Hile Ekonomisi, Piyasalarda Yatırımcı Psikolojisi ve Finansal Skandallar Zihinsel Tuzaklar – Örneklerle Yatırımcı Psikolojisi Tarihe Mal Olmuş Skandallar Doç. Dr. Utku Altunöz, Hasip Altunöz  - Kitap

Hile Ekonomisi, Piyasalarda Yatırımcı Psikolojisi ve Finansal Skandallar

Zihinsel Tuzaklar – Örneklerle Yatırımcı Psikolojisi Tarihe Mal Olmuş Skandallar

3. Baskı, 
Ocak 2022
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
13x19
Sayfa:
248
Barkod:
9789750273599
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
210,00
Stoktan hemen gönderilir.
Kitabın Açıklaması
Gördüğü ilgi üzerine kısa sürede 3. baskısını yapan kitabın bu baskısında güncel finansal skandallara da (Thodex, Vebstcosn,Wsrecard ve Archegıs Capital) yer verilmiş ayrıca Kripto Para hileleri de çalışmadaki yerini almıştır.
Kitap; Hile Ekonomisi, Piyasalarda Yatırımcı Psikolojisi ve Finansal Skandallar gibi birbiriyle bağlantılı üç konudan herhangi birini araştıran bir araştırmacının bir kitaptan neler bekleyeceği göz önünde bulundurularak hazırlanmıştır.
Kitabın ilk bölümünde hile ekonomisi ile ilgili temel kavramlar ve hile modelleri ayrıntılı bir şekilde örnekler eşliğinde ele alınmıştır.
Kitabın ikinci bölümünde insana hile yaptıran da dolandırıcıların eline kolayca düşürende "o an içinde bulundukları psikolojileridir" tezinden hareketle piyasa-larda yatırımcı psikolojisi davranışsal ekonomi ve finans teorileri altında irdelenmiştir. Neden dolandırıcılığa maruz kalmaktayız? Risk algısı nedir? Hangi faktörler risk algımız üzerinde etkilidir? gibi sorulara cevap aranmıştır.
Kitabın üçüncü bölümünde öncelikle iknânın psikolojik kökenleri ele alınmış akabinde insanların nasıl kolaylıkla ikna edildikleri, ikna ilkeleri ve teknikleri ile analiz edilmiştir. Aynı bölümde dolandırıcıların en çok kullandıkları dolandırıcılık teknikleri de okurlarımızla ayrıntılı olarak paylaşılmıştır.
Dördüncü ve son bölümde ise Türkiye'de ve Dünya'da gerçekleşen ve hukuk tarafından yaptırımla sonuçlanan finansal skandallar analiz edilmiştir.
Eser banka ve finans sektöründe çalışanlar, üst düzey yöneticiler ve firma sahipleri ile ekonomi ve finans öğrencilerine yönelik hazırlandıysa da ekonomi ve finans bilimine ilgi duyan ve bu konuda kendini geliştirmek isteyenlere de hitap etmektedir. Ekonomi altyapısı gerektirmeyen, takibi kolay ve eğlenceli olan bu kitabın ilgili konular hakkında kaynak arayanlara rehber olması amaçlanmaktadır.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Hile Modelleri
.
Hile Ekonomisi ile İlgili Temel Kavramlar
.
Ayı ve Boğa Piyasalarında Yatırımcı Psikolojisi
.
Keriz Silkeleme, Spekülasyon ve Manüpilasyon
.
Yatırımcı Teorileri
.
Finans Piyasalarında Yatırımcı Profilleri
.
Risk Algısı Bakımından Yatırımcı Tipleri
.
Yatırımcıların Risk Algısına Etki eden Faktörler
.
Yatırımcıların Karar Almada Karşılaştıkları Zihinsel Tuzaklar
.
Ponzi Oyununda Yatırımcı Psikolojisi
.
Dolandırılanların Ortak Özellikleri
.
İknanın Psikolojik Kökenleri
.
Nasıl İnanmadığımız Şeylere İkna Oluyoruz
.
Yatırım Hileleri
.
