Avrupa Birliği ve Türkiye (Mali Yardım, Vergilendirme) Prof. Dr. Nurettin Bilici  - Kitap

Avrupa Birliği ve Türkiye (Mali Yardım, Vergilendirme)

6. Baskı, 
Nisan 2013
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
205
Barkod:
9789750223518
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Kitabın Fiyatı:
115,00
İndirimli (%91):
9,90
Stoktan hemen gönderilir.
Diğer Baskılar
9. baskı Yeni Baskı
Ekim 2023
115,00
115,00 (%0)
Kitabın Açıklaması
Türkiye Avrupa Birliği ilişkilerinde iki sorunlu alan: Mali Yardımlar, Vergilendirme. Birincisi 33 ikincisi 16 No.lu müzakere başlığı. Birincisi açılmadığı için sorunlu, ikincisi açıldığı için sorunlu.
AB tarafı, Mali Yardımlar başlığının tam üyelikle alakalı olduğunu, dolayısıyla Türkiye tam üye olunca (olursa) açılacağını söylüyor. Mali yardım mekanizmalarının içinde olmayan Türkiye'ye de olması gerekeni değil gönlünden kopanı veriyor. Gönlünden kopan miktar henüz yıllık 1 milyar avroyu bile bulmadı. Bu yardımlar gümrük birliği içindeki zayıf ekonomili ülkelerin zararlarını hafifletmek amacıyla yapılıyor. AB tarafı kendi kriterlerini doğru uygulaması durumunda, Türkiye'ye yapması gereken yardımın 20 milyar avronun altında olmaması gerektiğini biliyor.
Mali yardımlar başlığını açmayan AB, "Vergilendirme" başlığının açılmasında tereddüt göstermedi. Üstelik başlığı açmak için, Tütün Fonu'nun kaldırılması, rakının vergisinin yükseltilmesi gibi bazı tavizleri de kopardı. Vergilendirme yetkisinin Ankara'dan Brüksel'e taşınması anlamına gelen bu Faslın müzakereleri Türkiye'nin daha fazla taviz vermesini gerekli kılıyor.
Kitabın Konu Başlıkları
.
AB Bütçesi: Gelirler, Harcamalar, Türkiye'nin Mali Yardımlardan İstifadesi
.
Vergi Yükü, Dolaylı – Dolaysız Vergiler Dağılımı, Vergi Kaçakçılığı
.
Vergi Uyumlaştırması: KDV, ÖTV, Dolaysız Vergiler
Kitabın İçindekileri
Önsöz ve Teşekkür 
9
Tablolar Listesi 
19
Kısaltmalar 
21
Giriş 
23
Birinci Kısım AVRUPA BİRLİĞİ BÜTÇESİ VE TÜRKİYE’NİN AVRUPA BİRLİĞİ MALİ YARDIMLARINDAN İSTİFADESİ Birinci Bölüm Avrupa Birliği Bütçesi
