Avrupa Birliği Anayasa Hukuku Doç. Dr. Mustafa Tayyar Karayiğit  - Kitap

Avrupa Birliği Anayasa Hukuku

1. Baskı, 
Ocak 2019
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
536
Barkod:
9789750252365
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Baskısı tükenmiştir.
Kitabın Açıklaması
Eser, AB hukuk düzeninin bütün AB unsurlarının Divan öncülüğünde fiili sinerjik katılımı sayesinde metamorfoz geçirmesiyle birlikte uluslararası hukuk sisteminin bir alt ünitesi olmaktan, kendine özgü nitelikleri haiz özerk bir hukuk düzenine evrilmesi paradigması çerçevesinde, bu hukuk düzeninin anayasal özelliklerini analiz etmekte ve anayasa hukuku disiplini çerçevesinde AB'nin anayasallaşma serüvenini sergilemektedir.
Bu bağlamda, AB'nin kurumsal yapısı, AB hukukunun kaynakları ile bu kaynaklar arasındaki hiyerarşik ilişki, AB'de yatay ve dikey yetki bölüşümü, özerk AB hukukunun ulusal ve uluslararası hukukla ilişkisi, AB hukukunun adem-i merkezi nitelikteki özel icrailik temin mekanizması ve bu mekanizmanın AB'yi AB yapan vasıfları, AB'de insan hakları ve Divan'ın tam bir hukuki çareler ve yargı yollarını kurduğu iddiasındaki AB hukuk düzeninde yargısal denetim mekanizması eserde teorik arka planıyla birlikte ele alınmaktadır.
Kitabın Konu Başlıkları
.
AB Hukukunun Kaynakları ve AB Hukukunda Normlar Hiyerarşisi
.
Avrupa Birliği'nin Kurumsal Yapısı
.
AB Hukuk Düzeninde AB İle Üye Devletler Arasında Yetki Paylaşımı
.
AB Hukukunun Ulusal ve Uluslararası Hukukla İlişkisi
.
AB Hukukunun Özel İcrailiğinin Temini
.
Avrupa Birliği'n de İnsan Hakları
.
AB Hukukunda Yargısal Denetim
Kitabın İçindekileri
Önsöz 
7
Kısaltmalar 
17
1. GİRİŞ 
19
1.1. Anayasacılık Düşüncesi 
20
1.2. Anayasallaşma Kavramı 
22
1.3. Avrupa Anayasallaşması Üzerine Mülahazalar 
27
1.4. Başkalaşım/Dönüşüm/Metamorfoz/Mutasyon Paradigması Çerçevesinde AB Anayasallaşması 
32
1.5. AB Evrensel Nitelikteki Anayasal Temel Özellikleri Taşımakta mıdır? 
41
2. AB HUKUKUNUN KAYNAKLARI VE AB HUKUKUNDA NORMLAR HİYERARŞİSİ 
45
2.1. AB Hukukunun Kaynakları 
45
2.1.1. Birincil AB Hukuku 
45
2.1.1.1. Andlaşmalar 
45
2.1.1.1.1. Olağan Tadil Usulü 
46
2.1.1.1.2. Basitleştirilmiş Tadil Usulü 
48
2.1.1.1.3. Katılım Andlaşmaları Yoluyla Andlaşma Tadili 
50
2.1.1.2. AB Temel Haklar Şartı 
51
2.1.1.3. AB Hukukunun Genel İlkeleri 
54
2.1.2. İkincil AB Hukuku 
58
2.1.2.1. Uluslararası Hukuk 