Sık Kullanılan Dolandırıcılıklar (Fraud– Sahtecilik) ve Baş Etme Yöntemleri
.
Banka Dolandırıcılıkları
.
Muhasebe (Mali Tablo) Hileleri
.
Karaborsa (Kara Piyasa, Black Market)
.
Finansal Skandallar
Kitabın İçindekileri
3. Baskıya Önsöz 
5
2. Baskıya Önsöz 
7
Önsöz 
9
Giriş 
21
Bölüm 1
HİLE, HİLE EKONOMİSİNDE
TEMEL KAVRAMLAR VE
FİNANSAL PİYASALARA YANSIMALARI
1.1. Hile Kavramı ve Hile Yapanların Karakteristik Özellikleri 
29
1.2. Hile Modelleri 
31
1.2.1. Hile (Suistimal) Üçgeni 
32
1.2.2. Hile Ölçeği (Suistimal Cetveli) ve Hile Küpü Modeli 
35
1.2.3. Suiistimal (Dolandırıcılık /Hile) Elması (Fraud Diamond) 
36
1.2.4. Hile Karesi ve Örgütsel Hile Üçgeni 
38
1.2.5. ABC Modeli (2008) ve Hile Beşgeni (2009) 
38
1.2.6. Hile Karesi (2010) ve M–I–C–E (2012) 
39
1.3. Hile Ekonomisi ile İlgili Temel Kavramlar 
40
1.3.1. Ponzi Hilesi (Ponzi Şeması, Ponzi Piramidi) 
40
1.3.2. Spekülasyon ve Spekülatör 
44
1.3.3. Manüpilasyon ve Manipülatör 
45
1.3.4. Insider Trading (İçeriden Öğrenilenlerin Ticareti) 
46
1.3.5. Kaldıraç ve Kaldıraçlı İşlem 
48
1.3.7. Batmayacak Kadar Büyük (Too Big to Fail) 
50
1.3.8. Bilgi İfşası (Whistleblowing) 
54
1.3.9. Yatırımcı Risk Toleransı (Risk Profili) 
54
1.3.10. Panik Hareketler 
55
1.3.11. Ekonomik Balonlar (Spekülatif Balon, Piyasa Balonu, Fiyat Balonu) 
56
1.3.12. Keriz Silkeleme 
56
1.3.13. Ayı ve Boğa Piyasalar 
58
1.3.14. Toplamları Sıfır Olan Oyunlar (Zero–Sum Games) 
60
1.3.15. Hedge (Riskten Korunma) 
62
1.3.16. Mail Order İşlemler 
63
1.3.17. Limon Piyasaları, Asimetrik Bilgi, Ters Seçim ve Ahlaki Risk 
63
1.3.18. Sinyal Verme Sorunu (Signaling) ve Ekranlama (Ayırt Etme, Screening) 
65
1.3.19. Asil–Vekil Sorunu (Principal Agent) ve Yolsuzluk Ekonomisinin Tahlili 
68
1.3.20. Yolsuzluk 
68
1.3.21. Uluslararası Şeffaflık Örgütü (Transparency International) 
69
1.3.22. Deregülasyon 
70
1.3.23. Chapter 7 ve Chapter 11 
70
Bölüm 2
FİNANSAL PİYASALARDA
YATIRIMCI PSİKOLOJİSİ
2.1. Yatırımcı Teorileri 
73
2.1.1. Yatırımcı Duyarlılığı Teorisi 
73
2.1.2. Zihinsel Muhasebe Teorisi 
75
2.1.3. Sürü Davranışı Teorisi (Herding Behaviour, Bandwagon Effect) 
76
2.2. Finans Piyasalarında Yatırımcı Profilleri 
81
2.2.1. Yeterli Sermayeye Sahip Olmayan Yatırımcı 
81
2.2.2. Devamlı Karar Değiştiren (Karasız) Yatırımcı 
82
2.2.3. Aracı Kurum Seçiminde Yanlışa Düşen Yatırımcı 
82
2.2.4. Duygularına Yenik Düşen Yatırımcı 
83
2.2.5. Kulaktan Dolma Bilgilerle Göre Pozisyon Alan Yatırımcı 
83
2.2.6. Rasyonel (Akılcı) Yatırımcı 
83
2.2.7. Ön Sezileri ile Hareket Eden Yatırımcı 
84