I. BÜTÇE OLUŞTURULMASININ AMACI, MALİ PLAN ANLAYIŞI, ALANLAR-VERENLER 
25
1. Amaç 
25
2. AB Bütçesi’nin Büyüklüğü ve Tavanı 
26
3. AB Bütçesi’nin Tarihçesi 
27
4. AB Bütçesi’ne İlişkin Mevzuat 
28
5. AB Bütçesi Çok Yıllı Mali Planlara Dayanır 
28
6. Üçüncü Mali Plan (2000-2006 Dönemi Mali Planı) 
29
7. Dördüncü Mali Plan (2007-2013 Dönemi Mali Planı) 
30
8. Bütçede Alanlar, Verenler 
30
9. İngiltere’nin, “İngiltere Çeki” Ayrıcalığı 
32
II. BÜTÇELEME PROSEDÜRÜ, BÜTÇENİN GELİRLERİ 
33
1. Bütçeleme İlkeleri 
33
2. Bütçenin Hazırlanması, Yasalaşması 
34
3. Bütçe Uygulamasında Yolsuzluklar ve Parlamento-Sayıştay Denetimi 
35
4. AB Bütçesi’nin Gelirleri 
36
A. Geleneksel Öz Kaynaklar (Gümrük Vergisi, Tarım Vergileri) 
37
B. Katma Değer Vergisi Payı (Üçüncü Öz Kaynak) 
38
C. Gayri Safi Milli Gelir Payı (Dördüncü Öz kaynak) 
38
III. AB BÜTÇESİ HARCAMALARI 
41
1. Harcamalarla İlgili Bazı Ortak Özellikler 
41
2. Harcama Alanları 
41
3. Yapısal Harcamalar 
43
A. Avrupa Bölgesel Kalkınma Fonu 
43
B. Uyum Fonu 
44
C. Avrupa Sosyal Fonu 
44
D. Ödeneklerin Hedef Bölgeler Arasında Dağılımı 
45
E. Diğer Fonlar 
45
4. Tarım Harcamaları 
46
5. Diğer Harcamalar 
47
IV. ÜÇÜNCÜ ÜLKELERE YÖNELİK AVRUPA BİRLİĞİ MALİ YARDIMLARI 
49
1. AB’nin 3. Ülkelere Yönelik Mali Yardımlarının Seviyesi 
49
2. Aday Ülkelere Yönelik Bütçe Harcamaları 
49
A. 2007-2013 Dönemi Değişikliği 
49
B. Screening, Twinning, TAIEX Uygulamaları (Kurumsal Yapılanmaya Yardım) 
50
3. Afrika Karayip ve Pasifik Ülkeleri 
51
4. ENPI’den (Avrupa Komşuluk ve Ortaklık Mali Yardım Aracı) Yararlanan Ülkeler 
52
A. Akdeniz Ülkeleri 
52
B. Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) Ülkeleri 
53
C. DCI’den (Kalkınma İşbirliği Mali Yardım Aracı) Yararlanan Ülkeler 
53
V. BEŞİNCİ MALİ PLAN ÇALIŞMALARI (2014-2020) 
55
1. Beşinci Mali Plan Büyüklükleri 
55
2. Harcamalar 
55
A. İstihdam ve Büyüme İçin Rekabetçilik 
55
B. Ekonomik, Sosyal ve Bölgesel Uyum (Bütünleşme) 
56
C. Sürdürülebilir Büyüme, Ortak Tarım Politikası, Kırsal Kalkınma, Balıkçılık Alanları 
56
