Avrupa Birliği Düzenlemeleri ve Sınai Mülkiyet Kanunu'nda Tasarımların Hükümsüzlüğü Dr. Selin Özden Merhacı  - Kitap
Avrupa Birliği Düzenlemeleri ve Sınai Mülkiyet Kanunu'nda

Tasarımların Hükümsüzlüğü

1. Baskı, 
Ekim 2023
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
314
Barkod:
9789750288746
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
425,00
Stoktan hemen gönderilir.
Kitabın Açıklaması
SMK'nın tasarımlara sağladığı korumanın ele alınış biçiminde Avrupa Birliği metinlerinin ve özellikle Topluluk Tasarım Tüzüğü'nün dikkate alındığı açıktır. Hakkın konusu, koruma şartları ve hükümsüzlük nedenleri, Tasarım Tüzüğü ile büyük benzerlik arz etmektedir. Çalışmada, tasarımların hükümsüzlüğüne ilişkin AB düzenlemeleri ve SMK arasındaki önemli farklılıkların ortaya konulması ve SMK'nın diğer sınai mülkiyet haklarının hükümsüzlüğüne ilişkin hükümleri ile tasarımların hükümsüzlüğüne ilişkin düzenlemelerinin karşılaştırılması amaçlanmıştır. Nitekim tasarımların hükümsüzlüğünün, Tasarım Tüzüğü'nden ve diğer sınai mülkiyet haklarının hükümsüzlüğünden farklılık arz eden yönleri bulunmaktadır. Özellikle tescilsiz tasarımların hükümsüzlüğü, diğer sınai mülkiyet haklarının hükümsüzlüğünden ayrılmaktadır. Zira tescilsiz tasarımlarda hükümsüzlük, tasarımın sicilden terkini sonucunu doğurmamaktadır.
Sınai mülkiyet hukukunda hükümsüzlük; sınai mülkiyet hakkını, kanunda yer alan sebeplerle ve eğer tescilli bir haksa terkini sonucunu da doğuracak şekilde, geçmişe etkili olarak ortadan kaldıran bir geçersizlik kararıdır. SMK m. 77 tasarımın hükümsüzlük nedenlerini, m. 78 hükümsüzlük talebini ve m. 79 hükümsüzlüğün sonuçlarını düzenlemiştir.
Tasarımın hükümsüzlüğüne ilişkin sonuçların; tasarım tescilli bir tasarımsa ve somut olayda SMK m. 77/1-a'da yer alan hükümsüzlük nedenleri gerçekleşmişse, tasarım yayımına itirazın kabul edilmesi veya itirazın reddedilmesi hâlinde YİDK kararının iptali davası yoluyla da sağlanması mümkündür. Elbette ki sonuçların elde edilebilmesinin esas yolu, tasarımın hükümsüzlüğü davasıdır. Bu çalışma da hükümsüzlük nedenlerinin yanı sıra, YİDK kararının iptali ve tasarımın hükümsüzlüğü davası da incelenmiştir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Tasarım ve Hükümsüzlük Kavramları
.
Tasarımların Hükümsüzlüğü Nedenleri ve Kısmi Hükümsüzlük
.
