Borçlanma Araçları

Sermaye piyasası taraflarından biri ve en önemlisi olan tasarruf sahipleri, birikimlerini güvenli piyasalarda ve o ana dek kendilerine sunulan klasik yatırım alternatifleri yerine, yeni finansal enstrümanlarda değerlendirmek isterler. Kaynak arayışında olanlar da, o ana kadar yararlanabildikleri yollardan daha avantajlı olanlarının ortaya çıkmasını beklerler. Bu karşılıklı arayışların kesişme noktalarından biri ticari bankacılık faaliyetleri, diğeri ise, karşılıklı arayışları gelecekte daha fazla tatmin edeceğine inanılan sermaye piyasalarıdır. Finansman konusunda banka kredisine alternatif olarak değerlendirebileceğimiz borçlanma araçları, sermaye piyasasında tedavül eden ve kamu kurumlarının yanında özel sektörün de kullandığı enstrümanlardır.

Türkiye’de özel sektör borçlanma araçları 1990’lı yıllarda hızlı bir yükseliş yakalamıştır. Ancak 1994 yılında kamunun yüksek faiz oranıyla borçlanması ve kamu tahvillerindeki stopajın % 0’a indirilmesine karşın, özel sektör borçlanma araçlarında bu oranın % 10’da kalması, anılan araçların ihracını engellemiştir. 2000’li yıllarda ekonomik göstergelerdeki iyileşme ve düzenlemelerde yapılan değişikliklerle beraber, özel sektör borçlanma araçlarının ihracı yeniden başlamıştır. Söz konusu olumlu gelişmeler, özel sektör borçlanma aracı piyasasının canlanmasını ve işlem gören enstrüman çeşidinin artmasını sağlamıştır. Bu eserde, tahviller ve banka bonoları gibi ağırlıklı olarak ihraç edilen borçlanma araçlarının yanı sıra, varlığa ve ipoteğe dayalı menkul kıymetler, teminatlı menkul kıymetler, gayrimenkul sertifikaları ve kira sertifikaları (sukuk) gibi yeni borçlanma aracı türleri, güncel sermaye piyasası ve ticaret hukuku düzenlemelerimiz doğrultusunda ele alınmış; söz konusu araçlara yatırım yapan tasarruf sahiplerinin hak ve borçları ile korunması hususları ayrıntılı olarak irdelenmiştir.