D. Güvenlik ve Vatandaşlık Konuları 
56
E. Küresel Avrupa 
56
F. İdari Harcamalar 
57
G. Karşılıklar (Telafi Ödenekleri) 
57
3. Gelirler 
57
4. Finansal İşlemler Vergisinin Kabulü ile İlgili Gelişmeler 
58
İkinci Bölüm TÜRKİYE’YE YAPILAN AVRUPA BİRLİĞİ MALİ YARDIMLARI
I. MALİ YARDIMLARIN AMACI, HİBELER-KREDİLER 
60
1. Mali Yardımların Amacı 
60
2. Hibeler, Krediler 
61
3. Avrupa Yatırım Bankası 
61
A. Yönetimi, Ortakları, Sermayesi 
61
B. AYB Kredi Faiz Oranları 
62
C. Kredilerin Kullanım Alanları 
62
D. Kredilere Başvuru ve Kredinin Proje Maliyetini Karşılama Oranı 
62
4. Bölgesel Yardımlar 
63
5. Mali Yardımları Kullanacak Bakanlıklar 
64
6. Mali Yardımların Kullanılacağı Alanlar: Operasyonel Programlar 
64
II. 1963-1999 DÖNEMİ MALİ YARDIMLARI 
65
1. Yunanistan’ın Üye Olduğu 1.1.1981 Tarihine Kadar Türkiye’ye Yapılan Yardımlar 
65
2. 1.1.1981’den Türkiye’ye Aday Ülke Statüsünün Verildiği Aralık 1999 Helsinki Zirvesi’ne Kadar Yapılan Yardımlar 
65
III. ADAYLIK SÜRECİ (1999 HELSİNKİ ZİRVESİ SONRASI) MALİ YARDIMLARI 
67
1. Hibe Yardımları ile İlgili Temel İlkeler 
67
2. Hibelerin Kullanım Alanları ve Tutarları 
68
3. Hibelere Başvuruda İzlenecek Yol 
69
5. Adaylık Sürecinde Mali Destek Sağlayan Diğer Bazı Programlar 
70
6. TAIEX, Twinning Uygulamaları 
71
7. Eğitim ve Gençlik Programlarına Türkiye’nin Katılımı 
72
8. Bilim ve Teknolojiyi Geliştirme Programına Türkiye’nin Katılımı (AR-GE Ortak Pazarına Katılım) 
73
9. Türkiye’nin Kullanımına Açılan Diğer Avrupa Birliği Programları 
75
IV. TÜRKİYE’YE YAPILAN YARDIMLARIN DİĞER ÜLKELERLE KARŞILAŞTIRILMASI 
76
1. 47 Yılda Türkiye’ye Sağlanan Hibe Yardımları 
76
2. İspanya ve Yunanistan’ın Sağladığı Hibe Yardımları 
76
3. 12 Yeni Üye Ülkeye Sağlanan Hibe Yardımları 
77
4. Türkiye’nin Tam Üye Olması Durumunda Bütçe ile İlişkisi 
78
A. Türkiye’nin Bütçeye Katkısı 
78
B. Türkiye’nin Bütçeden İstifadesi 
79
5. Son Değerlendirme 
80
İkinci Kısım AVRUPA BİRLİĞİ ORTAK VERGİ POLİTİKASI VE TÜRKİYE Birinci Bölüm AVRUPA BİRLİĞİ’NDE TEMEL VERGİLENDİRME İLKELERİ VE TÜRKİYE’NİN UYUMU
