Çevre Hukuku

Sağlıklı bir çevrede yaşama hakkı 1982 Anayasasının 56. maddesinde anayasal bir hak olarak düzenlenmiştir. Sınır tanımayan çevre olgusu, bütün insanlığın ortak yaşam alanıdır. Bu nedenle çevrenin korunması, günümüzde bütün toplumların en önemli sorunlarından birini oluşturmaktadır. Çevresel Etki Değerlendirme ÇED Yönetmeliği nin 4. maddesindeki tanımıyla çevre, canlıların yaşamları boyunca ilişkilerini sürdürdükleri ve karşılıklı olarak etkileşim içinde bulundukları fiziki, biyolojik, sosyal, ekonomik ve kültürel ortamı ifade etmektedir. Sağlıklı bir çevrede yaşama hakkının hukuksal anlamda iki temel dayanağı bulunmaktadır.

Bunlardan birincisi, ulusal hukukun çevreyi koruyan kurallar içermesi, ikincisi ise, bu kuralların kamu birimlerince çiğnenmesi durumunda hukukun üstünlüğünü sağlama açısından etkili yargı yollarının açık tutulmasıdır. Sağlıklı bir çevrede yaşama hakkının güncel yaşamda etkili olabilmesi için bireylerin çevresel sorunlarla ilgili olarak bilgi ve verilere ulaşabilme, alınan kararlara katılma ve yargıya erişebilme olanaklarına sahip olmaları gerekir. Yürürlükte olan çevre mevzuatımız ile Belediye Kanunu ve Büyükşehir Belediye Kanunu çevrenin korunması konusunda belediyelere önemli görev ve yetkiler vermektedir. Yerinden yönetim anlayışı, planlama ve çevre yönetimi konusunda karar alma yetki ve sorumluluğunun yerel yönetimlere devredilmesini gerektirmektedir. Belediyelere çevre ceza hukuku mevzuatımızda birer yerel yönetim birimi olarak yasaların verdiği yetki çevresinde idari para cezası verebilme yetkisi verilmiştir.

Cezai ve Hukuki Sorumluluk Boyutlarıyla Çevre Hukuku adını verdiğimiz bu kitabımızda, I. Kısımda Çevre Hukukuna İlişkin Temel Bilgiler, Çevre Sorunları ve Belediyeler, II. Kısımda Çevrenin Ceza Hukuku Vasıtalarıyla Korunması, Belediyelerin 1608 sayılı kanun ve diğer özel yasalara göre idari para cezası verme yetkileri, Kabahatler Kanunu, Çevre Kanunu, Kıyı Kanunu, İmar Kanunu ve diğer bazı özel yasaların çevreyi korumaya yönelik ceza hükümleri ile TCK nda düzenlenen Çevreye Karşı Suçlar yer almaktadır. Çevreye Zarar Veren Fiillerden Dolayı Hukuki Sorumluluk başlıklı III. Kısımda ise, Kirletenin Çevre Kanununa, Özel Hukuka Göre Sorumluluğu, İdarenin Çevresel Zararlardan Dolayı Kamu Hukukuna Göre Sorumluluğu, Deniz Çevresinin Kirletilmesinden Doğan Zararların Tazmini ve Kıyı Kanununa Göre Hukuki Sorumluluk konularına yer verilmiştir.

Kitabın IV. Kısmında Çevre Hukuku ile ilgili mevzuat yer almaktadır. Kitapta yapılan açıklamalarda, uygulamaya yansıyan yönleriyle bilimsel görüşlerden de yararlanılarak mümkün olduğunca geniş bir perspektif ve farklı boyutlarıyla belirli bir sistematik izlenmiş, hukuki ve cezai sorunların çözümüne ilişkin Yargıtay ve Danıştay ın pek çoğu yayınlanmamış kararları okuyucunun yararlanmasına sunulmuştur. Böylece, yerel kamu hizmetlerini yürütme yetki ve sorumluluğuna sahip yerinden yönetim kuruluşları olan belediyelerimize çevre ceza hukuku ve hukuki sorumluluk boyutlarıyla Çevre Hukuku mevzuatının yorumlanmasında ve uygulamasında, içerdiği konular itibariyle ilgililere araştırma ve inceleme çalışmalarında bir kaynak oluşturulması amaçlanmıştır.

Kitabın, başta belediyelerimiz olmak üzere konuya ilgi duyan tüm okurlara ve hukuk çevremize yenilen çevre hukuku ve belediye mevzuatı uygulaması açısından yararlı olacaktır.