2.3. Risk Algısı Bakımından Yatırımcı Tipleri 
84
2.4. Yatırımcıların Risk Algısına Etki eden Faktörler 
85
2.4.1. Kişilik Özellikleri 
86
2.4.2. Psikolojik Faktörler 
86
2.4.2.1. Hevristikler 
86
2.4.2.2. Bilişsel Önyargılar (Cognitive Bias) 
88
2.4.2.3. Duygusal Faktörler 
92
2.4.3. Demografik (Nüfusla İlgili) ve Sosyoekonomik Faktörler 
92
2.4.3.1. Finansal Risk Algısı ile Yatırımcının Yaşı Arasındaki İlişki 
93
2.4.3.2. Finansal Risk Algısı ile Cinsiyet Arasındaki İlişki 
94
2.4.3.3. Finansal Risk Algısı ile Yatırımcının Geliri Arasındaki İlişki 
95
2.4.3.4. Finansal Risk Algısı ile Finansal Bilgi Düzeyi /Finansal Okur–Yazarlık Arasındaki İlişki 
95
2.4.3.5. Finansal Risk Algısı ile Medeni Durum Arasındaki İlişki 
96
2.5. Yatırımcıların Karar Almada Karşılaştıkları Zihinsel Tuzaklar 
97
2.5.1. Demirleme Tuzağı (Çıpa, Çapa, Anchoring) 
98
2.5.2. Statüko (Sahiplenme) Tuzağı 
99
2.5.3. Batık Maliyet (Sunk Cost) Tuzağı 
101
2.5.4. Çerçeveleme Tuzağı 
102
2.5.5. Kendini Doğrulama (Confirming–Evidence) Tuzağı 
103
2.5.6. Tahmin ve Öngörü Tuzakları 
104
2.6. Ponzi Oyununda Yatırımcı Psikolojisi 
105
Bölüm 3
DOLANDIRICILAR KARŞISINDA
NASIL İKNA OLUYORUZ?
İKNANIN PSİKOLOJİK KÖKENLERİ VE
EN SIK BAŞVURULAN DOLANDIRICILIK YÖNTEMLERİ
3.1. Dolandırılanların Ortak Özellikleri 
108
3.2. İknanın Psikolojik Kökenleri 
112
3.3. Yatırım Hileleri 
126
3.4. Sık Kullanılan Dolandırıcılıklar (Fraud/ Sahtecilik) ve Baş Etme Yöntemleri 
128
3.4.1. Fiziki Ortamda Yapılan Sahtecilikler (Card Present Fraud) 
128
3.4.2. Sanal Ortamda Yapılan Sahtecilikler (Card Not Present Fraud) 
129
3.4.3. İkna ve Mesaj Yolu ile Yapılan Dolandırıcılıklar 
130
3.4.4. Oltalama (Phishing) Saldırısı 
131
3.4.5. Banka ATM Cihazlarına Kopyalama Düzeneği Yerleştirilmesi 
133
3.4.6. Nijeryalı Prens Dolandırıcılığı 
134
3.4.7. Borsa Dolandırıcılıkları 
135
3.4.8. Sosyal Medyada 'Sponsorlu–Reklamlı Dolandırıcılığı 
135
3.5. Banka Dolandırıcılıkları 
137
3.5.1. Kredi Hileleri (Loan Frauds) 
137
3.5.2. Hesap Hileleri (Account Frauds) 
138
3.5.3. Plastik Kart Hileleri (Plastic Card Frauds, Card) 
138
3.5.4. Çek Hileleri (Cheque Frauds) 
141
3.5.5. Akreditif Hileleri (Letter of Credit Frauds) 
142
3.5.6. Bilgisayar ve Elektronik Bankacılık Hileleri (Computer and
e–Banking Frauds) 
143
3.5.7. Kara Para Aklama (Money Laundering) 
145
3.5.8. Yağmalama (Looting) ve Risk Öteleme (Risk Shifting) 
147
3.6. Muhasebe (Mali Tablo) Hileleri 
147
3.6.1. Maddi Duran Varlık ve Stoklar Hesabında Yapılan Hileler 
147
3.6.2. Kasa ve Banka Hesabında Yapılan Hileler 