I. AVRUPA BİRLİĞİ UYGULAMALARI 
85
1. Gümrük Vergilerinin Kaldırılması, Ortak Gümrük Tarifesinin Kabulü 
85
2. Eş Etkili Vergilerin Kaldırılması 
86
3. Ayrımcı Vergileme ve Aşırı Vergi İadesi Yasağı 
86
4. Vergi Uyumlaştırması Yükümlülüğü 
88
A. Amaç ve Tanım 
89
B. Vergi Uyumlaştırmasını Gerekli Kılan Nedenler 
90
C. Vergi Uyumlaştırmasının Zorluğu 
90
D. Vergi Uyumlaştırmasının Hukuki Dayanakları 
91
E. Vergi Uyumlaştırması Nasıl Yapılır? 
92
5. Vergi Teşvikleri 
93
A. Ayrımcı Özellik Taşıyan Vergi Teşvikleri Yasak Kapsamındadır 
93
B. Zararlı Vergi Uygulamaları Yasak Kapsamındadır 
93
C. Seçici veya Çok Özel Olan Vergi Teşvikleri Yasak Kapsamındadır 
94
D.Vergi Uygulaması İhracatı Teşvik Etmeye Yönelikse Yasak Kapsamındadır 
94
E. Bazı Vergi Teşvikleri Yasak Kapsamı Dışındadır 
95
6. Vergi Kaçakçılığına Karşı Mücadele 
96
A. Vergi Cenneti Ülkelerin Cazibesi 
96
B. Vergi Cennetlerine Karşı OECD Bünyesinde Yürütülen Çalışmalar 
97
C. AB Bünyesinde Yürütülen Mücadele Çalışmaları 
98
II. TÜRKİYE’NİN AB TEMEL VERGİLENDİRME İLKELERİNE UYUMU 
99
1. Gümrük Vergileri ve Eş Etkili Vergilerin Kaldırılması Yükümlülüğü 
99
2. Avrupa Birliği Ortak Gümrük Tarifesi'nin Kabulü 
100
3. Ayrım Gözetici Vergileme Yasağına Uyulması ve Normalin Üstünde Vergi İadesi Yapılmaması 
100
4. Türkiye’nin Vergi Uyumlaştırması Yapma Yükümlülüğü 
101
A. Ankara Anlaşması Hükümleri 
101
B. Katma Protokol Hükümleri 
102
C. 6 Mart 1995 Tarihli Ortaklık Konseyi Kararı Hükümleri 
102
D. Türkiye'nin Vergi Uyumlaştırması Yapma Yükümlülüğü Karşısındaki Durumu 
103
5. Vergilendirme Faslında Müzakerelerin Başlaması 
103
6. Vergilendirme Faslında Açılış ve Kapanış Kriterleri 
104
7. Vergilendirme Faslının Açılması İçin Ödenen Fatura 
105
8. Vergi Teşvikleri 
105
9. Türkiye’de Vergi Kayıplarına Karşı Mücadele 
106
A. Türkiye’de Kayıt Dışılığın Boyutu 
106
B. Kayıt Dışılığın Olumsuz Sonuçları 
107
C. Kayıt Dışı Ekonominin Sınırlarının Daraltılması 
107
10. Vergi Yükü: AB ve Türkiye 
108
11. Vergi Yükünün Dolaylı-Dolaysız Vergiler Arasında Dağılımı: AB ve Türkiye 
108
A. Kavram 
108
B. Vergi Gelirlerinin Dolaysız-Dolaylı Vergiler Arasındaki Dağılımı 
110
C. Yüksek Dolaylı Vergilerin Olumlu, Olumsuz Yanları 
110
D. Türkiye’de Vergi Yükü Dağılımının AB Ortalamalarına Yaklaştırılması 
111
İkinci Bölüm AVRUPA BİRLİĞİ KATMA DEĞER VERGİSİ VE TÜRKİYE’NİN UYUMU
I. AB KATMA DEĞER VERGİSİ 
113
1. KDV’nin Tarihçesi 
113
2. AB KDV Rejiminin Yürürlüğe Girişi 
113
3. AB KDV Rejimine Şekil Veren Temel Direktifler 
114
4. Ortak Tüketim Vergisi Olarak Katma Değer Vergisinin Tercih Edilmesinin Nedenleri 
116
5. Katma Değer Vergisinin Hesaplanması, İndirimler 
117
6. Katma Değer Vergisinin Tipi 
118
7. Ortak KDV Rejimi Dışında Kalan Uygulamalar 
119
8. AB'ye Üye Ülkeler Arası Mal Hareketleri ve KDV 
120