59
2.1.2.2. Uluslararası Anlaşmalar Dışındaki Tasarruflar veya Tek Taraflı AB Tasarrufları 
60
2.1.2.2.1. ABİDA 289–291. Maddeler Bağlamında AB Tasarruflarının Tasnifi 
61
2.1.2.2.1.1. Yasama Tasarrufları 
61
2.1.2.2.1.1.1. Olağan Yasama Usulü 
62
2.1.2.2.1.1.2. Özel Yasama Usulü 
64
2.1.2.2.1.2. Yetki Devrine Dayanan Tasarruflar 
65
2.1.2.2.1.3. Uygulama Tasarrufları 
65
2.1.2.2.2. ABİDA 288. Madde Bağlamında AB Tasarruflarının Tasnifi 
69
2.1.2.2.2.1. Tüzükler 
69
2.1.2.2.2.2. Yönergeler 
70
2.1.2.2.2.3. Kararlar 
72
2.1.2.2.2.4. Tavsiyeler ve Görüşler ile Diğer Soft Law Tasarruflar 
73
2.1.2.2.2.5. Organlar Arası Anlaşmalar 
74
2.1.2.2.3. AB Tasarruflarının Eksik Tasnifi 
74
2.1.3. ABAD İçtihadı 
76
2.2. AB Hukuku Kaynakları Arasında Normlar Hiyerarşisi 
78
2.2.1. Birincil AB Hukuku 
79
2.2.2. Uluslararası Hukuk, Uluslararası Anlaşmalar ve Örgüt Kararları 
82
2.2.3. AB Tasarrufları Arasında Normlar Hiyerarşisi 
83
3. AVRUPA BİRLİĞİ’NİN KURUMSAL YAPISI 
85
3.1. AB Organları 
85
3.1.1. Avrupa Parlamentosu (ABA 14. Madde; ABİDA 223–234. Maddeler) 
85
3.1.1.1. Terkibi 
85
3.1.1.2. Yetki, Görev ve İşlevleri 
86
3.1.2. Avrupa Zirve Konseyi (ABA 15. Madde; ABİDA 235–236. Maddeler) 
89
3.1.3. Avrupa Birliği Konseyi (ABA 16. Madde; ABİDA 237–243. Maddeler) 
91
3.1.3.1. Terkibi, Toplantı ve Karar Usulü 
91
3.1.3.2. Yetki, Görev ve İşlevleri 
93
3.1.4. Avrupa Komisyonu (ABA 17. Madde; ABİDA 244–250. Maddeler) 
94
3.1.4.1. Terkibi, Atanması, Görev Süresi 
94
3.1.4.2. Yetki, Görev ve İşlevleri 
97
3.1.5. Avrupa Birliği Adalet Divanı (ABA 19. Madde; ABİDA 251–281. Maddeler) 
100
3.1.6. Avrupa Sayıştayı (ABİDA 285–287. Maddeler) 
103
3.1.7. Avrupa Merkez Bankası (ABİDA 282–284. Maddeler) 
105
3.2. AB Kurum ve Ajansları 
106
3.3. AB Siyasal Sistemi 
109
4. AB HUKUK DÜZENİNDE AB İLE ÜYE DEVLETLER ARASINDA
YETKİ PAYLAŞIMI 
115
4.1. AB Yetkilerinin Kapsamı ve Niteliğine Dair Genel Özellikler 
115
4.2. Yetki Çeşitleri 
121
4.2.1. Kaynağı İtibariyle Yetki Çeşitleri 
122
4.2.1.1. Sarih Yetkiler 
122
4.2.1.2. Zımni Yetkiler 
122
4.2.1.3. Esneklik Hükmü 
126
4.2.1.4. İç Pazar Çerçevesinde Uyumlaştırma Hükmü 
130
4.2.2. Doğası İtibariyle Yetki Çeşitleri 
134
4.2.2.1. Münhasır Yetkiler 
135
4.2.2.2. Paylaşılan Yetkiler 
136
4.2.2.3. Destekleyici, Koordine veya Takviye Edici Yetkiler 
141
4.2.2.4. AB’nin Ekonomik, İstihdam ve Sosyal Politika Alanında Koordinasyon Yetkisi 
