Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu Işığında  T.C Kamu Denetçiliği Kurumu Ombudsmanlık ve Kararları Prof. Dr. Zehra Odyakmaz, Ümit Kaymak, Arş. Gör. Oğuzhan Güzel  - Kitap
Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu Işığında

T.C Kamu Denetçiliği Kurumu Ombudsmanlık ve Kararları

1. Baskı, 
Kasım 2023
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
17x25
Sayfa:
1244
Barkod:
9786050516807
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
1.500,00
Temin süresi 2-3 gündür.
Kitabın Açıklaması
Kitapla İlgili Kategoriler
Kitabın İçindekileri
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 
IX
KISALTMALAR 
LXIII
GİRİŞ 
1
BİRİNCİ KISIM
OMBUDSMANLIK
BİRİNCİ BÖLÜM
GENEL OLARAK OMBUDSMANLIĞIN TANIMI
I. OMBUDSMANLIK KURUMUNUN TANIMI 
5
II. OMBUDSMANLIK KURUMUNUN TARİHÇESİ 
7
III. OMBUDSMANLIK KURUMUNUN NİTELİKLERİ 
11
IV. OMBUDSMANLIK KURUMUNUN GENEL OLARAK
GÖREVLERİ VE YETKİLERİ 
12
V. AVRUPA BİRLİĞİ OMBUDSMANLIK KURUMU 
13
A. Avrupa Ombudsmanlık Kurumu Fikrinin Gelişimi ve
Kuruluşu 
13
B. Avrupa Ombudsmanlık Kurumunun Görevleri 
14
C. Avrupa Ombudsmanının Amacı 
16
Ç. Avrupa Ombudsmanı Seçilebilmek İçin Gereken Şartlar
ve Seçilme Usulü 
16
D. Avrupa Ombudsmanına Başvurma Hakkına Sahip Olanlar 
17
E. Avrupa Ombudsmanının Çalışma Usulü 
17
VI. OMBUDSMANLIK KURUMUNUN GELİŞTİRİLMESİNE
İLİŞKİN AVRUPA KONSEYİ BAKANLAR KOMİTESİNİN
1985 YILINDA KABÛL ETTİĞİ CM/REC (85) 13 SAYILI
TAVSİYE KARARI 
17
VII. OMBUDSMANLIK KURUMUNUN KORUNMASI VE
GELİŞTİRİLMESİNE İLİŞKİN 15 – 16 MART 2019
TARİHLİ VENEDİK İLKELERİ 
18
A. Avrupa Hukuk Yoluyla Demokrasi Komisyonu (Venedik
Komisyonu) 
18
B. Venedik Komisyonunun Kabûl Ettiği İlkeler 
18
VIII. AVRUPA KONSEYİ BAKANLAR KOMİTESİNİN 16 EKİM
2019 TARİHLİ VE CM/REC (2019) 6 SAYILI TAVSİYE
KARARI 
27
A. 16 Ekim 2019 Tarihli ve CM/Rec (2019) 6 Sayılı Tavsiye
Kararı 
27
B. 16 Ekim 2019 Tarihli ve CM/Rec (2019) 6 Sayılı Tavsiye
Kararının Eki’nde Yer Alan Ombudsmanlık Kurumunun
Geliştirilmesine Dair İlkeler 
31
1. Ombudsmanlık kurumlarının kuruluşu ve temel
özellikleri 
31
a. Göçmenler 
32
b. Özgürlüklerinden mahrum bırakılmış kişiler 
33
c. Engelliler 
34
ç. Çocuklar 
34
d. Yaşlılar 
35
2. Ombudsmanlık kurumlarının temel görevleri 
37
3. İşbirliği ve diyalog 
39
IX. AVRUPA KONSEYİ İNSAN HAKLARI YÜRÜTME
KOMİTESİ (THE COUNCIL OF EUROPE STEERING
COMMITTE FOR HUMAN RIGHTS – CDDH)
ÜYELERİNİN KATKILARI İLE SEÇİLEN “ULUSAL İYİ
UYGULAMALAR” 
40
A. Avrupa Konseyi İnsan Hakları Yürütme Komitesine Göre
Ombudsmanlık Kurumunun Kuruluş Şekli ve Temel
Özellikleriyle İlgili İlkeler 
40
1. Doğrudan ve kolay erişilebilir ombudsmanlık
kurumlarının varlığı 
40
2. Ombudsmanlık kurumu için yasal dayanak 
42
3. Ombudsmanın seçilmesi ve atanması 
42
4. Bağımsız işlem başlatılabilmesi için elverişli bir ortam
sağlanması 
43
5. Ombudsmanlığın kurumsal yeterliliği ve idarî
makamlarla işbirliği 
44
6. Uygun ve yeterli kaynaklar 
45
7. Ombudsmanlık kurumunun korunması 
46
B. Avrupa Konseyi İnsan Hakları Yürütme Komitesine Göre
Ombudsmanlık Kurumlarının Temel Görevleri 
46
1. Ombudsmanlık kurumlarının şikâyetler üzerine ve
kendi inisiyatifiyle yaptığı işlemler 
46
2. İnsan haklarının ve temel özgürlüklerin korunması ve
geliştirilmesi 
47
3. Tavsiyelerde bulunmak, idarî veya kanunî reformlar
önermek 
49
4. Tavsiyelerin muhataplarının kanunî olarak
ombudsmanlığa cevap verme zorunluluğu 
50
5. Ombudsmanlık kurumuna özel görevler verilmesi 
50
C. Avrupa Konseyi İnsan Hakları Yürütme Komitesine Göre
İşbirliği ve Diyalog 
50
1. Eşdeğer kurumlarla işbirliği 
50
2. Sivil toplumların ombudsmanlık kurumuna erişimi 
51
3. Diğer ulusal insan hakları yapılarıyla işbirliği 
52
4. Uluslararası işbirliği 
52
5. Ulusal düzeyde ombudsmanlık kurumları arasında
koordinasyon ve işbirliği 
53
6. Uluslararası standartların uygulanmasını teşvik etmek 
53
X. GENEL DEĞERLENDİRME VE TÜRKİYE CUMHURİYETİ
KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU 
55
İKİNCİ BÖLÜM
OMBUDSMANLIK KURUMU VE TÜRKİYE
I. OMBUDSMANLIK KURUMUNUN CUMHURİYET
REJİMİNE KATKISI 
57
A. Cumhuriyet Yurttaşı Kavramı 
57
B. Ombudsmanın Sağladığı Katılma Ortamı 
59
1. Bağımsız ve güvenilir bir makam 
60
2. İdarenin içinde olmamakla birlikte ona yakın olan ve
onu etkileyebilen bir makam 
62
3. Şekilci olmayan bir makam 
62
4. Halka açık, gerektiğinde halkla birlikte harekete geçen
bir makam 
63
II. KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMUNUN DİĞER
KURUMLARDAN FARKI ve TÜRKİYE BAKIMINDAN
GEREKLİLİK SEBEPLERİ 
64
A. Türkiye’de Güçlü Bir İdarî Yargı Rejiminin Varlığı ve
İşlevi 
65
1. İdarî yargı denetiminin kapsamı 
65
a. Genel olarak idarî yargı denetimi 
65
b. Yasama kısıntıları 
66
aa. Kavram ve tarihsel süreç 
66
bb. Türk pozitif hukukunda durum 
66
aaa. Anayasa gereğince yargı denetimi dışında
tutulan işlemler 
66
i. Yüksek Askerî Şûra kararları 
66
ii. Hâkimler ve Savcılar Kurulu kararları 
68
iii. Türk Silâhlı Kuvvetleri kararları 
68
iv. Spor Federasyonları ile ilgili Tahkim
Kurulu kararları 
69
v. Kamu hizmetleri ile ilgili imtiyaz
şartlaşma ve sözleşmelerine ilişkin
tahkim kurulu kararları 
70
bbb. Kanunlar gereğince yargı denetimi dışında
tutulan işlemler 
71
i. 6413 sayılı Türk Silâhlı Kuvvetleri
Disiplin Kanunu 
71
ii. Yargıtay Başkanlar Kurulu kararları 
73
iii. Danıştay Başkanlar Kurulu kararları 
74
c. Yargı kısıntıları (Siyasal tasarruflar, hükümet
tasarrufları) 
76
2. İdarî yargı denetiminin sınırları 
77
a. Genel olarak 
77
aa. İdarî yargı denetimi “hukuka uygunluk”
denetimi ile sınırlıdır 
78
bb. İdarî yargı denetimi yürütme görevinin yerine
getirilmesini kısıtlayamaz 
78
cc. İdarî eylem veya işlem niteliğinde ya da idarenin
takdir yetkisini kaldıracak şekilde yargı kararı
verilemez 
81
b. Bağlı yetki ve takdir yetkisi 
81
aa. Bağlı yetki 
81
bb. Takdir yetkisi 
82
aaa. Genel olarak 
82
bbb. İdarenin kullandığı takdir yetkisinin
sınırları 
86
i. Eşitlik ilkesine uygunluk 
86
ii. Kamu yararı ve hizmet gereklerine
uygunluk 
86
iii. Kanunlara ve Cumhurbaşkanlığı
kararnamelerine uygunluk 
88
iv. Maddî olaya uygunluk (Gerekçenin
gösterilmesi) 
89
ccc. İdarenin kullandığı takdir yetkisinin idarî
yargı tarafından denetlenmesinin sınırları 
91
3. İdarî yargı yerlerinin görevleri 
92
a. İdarî işlem kavramı 
93
b. İdarî eylem kavramı 
93
4. İdarî yargının görev alanı dışında kalanlar 
94
a. İdarenin idarî nitelikte olmayan işlemleri 
94
b. İdarenin idarî nitelikte olmayan eylemleri 
94
c. İdarenin tutum ve davranışları 
95
5. İdarî yargı denetiminin Kamu Denetçiliği Kurumu ile
karşılaştırılması 
97
a. Amaç bakımından fark 
97
b. Kapsam bakımından fark 
97
B. Türkiye’de Devlet Denetleme Kurulunun Varlığı ve İşlevi 
97
1. Devlet Denetleme Kurulunun kuruluşu ve yapısı 
97
2. Devlet Denetleme Kurulunun görevleri ve yetkileri 
99
a. Genel olarak 
99
b. Devlet Denetleme Kurulunun görevleri 
99
c. Devlet Denetleme Kurulunun yetkileri 
100
3. Devlet Denetleme Kuruluna 2018 yılında getirilen
yenilikler 
100
4. Raporlar 
101
5. Devlet Denetleme Kurulunun Kamu Denetçiliği
Kurumu ile karşılaştırılması 
102
a. Amaç bakımından fark 
102
b. Kapsam bakımından fark 
103
c. Üyelerinin göreve geliş şekli bakımından fark 
104
ç. Yetkileri bakımından fark 
104
C. Türkiye’de Teftiş Kurullarının Varlığı ve İşlevi 
106
Ç. Türkiye’de Kamu Görevlileri Etik Kurulunun Varlığı ve
İşlevi 
106
1. Kamu Görevlileri Etik Kurulunun tanıtılması 
106
2. Kamu Görevlileri Etik Kurulunun görev alanına giren
kurumlar ve personel 
107
3. Kamu Görevlileri Etik Kurulunun görev alanının
dışında kalan kurumlar ve personel 
107
4. Kamu Görevlileri Etik Kurulu üyelerinin seçimi 
107
5. Kamu Görevlileri Etik Kurulunun görevleri 
107
6. Kamu Görevlileri Etik Kuruluna başvuru usulü 
108
a. Kurula aleyhinde başvuru yapılacak merciiler 
108
b. Başvuru hakkına sahip olanlar 
108
c. Başvuru yapılamayacak konular 
108
7. Kamu Görevlileri Etik Kurulunda yapılan inceleme ve
araştırma 
109
8. Kamu Görevlileri Etik Kurulu kararlarının yaptırımı 
109
9. Kamu Görevlileri Etik Kurulu ile Kamu Denetçiliği
Kurumunun karşılaştırılması 
109
a. Amaç bakımından fark 
109
b. Kapsam bakımından fark 
110
c. Görev alanına giren kişiler bakımından fark 
110
ç. Görev bakımından fark 
111
d. Harekete geçme şekli bakımından fark 
111
e. İncelenecek konular bakımından fark 
111
f. Üyelerin göreve getiriliş şekli bakımından fark 
112
D. Türkiye Büyük Millet Meclisi Dilekçe Komisyonunun
Varlığı ve İşlevi 
112
1. Dilekçe Komisyonunun görevleri 
113
2. Dilekçe Komisyonu tarafından görüşülemeyecek
dilekçeler 
114
3. Dilekçe Komisyonunun kararlarının niteliği 
115
4. Dilekçe Komisyonu ile Kamu Denetçiliği Kurumunun
karşılaştırılması 
115
E. Hâkimler ve Savcılar Kurulunun Varlığı ve İşlevi 
117
1. Hâkimler ve Savcılar Kurulunun görevleri 
117
2. Hâkimler ve Savcılar Kurulu ile Kamu Denetçiliği
Kurumunun karşılaştırılması 
118
F. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumunun Varlığı ve
İşlevi 
120
1. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumunun amacı 
120
2. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumunun görevleri 
120
3. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu ile Kamu
Denetçiliği Kurumunun karşılaştırılması 
121
a. Amaç bakımından fark 
121
b. Harekete geçme şekli bakımından fark 
121
c. Şikâyet konusu edilenler bakımından fark 
122
ç. Başvuru konuları bakımından fark 
122
G. Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezinin (CİMER) Varlığı
ve İşlevi 
123
1. Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezinin (CİMER)
amacı 
123
2. Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezinin (CİMER)
işlevi 
124
3. Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezinin (CİMER)
yapısı 
124
4. Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezine (CİMER)
başvuru 
126
5. Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi (CİMER) ile
Kamu Denetçiliği Kurumunun karşılaştırılması 
130
6. Karar örnekleri 
132
III. KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMUNUN TÜRKİYE İÇİN
FAYDALARI 
134
A. Toplumun İdare ile İlişkileri Düzelecektir 
134
B. İdarî Yargının Yükü Azalacaktır 
134
C. Siyasetçilerin, Milletvekillerinin Yükü Azalacaktır 
134
Ç. Dilekçe Komisyonunun Yükü Azalacaktır 
134
E. Kurum, Hakkaniyet İlkesine Başvurulacak Durumlarda
Kamuoyu Desteğini Harekete Geçirecektir 
135
F. Kurum Kararları Yargı Yerleri İçin Tamamlayıcı
Niteliğinde Olacaktır 
136
G. Kurum Temel Hak Ve Özgürlüklerin Ulusal Düzeyde