A. Ticari Amaç Taşıyan Mal Hareketleri 
120
a. 1993 Yılına Kadar Uygulanan Rejim 
121
b. 1993 Yılından Bu Yana Uygulanmakta Olan Rejim 
121
c. Gelecekte Uygulanması Planlanan Rejim (Clearing Sistem) 
123
d. Clearing Sistemin Değerlendirilmesi 
124
B. Kişisel Tüketim Amaçlı Mal Hareketleri (Yolcu Beraberi Mallar) 
126
a. Vergi Ödenerek Yapılan Alışverişler 
126
b. Vergiden Muaf Olarak Yapılan Alışverişler 
127
9. Üye Ülkelerle Üçüncü Ülkeler Arasındaki Mal Hareketleri 
127
A. Ticari Amaç Taşıyan Mal Hareketleri 
127
B. Kişisel Tüketim Amaçlı Mal Hareketleri (Yolcu Beraberi Mallar) 
128
a. Üçüncü Ülkelerden AB'ye Yapılan Yolculuklar 
128
b. AB'den Üçüncü Ülkelere Yapılan Yolculuklar 
128
aa. Gümrüksüz Alışveriş İmkânı 
128
bb. Vergisi Ödenen Alışverişler 
128
10. Hizmet Hareketleri ve KDV (Hizmet Satışlarında KDV) 
129
11. İnternet Yoluyla Satışlar (E Ticaret) ve Vergilendirme 
130
A. AB’de Faaliyet Gösteren İşletmelerin Satışlarının Vergilendirilmesi 
132
B. AB Dışındaki İşletmelerin Durumu 
132
12. Katma Değer Vergisinde İstisnalar 
133
A. Ülke İçi Mal ve Hizmet Teslimlerinde Uygulanan İstisnalar 
134
B. İthalatta Uygulanan İstisnalar 
135
a. Geçici İthalatta KDV İstisnası 
135
b. Diğer İthalat İstisnaları 
135
C. İhracat Alanında Uygulanan İstisnalar, Benzer İşlemler ve Uluslararası Taşımacılık İstisnası 
136
D. Malların Uluslararası Dolaşımı ile İlgili Bazı Özel İstisnalar 
136
13. Katma Değer Vergisi Oranları 
136
A. Oran Farklılıklarının Sakıncaları 
136
B. Oran Uyumlaştırmasının Zorluğu 
137
C. KDV Oran Uyumlaştırması Alanında Yapılanlar 
137
a. İndirilmiş Oran 
137
b. Standart Oran 
138
14. Son Not 
139
II. TÜRK KATMA DEĞER VERGİSİNİN AB’YE UYUMU 
140
1. Türkiye'de KDV Uygulamasının Başlatılması 
140
2. Vergiye Tabi Teslim ve Hizmetler 
140
3. Varış Ülkesinde Vergilendirme ve İhracat İstisnası 
140
4. Alışlarda Ödenen KDV'nin İndirimi ve İndirilmesine İzin Verilmeyen KDV’ler 
141
5. Yatırım Malları İçin Ödenen KDV'nin İndirimi 
142
6. KDV'de "Götürü Usul" ve Ayrık Uygulamalar 
142
7. İnternet Üzerinden Satışların Vergilendirilmesi 
144
8. Sınırlarda Yapılan KDV Kontrolleri 
145
9. AB'de "Varış Ülkesinde Vergilendirme İlkesi"nden Vazgeçilmesi 
145
10. AB Ülkeleri Arasındaki Yolculuklarda KDV Rejimi 
145
11. AB Sınırları İçinde İkamet Etmeyen Kişilere Yapılacak KDV İadesi 
147
12. Türk Katma Değer Vergisinin İstisnalar Konusunda AB KDV’sine Uyumu 
147
A. Tam İstisna, Kısmi İstisna Uygulaması Sorunu 
148
B. AB’de Yer Alıp Türk Katma Değer Vergisinde Yer Almayan İstisnalar 
149
C. Avrupa Birliği Katma Değer Vergisi Uygulamasında Yer Almayıp Türkiye’de Yer Alan İstisnalar 
149
D. Banka ve Sigorta Muameleleri Üzerinden Alınan Vergiler Sorunu 
150
13. Türk Katma Değer Vergisinin Oranlar Konusunda AB KDV’sine Uyumu 
151
A. Oran Sayısı Açısından 
151
B. Oranların Seviyesi Açısından 