142
4.2.2.5. Ortak Dış ve Güvenlik Politikası Çerçevesinde Yetkiler 
144
4.3. Yetkiyi Düzenleyen İlkeler 
146
4.3.1. Yetkilendirilme İlkesi 
147
4.3.2. Subsidiarite İlkesi 
149
4.3.3. Orantılılık İlkesi 
157
4.3.4. Preemption İlkesi 
162
4.3.4.1. Preemption Çeşitleri 
165
4.3.4.1.1. Sarih Preemption 
165
4.3.4.1.2. Zımni Preemption 
166
4.3.4.1.2.1. Alan Doldurma Preemption 
166
4.3.4.1.2.2. Engel Preemption 
167
4.3.4.1.2.3. Çatışma Preemption 
168
4.3.5. Hukuki İşbirliği İlkesi 
169
5. AB HUKUKUNUN ULUSAL VE ULUSLARARASI HUKUKLA İLİŞKİSİ 
175
5.1. AB Hukukunun Ulusal Hukukla İlişkisi 
175
5.1.1. AB Hukukunun Üstünlüğü İlkesi 
175
5.1.1.1. Üstünlük İlkesinin Hukuki Dayanakları 
180
5.1.1.2. AB Hukukunun Üstünlüğünün Hukuki Sonuçları 
183
5.1.1.3. AB Hukukunun Üstünlüğünün Kapsamı ve Sınırlılıkları 
188
5.1.1.4. Üstünlük İlkesini Uygulamakla Mükellef Ulusal Otoriteler 
192
5.1.2. Ulusal Mahkemelerin AB Hukukunun Üstünlüğüne Dair ABAD İçtihadına Yönelik Tavrı 
194
5.2. AB Hukukunun Uluslararası Hukukla İlişkisi 
204
5.2.1. Birincil AB Hukukunun Üstünlüğüne Getirilen İstisnalar 
208
5.2.2. Uluslararası Hukuk Çerçevesinde AB Tasarruflarının Hukukilik/Geçerlilik Denetimi 
212
5.2.2.1. Uluslararası Anlaşmalar Çerçevesinde AB Tasarruflarının Hukukilik/Geçerlilik Denetimi 
212
5.2.2.2. Uluslararası Teamül Hukuku Çerçevesinde AB Tasarruflarının Hukukilik/Geçerlilik Denetimi 
218
5.2.3. Uluslararası Anlaşmaların ve Uluslararası Teamül Hukukunun AB Hukuk Düzeninde Dolaylı Etkisi 
220
5.2.4. Birincil AB Hukuku Çerçevesinde Uluslararası Anlaşmaların Anayasal Denetimi 
221
5.2.4.1. Ex ante/A Priori Denetim 
221
5.2.4.2. Ex–post/A Posteriori Denetim 
225
5.3. AB Hukukunun/Hukuk Düzeninin Uluslararası ve Ulusal Hukuka/Hukuk Sistemine Karşı Özerkliği İlkesi 
227
5.3.1. AB Hukukunun/Hukuk Düzeninin Dış Özerkliği 
230
5.3.2. AB Hukukunun/Hukuk Düzeninin İç Özerkliği 
238
6. AB HUKUKUNUN ÖZEL İCRAİLİĞİNİN TEMİNİ 
241
6.1. Doğrudan Etki İlkesi 
241
6.1.1. Doğrudan Uygulanabilirlik Kavramı 
242
6.1.2. Doğrudan Etki Kavramı 
245
6.1.2.1. Yargının Konusu Olabilme 
245
6.1.2.2. Sübjektif/Kişisel Haklar ve Çıkarlar Yaratma 
248
6.1.2.3. Talep Edilebilme 
251
6.1.2.4. Veçheleriyle Doğrudan Etki Kavramının Tanımlanması 
253
6.1.3. AB Hukukunun Doğrudan Etkisi 
255
6.1.3.1. Andlaşma Hükümlerinin Doğrudan Etkisi 