Korunmasına Katkı Sunacaktır 
136
IV. KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU KANUN TASLAĞINI
HAZIRLAYAN KOMİSYONLARIN GÖZÖNÜNDE
BULUNDURDUKLARI İLKELER 
138
A. Komisyonların Çalışmaları ve Faaliyetleri 
138
B. Hazırlanan Önceki Çalışmaların Âkıbeti 
144
C. Anayasa Mahkemesinin Kamu Denetçiliği Kurumu
Kanunu’nu iptal eden 25.12.2008 Tarihli ve E.2006/140,
K.2008/185 Sayılı Kararı 
145
1. İptal davasının konusu 
145
2. Dava dilekçesinde öne sürülen hususlar 
145
3. Esasa ilişkin inceleme 
146
4. İptal kararı 
148
Ç. 2010 Yılında 1982 Anayasası’nda Yapılan Değişiklik 
148
1. 1982 Anayasası’nın 74. maddesinin ilk hali 
148
2. 1982 Anayasası’nın 74. maddesinin 2010 yılındaki
değişiklikten sonraki hali 
150
V. KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMUNUN TÜRK HUKUK
SİSTEMİ İÇİNDEKİ YERİ 
152
A. İdarenin Yargı Yoluyla Denetlenmesi 
153
1. İdarenin iç hukukta yargı yoluyla denetlenmesi 
153
2. İdarenin uluslararası hukukta yargı yoluyla
denetlenmesi 
153
B. İdarenin Yargı Dışı Yollarla Denetlenmesi 
153
1. İdarî denetim 
153
2. Siyasî denetim 
154
3. Kamuoyu denetimi 
155
4. Kamu Denetçiliği Kurumunun yaptığı denetim 
156
İKİNCİ KISIM
29 HAZİRAN 2012 TARİHLİ ve 6328 SAYILI KAMU DENETÇİLİĞİ
KURUMU KANUNUNUN AÇIKLANMASI ve DEĞERLENDİRİLMESİ
BİRİNCİ BÖLÜM
GENEL HÜKÜMLER
I. KANUN’UN “AMAÇ” BAŞLIKLI 1. MADDESİ 
160
A. Terminoloji 
160
B. “Amaç” Başlıklı 1. Madde Hakkında Genel Açıklama 
161
1. Kuruma başvuracak kişiler 
164
2. Kamu hizmetlerinin işleyişi kavramı 
168
3. Bağımsız ve etkin mekanizma kavramı 
172
a. “Bağımsızlık” kavramı 
172
b. “Etkin” kavramı 
173
4. Şikâyet mekanizması kavramı 
174
5. İdarenin her türlü eylem ve işlemleri kavramı 
174
a. Eylem tanımı 
174
aa. İdarenin idarî olmayan eylemleri 
174
bb. İdarî eylemler 
175
b. İşlem tanımı 
176
aa. İdarenin işlemleri 
176
bb. İdarî işlemler 
178
6. İdarenin tutum ve davranışları 
179
a. Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun
Uygulanmasına İlişkin Usûl ve Esaslar Hakkında
Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önceki
eylem ve işlemler ile tutum ve davranışlar
hakkında şikâyet başvurusunu düzenleyen geçici
1. maddesi 
180
b. Bir tutum ve davranış biçimi olarak “Mobbing” 
181
a. Kurumun “Mobbing” başvuruları ile ilgili olarak verdiği
kararlardan örnekler 
184
aa. Kurumun “Mobbing” başvuruları ile ilgili olarak
verdiği “tavsiye” kararları 
186
bb. Kurumun “Mobbing” başvuruları ile ilgili olarak
verdiği “kısmen tavsiye kısmen ret” kararları 
196
cc. Kurumun “Mobbing” başvuruları ile ilgili olarak
verdiği “ret” kararları 
201
7. İnsan haklarına dayalı adalet anlayışı 
209
a. İnsan hakları 
209
b. Adalet 
210
8. Hukuka ve hakkaniyete uygunluk 
211
a. Hak, hakkaniyet, nısfet, nasafet kavramları 
212
b. Kamu Denetçiliği Kurumunun “hakkaniyet” ile
ilgili kararlarından örnekler 
216
9. İnceleme, araştırma ve önerilerde bulunma kavramı 
228
C. Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun 1. Maddesinde
Bulunmayan “İyi İdare” Kavramı 
229
1. “İyi idare” kavramının tanımı 
230
2. İyi idare edilme hakkının gelişmesi ve düzenlendiği
uluslararası belgeler 
233
a. 2000 tarihli Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı 
237
aa. Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı’nın hazırlık
süreci 
237
bb. Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı’nın “İyi İdare
Edilme Hakkı” başlıklı 41., “Belgelere Erişim
Hakkı” başlıklı 42. ve “Ombudsman” başlıklı
43. maddeleri 
239
b. 2001 tarihli Avrupa Doğru İdarî Davranış Kanunu
 
240
aa. Avrupa Doğru İdarî Davranış Kanunu’nun
hazırlık süreci 
240
bb. Avrupa Doğru İdarî Davranış Kanunu’nun
incelenmesi 
241
c. 2007 Tarihli Avrupa Konseyi Bakanlar
Komitesinin CM/Rec(2007)7 Sayılı Tavsiye
Kararına Ek İyi İdare Kanunu 
242
aa. Tavsiye Kararına Ek İyi İdare Kanununun
hazırlanış süreci 
242
bb. Tavsiye Kararına Ek İyi İdare Kanununun
incelenmesi 
243
ç. Avrupa Birliği memurlarına yol gösterecek olan
“Kamu Hizmeti İlkeleri” 
244
aa. Kamu hizmeti ilkelerinin hazırlanış süresi 
244
bb. Kamu hizmeti ilkelerinin incelenmesi 
244
aaa. Avrupa Birliğine ve onun vatandaşlarına
bağlılık 
245
bbb. Bütünlük 
245
ccc. Tarafsızlık (Nesnellik) 
245
ççç. Diğerlerine saygı 
246
ddd. Şeffaflık 
246
3. İyi idare edilme hakkının kapsamı 
246
4. İyi idare edilme hakkının tarafları 
247
5. İyi idare ilkeleri 
248
Ç. Avrupa Doğru İdarî Davranış Kanunu’nun “Meşrû
beklentiler, tutarlılık ve bilgilendirme” başlıklı 10.
maddesi ve “Hukukî Belirlilik İlkesi” 
248
1. Hukukî belirlilik ilkesinin (hukukî kesinlik ilkesi)
tanımı 
248
2. Hukukî belirlilik ilkesi ve benzeri kavramlar 
259
a. Hukukî güvenlik ilkesi 
259
b. Hukukî öngörülebilirlik ilkesi 
268
ç. Hukukî istikrar ilkesi 
275
d. İdarî istikrar ilkesi 
275
e. İdareye güven ilkesi 
281
f. Meşrû amaç (güven) ilkesi 
283
g. Kazanılmış hakların korunması ilkesi 
283
ğ. Haklı beklentilerin korunması ilkesi 
287
D. Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun Uygulanmasına
İlişkin Usûl ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte “İyi İdare
İlkesi”nin Düzenleniş Şekli (Yön. md. 1 ve 6) 
294
E. Yönetmeliğin 1. Maddesinde Yer Alan “İyi Yönetim (İyi
İdare) İlkeleri” 
295
1. Kanunlara uygunluk (Kanunî idare ilkesi) 
295
a. Kanuna saygı ilkesi 
296
b. İdarenin kuruluş ve örgütlenmesinde aslî yetkinin
yasama organına ait olması 
296
c. Kanunî dayanak ilkesi 
297
2. Ayırımcılığın önlenmesi 
299
3. Ölçülülük İlkesi 
302
4. İdarenin yetkisini kötüye kullanmaması 
307
5. Eşitlik ilkesi 
314
6. İdarenin tarafsızlığı ilkesi 
321
7. İdarenin dürüstlüğü ilkesi 
328
8. Nezaket ilkesi 
332
9. Şeffaflık ilkesi 
338
10. Hesap verebilirlik ilkesi 
341
11. Haklı beklenti ilkesi 
348
12. Kazanılmış hakların korunması ilkesi 
350
13. Dinlenilme hakkı 
351
14. Savunma hakkı 
353
15.Bilgi edinme hakkı 
355
16.İdarenin makûl sürede karar vermesi 
364
17.İdarenin kararlarının gerekçeli olması 
367
18. Karara karşı başvuru yollarının gösterilmesi 
371
19.İdare tarafından verilen kararların geciktirilmeksizin
bildirilmesi 
372
20. Kişisel verilerin korunması (Mahremiyete saygı) ilkesi 
377
F. Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun Uygulanmasına
İlişkin Usûl ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte
Sayılmayan İyi İdare İlkeleri 
381
1. Açıklık ilkesi 
381
2. Tazmin yükümlülüğü 
384
3. Mahkemeye erişim hakkı 
386
4. Mahkeme kararlarının yerine getirilmesi 
391
5. Katılım hakkı 
397
G. İyi İdare Edilme Hakkının Türkiye’de Mevzuata ve
Mahkeme Kararlarına Yansıması 
400
Ğ. Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nda Bulunmayan
“Uzlaşmaya Dâvet Etme İmkânı”nın Kuruma Verilmesi 
411
1. “İyi idare ilkesi”nin Kamu Denetçiliği Kurumu
Kanunu’na eklenmesi gerekmektedir 
412
a. Kamu Denetçiliği Kurumunun amacı daha iyi
ifade edilmiş olacaktır 
412
b. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu ile
Kamu Denetçiliği Kurumunun arasındaki farklar
ortaya konmuş olacaktır 
413
aa. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu ile
Kamu Denetçiliği Kurumu arasında amaç
bakımından fark 
414
bb. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu ile
Kamu Denetçiliği Kurumu arasında kurumların
işleyişi bakımından fark 
414
cc. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu ile
Kamu Denetçiliği Kurumu arasında kapsam
bakımından fark 
415
c. Kamu Görevlileri Etik Kurulu ile Kamu
Denetçiliği Kurumunun arasındaki fark ortaya
konmuş olacaktır 
417
aa. Kamu Görevlileri Etik Kurulu ile Kamu
Denetçiliği Kurumu arasında amaç bakımından
fark 
417
bb. Kamu Görevlileri Etik Kurulu ile Kamu
Denetçiliği Kurumu arasında kurumların işleyişi
bakımından fark 
418
cc. Kamu Görevlileri Etik Kurulu ile Kamu
Denetçiliği Kurumu arasında kapsam
bakımından fark 
419
2. Kurum kararlarında “İyi İdare (İyi Yönetim)
İlkesi”nin yer alış şekli 
420
II. KANUNUN “KAPSAM” BAŞLIKLI 2. MADDESİ 
422
A. Kurumun Kuruluşu 
422
B. Kurumun Görev ve Çalışma Usûllerine İlişkin İlkeler 
422
C. Başdenetçi ve Denetçilerin Niteliklerine, Seçilmelerine,
Özlük Haklarına İlişkin Hükümler 
423
Ç. Kurum Personelinin Atanmaları ile Özlük Haklarına
İlişkin Hükümler 
423
D. 2. Madde ile İlgili Uygulama Şemaları 
423
1. Kurum Kanunu’na göre organizasyon şeması 
423
2. Kurumun “Kamu Denetçiliği Kurumu Teşkilât
Yapısının Oluşturulmasına ve Personelin Çalışma
Usûl ve Esaslarına İlişkin Yönergesi” kapsamında
düzenlenen Kamu Denetçiliği Kurumunun ayrıntılı
organizasyon şeması 
424
III. KANUNUN “TANIMLAR” BAŞLIKLI 3. MADDESİ 
426
A. Kanunun 3. Maddesinin Birinci Fıkrası 
426
1. Bentlerin açıklanması 
427
a. Başdenetçi 
427
b. Başdenetçilik 
427
c. Başkanlık 
427
ç. Denetçi 
427
d. Genelkurul 
428
e. İdare 
428
aa. Merkezî yönetim kapsamındaki kamu idareleri 
431
bb. Sosyal güvenlik kurumları 
433
cc. Mahallî idareler 
434
çç. Mahallî idarelerin bağlı idareleri 
436
dd. Mahallî idare birlikleri 
437
ee. Döner sermayeli kuruluşlar 
438
ff. Kanunlarla kurulan fonlar 
440
gg. Kamu tüzel kişiliğini haiz kuruluşlar 
442
ğğ. Kamu iktisadî teşebbüsleri 
445
aaa. Kamu iktisadî kuruluşları 
446
bbb. İktisadî devlet teşekkülleri 
447
ccc. Müesseseler 
448
ççç. Bağlı ortaklıklar 
449
ddd. İştirakler 
450
hh. Diğer kamu işletmeleri 
451
ii. Kamu hizmeti yürüten özel hukuk tüzel kişileri 
456
aaa. Ruhsat (İzin) usulü 
458
bbb. Müşterek emanet usulü 
459
ccc. İltizam usulü 
460
ççç. İmtiyaz usulü 
460
f. Komisyon 
461
g. Kurum 
463
2. 3. maddenin birinci fıkrası ile ilgili karar örnekleri 
463
B. Kanunun 3. Maddesinin İkinci Fıkrası 
463
C. Kanunun “Tanımlar” Başlıklı 3. Maddesi ile Kamu
Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun Uygulanmasına İlişkin
Usûl ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin “Tanımlar”
Başlıklı 3. Maddesinin Karşılaştırılması 
464
1. Kanunda olup Yönetmelikte bulunmayan kavramlar 
464
a. Başkanlık 
464
b. Genel Kurul 
464
2. Kanunda olmayıp Yönetmelikte bulunan kavramlar 
465
a. Genel sekreter 
465
b. Genel sekreterlik 
465
c. Kanun 
465
ç. Şikâyet başvurusu 
465
d. Şikâyetçi 
466
e. Uzman 
466
f. Uzman yardımcısı 
466
İKİNCİ BÖLÜM
KURULUŞ, GÖREV ve ÇALIŞMA İLKELERİ
I. KANUNUN “KURULUŞ” BAŞLIKLI 4. MADDESİ 
468
A. 4. Maddenin “Kuruluş”u Düzenleyen Birinci Fıkrası 
469
1. Birinci fıkranın cümleciklerinin açıklanması 
469
a. Kurumun Türkiye Büyük Millet Meclisi
Başkanlığına bağlı olması hükmünün açıklanması
 
469
b. “Türkiye Büyük Millet Meclisine bağlı ….”
