
a. Hukuki Kuşkunun Dışlanması 
178
b. İlgili Vakanın Türü 
180
3. Belirsizlik ve Kuşkunun Ortadan Kaldırılamamış Olması 
186
C. Negatif Statü Değişikliği İhtimali 
189
IV. NORMATİF ETKİ ALANI 
192
A. Genel Olarak 
192
B. Maddi – Şekli Ceza Hukuku Ayrımının İlkenin Uygulama Alanına Etkisi 
193
C. Maddi Ceza Hukuku Kurumlarında Uygulanabilirliği 
196
1. Tipikliğin Belirlenmesinde Kuşku 
196
a. Genel Olarak 
196
b. Suçun Objektif Unsurlarında Kuşku 
198
aa. Failin Kimliğini Tespitte Kuşku 
198
bb. Hareket ve Neticeye İlişkin Kuşku 
200
cc. Nedensellik Bağlantısı ve Objektif İsnadiyette Kuşku 
203
dd. Suçun Basit Hali ve Nitelik Hali Ayrımında Kuşku 
206
c. Suçun Subjektif Unsurlarında Kuşku 
208
aa. Kastın Bilme Unsuruna İlişkin 
208
bb. Amaç Unsuruna İlişkin 
211
cc. Öldürme ve Yaralama Kastı Ayrımında 
213
dd. Bilinçli Taksir ve Olası Kasta İlişkin 
215
2. Hukuka Uygunluk Sebeplerinin Gerçekleşmesinde Kuşku 
216
3. Kusurlulukta Kuşku 
217
4. Suçun Özel Görünüş Şekillerinde Kuşku 
220
a. Suça Teşebbüs ve Gönüllü Vazgeçme 
220
b. Suça İştirak 
222
c. Suçların İçtimaı 
227
5. Cezanın Belirlenmesi ve Bireyselleştirilmesinde Kuşku 
229
6. Dava veya Cezanın Düşme Nedenleri Uygulamasında Kuşku 
231
D. Ceza Muhakemesi Hukuku Kurumlarında İlkenin Uygulanabilirliği 
233
1. Soruşturma Evresinde İlkenin Uygulanabilirliği 
233
2. Yargılama Koşullarına İlişkin Değerlendirmede Uygulanabilirliği 
236
a. Yargılama Koşullarında Uygulanabileceği Görüşü 
237
b. Yargılama Koşullarında Uygulanamayacağı Görüşü 
238
c. Yargılama Koşulları Bazında Değerlendirme 
239
d. Değerlendirme 
241
3. Tahmine Dayalı Kararlar ve Kuşkudan Sanık Yararlanır İlkesi 
244
4. Yargılamaya İlişkin Yasak Yöntemlerde Uygulanabilirliği 
245
5. İlkenin Uygulanmasının Diğer Yargılamalara Etkisi 
246
6. Görevli Mahkemenin Belirlenmesi Aşamasında Uygulanabilirliği 
251
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İSPAT VE HAKİMİN İKNA OLMASI
I. İSPAT VE KUŞKUDAN SANIK YARARLANIR İLKESİ 
253
A. İspat ve Delil Kavramları 
253
B. Delil Serbestisi Sistemi 
256
C. İspatın Konusu Olarak Vaka 
261
1. Vaka Çeşitleri 
261
2. Emareye Dayalı İspat 
264
a. Delil Kavramı ile Karşılaştırılması 
264
b. Çeşitleri 
267
aa. Sanığın Aleyhine Olan (Suçlayıcı) Belirti 
267
bb. Sanığın Lehine Olan Belirti ve Özellikle Alibi Savunması 
270
cc. Sanığın Suçu İşlemiş Olması İçin Aranan Mantıklı Neden 
273
c. Emareye Dayalı İspatın Kuşkudan Sanık Yararlanır İlkesiyle Bağlantısı 
275
D. İspat Yükü 
279
1. Genel Olarak 
279
2. Sanığın Lehine Olan Hususlarda İspat Yükü 
285
3. Hakaret Suçunda İsnadın İspatı 
289
E. İspata Etkisi Tartışmalı Hususlar 
290
1. Delil Değeri Kavramı 
290
2. İhbarın İspata Etkisi 
292
3. Teşhisin İspata Etkisi 
293
4. Tanık Beyanının Delil Değeri 
295
5. Mağdur Beyanının Delil Değeri 
303
6. Dijital Delillerin Delil Değeri 
306
a. Dijital Kayıt ve Veriler 
306
b. İletişimin Denetlenmesi Tedbiri Neticesinde Elde Edilen Kayıtlar 
308
aa. Kayıtların Hukuki Dayanağı Sorunu 
308
bb. Tespitlerin Delil Değeri 
309
c. Görüntü Kaydeden Cihazlardan Elde Edilen Kayıtlar 
312
aa. Hakim Tarafından Görüntülerin İncelenmesi 
312
bb. Kayıtların Hukuki Dayanağı Sorunu 
313
cc. Görüntülerin Delil Değeri 
315
d. Dijital Delillerin Kişiselleştirilmesi Sorunu 
320
7. İkrarın Delil Değeri 
321
8. Bilirkişi Raporlarının Yargılamaya Etkisi 
323
9. Kanuni Karineler 
326
II. HAKİMİN İKNA OLMASI VE KANAAT GETİRMESİ 
329
A. Kanaatin Oluşumunda Etkili Olan Faktörler 
329
1. Psikolojik Faktörler 
329
2. Önyargılar 
331
3. Değer Yargıları 
332
4. Mantık Kuralları 
334
5. Hayatın Olağan Akışı Kriteri 
336
a. Genel Olarak Tecrübe Kuralları 
336
b. Yargıtay’ın Konuya Yaklaşımı ve “Her Türlü Şüpheden Uzak, Kesin ve Yeterli Delil Kriteri” 
337
c. Alman Federal Mahkemesi’nin Konuya Yaklaşımı ve Özellikle “Weimar Olayı” 
342
6. Gerekçe Gösterme Zorunluluğunun Hakimin Kanaatine Etkisi 
344
B. Kanaatle Gerçekliğin Bir Arada Bulunabilirliği 
345
1. Maddi – Şekli Gerçek Ayrımının Yerindeliği 
345
2. Ceza Muhakemesinin Amacı Olarak Gerçek(lik) 
348
3. Olasılık Dereceleri Teorisi 
352
4. İspatin Nispiliği 
355
5. Hakimin Subjektif Kanaati ile Serbestçe İkna Olması 
357
a. Hakimin Kanaatinin Objektif ve Subjektif Yönleri 
357
b. Hakimin Vicdani Kanaati 
359
6. Toplu Mahkemelerde Karşı Oyun Anlamı 
365
III. KANUN YOLU AŞAMASINDA İLKENİN İŞLEVİ 
367
A. Temyiz Aşamasında 
367
B. İstinaf Aşamasında 
372
Sonuç 
375
Kaynakça 
381
Kavramlar Dizini 
407