255
6.1.3.2. Tüzüklerin Doğrudan Etkisi 
258
6.1.3.3. Kararların Doğrudan Etkisi 
261
6.1.3.4. Yönergelerin Doğrudan Etkisi 
261
6.1.3.4.1. Yönergelerin Doğrudan Etkisinin Hukuki Dayanakları 
262
6.1.3.4.2. Yönergelerin Doğrudan Etkisi Çerçevesinde Devlet Kavramı 
267
6.1.3.4.3. Zaman İtibariyle (Ratione Temporis) Yönergelerin Doğrudan Etkisi 
269
6.1.3.4.4. Yönergelerin Doğrudan Etkisinin Sınırlılıkları 
269
6.1.3.4.5. Üçlü veya Daha Fazla Boyutlu İlişkiler Ekseninde Yönergelerin Etkisi 
271
6.1.3.4.6. Üye Devletlerin Takdir Yetkisinin Denetimi Çerçevesinde Yatay Hukuki İlişkilerde Yönergelerin Etkisi 
272
6.1.3.4.7. Yönergelerin Arızi Yatay Doğrudan Etkisi 
273
6.1.3.4.8. Yatay Hukuki İlişkilerde Doğrudan Etkili Hukukun Genel İlkeleri ile Yönergelerin İlişkisi 
273
6.1.3.4.9. Yönergelerin Yatay Doğrudan Etkisi Meselesi 
276
6.1.4. Doğrudan Etkinin Şartları/Kriterleri 
282
6.1.5. Acaba Doğrudan Etki Bir Uluslararası Hukuk Kalıntısı veya Bir Çocukluk Çağı Hastalığı mıdır? 
284
6.2. Dolaylı Etki (Uyumlu Yorum) İlkesi 
287
6.2.1. Dolaylı Etki Kavramı 
287
6.2.2. Dolaylı Etki İlkesinin Hukuki Dayanakları 
289
6.2.3. Dolaylı Etki İlkesi Yönergelerin Yatay Doğrudan Etkisinin Olmamasının Bir Telafisi ve İkamesi Olarak mı Değerlendirilmelidir? 
290
6.2.4. Uyumlu Yorum İlkesi Çerçevesinde Ulusal Otoritelerin Mükellefiyetleri 
292
6.2.5. Zaman İtibariyle (Ratione Temporis) Yönergelerin Dolaylı Etkisi 
295
6.2.6. Dolaylı Etkinin Kapsamı ve Sınırlılıkları 
298
6.2.7. Hangi İlke Önce Uygulanmalıdır: Doğrudan Etki mi, Yoksa Dolaylı Etki mi? 
304
6.3. Üye Devlet Sorumluluğu İlkesi (Üye Devletin Sözleşme Dışı Sorumluluğu) 
306
6.3.1. Bir Hukuki Çare Olarak Tazminat Hakkı 
306
6.3.2. Üye Devlet Sorumluluğunun Hukuki Dayanakları 
307
6.3.4. Üye Devlet Sorumluluğu İlkesi Çerçevesinde Devlet Kavramı 
309
6.3.5. Üye Devlet Sorumluluğunun Şartları 
311
6.3.5.1. Hukuk Kuralının Kişilere Hak Bahşetme Amacında/Niyetinde Olması 
315
6.3.5.2. Yeterince Ciddi İhlal 
316
6.3.5.3. Doğrudan İlliyet Bağı 
318
6.3.6. Üye Devlet Sorumluluğu İlkesi Yeni Bir Hukuki Çare midir? 
318
6.3.7. Üye Devlet Sorumluluğu İlkesi Bir Hukuki Çareden Ziyade Bir Yaptırım mı Teşkil Etmektedir? 
320
6.3.8. Üye Devlet Sorumluluğu Çerçevesinde Tazminat Hakkı Doğrudan Etkili Bir Hak mıdır? 
322
6.3.9. Üye Devlet Sorumluluğu Son Başvurulacak Bir Hukuki Çare midir? 