ibaresinin Paris Prensipleriyle çelişip
çelişmediğinin incelenmesi 
470
aa. Paris Prensipleri 
470
bb. Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu ve Paris
Prensipleri 
471
c. Kurumun kamu tüzel kişiliğini haiz olması 
475
ç. Kurumun özel bütçeli olması 
475
d. Kurumun merkezinin Ankara’da olması 
475
2. 4. maddenin birinci fıkrası ile ilgili uygulamalardan
örnekler 
475
B. 4. Maddenin Kurumun Başdenetçilik ve Genel
Sekreterlikten Oluştuğunu Düzenleyen İkinci Fıkrası 
476
1. Başdenetçilik 
476
2. Genel Sekreterlik 
476
C. 4. Maddenin Kurumda Görev Yapanları Sayan Üçüncü
Fıkrası 
476
1. Başdenetçi 
477
2. Beş denetçi 
477
3. Genel sekreter 
477
4. Diğer personel 
477
Ç. 4. Maddenin “…Büro Açılması” ile İlgili Dördüncü
Fıkrası 
477
D. 4. Madde ile İlgili Uygulamalardan Örnekler 
479
E. Anayasa Mahkemesinin 27.12.2012 tarihinde verdiği
Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun iptali isteminin
esastan reddi kararı 
479
II. KANUNUN “KURUMUN GÖREVİ” BAŞLIKLI 5.
MADDESİ 
483
A. Kanunun 5. Maddesinin Kurumun Görev Alanını
Düzenleyen Birinci Fıkrası 
485
1. Yönetmeliğin “Kurumun Görevi”ni düzenleyen 4.
maddesinin birinci fıkrası 
485
2. Kurumun görevli olduğu konuların açıklanması 
486
a. Görev alanı 
487
b. “İdarenin işleyişi” kavramı 
488
c. Kurumun şikâyet üzerine harekete geçmesi 
489
ç. İdarenin eylem, işlem, tutum ve davranışları 
490
aa. Disiplin cezaları 
490
bb. Disiplin cezalarının Kamu Denetçiliği Kurumu
tarafından denetlenmesi 
491
d. İnsan haklarına dayalı adalet anlayışı kavramı 
497
e. Hukuka ve hakkaniyete uygunluk kavramı 
498
f. Kurumun incelemesi, araştırması ve “öneriler”de
bulunması 
498
3. Kanunun 5. maddesinin birinci fıkrası ile ilgili karar
örnekleri 
498
B. Kanunun 5. Maddesinin Kurumun Görev Alanı Dışında
Kalan Alanları Düzenleyen İkinci Fıkrası 
501
1. Bentlerin açıklanması 
503
a. (Mülga: 2.7.2008 – KHK /703/110 md.) 
503
b. Yasama yetkisinin kullanılmasına ilişkin işlemler 
503
XXVIII
aa. Yasama işlemleri 
503
bb. Yasama organının idarî işlemleri 
507
c. Yargı yetkisinin kullanılmasına ilişkin kararlar 
515
ç. Türk Silâhlı Kuvvetlerinin sırf askerî nitelikli
faaliyetleri 
517
2. Yönetmeliğin; Kurumun görev alanı dışında kalan
alanları düzenleyen 4. maddesinin ikinci fıkrası 
519
3. Kanunun 5. maddesinin ikinci fıkrası ile ilgili karar
örnekleri 
519
a. Yasama yetkisinin kullanılmasıyla ilgili karar
örnekleri 
519
b. Türk Silâhlı Kuvvetlerinin faaliyetleri ile ilgili
karar örnekleri 
519
III. ÇEŞİTLİ ÜLKELERDE OMBUDSMANLIK KURUMUNUN
YARGI İLE İLİŞKİLERİ 
519
A. Yargı Ombudsmanlığının Bulunduğu Ülkeler 
520
B. Yargı Ombudsmanlığının Bulunmadığı, Ancak
Ombudsmanın Yargının Üzerinde Bazı Konular
Bakımından Yetkisinin Bulunduğu Ülkeler 
521
C. Ombudsmanın Yargının Üzerinde Yetkisinin
Bulunmadığı Ülkeler 
521
IV. TÜRK HUKUKUNDA YARGI YETKİSİNİN
KULLANILMASI İLE İLGİLİ OLUP KAMU DENETÇİLİĞİ
KURUMUNUN GÖREV ALANINA GİREN KONULAR 
523
A. Yargı Organlarının İdarî İşlemleri 
526
1. Yargı organlarında çalışan idarî personele ilişkin
işlemler 
527
2. Yüksek hâkimlerin disiplin işlemleri 
530
3. Yargı organlarının iç düzenine ilişkin işlemler 
530
4. Hâkimler ve Savcılar Kurulunun vermiş olduğu
kararlar 
533
5. Kamu görevlileri hakkında verilen soruşturma izni
kararları 
537
6. Avukatlar hakkında Adalet Bakanı tarafından verilen
soruşturma izni kararları 
541
7. Yüksek Seçim Kurulu Başkanlığı kararları 
542
8. Sayıştay kararları 
544
9. Uzun süren yargılama ve uzun tutukluluk halleri 
546
10.İcra mahkemelerinin idarî nitelikteki kararları 
546
B. Adlî İşlemler 
548
1. Yargı kararlarından önce ve sonra yapılan işlemler 
548
b. Yargı kararlarının yerine getirilmesi konusundaki
işlemler 
550
aa. Yargı kararlarının “idare” tarafından yerine
getirilmesi ile ilgili olarak çıkabilecek
uyuşmazlıklar 
550
bb. Ayrılabilir işlemler 
564
2. Adlî hizmetlerin örgütlenmesi ve işleyişi konusundaki
işlemler 
565
C. Yargı Organlarının Tutum ve Davranışları 
568
1. Yargı organlarının kötü muamele etmeleri 
568
2. Süre ile ilgili durumlar 
569
3. İdare ve etik davranış 
572
4. Özensizlik 
572
V. TÜRK HUKUKUNDA YARGI YETKİSİNİN
KULLANILMASI İLE İLGİLİ OLUP KAMU DENETÇİLİĞİ
KURUMUNUN GÖREV ALANINA GİRMEYEN
KONULAR 
577
A. Yargı Fonksiyonuna İlişkin İşlemler 
577
1. Çekişmesiz yargı işleri 
578
2. Temel hak ve hürriyetlerin sınırlandırılması alanında
hâkim tarafından verilen kararlar ve gecikmesinde
sakınca bulunan hallerde yetkili merciin vermiş
olduğu kararın hâkim tarafından onaylanmasına ilişkin
kararlar 
580
3. Yargı işlemlerinin hazırlayıcısı niteliğinde olan
işlemler 
581
4. Adlî yargı kararlarının yerine getirilmesine ilişkin olan
işlemler 
582
B. Yargı Fonksiyonuna İlişkin Olmakla Birlikte Her Kararın
Yargısal Nitelikte Sayılamayacağı Durumlar 
583
1. Uzun süren yargılama ve tutukluluk halleri 
583
2. İnfaz hâkimliği 
583
3. İcra–iflâs dairelerinin işlemleri ve icra mahkemesi 
584
C. Yüksek Seçim Kurulu Kararları 
584
1. 298 Sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen
Kütükleri Hakkında Kanun'a göre Yüksek Seçim
Kurulunun idarî nitelikteki işlemleri 
587
2. 2839 Sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu’na göre
Yüksek Seçim Kurulunun idarî nitelikteki işlemleri 
590
VI. KANUNUN “BAŞDENETÇİLİK” BAŞLIKLI 6. MADDESİ 
601
A. Kanunun 6. Maddesinin Başdenetçiliğin Oluşumunu
Düzenleyen Birinci Fıkrası 
601
1. Başdenetçi 
601
2. Denetçiler 
602
B. Kanunun 6. Maddesinin Kurumun Yönetim ve Temsilini
Düzenleyen İkinci Fıkrası 
602
1. Kurumun yönetilmesi 
602
2. Kurumun temsil edilmesi 
602
C. 6. Madde ile İlgili Uygulamalardan Örnekler 
602
VII. KANUNUN “BAŞDENETÇİ VE DENETÇİLERİN
GÖREVLERİ” BAŞLIKLI 7. MADDESİ 
604
A. Kanunun 7. Maddesinin “Başdenetçinin Görevleri”ni
Düzenleyen Birinci Fıkrası 
604
1. Bentlerin Açıklaması 
604
a. Kanunun ve Yönetmeliğin ortak olan maddeleri 
604
aa. Kuruma gelen şikâyetleri incelemek, araştırmak
ve idareye önerilerde bulunmak (KDKK. md.
7/f.1/a bendi, Yön. md. 40/f.1/b bendi) 
604
bb. Bu Kanunun uygulanmasına ilişkin
yönetmelikleri hazırlamak (KDKK. md. 7/f.1/b
bendi, Yön. md. 40/f.1/f bendi) 
605
cc. Yıllık raporu hazırlamak (KDKK. md. 7/f.1/c
bendi, Yön. md. 40/f.1/g bendi) 
606
çç. Yıllık raporu beklemeksizin gerek gördüğü
konularda özel rapor hazırlamak (KDKK. md.
7/f.1/ç bendi, Yön. md. 40/f.1/ğ bendi) 
606
dd. Raporları kamuoyuna duyurmak (KDKK. md.
7/f.1/d bendi, Yön. md. 40/f.1/h bendi) 
607
ee. Yokluğunda kendisine vekâlet edecek denetçiyi
belirlemek (KDKK. md. 7/f.1/e bendi, Yön. md.
40/f.1/i bendi) 
608
ff. Birisi kadın ve çocuk hakları alanında
görevlendirilmek üzere, denetçiler arasında
işbölümünü düzenlemek (KDKK. md. 7/f.1/f
bendi, Yön. md. 40/f.1/d bendi) 
608
gg. Genel sekreteri ve diğer personeli atamak
(KDKK. md. 7/f.1/g bendi, Yön. md. 40/f.1/j
bendi) 
609
ğğ. Kanunlarla verilen diğer görevleri yapmak
(KDKK. md. 7/f.1/ğ bendi, Yön. md. 40/f.1/ş
bendi) 
610
b. Kanunda olmayıp Yönetmeliğin “Başdenetçinin
görev ve yetkileri”ni düzenleyen 40. maddesinde
yer alan görevler 
610
aa. Kurumu yönetmek ve temsil etmek (Yön. md.
40/f.1/a bendi) 
610
bb. Denetçiler arasında işbirliğini sağlamak ve
uyumlu çalışmalarını gözetmek (Yön. md.