149
3.6.3. Verilen Çekler Hesabı ve Ticari Alacaklar Hesabında Yapılan Hileler 
150
3.7. Kripto Para Dolandırıcılığı 
152
3.8. Karaborsa (Kara Piyasa, Black Market) 
156
Bölüm 4
FİNANSAL SKANDALLAR
Archegos Capital Skandalı (2021) 
160
Wirecard Skandalı (2020–2021) 
161
Thodex Skandalı (2021) 
163
Vebitcoin Skandalı (2021) 
165
Ponzi Arzu ile 20 Milyon TL Dolandırıcılık (2020) 
165
Barclays Skandalı (2020) 
166
Kamyon Nakliye Devi Celadon’un Muhasebe Skandalı ve Chapter 11 İflası (2019) 
167
D. K. Shivakumar ve Kara Para Aklama (2019) 
169
Amit Bhardwaj ve Bitcoin Dolandırıcılığı (2019) 
169
Haiti’de PetroCaribe Skandalı (2019) 
170
CryptoRobo Kripto Para Dolandırıcılığı (2019) 
171
Malezya’nın Kalkınma Fonu (1MBD) Skandalı (2019) 
172
Türkiye’ye Ponzinin Dönüşü: Çiftlikbank (2018) 
174
Kan ve Dolandırıcılık: Theranos Inc Skandalı (2018) 
176
Avrupa’nın En Büyük Kara Para Aklama Vakası: Danske Bank (2018) 
179
ABD’nin Banka Devi Wells Fargo’nun Hesap Skandalı (2018) 
180
Hindistan’ın En Büyük Banka Dolandırıcılığı: Pencap (Punjab) Ulusal Bankası (2018) 
182
İngiliz İnşaat Devi Carillion’un Batışı (2018) 
183
FİFA’dan UEFA’ya Uzanan Futbol Skandalı (2015) 
185
Volkswagen Dizel Emisyon Skandalı (2015) 
186
Teknoloji Devi Toshiba’nın Muhasebe Hilesi (2015) 
188
ABD’li İlaç Firması Valeant’ın Stok Manüpilasyonu (2015) 
189
İngiltere’nin En Büyük Marketler Zinciri Tesco Skandalı (2014) 
190
Libor Faiz Oranı ve Libor Skandalı (2012) 
191
Beazer Homes Muhasebe Manipülasyonu (2011) 
193
Japonya’nın Enronu: Olympus (2011) 
193
Hindistan’ın Enronu: Satyam (2009) 
195
Dünya Finans Tarihinin En Büyük İflası: Lehman Brothers (2008) 
196
Madoff’un Ponzi Oyunu (2008) 
198
American International Group ve Zarar Karşılığının Yükseltilmesi (2005) 
200
Kanebo Skandalı (2006) 
200
Parmalat Skandalı (2003) 
201
Worldcom Skandalı (2002) 
202
Xerox Skandalı (2002) 
203
Imclone System İçeriden Bilgi Ticareti (2002) 
204
Galleon Group İçerden Bilgi Ticareti (2001) 
205
Enron Skandalı (2001) 
206
Global Crossing (2001) 
208
Royal Ahold Skandalı (2003) 
209
Dot–Com İnternet Balonu (2001) 
210
Carme Skandalı (1995) 
212
Baring Bank Skandalı (1995) 
212
İmar Bankası Skandalı (1994) 
214
Hileli İflas Hikayesi: Egebank (1994) 
216
Teapot Dome Skandalı (1921) 
217
Tarihteki En Büyük Ekonomik Çöküşlerden Biri: Mississippi Balonu 1920 (The Mississippi Bubble) 
218
Ekonomi Dünyasındaki İlk Spekülatif Balon: Lale Balonu (Lale Çılgınlığı, Lale Spekülasyonu) 1636 
219
Sonuç 
223
Kaynaklar 
227
Kavramlar Dizini 
245