151
Üçüncü Bölüm AB'NİN DİĞER VERGİ DÜZENLEMELERİ VE TÜRKİYE'NİN UYUMU
I. AB ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ 
153
1. ÖTV’nin Varlık Nedeni 
153
2. Özel Tüketim Vergilerini Uyumlaştırma Gereği 
153
3. Özel Tüketim Vergileri ile İlgili Çıkarılan Direktifler 
154
4. Özel Tüketim Vergisinin Konusu 
155
5. Özel Tüketim Vergisi Oranları 
157
6. Özel Tüketim Vergisinin Tahsili 
158
7. Muafiyetler 
160
II. TÜRKİYE'DE ÖZEL TÜKETİM VERGİLERİ 
161
1. Türk Özel Tüketim Vergisi Kanunu’nun Çıkarılması 
161
2. Türk Özel Tüketim Vergisinde Konu Geniş Tutulmuştur 
161
3. Türk Özel Tüketim Vergisinde Oran Yapısı ve Seviyesi 
162
4. Türk Özel Tüketim Vergisinin İstisnalar Konusunda AB Ortak Düzenlemelerine Uyumu 
163
III. AVRUPA BİRLİĞİ’NDE DOLAYSIZ VERGİLER 
164
1. Dolaysız Vergilerin Uyumlaştırma İhtiyacı 
164
2. Uluslararası Vergi Kaçakçılığını Önleme ve Verginin Tahsilinde Yardımlaşma Direktifi (Direktif 1977/799/CEE) 
165
3. Gerçek Kişilerin Elde Ettiği Faiz ve Royalty Gelirlerinde Vergilendirme Yetkisini Sermaye Sahibinin Ülkesine Veren ve Bilgi Değişim Yükümlülüğü Getiren Direktif (Direktif 2003/48/CE) 
166
4. Çifte Vergilendirme Yasağı 
167
5. Ayrımcı Vergilendirme Yasağı 
168
6. Kurumlar Vergisi Uyumlaştırmasının Tarihçesi 
169
7. Kurumlar Vergisi Uyumlaştırması Hakkında Ruding Raporu 
170
A. Ruding Komitesi Raporunda İncelenen Üç Temel Problem 
170
B. Ruding Komitesi’nin Tavsiyeleri 
171
8. Kurumlar Vergisi Alanında Çıkarılan Direktifler 
172
A. Şirket Kuruluşları, Sermaye Artırımları... Üzerinden Alınan Damga Vergisi (Droit d'Apport) ile İlgili Direktif 
172
B. Üye Ülkeler Vergi İdareleri Arasında Yardımlaşma Direktifi 
172
C. Tahkim Anlaşması 
172
D. Farklı Üye Ülkelerde Bulunan Şirketlerin; Birleşmesi, Bölünmesi, Katılması veya Hisse Senedi Değişimi Gibi Konularla İlgili Direktif 
173
E. Farklı Üye Ülkelerdeki Yavru Şirketten Ana Şirkete Yapılan Kâr Payı Dağıtımlarında Çifte Vergilendirmeyi Önleyen Direktif 
174
F. Bağlı Şirketler Arasında Yapılan Faiz ve Royalties Ödemelerinde Vergilendirme Yetkisini Ana Şirketin Bulunduğu Ülkeye Veren Direktif 
175
9. Kurumlar Vergisi ile İlgili Direktif Tasarı-Taslakları 
175
A. Kurumlar Vergisi Matrahının Uyumlaştırılması 
175
B. Konsolide Kurumlar Vergisi Matrahı Direktif Taslağı (16.3.2011) 
177
C. Diğer Bazı Konular 
177
IV. TÜRKİYE’NİN DOLAYSIZ VERGİLERLE İLGİLİ ORTAK İLKELERE UYUMU 
178
1. Gelir Vergisi Alanında 
178
2. Kurumlar Vergisi Alanında Çıkarılan Direktiflere Türkiye’nin Uyumu 
179
Sonuç 
181
EKLER
EK 1:Okuma Parçası 
183
EK 2:Avrupa Bütünleşmesinde Önemli Tarihler 
184
Ek 3:Avrupa Bütünleşmesi ve Türkiye 
185
Ek 4:Test Soruları 
186
Test 1: Mali Yardımlar 
186
Test 2: Vergi 
189
Ek 5:Klasik Sorular ve Araştırma Konuları 
192
Kaynakça 
197
Kavram Dizini 
201
Yazarın Özgeçmişi 
207