40/f.1/c bendi) 
610
cc. Denetçilerin görev alanına ilişkin olarak ortaya
çıkan tereddütleri gidermek (Yön. md. 40/f.1/ç
bendi) 
611
çç. Gerek gördüğünde şikâyet başvurusunu bizzat
sonuçlandırmak (Yön. md. 40/f.1/e bendi) 
611
dd. Kurumun faaliyetleri hakkında açıklama yapmak
(Yön. md. 40/f.1/ı bendi) 
612
ee. Bilirkişi görevlendirmek ve tanık ya da ilgili
kişileri dinlemek (Yön. md. 40/f.1/l bendi) 
612
ff. İhtiyaç duyulan iş ve konularla ilgili olarak
kamu kurum ve kuruluşlarındaki personelin
geçici olarak görevlendirilmesini istemek (Yön.
md. 40/f.1/m bendi) 
613
gg. İnceleme ve araştırma konusuyla ilgili olarak
idareden bilgi ve belge istemek (Yön. md.
40/f.1/n bendi) 
613
ğğ. İnceleme ve araştırma konusuyla ilgili olan
yerinde incelemek veya görevlendireceği
denetçiye inceletmek (Yön. md. 40/f.1/o bendi) 
613
hh. 22. madde kapsamında yerinde inceleme ve
araştırma yapmak (Yön. md. 40/f.1/ö bendi) 
614
ıı. İstenen bilgi ve belgeleri vermeyenler hakkında
ilgili merciden soruşturma açılmasını istemek
(Yön. md. 40/f.1/p bendi) 
614
ii. Gerekli görülen yerlerde büro açılmasına karar
vermek (Yön. md. 40/f.1/r bendi) 
616
jj. Kurumun görev alanıyla ilgili olarak uluslararası
işbirliğine ilişkin çalışmaları yürütmek (Yön.
md. 40/f.1/s bendi) 
616
2. Yönetmeliğin “Uluslararası İşbirliği” başlıklı 50.
maddesi 
616
3. Kanunun 7. maddesinin birinci fıkrasının
değerlendirilmesi 
617
a. Başdenetçinin re’sen inceleme başlatma
yetkisinin bulunmaması 
617
aa. Başdenetçiye re’sen inceleme yetkisi verilmesi
zorunluluğunun sebepleri 
618
bb. Kişisel menfaat ilişkisinin aranmayacağı
durumlar 
620
b. Başdenetçinin dava açma ve açılan davaya
katılma yetkisinin bulunmaması 
621
c. Başdenetçinin tarafları uzlaşmaya davet etme
yetkisinin bulunmaması 
621
ç. Kurumun kadın ve çocuk hakları ile ilgili
çalışmalarının ve uygulamalarının
değerlendirilmesi 
622
aa. Kadın haklarıyla ilgili yapılan çalışmalar 
622
bb. Çocuk haklarıyla ilgili yapılan çalışmalar 
625
4. Kanunun 7. maddesinin birinci fıkrası ile ilgili
Kurumun kararlarından ve uygulamalardan örnekler 
627
aa. Kurumun kadın hakları alanında verdiği
kararlardan örnekler 
627
bb. Kurumun çocuk hakları alanında verdiği
kararlardan örnekler 
630
cc. Kurumun “yoksulluk nafakası” konusunda
yaptığı çalışmalar ve verdiği kararlardan
örnekler 
636
B. Kanunun 7. Maddesinin “Denetçilerin Görevleri”ni
Düzenleyen İkinci Fıkrası 
644
1. Bentlerin açıklanması 
645
a. Kanunun ve Yönetmeliğin ortak olan maddeleri 
645
aa. Bu Kanunda verilen görevlerin yapılmasında
başdenetçiye yardımcı olmak (KDKK. md.
7/f.2/a bendi, Yön. md. 41/f.1/h bendi) 
645
bb. Başdenetçi tarafından verilen görevleri yapmak
(KDKK. md. 7/f.2/b bendi, Yön. md. 41/f.1/ı
bendi) 
645
b. Kanunda olmayıp Yönetmeliğin “Denetçilerin
görev ve yetkileri”ni düzenleyen 41. maddesinde
bulunan görevler 
645
aa. Görevlendirildikleri konu veya alanlara ilişkin
şikâyetleri incelemek, araştırmak ve
başdenetçiye önerilerde bulunmak (Yön. md.
41/f.1/a bendi) 
645
bb. İnceleme ve araştırma konusuyla ilgili olarak
idareden bilgi ve belge istemek (Yön. md.
41/f.1/b bendi) 
646
cc. İstenen bilgi ve belgeleri vermeyenler hakkında
ilgili merciden soruşturma açılmasını istemek
(Yön. md. 41/f.1/c bendi) 
646
çç. Gerek gördüğü konularda özel rapor hazırlamak
ve başdenetçiye sunmak (Yön. md. 41/f.1/ç
bendi) 
646
dd. Başdenetçi tarafından görevlendirilmesi halinde
Kurumun faaliyetleri hakkında açıklama yapmak
(Yön. md. 41/f.1/d bendi) 
647
ee. Bilirkişi görevlendirmek ve tanık ya da ilgili
kişileri dinlemek (Yön. md. 41/f.1/e bendi) 
647
ff. Başdenetçi tarafından görevlendirilmesi halinde
yerinde incelemek (KDKK. md. 18/f.2, Yön.
md. 23/f.2) 
648
gg. Yönetmeliğin 22. maddesi kapsamında yerinde
inceleme ve araştırma yapmak 
648
ğğ. Başdenetçiye yokluğunda vekâlet etmek 
649
2. 7. maddenin ikinci fıkrası ile ilgili uygulamalardan
örnekler 
650
VIII. KANUNUN “ÇALIŞMA İLKELERİ” BAŞLIKLI 8.
MADDESİ 
652
A. Kanunun 8. Maddesinin Başdenetçinin İşbirliğini ve
Uyumu Sağlaması ile İlgili Birinci Fıkrası 
652
2. Başdenetçinin yardımcılarını kendisinin seçmesi
halinde sorun çözülebilir mi? 
659
B. 8. Maddenin Denetçilerin Tek Başlarına Çalışacaklarını
Öngören İkinci Fıkrası 
661
C. 8. Maddenin Elektronik Ortam ve İletişim Araçlarının
Kullanılmasıyla İlgili Üçüncü Fıkrası 
663
Ç. 8. Maddenin Yönetmeliklerle Belirlenecek Konuları
Düzenleyen Dördüncü Fıkrası 
665
D. İşbölümüne Esas Olan Konu veya Alanlar (Yön. md. 44) 
665
1. Yönetmeliğin 44. maddesinin birinci fıkrası 
665
2. Yönetmeliğin 44. maddesinin ikinci fıkrası 
666
3. Yönetmeliğin 44. maddesinin üçüncü fıkrası 
667
E. İşbölümüne İlişkin İlkeler (Yön. md. 45) 
667
F. Başdenetçi ve Denetçilerin Çalışma Esasları (Yön. md.
46) 
667
1. Yönetmeliğin 46. maddesinin denetçilerin tek
başlarına çalışmalarıyla ilgili birinci fıkrası 
667
2. Yönetmeliğin 46. maddesinin ikinci fıkrası 
668
3. Yönetmeliğin 46. maddesinin üçüncü fıkrası 
668
4. Yönetmeliğin 46. maddesinin dördüncü fıkrası 
669
5. Yönetmeliğin 46. maddesinin beşinci fıkrası 
670
6. Yönetmeliğin 46. maddesinin altıncı fıkrası 
670
IX. KANUNUN “GENEL SEKRETERLİĞİN OLUŞUMU VE
GÖREVLERİ” BAŞLIKLI 9. MADDESİ 
672
A. Kanunun 9. Maddesinin Genel Sekreterliğin Hizmetleri
ile Oluşumunu Düzenleyen Birinci Fıkrası (Yön. md.
42/f.1) 
673
B. Kanunun 9. Maddesinin Genel Sekreterliğin Görevlerini
Düzenleyen İkinci Fıkrası (Yön. md. 42/f.2) 
673
1. Bentlerin açıklanması 
673
a. Genel sekreterliğin Yönetmelikte sayılmayan
yalnızca Kanunda yer alan görevleri 
673
b. Genel sekreterliğin Kanunda ve Yönetmelikte
aynı şekilde düzenlenmiş görevleri 
673
aa. Kurumun büro işlerini yürütmek (KDKK. md.
9/f.2/a bendi, Yön. md. 42/f.2/a bendi) 
673
bb. Kurumun arşiv hizmetlerini yürütmek (KDKK.
md. 9/f.2/b bendi, Yön. md. 42/f.2/h bendi) 
673
cc. 10.12.2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî
Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile 22.12.2005
tarihli ve 5436 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve
Kontrol Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun
Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanunun 15. maddesi ve
diğer mevzuatla malî hizmetler birimi ve strateji
geliştirme birimlerine verilen görevleri yapmak
(KDKK. md. 9/f.2/ç bendi, Yön. md. 42/f.2/j
bendi) 
674
çç. Personelin izin ve emeklilik işlemlerini
yürütmek (KDKK. md. 9/f.2/d bendi, Yön. md.
42/f.2/ğ bendi) 
675
dd. Kurumda çalışan personelin özlük işleriyle
sağlık ve sosyal hizmet faaliyetlerini yürütmek
(KDKK. md. 9/f.2/e bendi, Yön. md. 42/f.2/d
bendi) 
675
ee. Kurumun görev alanıyla ilgili hususlarda bilişim
sisteminin kurulmasını sağlamak (KDKK. md.
9/f.2/f bendi, Yön. md. 42/f.2/m bendi) 
675
ff. Kanunlarla verilen veya başdenetçilik tarafından
verilen diğer işleri yapmak (KDKK. md. 9/f.2/g
bendi, Yön. md. 42/f.2/s bendi) 
675
c. Genel sekreterliğin Kanunda sayılmayan yalnızca
Yönetmelikte yer alan görevleri (Yön. md.
42/f.2/b bendi) 
675
aa. Şikâyet başvurularının kayıt işlerini yürütmek 
675
bb. Kurumun insan gücü plânlaması ve personel
politikası ile ilgili çalışmaları yapmak, personel
sisteminin geliştirilmesi için başdenetçiye
teklifte bulunmak (Yön. md. 42/f.2/c bendi) 
676
cc. Genel sekreterlikte görev yapan personelin sevk
ve idaresini sağlamak (Yön. md. 42/f.2/ç bendi) 
676
çç. Kurum personelinin atama, nakil ve terfi
işlemlerini yürütmek (Yön. md. 42/f.2/e bendi) 
676
dd. Kurumun eğitim plânını hazırlamak, uygulamak
ve değerlendirmek (Yön. md. 42/f.2/f bendi) 
676
ee. Hizmetiçi eğitim, kurs ve benzeri yerlere
katılacak Kurum personelini görevlendirmek ve
malî haklarının ödenmesine ilişkin işlemlerini
yürütmek (Yön. md. 42/f.2/g bendi) 
676
ff. Genel evrak faaliyetlerini düzenlemek ve
yürütmek (Yön. md. 42/f.2/ı bendi) 
676
gg. Kararların ve raporların otomasyonunu sağlamak
ve bunları arşivlemek (Yön. md. 42/f.2/i bendi) 
677
ğğ. Kurumun taşınır ve taşınmazlarına ilişkin
işlemleri ilgili mevzuat çerçevesinde yürütmek
(Yön. md. 42/f.2/k bendi) 
677
hh. Bütçenin harcanması konusunda başdenetçiye
bilgi vermek (Yön. md. 42/f.2/l bendi) 
677
ıı. Kurum bilgi mimarîsinin hazırlanması, veri
tabanlarının kurulması, güncellenmesi ve
arşivlenmesi çalışmalarını yapmak (Yön. md.
42/f.2/n bendi) 
677
ii. Kurumun sivil savunma ve seferberlik
hizmetlerini plânlamak ve yürütmek (Yön. md.
42/f.2/o bendi) 
677
jj. Kurumun basın ve halkla ilişkiler ile tanıtım
faaliyetlerini yürütmek (Yön. md. 42/f.2/ö
bendi) 
677
kk. Protokol işlerini düzenlemek (Yön. md. 42/f.2/p
bendi) 
678
ll. Kurumun idarî, malî ve teknik işlerini yürütmek
(Yön. md. 42/f.2/r bendi) 
678
2. 9. maddenin ikinci fıkrasıyla ilgili uygulamalar 
678
X. KANUNUN “BAŞDENETÇİ VE DENETÇİLERİN
NİTELİKLERİ” BAŞLIKLI 10. MADDESİ 
679
A. 10. Maddenin “Başdenetçi veya Denetçi Seçilebilmek
İçin Aranan Şartlar”ı Düzenleyen Birinci Fıkrası 
679
1. Bentlerin açıklanması 
679
a. Türk vatandaşı olmak (KDKK. md. 10/f.1/a
bendi) 
679
b. Başdenetçi ve denetçiler için “yaş” şartını
düzenleyen birinci fıkranın (b) bendi (KDKK. md.
