Benzetim ve Modelleme Simülasyon – Model Kurma – Sistem Simülasyonu Prof. Dr. Filiz Ersöz  - Kitap

Benzetim ve Modelleme

Simülasyon – Model Kurma – Sistem Simülasyonu

3. Baskı, 
Mart 2021
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
380
Barkod:
9789750267352
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
290,00
Stoktan hemen gönderilir.
Kitabın Açıklaması
Güncellenmiş 3. baskısını yapan kitap, uzun yıllar üniversitelerde "Benzetim ve modelleme", "Sistem benzetimi" ve "Simülasyon" derslerini anlatan yazarın notlarından, ders anlatımı esnasında öğrencilerinden gelen soru ve cevaplardan, öğrenci proje örneklerinden ve mesleki tecrübelerinden oluşmaktadır. Kitap ilgili derslere uygun olarak hazırlanmıştır.
Bu kitap, üretim ve yönetim sistemlerine yönelik Arena ve ProModel yazılımları ile desteklenerek modelleme yapmak isteyen; öğrenci ve iş dünyası, akademisyen ve araştırmacılara yararlı olacak şekilde hazırlanmıştır. Okuyucular bu kitap ile sistem davranışını anlayacak, farklı girdi parametreleri ile üretim ve hizmet sistemlerinin çeşitli senaryolar altında performans tahminini hesaplayabilecektir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Benzetim (Simülasyon) ve Sistem Bileşenlerine İlişkin Kavram ve Örnekler
.
Simülasyon Modellerinin Sınıflandırılması ve Simülasyon Aşamaları
.
Benzetim Modeli Oluşturmak için Gerekli İstatistiksel Bilgiler
.
Verilerin Girdi Analizi
.
Kesikli ve Sürekli Olasılık Dağılımları
.
Rassal Sayılar ve Rassal Sayı Üretimi
.
Monte–Carlo Benzetimi
.
Simülasyon Modeli Kurma
.
Model Doğrulama ve Geçerleme
.
Kuyruk Teorisi
.
Çıktı Analizi
.
Alternatif Sistemlerin Karşılaştırılması
.
Arena ile Sistem Simülasyonu Uygulamaları
.
Promodel ile Sistem Simülasyonu Uygulamaları
Kitapla İlgili Kategoriler
Kitabın İçindekileri
Önsöz 
7
1. BÖLÜM:
BENZETİM TEMEL KAVRAMI
1.1. Sistem Analizi 
17
1.2. Simülasyon Modellerinin Sınıflandırılması 
18
1.2.1. Statik Simülasyon Modeli 
19
1.2.2. Dinamik Simülasyon Modeli 
19
1.2.3. Deterministik Simülasyon Modeli 
19
1.2.4. Stokastik Simülasyon Modeli 
19
1.2.5. Kesikli Simülasyon Modeli 
20
1.2.6. Sürekli Simülasyon Modeli 
20
1.3. Simülasyonun Avantajları ve Dezavantajları 
22
1.4. Sistem Bileşenlerine İlişkin Kavram ve Örnekler 
24
1.5. Simülasyon Çalışmasının Aşamaları 
26
1.5.1. Problemin Tanımı 
26
1.5.2. Amaçların ve Çalışma Planının Ortaya Konması 
27
1.5.3. Veri Toplama ve Girdi Analizi 
27
1.5.4. Kavramsal ve Mantıksal Modelin Kurulması 
27
1.5.5. Modelin Simülasyon Diline Çevrilmesi 
27
1.5.6. Doğrulama 
28
1.5.7. Geçerleme 
28
1.5.8. Deneysel Tasarım 
29
1.5.9. Deneyin Yapılması ve Çıktı Analizi 
29
1.5.10. Dokümantasyon ve Raporlama 
29
2. BÖLÜM:
BENZETİM MODELİ OLUŞTURMAK İÇİN GEREKLİ
İSTATİSTİKSEL BİLGİLER
2.1. Temel Kavramlar 
31
2.2. Kesikli Rassal Değişkenler 
32
2.3. Sürekli Rassal Değişkenler 
33
2.4. Birikimli Dağılım Fonksiyonu 
34
2.4.1. Kesikli ve Sürekli Rastlantı Değişkenlerin Beklenen Değeri ve Varyansı 
36
2.5. Medyan 
37
2.6. Varyans 
38
2.7. Ortak Olasılık Fonksiyonları 
44
2.7.1. Kesikli ve Sürekli Ortak Olasılık Fonksiyonu 
44
2.8. Kovaryans 
45
2.9. Korelasyon Analizi (r) 
49