Tasarımlarda Hükümsüzlük Talebi ve Sonuçları
Kitabın İçindekileri
Önsöz 
7
Kısaltmalar 
15
Giriş 
17
Birinci Bölüm
TASARIM VE HÜKÜMSÜZLÜK KAVRAMLARI
I. HUKUKİ VE TEKNİK BOYUTUYLA TASARIM KAVRAMI 
19
II. TASARIM KORUMASININ TARİHÇESİ VE TASARIMLARA İLİŞKİN ULUSAL VE ULUSLARARASI DÜZENLEMELER 
24
A. Tasarımlara İlişkin Uluslararası Düzenlemeler 
25
1. Edebiyat ve Sanat Eserlerinin Korunmasına Dair Bern Sözleşmesi 
25
2. Sınai Mülkiyetin Korunmasına Dair Paris Sözleşmesi 
27
3. Ticaretle Bağlantılı Fikri Mülkiyet Anlaşması (TRIPS) 
30
4. Endüstriyel Tasarımların Uluslararası Sınıflandırılmasına İlişkin Locarno Anlaşması 
32
5. Endüstriyel Tasarımların Uluslararası Tesciline İlişkin Lahey Anlaşması– Cenevre Metni 
33
6. Avrupa Birliği’nde Tasarımların Korunması 
35
a. Tasarımların Korumasına ilişkin 98/71/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi 
38
b. 6/2002 sayılı Topluluk Tasarım Tüzüğü 
39
c. 28 Kasım 2022 tarihli Tasarımların Korunmasına İlişkin Direktif ve Topluluk Tasarımları Tüzüğü Değişiklik Önerileri 
41
B. Türkiye’de Tasarımların Korunması 
43
1. 1995 Öncesi 
43
2. 554 Sayılı Endüstriyel Tasarımların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname 
44
3. 6769 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu 
46
III. TASARIM HAKKI 
48
A. Bağımsız Bir Sınai Mülkiyet Hakkı Olarak Tescilli ve Tescilsiz Tasarımlar 
48
1. Tescilli Tasarımlar 
50
2. Tescilsiz Tasarımlar 
52
B. Kümülatif Koruma 
56
IV. MEDENİ HUKUK VE SINAİ MÜLKİYET HUKUKUNDA HÜKÜMSÜZLÜK KAVRAMLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ 
63
A. Medeni Hukukta Hükümsüzlük (Geçersizlik) Kavramı 
64
1. Yokluk 
66
2. Kesin Hükümsüzlük 
67
3. İptal Edilebilirlik 
69
B. Sınai Mülkiyet Hukukunda Hakkın Sona Ermesi, Hükümsüzlük ve İptal 
70
1. Sürenin Sona Ermesi, Yenilememe ve Haktan Vazgeçme 
71
2. Hükümsüzlük 
72
3. İptal 
76
İkinci Bölüm
TASARIMLARIN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ NEDENLERİ VE
KISMİ HÜKÜMSÜZLÜK
I. TASARIM DİREKTİFİ, TASARIM TÜZÜĞÜ VE SINAİ MÜLKİYET KANUNU’NDA TASARIMLARIN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ NEDENLERİNİN DÜZENLENİŞ BİÇİMİ 
79
II. SINAİ MÜLKİYET KANUNU MADDE 77/1–A’DA DÜZENLENEN HÜKÜMSÜZLÜK NEDENLERİ 
85
A. Tasarımın Ürün ve Tasarım Tanımlarına Uygun Olmaması 
87
1. Tasarım 
87
2. Ürün 
91
a. Endüstriyel Yolla veya Elle Üretilen Nesneler 
92
b. Birleşik Ürün ve Birleşik Ürün Parçaları 
93
c. Ambalajlar 
98
d. Birden Fazla Ürünün Bir Arada Algılanan Sunumları– Setler 
99
e. Grafik Semboller ve Tipografik Karakterler 
100
3. Hükümsüzlük Nedeni Olarak Tasarım ve Ürün Tanımına Uymama 
101