10/f.1/b bendi) 
681
aa. Asgarî yaş şartı 
682
bb. Azamî yaş şartı yoktur 
683
cc. Yaş konusunun “Emeklilik” başlıklı 33. madde
ile birlikte incelenmesi 
685
c. Başdenetçi ve denetçiler için “eğitim” şartını
düzenleyen birinci fıkranın (c) bendi 
687
ç. Adayın belli yerlerde ve en az on yıl çalışmış
olması şartını koyan birinci fıkranın (ç) bendi 
689
aa. Adayın çalışmış olduğu sektör 
689
bb. Mesleği ile ilgili çalışmış olmak şartının
eklenmesi gerekliliği 
690
d. Kamu haklarından yasaklı olmamak şartını koyan
birinci fıkranın (d) bendi 
691
e. Başvuru sırasında “herhangi bir siyasî partiye üye
olmamak” şartını düzenleyen birinci fıkranın (e)
bendi 
694
f. Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenmiş bulunan bazı
suçlardan mahkûm olmamak şartını düzenleyen
birinci fıkranın (f) bendi 
695
aa. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun ikinci
kitabının birinci kısmının bir ve ikinci
bb. Devletin güvenliğine karşı suçlardan mahkûm
olmamak 
700
cc. Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı
suçlardan mahkûm olmamak 
700
çç. Millî savunmaya karşı suçlardan mahkûm
olmamak 
702
dd. Devlet sırlarına karşı suçlardan ve casusluk
suçlarından mahkûm olmamak 
702
ee. Yabancı devletlerle olan ilişkilere karşı
suçlardan mahkûm olmamak 
703
ff. Zimmet suçundan mahkûm olmamak 
704
gg. İrtikâp suçundan mahkûm olmamak 
706
ğğ. Rüşvet suçundan mahkûm olmamak 
707
hh. Hırsızlık suçundan mahkûm olmamak 
709
ıı. Dolandırıcılık suçundan mahkûm olmamak 
712
jj. Güveni kötüye kullanma suçundan mahkûm
olmamak 
714
kk. Hileli iflâs suçundan mahkûm olmamak 
715
ll. İhaleye fesat karıştırma suçundan mahkûm
olmamak 
716
mm. Edimin ifasına fesat karıştırma suçundan
mahkûm olmamak 
717
nn. Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini
aklama suçundan mahkûm olmamak 
719
oo. Kaçakçılık suçlarından mahkûm olmamak 
720
2. Uygulama 
723
XI. KANUNUN “ADAYLIK VE SEÇİM” BAŞLIKLI 11.
MADDESİ 
725
A. Görev Süresinin Bitmesiyle İlgili Birinci Fıkra 
727
B. Aday Adaylarının Başvuru Usulünü Düzenleyen İkinci
Fıkra 
728
C. Karma Komisyonun Başdenetçi Aday Adayı Olmak
İsteyenler Arasından Başdenetçi Adaylarını Seçmesini
Düzenleyen Üçüncü Fıkra 
728
Ç. Türkiye Büyük Millet Meclisi Genelkurulunun
Başdenetçiyi Seçmesini Düzenleyen Dördüncü Fıkra 
729
D. Başdenetçinin Seçilme Usulünü Düzenleyen Beşinci
Fıkra 
729
E. Denetçilerin Seçimini Düzenleyen Altıncı Fıkra 
730
1. Denetçilerin seçilme şekli (oy oranları) 
730
2. “Başdenetçi yardımcılarını kendisi seçmelidir” görüşü 
732
F. Seçimlerin Süreleriyle İlgili Yedinci ve Sekizinci Fıkralar 
733
XII. KANUNUN “BAĞIMSIZLIK VE TARAFSIZLIK”
BAŞLIKLI 12. MADDESİ 
740
A. Kanunun 12. Maddesinin Bağımsızlığı Düzenleyen
Birinci Fıkrası 
740
B. 12. Maddenin Tarafsızlığı Düzenleyen İkinci Fıkrası 
744
C. Yönetmeliğin “Bağımsızlık ve tarafsızlık” başlıklı 47.
Maddesi 
745
Ç. Yönetmeliğin Şikâyetlerinin İncelenmeyeceği Kişileri
Sayan 47. Maddesinin Üçüncü Fıkrası 
746
D. Yönetmeliğin 47. Maddesinin Siyasî Partilere Üye
Olunamayacağına Dair Dördüncü Fıkrası 
746
E. Kamu Denetçiliği Kurumunun Denetlenebilirliği ve
Bağımsızlık Niteliği 
746
1. Kurumun Malî Açıdan Denetlenmesi 
747
2. Kurumun Kararlarının Denetlenmesi 
747
a. Kurumun Kararlarının, Bir Üst Makam
Tarafından Denetlenmesi 
747
b. Kurumun Kararlarının, Yine Kurum Tarafından
Denetlenmesi 
748
c. Kurumun Kararlarının, Yargı Organı Tarafından
Denetlenmesi 
748
XIII. KANUNUN “ANDİÇME” BAŞLIKLI 13. MADDESİ 
750
XIV.KANUNUN “GÖREV SÜRESİ” BAŞLIKLI 14. MADDESİ 
753
A. 14. Maddenin “Görev Süresi”ni Düzenleyen Birinci
Fıkrası 
753
B. 14. Maddenin “Süresi Bitmeden Görevden Ayrılma”yı
Düzenleyen İkinci Fıkrası 
755
C. 14. Maddenin İkinci Kez Seçilebilmeyi Düzenleyen
Üçüncü Fıkrası 
755
Ç. 14. Maddenin Başdenetçi veya Denetçiliğe Seçilenlerin
Eski Görevleriyle İlişiklerinin Kesilmesini Düzenleyen
Dördüncü Fıkrası 
756
1. Kamu görevlilerinin durumu 
756
2. Yüksek mahkeme üyesiyken seçilenlerin durumu 
756
3. Hâkim sınıfından olup da yüksek hâkimlik tazminatını
almaya başladıktan sonra seçilenlerin durumu 
756
4. Üniversiteden gelen personelin durumu 
757
XV. KANUNUN “GÖREVDEN ALINMA VE GÖREVİN SONA
ERMESİ” BAŞLIKLI 15. MADDESİ 
758
A. 15. Maddenin Seçilme Niteliklerini Kaybeden Başdenetçi
ve Denetçilerin Görevlerinin Sona Ermesi Usulünü
Düzenleyen Birinci Fıkrası 
758
B. 15. Maddenin Seçilmeye Engel Suç Nedeniyle Başdenetçi
ve Denetçiler İçin Uygulanacak Usulü Düzenleyen İkinci
Fıkrası 
759
XVI.KANUNUN “BAŞDENETÇİ VE DENETÇİLERİN MALÎ VE
SOSYAL HAKLARI” BAŞLIKLI 16. MADDESİ 
761
A. Başdenetçinin Malî ve Sosyal Hakları 
761
B. Denetçilerin Malî ve Sosyal Hakları 
762
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
KURUMA BAŞVURU ve YAPILACAK İŞLEMLER
I. KANUNUN “BAŞVURU VE USULÜ” BAŞLIKLI 17.
MADDESİ 
764
A. Kurum Kanunu’nun 17. Maddesinin Gerçek ve Tüzel
Kişilerin Başvuracağını Düzenleyen Birinci Fıkrası 
767
1. Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun
Uygulanmasına İlişkin Usûl ve Esaslar Hakkında
Yönetmelik’in “menfaat ihlâli”nin aranacağı halleri
belirten 7. maddesinin birinci cümlesi 
767
2. Yönetmeliğin “menfaat ihlâli”nin aranmayacağı
halleri sayan 7. maddesinin ikinci cümlesi 
771
a. İnsan hakları, temel hak ve özgürlükler 
771
b. Kadın hakları ve çocuk hakları 
776
c. Kamuyu ilgilendiren genel konular 
778
3. Şikâyet başvurusunun gizliliği (KDKK. md. 17/f.1,
Yön. md. 16) 
779
B. 17. Maddenin Başvuru Usulünü Düzenleyen İkinci
Fıkrası 
780
1. Şikâyet başvurusunun yapılış şekli 
783
a. Kurum Kanunu (md. 17/f.2) başvuru dilekçesinde
bakımından şöyle belirlemiştir: 
783
aa. Gerçek kişilerin dilekçelerinde bulunması
gereken hususlar 
783
bb. Tüzel kişilerin dilekçelerinde bulunması gereken
hususlar 
783
b. Yönetmeliğe göre şikâyet başvurusu formunda
bulunması gereken hususlar 
784
aa. Şikâyetçinin gerçek kişi olması halinde başvuru
formunda bulunması gereken hususlar (Yön. md.
9/f.5/a bendi) 
784
bb. Şikâyetçinin tüzel kişi olması halinde başvuru
formunda bulunması gereken hususlar (Yön. md.
9/f.5/b bendi) 
785
2. Kuruma yapılacak başvurunun dili 
785
a. Kanuna göre başvuru Türkçe dilekçe ile yapılır 
785
b. Yönetmeliğe göre başka bir dildeki başvuru kabûl
edilebilir (Yön. md. 8/f.1) 
786
3. Kanuna ve Yönetmeliğe göre şikâyet dilekçesinin
verileceği yerler ve gönderiliş usulü (KDKK. md.
17/f.2 ve 5, Yön. md. 8/f.2 ve 3) 
787
a. Şikâyet dilekçelerinin verileceği, gönderileceği
yerler 
787
b. Elektronik ortamda şikâyet (Yön. md. 10) 
788
c. Şikâyetin kanunî temsilci veya vekil aracılığıyla
yapılması (Yön. md. 11) 
788
ç. Yönetmeliğin “bilgilendirme ve tanıtım” başlıklı
51. maddesi 
789
4. Engellilerin şikâyet başvurusu (Yön. md. 15) 
789
C. 17. Maddenin “İncelenmeyecek Olan Başvurular”ı
Düzenleyen Üçüncü Fıkrası 
791
1. Bentlerin açıklanması 
791
a. Şikâyet başvurusunda belli bir konuyu
içermeyenler incelenmez 
791
b. Şikâyet başvurusunda yargı organlarında
görülmekte olan veya yargı organlarınca karara
bağlanmış uyuşmazlıklara ilişkin olanlar
incelenmez 
793
aa. Yargı organlarında görülmekte olan
uyuşmazlıklar 
793
bb. Yargı organları tarafından karara bağlanmış
uyuşmazlıklar 
796
c. İkinci fıkrada belirtilen şartları taşımayan
başvurular incelenemez 
799
ç. Sebepleri, konusu ve tarafları aynı olanlar ile daha
önce sonuçlandırılanlar incelenmez 
800
aa. Sebepleri, konusu ve tarafları aynı olan şikâyet
başvuruları (Yön. md. 19/f.1/c bendi) 
801
bb. Daha önce sonuçlandırılmış uyuşmazlıklar (Yön.
md. 19/f.1/ç bendi) 
801
2. Yönetmeliğin “Şikâyet başvuru bürosu ve dağıtım
bürosu” başlıklı 18. maddesi 
802
a. Şikâyet başvuru bürosu ve görevleri (Yön. md.
18/f.1,2) 
802
b. Dağıtım bürosu (Yön. md. 18/f.3,4) 
802
3. Yönetmeliğin “ön inceleme yapılması” başlıklı 19.
maddesi 
803
a. Kanunda ve Yönetmelikte aynı şekilde sayılanlar 
803
b. Kanunda sayılmayıp Yönetmelikte düzenlenen
“incelenmeyecek başvurular” 
804
4. Ön incelemede aranacak hususlar (Yön. md. 19) 
805
a. Şikâyet başvurusunun Kurumun görev alanına
girip girmediği hususu (Yön. md. 19/f.1/a bendi) 
805
b. Şikâyet başvurusunun süresi içinde yapılıp
yapılmadığı hususu (Yön. md. 19/f.1/b bendi) 
806
c. Kurumda incelenmekte ve araştırılmakta olan bir
şikâyet başvurusuyla sebepleri, konusu ve
taraflarının aynı olup olmadığı hususu (Yön. md.