2.10. Korelasyon Katsayısının Anlamlılık Testi 
52
2.11. Hipotez Testleri (Önem Kontrolü) 
55
2.11.1. Tek Örnekleme İlişkin Hipotez Testleri 
56
2.11.1.1. Anakütle Varyansı Bilindiğinde Hipotez Testi (Z Testi) 
56
2.11.1.2. Anakütle Varyansı Bilinmediğinde Hipotez Testi (t Testi) 
59
3. BÖLÜM:
GÜVEN ARALIĞI VE GÜVEN SINIRLARI
3.1. Anakütle Ortalamasının Güven Aralığı Tahmini 
61
3.2. Anakütle Varyansı σ² ’nın Bilindiği Durumda Güven Aralığı Tahmini 
61
3.3. Anakütle Varyansının (σ²) Bilinmediği Durumda Güven Aralığı Tahmini 
64
3.4. Anakütle Varyanslarının (σ²) Bilinmediği Durumda İki Anakütle Ortalaması Arasındaki Farkın Güven Aralığı 
65
4. BÖLÜM:
VERİLERİN TOPLANMASI VE GİRDİ ANALİZİ
4.1. Girdi Veri Analizi 
67
4.2. Verilerin Bağımsızlığı 
69
4.2.1. Serpme Diyagramı 
70
4.2.2. Dağılım Ailesinin Belirlenmesi 
71
4.3. Tanımlayıcı İstatistikler 
77
4.4. Uygun Dağılımın Belirlenmesi 
82
4.4.1. Uyum İyiliği Testleri 
82
4.4.1.1. Ki – Kare Uygunluk Testi 
83
4.4.1.2 Tek Örneklem için Kolmogorov–Smirnov Uyum İyiliği Testi 
84
4.5. Promodel ve Arena ile Baraj Simülasyonu Girdi Analizi için Örnek Uygulama 
88
4.5.1. Verilerin Bağımsızlığının Test Edilmesi 
89
4.5.2. Dağılım Ailesinin Belirlenmesi 
91
5. BÖLÜM:
OLASILIK DAĞILIMLARI
5.1. Standart Dağılımlar 
103
5.1.1. Kesikli Olasılık Dağılımları 
103
5.1.1.1. Bernoulli Dağılımı 
103
5.1.1.2. Kesikli Düzgün (Uniform) Dağılım 
105
5.1.1.3. Binom Dağılımı 
106
5.1.1.4. Geometrik Dağılım 
110
5.1.1.5. Negatif Binom Dağılımı 
112
5.1.1.6. Poisson Dağılımı 
114
5.1.1.7. Hipergeometrik Dağılım 
117
5.1.2. Sürekli Olasılık Dağılımları 
119
5.1.2.1. Düzgün (Uniform) Dağılım 
119
5.1.2.2. Üstel Dağılım 
121
5.1.2.3. Gamma Dağılım 
124
5.1.2.4. Weibull Dağılım 
126
5.1.2.5. Normal Dağılım 
127
5.1.2.6. Beta Dağılımı 
133
5.1.2.7. Üçgen Dağılım 
134
6. BÖLÜM:
RASSAL SAYILAR
6.1. Rastgele Sayılar ve Rastlantısallık 
139
6.2. Tablolardan Yararlanarak Rassal Sayı Üretme Yöntemleri 
140
6.3. Rassal Sayı Üreteçlerinin Özellikleri 
141
6.4. Gerçek Rastlantısal Sayı Üreteçleri 
142
6.5. Sözde Rastlantısal Sayı Üreteçleri 
143
6.6. Ters Dönüşüm Yöntemi 
144
6.7. Rassal Sayı Üretimi İçin Teknikler 
146
6.7.1. Orta Kare Yöntemi 
146
6.7.2. Doğrusal Eşlik Yöntemi 
148
6.7.3. Eklemeli Eşlik Yöntemi 
151
6.7.4. Karesel Eşlik Yöntemi 
153
6.7.5. Çarpımsal Benzerlik Yöntemi 
154
7. BÖLÜM:
MONTE–CARLO Benzetimi
7.1. Monte Carlo Benzetimi 
157
8. BÖLÜM:
SİMÜLASYON MODELİ KURMA
8.1. Model Doğrulama ve Geçerleme 
176
8.2. Model Doğrulama Teknikleri 
177
8.2.1. Kabul Edilebilir Çıktılar İçin Kontrol 
178
8.2.2. Animasyonu İzleme 
178
8.2.3. İzleme (Trace) ve Hata Ayıklama İşlemlerinin Kullanılması: 
179
8.3. Model Geçerleme Teknikleri 
181
8.3.1. Animasyon İzleme 
181
8.3.2. Gerçek Sistemle Karşılaştırma 
182
8.3.3. Dejenere ve Aşırı Durum Testi Yapma 
182
8.3.4. Yüz Geçerliliğinin Kontrolü 
182
8.3.5. Duyarlılık Analizi Uygulama 
182
9. BÖLÜM:
KUYRUK TEORİSİ
9.1. Kuyruk Sistemleri 
184
9.1.1. Sistem Kapasitesi 
186
9.2. Kuyruk Sistemlerinin Karakteristikleri 
186
9.3. Kuyruk Teorisi 
187
9.3.1. Geliş Süreci 
187
9.3.2. Hizmet Merkezi 
188
9.3.3. Servis Süreleri ve Servis Mekanizması 
189