B. Tasarımın Yeni Olmaması ve Ayırt Edici Niteliğe Sahip Olmaması 
105
1. Tasarımın Yeni Olmaması 
106
2. Tasarımın Ayırt Edici Niteliğe Sahip Olmaması 
111
a. Genel İzlenimde Farklılık 
114
b. Bilgilenmiş Kullanıcı 
116
c. Tasarımcının Seçenek Özgürlüğü 
120
3. Kamuya Sunma 
121
a. Kamuya Sunma 
122
b. Kamuya Sunma Sayılmayan Hâl–Tasarımın Gizlilik Şartıyla Açıklanması 
125
c. Kamuya Sunmanın Yenilik ve Ayırt Ediciliği Etkilemediği Hâller 
126
d. Değerlendirme 
128
4. Birleşik Ürün Parçaları Bakımından Yenilik ve Ayırt Edici Niteliğin Değerlendirilmesi 
132
a. Birleşik Ürün Parçası ve Parçanın Birleşik Ürünün Normal Kullanımında Görünür Olması 
133
b. Yeni ve Ayırt Edici Olma 
137
5. Hükümsüzlük Nedeni Olarak Yenilik ve Ayırt Ediciliğin Bulunmaması 
138
C. Koruma Kapsamı Dışında Kalan Hâllerin Varlığı 
141
1. Kamu Düzenine ve Genel Ahlaka Aykırı Tasarımlar 
142
a. Kamu Düzenine Aykırılık 
143
b. Genel Ahlaka Aykırılık 
145
2. Ürünün Teknik Fonksiyonunun Zorunlu Kıldığı Görünüm Özellikleri 
146
a. Genel Olarak 
147
b. Kapsam Dışı Tutulacak Görünüm Özelliklerinin Tespitine İlişkin Yaklaşımlar 
148
c. Sınai Mülkiyet Kanunu’nun Yaklaşımı 
153
3. Tasarımın Kullanıldığı veya Uygulandığı Ürünün, Başka Bir Ürüne Mekanik Olarak Monte Edilmesi veya Bağlanması için Belirli Biçim ve Boyutlarda Üretilmesi Zorunlu Ürünlerin Görünüm Özellikleri 
158
a. Belirli Biçim ve Boyutta Üretilmesi Zorunlu Ürünler 
158
b. Mekanik Olarak Monte Edilme veya Bağlama 
160
c. Modüler Sistemler 
162
4. Hükümranlık Alametleri ve Halka Mal Olmuş İşaret, Arma, Nişan ve Adlandırmaların Uygunsuz Kullanımı 
163
5. Hükümsüzlük Nedeni Olarak Koruma Kapsamı Dışında Kalan Hâllerin Varlığı 
165
D. Tasarımın Sınai Mülkiyet Kanunu m. 64/6–C Kapsamında Olması (SMK m. 3–Korumadan Yararlanamayacak Kişiler) 
167
E. Başvurunun Kötüniyetle Yapılması ve Bir Fikri Mülkiyet Hakkının Yetkisiz Kullanımını İçermesi 
169
1. Kötüniyetli Başvuru 
170
a. Kötüniyet Kavramı 
171
b. Sınai Mülkiyet Hukukunda ve Tasarımlar Özelinde Kötüniyetli Başvurular 
175
2. Tasarımın Bir Fikri Mülkiyet Hakkının Yetkisiz Kullanımını İçermesi 
178
a. Tasarımın Bir Ayırt Edici İşaretin Yetkisiz Kullanımını İçermesi 
179
b. Tasarımın Bir Eserin Yetkisiz Kullanımını İçermesi 
184
c. Tasarımın Diğer Fikri Mülkiyet Haklarının Yetkisiz Kullanımını İçermesi 
189
3. Hükümsüzlük Nedeni Olarak Başvurunun Kötüniyetle Yapılması ve Tasarımın Bir Fikri Mülkiyet Hakkının Yetkisiz Kullanımını İçermesi 
190
III. SINAİ MÜLKİYET KANUNU MADDE 77/1–B VE C’DE DÜZENLENEN HÜKÜMSÜZLÜK NEDENLERİ 
191
A. Hak Sahibinin Başka Kişi veya Kişiler Olduğunun İspat Edilmesi 
192