19/f.1/c bendi) 
807
ç. Kurum tarafından daha önce sonuçlandırılan bir
şikâyetle sebepleri, konusu ve taraflarının aynı
olup olmadığı hususu (Yön. md. 19/f.1/ç bendi) 
807
d. Yargı organlarında görülmekte olan veya yargı
organlarınca karara bağlanmış uyuşmazlıklara
ilişkin olup olmadığı hususu (Yön. md. 19/f.1/d
bendi) 
808
e. İdarî başvuru yollarının tüketilip tüketilmediği
hususu (Yön. md. 19/f.1/e bendi) 
809
f. Şikâyet başvurusunun Yönetmeliğin 8.
maddesinin birinci fıkrasına göre yapılıp
yapılmadığı hususu (Yön. md. 19/f.1/f bendi) 
810
g. Şikâyet başvurusunun belli bir konuyu içerip
içermediği hususu (Yön. md. 19/f.1/g bendi) 
811
ğ. Kanuna göre şikâyet başvurusunda bulunması
gereken bilgilerin başvuruda yer alıp almadığı
hususu (Yön. md. 19/f.1/ğ bendi) 
811
aa. Gerçek kişiler bakımından aranan şartlar 
811
bb. Tüzel kişiler bakımından aranan şartlar 
811
h. Şikâyet başvurusunun “menfaat ihlâli” içerip
içermediği hususu (Yön. md. 19/f.1/h bendi) 
812
5. Ön inceleme üzerine yapılacak işlemler ve verilecek
kararlar (Yön. md. 20) 
812
a. İncelenemezlik kararı verilecek durumlar (Yön.
md. 20/f.1) 
813
b. “İdareye gönderme kararı” verilecek durum (Yön.
md. 20/f.2) 
813
c. Başvuru sahibinin şikâyet edilen idareyi yanlış
göstermesi durumu (Yön. md. 20/f.3) 
815
ç. İncelenemezlik kararı verildikten sonra Kuruma
yeniden şikâyet başvurusu yapılması durumu
(Yön. md. 20/f.4) 
815
d. Kurumun inceleme ve araştırma aşamasına geçme
zamanı (Yön. md. 20/f.5) 
815
e. Ön inceleme şartlarının bulunmadığının sonradan
anlaşılması hali (Yön. md. 20/f.6) 
816
aa. “İncelenemezlik” kararı verilmesi 
816
bb. “Gönderme” kararı 
816
6. İncelenemezlik ve gönderme kararlarında bulunması
gereken hususlar (Yön. md. 21) 
817
Ç. 17. Maddenin “İdarî Başvuru Yollarının Tüketilmesi
Zorunluluğu”nu Belirten Dördüncü Fıkrası 
817
1. İdarî başvuru yollarının tüketilmesi şartının Kamu
Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun amacı açısından
incelenmesi 
817
2. İdarî Yargılama Usulü Kanunu 
822
3. Özel kanunlar 
826
4. Telâfisi güç ve imkânsız zararların doğması ihtimali
bulunan hallerde idarî başvuru yollarının tüketilmesi
şartı aranmaz 
828
5. İdarî başvuru yollarının tüketilmesi şartının Kanunun
Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik ve İdarî Yargılama
Usulü Kanunu açısından incelenmesi 
828
a. Yönetmeliğin 12. maddesinin birinci fıkrasının
(a) bendi 
828
b. Yönetmeliğin 12. maddesinin birinci fıkrasının
(b) bendi 
829
c. Yönetmeliğin 12. maddesinin birinci fıkrasının
(c) bendi 
830
ç. Yönetmeliğin 12. maddesinin birinci fıkrasının
(ç) bendi 
830
d. Yönetmeliğin 12. maddesinin birinci fıkrasının
değerlendirilmesi 
830
f. Yönetmeliğin 12. maddesinin üçüncü fıkrası 
831
g. Yönetmeliğin 12. maddesinin dördüncü fıkrası 
831
ğ. Yönetmeliğin 12. maddesinin beşinci fıkrası 
832
h. Yönetmeliğin 12. maddesinin altıncı fıkrası 
832
ı. Yönetmeliğin 12. maddesinin beşinci ve altıncı
fıkralarının değerlendirilmesi 
832
D. Kanunun 17. Maddesinin Kuruma Valilikler ve
Kaymakamlıklar Aracılığıyla Başvurulabilineceğini
Belirten Beşinci Fıkrası 
836
E. Kanunun 17. Maddesinin Başvurulardan Ücret
Alınmayacağını Düzenleyen Altıncı Fıkrası 
837
F. Kanunun 17. Maddesinin “Kuruma Başvuru Süresi”ni
Düzenleyen Yedinci Fıkrası 
838
G. Kanunun 17. Maddesinin “Dava Açma Süresinin
Durması” ile İlgili Sekizinci Fıkrası (Yön. md. 17) 
840
1. Farklı Görüşler 
840
2. 1998 tarihli Danıştay Raporu 
842
II. KANUNUN “BİLGİ VE BELGE İSTENMESİ” BAŞLIKLI
18. MADDESİ 
850
A. Kanunun 18. Maddesinin Kurum Tarafından İstenilen
Bilgi ve Belgelerin Verilme Süresini Belirleyen Birinci
Fıkrasının Birinci Cümlesi (Yön. md. 23/f.1) 
852
B. Kanunun 18. Maddesinin Birinci Fıkrasının Bilgi ve
Belgeleri Vermeyenler Hakkında Soruşturma Açılmasını
Belirten İkinci Cümlesi (Yön. md. 23/f.1) 
854
C. Kanunun 18. Maddesinin “Devlet Sırrı veya Ticarî Sır”
(Yön. md. 23/f.2) 
858
III. KANUNUN “BİLİRKİŞİ GÖREVLENDİRİLMESİ VE
TANIK DİNLENMESİ” BAŞLIKLI 19. MADDESİ 
861
A. Kanunun 19. Maddesinin “Bilirkişi Görevlendirmesi” ile
İlgili Birinci Fıkrası 
862
B. Kanunun 19. Maddesinin Bilirkişi Ücreti ile İlgili İkinci
Fıkrası 
865
C. Yönetmeliğin Bilirkişi Görevlendirilmesi ile İlgili 24.
Maddesi 
865
1. Bilirkişi isimlerinin tespit edileceği listeler (Yön. md.
24/f.1) 
865
2. Bilirkişi olarak görevlendirilecek kişilerde aranacak
şartlar (Yön. md. 24/f.2) 
866
a. Mesleklerinde en az beş yıllık deneyim sahibi
olmaları hususu (Yön. md. 24/f.2/a bendi) 
866
b. Affa uğramış veya ertelenmiş olsa bile bazı
suçlardan hükümlü bulunmamaları hususu (Yön.
md. 24/f.2/b bendi) 
866
c. Disiplin yönünden meslekten ya da memuriyetten
çıkarılmamış veya sanat icrasından geçici olarak
yasaklanmamış olmaları hususu (Yön. md.
24/f.2/c bendi) 
867
3. Bilirkişilik yapamayacak olanlar (Yön. md. 24/f.3) 
867
4. Bilirkişinin yükümlülükleri (Yön. md. 24/f.4) 
868
a. Yemin etme yükümlülüğü 
868
b. Raporu belli sürede hazırlama yükümlülüğü
(Yön. md. 24/f.5) 
868
c. Sır saklama yükümlülüğü (Yön. md. 24/f.6) 
869
5. Bilirkişiye yapılacak ödeme (Yön. md. 24/f.7) 
869
Ç. Kanunun 19. Maddesinin “Tanık” ve “İlgili Kişiler” ile
İlgili Üçüncü Fıkrası 
869
D. Yönetmeliğin Tanık veya İlgili Kişilerin Dinlenilmesi ile
İlgili 25. Maddesi 
871
1. Tanık veya ilgili kişilerin dinlenilmesine karar verecek
olanlar (Yön. md. 25/f.1) 
872
2. Tanık veya ilgili kişileri dinleme şekli (Yön. md.
25/f.2) 
872
3. Dinleme yeri (Yön. md. 25/f.3) 
872
4. Yemin etme yükümlülüğü (Yön. md. 25/f.4) 
872
5. Beyanın tutanağa geçirilmesi (Yön. md. 25/f.5) 
873
6. Tanık veya ilgili kişilere ödeme yapılması (Yön. md.
25/f.6) 
873
IV. KANUNUN “İNCELEME VE ARAŞTIRMA” BAŞLIKLI 20.
MADDESİ 
874
A. Kurum Kanunu’nun 20. Maddesinin Kurumun İnceleme
ve Araştırmasını Sonuçlandıracağı Süreyi Belirleyen
Birinci Fıkrası 
874
B. 20. Maddenin Kurumun İnceleme ve Araştırmasının
Sonucunu Başvurana Bildirme Şeklini Düzenleyen İkinci
Fıkrası 
875
C. 20. Maddenin İlgili Mercinin Kuruma Cevabını ve
Süresini Düzenleyen Üçüncü Fıkrası 
877
Ç. Yönetmeliğin “İnceleme ve Araştırma Usulü” Başlıklı 22.
Maddesi 
877
1. Başvurunun hangi yönlerden inceleneceği hususu
(Yön. md. 22/f.1) 
878
2. Başvuruyu inceleyecek olanlar (Yön. md. 22/f.2) 
879
3. Konusu ve sebebi aynı olan başvuruların
birleştirilmesi (Yön. md. 22/f.3) 
879
4. “Yerinde” inceleme yapılabilecek konular (Yön. md.
22/f.4) 
880
a. Kurum kararıyla “yerinde” inceleme (Yön. md.
22/f.4) 
880
b. Şikâyetçi veya şikâyet edilen idarenin talebi
üzerine “yerinde” inceleme (Yön. md. 22/f.4) 
881
D. Yönetmeliğin Şikâyetçinin Şikâyetinden Vazgeçmesini
Düzenleyen 26. Maddesi 
881
E. Şikâyete Konu Talebin İdare Tarafından Yerine
Getirilmesi ve “Dostane Çözüm” (Yön. md. 27) 
882
F. Şikâyetçinin Ölümü veya Tüzel Kişiliğinin Sona Ermesi
(Yön. md. 28) 
883
G. İncelenmekte Olan Şikâyet Hakkında Dava Açılması Hali
(Yön. md. 29) 
883
(Yön. md. 30) 
884
H. İnceleme ve Araştırma Sonucunda Verilecek Kararlar
(Yön. md. 31–39) 
885
1. Karar türleri 
885
a. Tavsiye kararı (Yön. md. 32) 
886
aa. Hatalı davranıldığının kabulü (Yön. md. 32/f.1/a
bendi) 
887
bb. Zararın tazmini (Yön. md. 32/f.1/b bendi) 
888
cc. İşlem yapılması veya eylemde bulunulması
(Yön. md. 32/f.1/c bendi) 
889
çç. Mevzuat değişikliğinin yapılması (Yön. md.
32/f.1/ç bendi) 
891
dd. İşlemin geri alınması, kaldırılması, değiştirilmesi
veya düzeltilmesi (Yön. md. 32/f.1/d bendi) 
893
aaa. Geri alma (Yön. md. 32/f.1/d bendi) 
893
i. Disiplin suçları ve cezaları 
895
ii. Kamu Denetçiliği Kurumunun disiplin
cezalarına yaklaşımı 
896
bbb. Kaldırma (Yön. md. 32/f.1/d bendi) 
898
ccc. Değiştirme (Yön. md. 32/f.1/d bendi) 
899
ççç. Düzeltme (Yön. md. 32/f.1/d bendi) 
899
ee. Uygulamanın düzeltilmesi (Yön. md. 32/f.1/e
bendi) 
900
ff. Uzlaşmaya gidilmesi (Yön. md. 32/f.1/f bendi) 
901
gg. Tedbir alınması (Yön. md. 32/f.1/g bendi) 
902
ğğ. Başka tavsiye kararı (Yön. md. 32/f.2) 
902
b. Ret kararı (Yön. md. 33) 
906
aa. İncelenemezlik sebebiyle verilen ret kararı 
906
bb. Esastan ret kararı 
913
c. Dostane çözüm (Yön. md. 33/A) 
913
aa. İdarenin şikâyet konusu talebi Kurum kararından
önce yerine getirmesi hali 
913
bb. Tarafların Kurum kararından önce kendi
aralarında anlaşmaları hali 
915
cc. Kurumun tarafları bizzat dostane çözüme davet
etmesi hali 
916
ç. Karar verilmesine yer olmadığına dair karar (Yön.
md. 34) 
916
dışında başvurusundan vazgeçmesi (Yön. md.
34/f.1/a bendi) 
916
bb. Şikâyetçinin gerçek kişi ise ölümü, tüzel kişi ise
tüzel kişiliğinin sona ermesi hali (Yön. md.
34/f.1/b bendi) 
916
cc. Mülga: 2 Mart 2017 tarihli ve 29995 sayılı
Resmî Gazete (Yön. md. 34/f.1/c bendi) 
917
çç. İnceleme ve araştırma devam ederken şikâyet
konusu hakkında dava açılması (Yön. md.
34/f.1/ç bendi) 
917
d. Kurumun verdiği diğer kararlar 
918
aa. Başvurunun geçersiz sayılması kararı (Yön. md.
8/f.3) 
918
bb. Birleştirme kararı (Yön. md. 22/f.3) 
918
cc. Gönderme kararı 
918
çç. Kısmen tavsiye kısmen ret kararı 
920
2. Kurumun verdiği kararlara karşı yargı yerlerine
başvurulabilir mi? 
920
a. Kurumun esasa ilişkin kararları bakımından yargı
yerine başvurulabilir mi? 
920
aa. Şikâyet başvurusunda bulunan yargı yerine
gidebilir mi? 
920
bb. Şikâyete konu edilen kurum, kuruluş, kamu
görevlisi veya virtüel özel hukuk kişisi yargı
yerine başvuruda bulunabilir mi? 
922
b. Kurumun “incelenemezlik kararları” bakımından
yargı yerine başvurulabilir mi? 