323
7. AVRUPA BİRLİĞİ’NDE İNSAN HAKLARI 
329
7.1. AB’de İnsan Haklarının Gelişimi 
329
7.1.1. ABAD İçtihadında Temel Haklar Gelişimi 
331
7.1.1.1. AB Tasarruflarına İlişkin Temel Haklar Denetimi 
331
7.1.1.2. Ulusal Hukukun AB Temel Haklar Eksenli Denetimi 
337
7.1.1.3. ABAD İçtihadına Dair Bazı Eksiklikler 
338
7.1.1.4. ABAD’ın Temel Haklar İçtihadının Boyutları 
339
7.1.2. Andlaşma Hükümlerinde ve AB Tasarruflarında Temel Haklar Düzenlemeleri 
341
7.1.3. AB Temel Haklar Şartı 
345
7.1.3.1. Şartın Uygulanma Alanı 
349
7.1.3.2. Hak ve İlkelerin Kapsamı ve Yorumlanması 
353
7.1.3.3. Koruma Düzeyi 
357
7.1.3.4. Hakların Suiistimalinin Yasaklanması 
360
7.1.3.5. 30 No.lu Protokol ve 53 No.lu Bildiri 
360
7.2. AB Temel Haklar Hukukunun Kaynağı Olarak AİHS ve AİHM İçtihadı 
363
7.2.1. AB’nin AİHS’e Katılımı 
368
7.2.1.1. Katılım Yetkisi 
368
7.2.1.2. Katılımın Gerekliliği 
369
7.2.1.3. 2/13 Sayılı Mütalaa 
371
7.2.2. Mevcut Yapıda AB Tasarruflarının AİHM’de Denetimi Meselesi 
376
7.3. Temel Serbestiler ve Temel Haklar Arası Denge 
379
8. AB HUKUKUNDA YARGISAL DENETİM 
383
8.1. Divan İle Genel Mahkeme Arasındaki Yetki ve Görev Dağılımı 
383
8.2. ABAD’ın Yargı Yetkisinin Kapsamı 
385
8.2.2. ABAD’ın Ortak Dış ve Güvenlik Politikası Çerçevesinde Yargı Yetkisinin Sınırlılıkları 
386
8.2.3. ABAD’ın Özgürlük, Güvenlik ve Adalet Alanı Çerçevesinde Yargı Yetkisinin Sınırlılıkları 
389
8.3. AB Hukuk Düzeninde Yargı Yolları 
389
8.3.1. İptal Davası 
389
8.3.1.1. İptal Davasının Konusunu Oluşturabilecek Tasarruflar 
390
8.3.1.2. Gerçek ve Tüzel Kişiler Bağlamında İptal Davasına Tabi Tasarruflar 
394
8.3.1.3. Dava Sebepleri ve Zamanaşımı Süresi 
395
8.3.1.4. Davacılar 
396
8.3.1.5. İmtiyazsız Davacıların Dava Ehliyeti 
397
8.3.1.6. İptal Davasının Hukuki Sonuçları 
406
8.3.2. İhmal Davası 
407
8.3.3. Önkarar Usulü 
413
8.3.3.1. Önkarar Usulü Çerçevesinde Divan’a Havale Edilebilecek Meseleler 
415
8.3.3.2. Önkarar Usulü Çerçevesinde Soru Havale Edebilecek Mahkeme Kavramı 
416
8.3.3.3. Havale Şartları 
419
8.3.3.4. Ulusal Mahkemenin Hak, Yetki veya Yükümlülüğü 
422
8.3.3.5. Divan ile Ulusal Mahkemeler Arasındaki Yetki ve Görev Bölüşümü 
428
8.3.3.6. Usuli Meseleler 
433
8.3.3.7. Seri Yargılama Usulleri 
435
8.3.3.8. Önkararın Hukuki Sonuçları 
436
8.3.4. Hukuka Aykırılık Def’i 
440
8.3.5. Tazminat Davası 
447
8.3.5.1. Davalı ve Davacılar 
449
8.3.5.2. Tazminat Davasının Şartları 
450
8.3.5.3. Zamanaşımı Süresi 
456
8.3.5.4. Hukuki Sonuçları 
456
8.3.6. İhlal Davası 
457
8.3.6.1. İhlal Davası Çerçevesinde Devlet Kavramı 
461
8.3.6.2. Yargı–Öncesi Süreç 
462
8.3.6.3. Yargısal Süreç 
466
8.3.6.4. Hukuki Sonuçlar 
470
Karar Listesi 
475
Kaynakça 
511