1. Tasarımlarda Hak Sahipliği 
194
2. Tasarım Hakkı Sahibinin Tasarımcı Olmadığı Hâller 
197
3. Tasarım Hakkı Sahibinin Tespiti ve Hükümsüzlük 
199
4. Hükümsüzlük Nedeni Olarak Hak Sahibinin Başka Kişi veya Kişiler Olduğunun İspat Edilmesi 
202
B. Sonradan Kamuya Açıklanan Aynı veya Benzer Nitelikteki Bir Tasarımın Başvuru Tarihinin Tescilli Bir Tasarımın Başvuru Tarihinden Önce Olması 
203
1. Genel Olarak 
203
2. Bir Hükümsüzlük Nedeni Olarak Sonradan Kamuya Açıklanan Aynı veya Benzer Nitelikteki Bir Tasarımın Başvuru Tarihinin Tescilli Bir Tasarımın Başvuru Tarihinden Önce Olması 
208
IV. KISMİ HÜKÜMSÜZLÜK 
209
A. Kısmi Hükümsüzlük Nedenleri 
212
B. Kısmi Hükümsüzlüğün Şartları 
215
1. Tasarımın Kalan Kısmının Koruma Şartlarını Sağlaması 
215
2. Tasarımın Kimliğini Muhafaza Etmesi 
216
C. Kısmi Hükümsüzlük Talebi ve Sonuçları 
218
Üçüncü Bölüm
TASARIMLARDA HÜKÜMSÜZLÜK TALEBİ VE SONUÇLARI
I. TASARIM TESCİLİNE İTİRAZ YOLUYLA HÜKÜMSÜZLÜĞE İLİŞKİN SONUÇLARIN ELDE EDİLMESİ 
221
A. Tasarım Tescil İşlemleri 
224
B. Tescil Yayımına İtiraz 
225
1. Tescile İtiraz Hakkı Bulunan Kişiler 
227
2. İtiraz Süresi 
228
C. TÜRKPATENT’in Resen Hükümsüzlük Kararı Vermesi 
229
D. İtirazın Reddedilmesi Hâlinde Açılacak Yeniden İnceleme ve Değerlendirme Kurulu Kararının İptali Davası 
230
1. Davanın Niteliği 
231
2. Dava Açma Süresi, Görevli ve Yetkili Mahkeme ve Davanın Tarafları 
236
3. İptal Kararının Sonuçları 
238
II. HÜKÜMSÜZLÜK DAVASI 
240
A. Hükümsüzlük Davasının Niteliği 
243
1. Sınai Mülkiyet Haklarının Hükümsüzlüğü Davasının Niteliğine İlişkin Görüşler 
245
2. Tasarımların Hükümsüzlüğü Davasının Niteliğine İlişkin Değerlendirme 
246
B. Hükümsüzlük Davalarında Görevli ve Yetkili Mahkeme 
248
C. Hükümsüzlük Davalarında Taraflar 
249
1. Hükümsüzlük Davalarında Davacı 
249
a. Genel Kural– Menfaati Olanlar 
252
b. Önceki Hak Sahibi 
258
c. Tasarım Hakkı Sahibi 
259
2. Hükümsüzlük Davalarında Davalı 
260
D. Hükümsüzlük Davasında Talepler 
263
E. Hükümsüzlük Davasında Süre 
265
F. Hükümsüzlük Davasında İspat ve Deliller 
269
III. TASARIMIN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ KARARININ SONUÇLARI 
272
A. Tescilli Tasarımın Sicilden Terkin Edilmesi 
274
B. Hükümsüzlük Kararının Herkese Karşı Hüküm Doğurması 
275
C. Hükümsüzlük Kararının Geçmişe Etkili Olması 
277
1. Genel Kural–Hükümsüzlük Kararının Geçmişe Etkili Olması 
277
2. Hükümsüzlük Kararının Geçmişe Etkili Olması Kuralının İstisnaları 
277
a. Tecavüz Nedeniyle Verilen Kesinleşmiş ve Uygulanmış Kararlar 
281
b. Hükümsüzlüğe Karar Verilmeden Önce Yapılmış ve Uygulanmış Sözleşmeler 
282
Sonuç 
289
Kaynakça 
297
Kavram Dizini 
313