923
3. Kamu Denetçiliği Kurumu kararları için başvurulan
yargı–dışı yerler 
924
4. Kararlarda yer alacak hususlar (Yön. md. 35) 
925
5. Karar verme süresi (Yön. md. 36) 
925
6. Kararın tebliği (Yön. md. 37) 
926
7. Yeniden inceleme ve araştırma (Yön. md. 39) 
927
a. Şikâyet sahibinin başvurması 
927
b. Şikâyete konu edilen mercinin başvurması 
927
c. Kurumun kendi kararıyla yeniden inceleme ve
araştırma yapması 
928
I. 20. Maddenin İlgili Mercinin Kurumu Bilgilendirmesini
Düzenleyen Üçüncü Fıkrası 
928
1. İlgili merci 30 gün içinde işlem tesis etmek veya
eylemde bulunmak zorundadır 
928
2. İlgili merci Kurumun önerisini uygulamayacağı
takdirde gerekçesini 30 gün içinde bildirmek
zorundadır 
929
V. KANUNUN “DAVA AÇMA SÜRESİNİN YENİDEN
İŞLEMEYE BAŞLAMASI” BAŞLIKLI 21. MADDESİ 
931
A. Kanunun 21. Maddesinin “Başvurunun Kurum Tarafından
Reddedilmesi” Halini Düzenleyen Birinci Fıkrası 
931
B. Kanunun 21. Maddesinin “İlgili Merciin Kurumun
Önerisi Doğrultusunda Hareket Etmemesi” Halini
Düzenleyen İkinci Fıkrası 
934
C. Kanunun 21. Maddesinin “Kurumun İnceleme ve
Araştırmasını Altı Ay İçinde Sonuçlandıramaması” Halini
Düzenleyen Üçüncü Fıkrası 
935
Ç. Yönetmeliğin “Dava Açma Süresinin Yeniden İşlemeye
Başlaması” Başlıklı 38. Maddesi 
936
VI. KANUNUN “RAPORLAR” BAŞLIKLI 22. MADDESİ 
938
A. Kanunun 22. Maddesinin “Yıllık Rapor” ile İlgili Süreci
Düzenleyen Birinci Fıkrası 
939
1. Raporların etkinliği 
939
2. Raporların Türkiye Büyük Millet Meclisine sunuluş
şekli 
939
B. 22. Maddenin Yıllık Raporun Kamuoyuna Duyurulması
ile İlgili İkinci Fıkrası 
941
C. 22. Maddenin Kurumun Yıllık Rapor Dışındaki
Duyurularını Düzenleyen Üçüncü Fıkrası 
941
Ç. Yönetmeliğin “Raporlar” Başlıklı 48. Maddesi 
941
D. Yönetmeliğin Kurum Kararlarının ve Raporların
Yayınlanması ile İlgili 52. Maddesi 
942
E. Kurumun 22. Madde ile İlgili Uygulamalarından Örnekler 
943
VII. KANUNUN “AÇIKLAMA YAPMA YETKİSİ” BAŞLIKLI
23. MADDESİ 
949
A. Başdenetçi 
950
B. Denetçi 
950
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
PERSONELE İLİŞKİN HÜKÜMLER
I. KANUNUN “PERSONELİN ATANMASI” BAŞLIKLI 24.
MADDESİ 
951
A. 24. Maddenin “Genel Sekreter” ile İlgili Birinci Fıkrası 
951
1. Genel Sekreter olarak atanabilmek için gereken şartlar 
951
2. Genel sekreteri atayacak makam 
953
B. 24. Maddenin “Diğer Personel” ile İlgili İkinci Fıkrası 
953
II. KANUNUN “KAMU DENETÇİLİĞİ UZMAN
YARDIMCILIĞI” İLE İLGİLİ 25. MADDESİ 
955
A. Devlet Memurları Kanunu’nun 48. Maddesinde Sayılan
Genel Şartlar 
955
B. 25. Maddede Sayılan Özel Şartlar 
955
1. 25. maddenin birinci fıkrasındaki bentlerin
açıklanması 
955
a. Yükseköğretim kurumlarından mezun olmak 
955
b. Giriş sınavlarında başarılı olmak 
956
c. 35 yaşını bitirmemiş olmak 
956
2. Kamu denetçiliği uzman yardımcılarının statüsü 
957
a. Uzman yardımcılarının görev ve yetkileri (Kamu
Denetçiliği Uzmanlığı Yönetmeliği md. 32/f.2) 
957
b. Uzman yardımcılarının çalışma usûl ve esasları 
958
3. Kamu denetçiliği uzman yardımcılığından uzmanlığa
geçiş şartları 
959
III. KANUNUN “KAMU DENETÇİLİĞİ UZMANLIĞI”
BAŞLIKLI 26. MADDESİ 
960
A. Kurum Kanunu’nun 26. Maddesinin Kamu Denetçiliği
Uzmanlığı Sürecini Düzenleyen Birinci Fıkrası (Yön. md.
43) 
960
B. Kurum Kanunu’nun 26. Maddesinin Kamu Denetçiliği
Uzman ve Uzman Yardımcılarının Yönetmelikle
Düzenlenecek Esaslarını Belirleyen İkinci Fıkrası (Yön.
md. 43) 
961
C. Kamu Denetçiliği Uzmanlarının Statüsü 
961
1. Kamu denetçiliği uzmanlarının görev ve yetkileri 
961
2. Kamu denetçiliği uzmanlarının çalışma usûl ve
esasları 
962
IV. KANUNUN “PERSONELE UYGULANACAK HÜKÜMLER
İLE PERSONELİN MALÎ ve SOSYAL HAKLARI”
BAŞLIKLI 27. MADDESİ 
964
A. 27. Maddenin Devlet Memurları Kanunu’nun
Uygulanacağı Durumları Belirten Birinci Fıkrası 
964
B. Kanunun 27. Maddesinin Genel Sekreterin Malî ve Sosyal
Hakları ile İlgili İkinci Fıkrası 
965
1. İkinci fıkranın ilk hali 
965
2. İkinci fıkranın 02.07.2018 tarihli değişiklikten sonraki
hali 
965
C. Kanunun 27. Maddesinin Kamu Denetçiliği Uzmanları ile
Kamu Denetçiliği Uzman Yardımcılarının Malî ve Sosyal
Hakları ile İlgili Üçüncü Fıkrası 
965
1. Üçüncü fıkranın ilk hali 
966
2. Üçüncü fıkranın 02.07.2018 tarihli değişiklikten
sonraki hali 
966
V. KANUNUN “KAMU KURUM VE KURULUŞLARINDAKİ
PERSONELİN GÖREVLENDİRİLMESİ” İLE İLGİLİ 28.