9.3.4. Kuyruk Sistemleri için Kendall–Lee Gösterimi 
189
9.3.5. Kuyruk Sistemlerinin Uzun Dönemdeki Performans Ölçütleri 
190
9.4. Rassal Sayıların Simülasyonda Kullanımı 
195
9.4.1. Kesikli Dağılımlar İçin Rassal Sayıların Elde Edilmesi ve Simülasyonu 
196
9.4.2. Sürekli Dağılımlar için Rassal Sayıların Elde Edilmesi 
221
9.4.3. Sürekli Kuyruk Sistemlerinin Simülasyonu 
221
10. BÖLÜM:
ÇIKTI ANALİZİ
10.1. Bitişsiz Simülasyonların Çıktı Analizi 
242
10.2. Welch Metodu 
245
11. BÖLÜM:
ALTERNATİF SİSTEMLERİN KARŞILAŞTIRILMASI
11.1. Eşleştirilmiş T Testi 
251
11.2. Bağımsız Gruplar İçin T Testi 
253
12. BÖLÜM:
ARENA UYGULAMALARI
12.1. Arena Paket Programının kullanımı 
255
12.1.1. Arena Programında Modelin Oluşturulması 
255
12.1.2. Modüller 
257
12.2. Örnek Olay 1 – Üretim Sistemi Simülasyonu ve Arena Uygulaması 
261
12.3. Örnek Olay 2– Elektrik–Dağıtım Hizmet Sistem Simülasyonu ve Arena Uygulaması 
269
12.3.1. Sistemin Tanıtılması 
269
12.3.2. Problemin Belirlenmesi 
269
12.3.3. Amaçların Belirlenmesi 
269
12.3.4. Problemi Çözmek için Kullanılan Yöntem 
270
12.3.5. Sistemin Modellenmesi 
270
12.3.5.1. Mevcut Durum 
270
12.3.5.2. Verilerin Toplanması 
270
12.3.5.3. Verilerin Analiz Edilmesi 
271
12.3.5.4. Kavramsal Modelin Kurulması 
276
12.3.5.5. Mantıksal Modelin Kurulması 
276
12.3.5.6. Simülasyon Modeli 
277
12.3.5.7. Sonuçların Yorumlanması 
284
12.3.6. İyileştirilmiş Durum 
285
12.3.6.1. Verilerin Toplanması 
285
12.3.6.2. Mantıksal Model 
286
12.3.6.3. Simülasyon Modeli 
286
12.3.6.4. Model Sonuçlarının Yorumlanması 
287
12.3.7. Alternatif Modellerin Karşılaştırılması 
287
12.4. Örnek Olay 3 – Lojistik Sistem Simülasyonu ve Arena Uygulaması 
288
12.4.1. Sistemin Tanıtılması 
288
12.4.2. Problemin Belirlenmesi 
288
12.4.3. Sistem Modellemesi İçin Amaçların Belirlenmesi 
288
12.4.4. Verilerin Toplanması 
289
12.4.5. Verilerin Analiz Edilmesi 
290
12.4.6. Kavramsal Model 
294
12.4.6.1. Varlıklar (Entities) 
294
12.4.6.2. Kaynaklar (Resources) 
294
12.4.6.3. Kuyruk (Queue) 
294
12.4.6.4. Olaylar (Events) 
294
12.4.6.5. Etkinlik Ölçütü 
294
12.4.7. Mantıksal Model 
295
12.4.8. Simülasyon Modeli 
296
12.4.9. Modelin Doğrulaması 
296
12.4.10. Modelin Geçerlemesi 
297
12.4.11. Çıktı Analizi 
298
13. BÖLÜM:
PROMODEL UYGULAMALARI
13.1. Promodelde Modelin Oluşturulması 
301
13.2. Model Bilgilerinin Promodele Aktarılması 
302
13.2.1. Locations (Yer İmleri) 
303
13.2.2. Entities (Varlıklar) 
304
13.2.3. Path Networks (Akış Yolu Ağları) 
304
13.2.4. Resources (Kaynaklar) 
305
13.2.5. Processing (Proses) 
306
13.2.6. Arrivals (Gelişler) 
306
13.3. Model Çıktılarının Yorumlanması 
307
13.3.1. Locations 
307
13.3.2. Location States Multi 
308
13.3.3. Location States Single 
308
13.3.4. Resources 
309
13.3.5. Resources States 
310
13.3.6. Failed Arrivals 
311
13.3.7. Entity Activity 
311
13.3.8. Entity States 
312
13.4. Örnek Olay 4 – Nikel Kaplama Sistem Simülasyonu ve Promodel Uygulaması 
312
13.4.1. Sonuçlar 
326
13.5. Örnek Olay 5 – Boru Üretimi Simülasyon ve ProModel Uygulaması 
326
13.6. Örnek Proje 6 – Hastane Simülasyonu ve ProModel Uygulaması 
341
13.7. Sistem Benzetiminde Proje Formatı 
351
EK–TABLOLAR 
375
KAYNAKLAR 
379