Anonim Şirketlerde Üst Gözetim

Târihi perspektiften bakıldığında şirketlerde üst gözetime ihtiyaç doğmasındaki belirleyici faktörün, mülkiyet ile yönetiminin ayrışması olduğunu görmekteyiz. Şirketin gerçek sahibi olan hissedarlar ya şirketin yönetimle görevli kademelerinde hiç yer almamakta ya da bir veya bir kaçı yer almaktadır. Sonuç olarak şirketin yönetim ve denetim mekanizmasındaki iş ve işlemlerin kontrol edilmesi ihtiyacı gündeme gelmektedir. 6762 Sayılı TTK. anonim şirketlerde iç murakabe sistemini zorunlu kılmış ve anonim şirketler için kural olarak 1 ila 5 denetçinin yer almasını gerektiren bir denetleme sistemini benimsemiştir. Uygulama içerisinde ilk düzenlemeler şeklinde kalan bu denetim sistemi zamanın gerisinde kalmış ve gelinen süreçte gelişmiş ülkelerdeki düzenlemelere paralel yeni bir denetleme anlayışının kabul edilmesi gereği ortaya çıkmıştır.

Bu kitapta biz, anonim şirketlerdekLmurakabe sistemini 6102 Sayılı YTTK. hükümleri çerçevesinde inceledik. YTTK. tarafından getirilen murakabe sistemini ÜST GÖZETİM (Übervvachung) olarak adlandırdıktan sonra, Kanun'da sözü edilen üst gözetime ilişkin hükümleri sistematik hale getirmeyi amaçladık. Bu doğrultuda hem YTTK. ile öngörülen denetleme mekanizmasının hangi anlamda bir denetleme olduğu hususunu, hem de şirketin iç denetimi yönünden YTTK.'nın yönetim kuruluna vermiş olduğu denetleme ile tetkik yetki ve görevlerini, özellikle yabancı ülkelerdeki yerleşmiş kavramlar ve bu kavramların anlamları ile ele aldık.

Bu doğrultuda Denetim (Aufsicht), Kontrol (Kontrolle), Revizyon/Tetkik (Revision– Prüfung) kavramlarının tümü ÜST GÖZETİM (Übervvachung) kavramına dâhil kavramlardır. İşte bu kitap da 6102 Sayılı YTTK.'nın anonim şirketler için getirmiş olduğu yeni denetleme sistemini bu kavramlar altında ele almış, her bir kavramı yerine oturtmaya gayret etmiş ve nihayet hem iç denetimi ve hem de dış denetimi hukuki yönü ile bu çerçevede açıklığa kavuşturmayı hedeflemiştir.