MADDESİ 
968
A. 28. Maddenin İlk Hali 
969
1. Geçici görevlendirme ile personel
görevlendirilebilecek kurum ve kuruluşlar 
969
2. 28. maddenin ilk haline göre geçici görevlendirme
şartları 
970
B. 28. Maddenin 2013 Yılındaki Değişiklikten Sonraki Hali 
970
1. 12.07.2013 tarihli ve 6495 sayılı Kanunla yapılan
değişiklikten sonra geçici görevlendirme ile personel
görevlendirilebilecek kurum ve kuruluşlar 
970
2. 12.07.2013 tarihli değişiklikten sonra görevlendirme
şartları 
971
BEŞİNCİ BÖLÜM
ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER
I. KANUNUN “BÜTÇE” BAŞLIKLI 29. MADDESİ 
973
A. 29. Maddenin Kurumun Gelirleri ile İlgili Birinci Fıkrası 
973
1. Türkiye Büyük Millet Meclisi bütçesinden alınacak
hazine yardımı 
973
2. Diğer gelirler 
975
B. 29. Maddenin Kurumun Giderleri ile İlgili İkinci Fıkrası 
975
II. KANUNUN “YASAKLAR” BAŞLIKLI 30. MADDESİ 
977
A. Kanunun 30. Maddesinin Yasaklılık Hallerini Düzenleyen
Birinci Fıkrası 
977
1. Yasak kapsamına girenler 
977
2. Yasak sayılan durumlar 
978
a. Siyasî partilere üye olma yasağı 
978
b. Herhangi bir siyasî parti, kişi veya zümrenin
yararını veya zararını hedef alan bir davranışta
bulunma yasağı 
979
c. Ayırımcılık yapma yasağı 
979
ç. Meslekî veya ticarî sırları açıklama yasağı 
980
B. Kanunun 30. Maddesinin; Şikâyetlerinin İncelenmeyeceği
Şahısları Düzenleyen İkinci Fıkrası 
980
1. Bu kapsama girenler 
980
2. Şikâyetleri incelenemeyecek olanlar 
980
C. Kanunun 30. Maddesinin Kurum Görevlilerinin
Yapamayacakları Görevleri Sayan Üçüncü Fıkrası 
981
1. Yasak kapsamına girenler 
981
2. Yapılamayacak görevler 
981
3. Bu yasakların uygulanmayacağı durumlar 
981
III. KANUNUN “BAŞDENETÇİ VE DENETÇİLER
HAKKINDA CEZA SORUŞTURMASI VE
KOVUŞTURMASI USULÜ” BAŞLIKLI 31. MADDESİ 
983
A. 31. Maddenin İzin Verecek Merciyi Düzenleyen Birinci
Fıkrası 
984
B. 31. Maddenin Soruşturma Yapacak Makamı Düzenleyen
İkinci Fıkrası 
984
C. 31. Maddenin 4483 Sayılı Kanun’a Gönderme Yapan
Üçüncü Fıkrası 
985
Ç. 31. Maddenin Genel Hükümlere Gönderme Yapan
Dördüncü Fıkrası 
985
IV. KANUNUN “GENEL SEKRETER VE PERSONEL
HAKKINDA CEZA SORUŞTURMASI ve
KOVUŞTURMASI USULÜ” BAŞLIKLI 32. MADDESİ 
986
A. 32. Maddenin İzin Verecek Merciyi Düzenleyen Birinci
Fıkrası 
986
B. 32. Maddenin Soruşturma Yapacak Makamı Düzenleyen
İkinci Fıkrası 
987
C. 32. Maddenin 4483 Sayılı Kanun’a Gönderme Yapan
Üçüncü Fıkrası 
987
Ç. 32. Maddenin Genel Hükümlere Gönderme Yapan
Dördüncü Fıkrası 
987
V. KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU KANUNU’NDA HÜKÜM
BULUNMAYAN BİR KONU: KAMU BAŞDENETÇİSİ VE
KAMU DENETÇİLERİ HAKKINDA DİSİPLİN
SORUŞTURMASI AÇILMASI USULÜ 
988
A. Disiplin Soruşturması Konusunun İncelenmesinin
Gerekçesi 
988
B. Kamu Denetçiliği Statüsü ile Disiplin Soruşturmasının
Bağdaşıp Bağdaşmayacağı Hususu 
989
C. Çeşitli Ülkelerin Ombudsmanlık Kurumlarını Düzenleyen
Kanunlar 
991
1. Ombudsman hakkında disiplin soruşturması
yapılmasına ilişkin hüküm içermeyen kanunlar 
991
2. Ombudsman hakkında disiplin soruşturması
yapılmasına ilişkin hüküm içeren kanun 
993
Ç. Türk Hukukunda Başvurulabilecek Kanunlar 
993
1. Disiplin soruşturması açısından 14.06.2012 tarihli ve
6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu 
993
2. Disiplin soruşturması açısından 14.07.1965 tarihli ve
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu 
994
3. Alternatif bir yol olarak etik denetim için 25.05.2004
tarihli ve 5176 sayılı Kamu Görevlileri Etik Kurulu
Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanun 
999
VI. KANUNUN “EMEKLİLİK” BAŞLIKLI 33. MADDESİ 
1003
A. 33. Maddenin Birinci Fıkrasının İlk Hali 
1006
B. 33. Maddenin Birinci Fıkrasının Sigortalılıkla İlgili
Değişiklikten Sonraki Hali 
1007
C. 33. Maddenin Emekli Aylıkları ile İlgili İkinci Fıkrası 
1007
Ç. 33. Maddenin Yaş Haddi İle İlgili Üçüncü Fıkrası 
1008
VII. KANUNUN “KADROLAR” BAŞLIKLI 34. MADDESİ 
1010
VIII. KANUNUN “DEĞİŞİKLİK YAPILAN HÜKÜMLER”
BAŞLIKLI 35. MADDESİ 
1010
A. 14.07.1965 Tarihli ve 657 Sayılı Devlet Memurları
Kanunu’nda Yapılan Değişiklik 
1011
B. 10.12.2003 Tarihli ve 5018 Sayılı Kamu Malî Yönetimi
ve Kontrol Kanunu’nda Yapılan Değişiklik 
1011
C. 05.01.1961 Tarihli ve 237 Sayılı Taşıt Kanunu’nda
Yapılan Değişiklik 
1012
IX. KANUNUN “GEÇİŞ HÜKÜMLERİ” BAŞLIKLI GEÇİCİ 1.
MADDESİ 
1013
A. Geçici 1. Maddenin Seçim ile İlgili Birinci Fıkrası 
1013
B. Geçici 1. Maddenin Aday Adaylığı Başvuru Süresi ile
İlgili İkinci Fıkrası 
1014
C. Geçici 1. Maddenin “Yönetmelikler” İle İlgili Üçüncü
Fıkrası 
1014
Ç. Geçici 1. Maddenin Kamu Denetçiliği Uzmanı Unvanı İle
Atanma Sürecini Düzenleyen Dördüncü Fıkrası 
1015
D. Geçici 1. Maddenin “Mahallî İdareler” ile İlgili Beşinci
Fıkrası 
1016
X. KANUNUN “YÜRÜRLÜK” BAŞLIKLI 36. MADDESİ 
1018
XI. KANUNUN “YÜRÜTME” BAŞLIKLI 37. MADDESİ 
1018
ÜÇÜNCÜ KISIM
KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMUNUN TERCİH EDİLME SEBEPLERİ,
ÖNERİLER VE İLGİLİ YÖNETMELİKLER
BİRİNCİ BÖLÜM
KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMUNUN TERCİH EDİLMESİNİN
SEBEPLERİ
I. KURUMA BAŞVURUNUN TERCİH EDİLME NEDENİ
OLARAK USULÎ SEBEPLER 
1022
A. Kuruma başvuru ekonomik sebeplerden dolayı daha
avantajlıdır 
1022
1. Kuruma başvuru ücretsiz olup, harca tâbi değildir 
1022
2. Kurumun başvuruyu esastan inceleme aşamasında
ücretsiz olarak bilirkişi incelemesi yapılmakta ve tanık
dinlenebilmektedir 
1023
3. Başvurunun reddi halinde başvuran Kuruma herhangi
bir ödeme yapmamaktadır 
1023
B. Kuruma başvurulduğunda hızlı bir şekilde sonuç
alınmaktadır 
1023
C. Dava açma süresinin geçmiş olma ihtimali 
1024
1. Telâfisi güç veya imkânsız zararların doğması ihtimali 
1024
2. Kuruma başvuru süresi 
1024
Ç. İdarî başvuru yollarının tüketilmesi 
1024
D. Kamu Denetçiliği Kurumunun görev alanı; idarenin
işlem, eylem, tutum ve davranışları ile yasama
kısıntılarını da kapsamaktadır 
1026
1. Yasama kısıntısının olduğu durumlar 
1026
2. İdarenin her türlü eylem ve işlemleri 
1027
E. Menfaat ihlâlinin olmadığı bazı konularda da Kuruma
başvuru imkânı bulunmaktadır 
1027
II. KURUMA BAŞVURUNUN TERCİH EDİLMESİ NEDENİ
OLARAK ESASA İLİŞKİN SEBEPLER 
1028
sebebiyle bazen öngörülememektedir 
1028
B. Kamu Denetçiliği Kurumu denetiminin kapsamı “hukuka
uygunluk” ile sınırlı olmayıp bu alana “hakkaniyete uygunluk”
denetimi ile ihtiyaca uygunluk (yerindelik) denetimi de
girmektedir 
1028
C. Kamu Denetçiliği Kurumu “iyi idare ilkeleri” yönünden
denetim yapan tek kurumdur 
1029
Ç. Uyuşmazlığın karmaşık olması halinde verilecek Kamu
Denetçiliği Kurumu kararı başvuruda bulunan kişiye fikir
oluşturma süreci kazandırmaktadır 
1029
D. Kamu Denetçiliği Kurumu yargı yerlerinin veremeyeceği
karar türlerine sahip olup, bu karar türleri mevzuatla
sınırlı değildir 
1030
E. Yargı kararının verilmesinden sonra elde edilemeyen
sonucun Kurumun uzlaştırıcı rolünden faydalanılarak
çözülme ihtimali bulunmaktadır 
1030
F. Kamu Denetçiliği Kurumunun kararları “tavsiye” niteliğinde
olmasına rağmen, bu kararlara uyma oranı %70’lerin
üzerindedir 
1031
G. Kurumun yaptığı denetim, idarî yargı denetiminden
farklıdır 
1031
Ğ. Başvuru konusuyla ilgili olarak Kurum personeliyle
iletişim kurma imkânı 
1032
İKİNCİ BÖLÜM
KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU İÇİN ÖNERİLERİMİZ
I. KANUN DEĞİŞİKLİĞİNİ GEREKTİREN ÖNERİLERİMİZ 
1033
A. Zorunlu idarî başvuru usulünün kaldırılması hususu 
1033
B. Yargısal süreçle Kuruma başvuru sürecinin eşzamanlı
yürütülebilmesinin sağlanması hususu 
1033
C. Başvuru süresinin geçirilmiş olması 
1034
Ç. Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu ve İdarî Yargılama
Usulü Kanunu’ndaki zımnî ret süre farkının düzeltilmesi
hususu 
1035
D. Kurumun bilgi ve belge istediği idarenin gerekenleri
gerekçesiz olarak göndermemesi halinde o görevli
hakkında disiplin soruşturması açılması talebinin takip
edilmesi ve yasal yaptırım getirilmesi hususu 
1035
E. Kuruma yürütmeyi durdurma yetkisinin verilmesi hususu 
1038
1. Kurumun idarî işlem hakkında yürütmeyi durdurma
yetkisinin olup olmadığu hususu 
1038
2. İdarî yargı yerinin verdiği yürütmeyi durdurma
kararını uygulamayan idarî makama karşı Kurumun
yetkileri 
1038
F. Kurumun altı ayda karar verememesi durumunda
sonradan gelen Kamu Denetçiliği Kurumu kararı üzerine
başvuru sahibinin yeniden süre kazanarak dava
açılabilmesi hususu 
1039
G. Kurumun belli yerleri ziyaret etmesi hususu 
1039
Ğ. Kuruma Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına
kanun teklifi sunma yetkisi verilmesi ve Kurumun
kanunların hazırlanma sürecine katılması hususu 
1040
H. Kamu başdenetçisine Türkiye Büyük Millet Meclisine
sunulan kanun tekliflerine görüş bildirme yetkisi
verilmesi hususu 
1040
I. Kuruma dava açma yetkisi verilmesi hususu 
1041
İ. Kurumun bir davaya “müdahil” olup olmaması hususu 
1041
J. Yerine getirilmeyen yargı kararları için Kuruma
başvurulması hususu 
1042
K. Kurumun tavsiye kararlarını uygulayan yöneticilere
sorumluluk yüklenmeyeceğine dair kanunî düzenleme
yapılması hususu 
1042
L. Anayasa Mahkemesine kanunların iptali için dava açma
yetkisi verilmesi hususu 
1042
M. Kuruma Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda
bulunma yetkisi verilmesi hususu 
1044
N. Türkiye Büyük Milet Meclisi Başkanlığına veya Karma
Komisyona Kurum kararlarının yerine getirilmesi
yönünde bir usûl geliştirilmesi doğrultusunda yetki
verilmesinin gerekip gerekmediği hususu 
1044
O. Kurum Kanunu’nda ve yönetmeliklerde güncelleme
yapılması hususu 
1045
1. Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu ve İdarî Yargılama
Usulü Kanunu’ndaki zımnî ret süre farkının
düzeltilmesi hususu 
1045
ibaresinin Yönetmelikten kaldırılması hususu 
1045
3. Yönetmelikte adı geçen Devlet Personel Başkanlığının
kaldırılması 
1046
Ö. Kuruma re’sen hareket etme yetkisi verilmesi hususu 
1046
II. UYGULAMA İLE İLGİLİ ÖNERİLERİMİZ 
1047
A. “Tavsiye” kararına uymanın etik idare davranışı olduğu
bilinmelidir 
1047
B. İnternetteki başvuru sürecine ilişkin sistemin düzeltilmesi
gerekmektedir 
1047
C. Kurum; verdiği tavsiye kararlarının uygulanma durumunu
görüşmek ve bu süreçte karşılaşılan zorlukların veya
engellerin çözülmesi için bakanlıklarla, diğer idarî
mercilerle toplantılar düzenlemelidir 
1047
Ç. Kurum; hürriyetinden yoksun bırakılmış kişilerle
yazışmalar yapmalıdır 
1048
D. Vergi ombudsmanlığı ile ilgili öneriler 
1049
E. Kurumun tanıtımı çok iyi yapılmalıdır 
1049
1. Avukatlar için tanıtım 
1049
2. Hâkim ve savcılar için tanıtım 
1049
a. Kuruma süresi içinde başvuru yapılmadan yargı
yoluna gidilmesi durumu 
1050
b. Uyuşmazlığın ilgilisinin Kuruma süreyi
geçirdikten sonra gittiği için başvurusunun
reddedilmesi durumu 
1050
c. Kurumun tavsiye kararına rağmen gereğini
yapmayan şikâyet edilen aleyhine dava açılması
durumu 
1050
ç. Kurumun ret kararına rağmen başvuru sahibinin
dava açması durumu 
1050
3. Hukuk fakültesi öğrencileri 
1051
a. Hukuk fakültesi lisans öğrencileri 
1051
b. Yüksek lisans öğrencileri 
1051
4. Halka yapılacak tanıtım 
1051
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU KANUNUNUN UYGULANMASINA
İLİŞKİN USÛL VE ESASLAR HAKKINDA YÖNETMELİK
I. YÖNETMELİĞİN “AMAÇ, KAPSAM, DAYANAK VE
TANIMLAR” BAŞLIKLI BİRİNCİ BÖLÜMÜ 
1053
II. YÖNETMELİĞİN “KURUMUN GÖREV ALANI VE İYİ
YÖNETİM İLKELERİ” BAŞLIKLI İKİNCİ BÖLÜMÜ 
1053
III. YÖNETMELİĞİN “KURUMA ŞİKÂYET BAŞVURUSU”
BAŞLIKLI ÜÇÜNCÜ BÖLÜMÜ 
1053
IV. YÖNETMELİĞİN “ÖN İNCELEME” BAŞLIKLI
DÖRDÜNCÜ BÖLÜMÜ 
1054
V. YÖNETMELİĞİN “İNCELEME VE ARAŞTIRMA”
BAŞLIKLI BEŞİNCİ BÖLÜMÜ 
1055
VI. YÖNETMELİĞİN “İNCELEME VE ARAŞTIRMA
SONUCUNDA VERİLECEK KARARLAR” BAŞLIKLI
ALTINCI BÖLÜMÜ 
1055
VII. YÖNETMELİĞİN “BAŞDENETÇİ VE DENETÇİLERİN
GÖREV VE YETKİLERİ İLE İŞBÖLÜMÜ VE ÇALIŞMA
ESASLARI” BAŞLIKLI YEDİNCİ BÖLÜMÜ 
1056
VIII. YÖNETMELİĞİN “ÇEŞİTLİ VE SON HÜKÜMLER”
BAŞLIKLI SEKİZİNCİ BÖLÜMÜ 
1056
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
KAMU DENETÇİLİĞİ UZMANLIĞI YÖNETMELİĞİ
I. YÖNETMELİĞİN “AMAÇ, KAPSAM, DAYANAK ve
TANIMLAR” BAŞLIKLI BİRİNCİ BÖLÜMÜ 
1057
II. YÖNETMELİĞİN “UZMAN YARDIMCILIĞI GİRİŞ
SINAVINA İLİŞKİN ESASLAR” BAŞLIKLI İKİNCİ
BÖLÜMÜ 
1057
III. YÖNETMELİĞİN “UZMAN YARDIMCILIĞINA ATANMA
VE UZMAN YARDIMCILARININ YETİŞTİRİLMESİ”
BAŞLIKLI ÜÇÜNCÜ BÖLÜMÜ 
1057
IV. YÖNETMELİĞİN “TEZ DEĞERLENDİRME VE
YETERLİK SINAVI” BAŞLIKLI DÖRDÜNCÜ BÖLÜMÜ 
1058
V. YÖNETMELİĞİN “UZMANLIĞA ATANMA VE EĞİTİM”
BAŞLIKLI BEŞİNCİ BÖLÜMÜ 
1058
VI. YÖNETMELİĞİN “UZMAN VE UZMAN
YARDIMCILARININ GÖREV VE YETKİLERİ İLE
ÇALIŞMA USÛL VE ESASLARI” BAŞLIKLI ALTINCI
BÖLÜMÜ 
1058
VII. YÖNETMELİĞİN “ÇEŞİTLİ VE SON HÜKÜMLER”
BAŞLIKLI YEDİNCİ BÖLÜMÜ 
1058
BEŞİNCİ BÖLÜM
KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU PERSONELİ GÖREVDE YÜKSELME VE
UNVAN DEĞİŞİKLİĞİ YÖNETMELİĞİ
I. YÖNETMELİĞİN “AMAÇ, KAPSAM, DAYANAK VE
TANIMLAR” BAŞLIKLI BİRİNCİ BÖLÜMÜ 
1059
II. YÖNETMELİĞİN “GÖREVDE YÜKSELME VE UNVAN
DEĞİŞİKLİĞİNE İLİŞKİN ESASLAR” BAŞLIKLI İKİNCİ
BÖLÜMÜ 
1059
III. YÖNETMELİĞİN “ÇEŞİTLİ VE SON HÜKÜMLER”
BAŞLIKLI ÜÇÜNCÜ BÖLÜMÜ 
1059
ALTINCI BÖLÜM
KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU DİSİPLİN ÂMİRLERİ YÖNETMELİĞİ
I. YÖNETMELİĞİN MADDELERİ 
1060
II. DİSİPLİN ÂMİRLERİ LİSTESİ 
1060
SONUÇ 
1063
KAYNAKÇA 
1073
I. ESERLER 
1073
II. KARARLAR 
1121
A) Kamu Denetçiliği Kurumu Kararları 
1121
B. Anayasa Mahkemesi Kararları 
1142
C. Danıştay Kararları 
1148
Ç. Yargıtay Kararları 
1150
III. MEVZUAT 
1151
A. Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu 
1151
B. Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına
İlişkin Usûl ve Esaslar Hakkında Yönetmelik 
1169
C. Kamu Denetçiliği Uzmanlığı Yönetmeliği 
1198
Ç. Kamu Denetçiliği Kurumu Personeli Görevde Yükselme
ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği 
1216
D. Kamu Denetçiliği Kurumu Disiplin Âmirleri Yönetmeliği 
1234
KAVRAMLAR DİZİNİ 
1237