İkinci Baskı İçin Önsöz 
 
7
Üçüncü Baskı İçin Önsöz 
 
9
Dördüncü Baskı İçin Önsöz 
 
11
DIŞ TİCARETLE İLGİLİ KAVRAMLAR 
 
31
ç. Türkiye’de Yerleşik Kişi 
 
34
d. Dışarıda Yerleşik Kişi 
 
34
ı. Non–Konvertibl Döviz 
 
37
ö. Döviz Satım Belgesi 
 
40
p. Türk Parası Transfer Belgesi 
 
40
z. Döviz Beyan Tutanağı 
 
44
MİLLETLERARASI TİCARET ODASI – ICC 
 
45
a. Uluslararası Dış Ticaret Mevzuat 
 
49
1. Milletlerarası Ticaret Odasının (ICC) Yayınladığı Broşürler 
 
49
2. Devletlerarası İkili ve Çok Taraflı Anlaşmalar 
 
50
b. Yurtiçi Dış Ticaret Mevzuatı 
 
50
1. Türk Parası Kıymetini Koruma Mevzuatı (Kambiyo Mevzuatı) 
 
51
2. Dış Ticaret Mevzuatı 
 
52
EFEKTİF VE DÖVİZ SATIŞLARI İLE YURT DIŞINA TRANSFERLERİ 
 
53
DIŞ TİCARETTE KULLANILAN BAŞLICA BELGELER 
 
57
a. Konşimento (Bill of Lading) 
 
57
b. Taşıma Belgeleri (Transport Documents) 
 
58
d. Sigorta Belgeleri (Insurance Documents) 
 
60
2. Proforma Fatura (Proforma Invoice) 
 
62
f. Menşe Şahadetnamesi (Certificate of Origin) 
 
65
g. Çeki Listesi (Certificate of Weight) 
 
66
h. Koli (Ambalaj) Listesi (Packing List) 
 
67
ı. Sağlık Raporu (Health Certificate) 
 
68
i. Uluslararası Orijin ve Bitki Sağlık Sertifikası (Phytosanitary Certificate) 
 
68
j. Doğal Arı Balı Analiz Belgesi 
 
68
k. Ekspertiz veya Analiz Raporu (Certificate of Qualityof Analysis) 
 
69
l. Gözetim Belgesi (Inspection Certificate) 
 
69
m. Helal Belgesi (Halal Certicate) 
 
69
n. Radyasyon Belgesi (Radiation Certificate) 
 
69
o. Veteriner Sertifikası (Veterinary Certificate) 
 
70
ö. Dolaşım Belgeleri (Movement Cetificate) 
 
70
1. ATR Dolaşım Belgesi (Movement Certificate–ATR) 
 
70
2. EURO.1 Dolaşım Belgesi (Movement Certificate–EUR.1) 
 
72
3. Form.A Menşe Belgesi 
 
72
r. Radyasyon Analiz Belgesi / Sarı Belgesi (Radiation Certificate) 
 
74
s. Spesifikasyon Belgesi (Certificate of Specification) 
 
74
DIŞ TİCARETTE TESLİM (SATIŞ) ŞEKİLLERİ 
 
77
a. EXW–EX WORKS – Ticari İşletmede Teslim 
 
78
b. FCA–FREE CARRIER – Taşıyıcıya Teslim 
 
78
c. FAS–FREE ALONGSIDE SHIP – Gemi Doğrultusunda Teslim 
 
79
d. FOB–FREE ON BOARD – Gemi Bordasında Teslim 
 
80
e. CF/CFR–COST AND FREIGHT – Mal Bedeli ve Navlun 
 
80
f. CIF–COST, INSURANCE AND FREIGHT – Mal Bedeli, Sigorta ve Navlun 
 
80
g. CPT – CARRIAGE PAID TO NAMED PLACE OF DESTINATION – Varış Yerine Kadar Taşıma Ücreti Ödenmiş Olarak Teslim 
 
81
h. CIP – CARRIAGE AND INSURANCE PAID TO – Taşıma Ücreti ve Sigorta Ödenmiş Olarak Teslim 
 
81
i. DAP – DELIVERED AT PLACE – Yerinde Teslim 
 
82
j. DAT – DELIVERED AT TERMINAL – Terminalde Teslim 
 
82
k. DDP – DELIVERED DUTY PAID – Gümrük Resmi Ödenmiş Olarak Teslim 
 
82
DIŞ TİCARETTE ÖDEME ŞEKİLLERİ 
 
85
a. Akreditifli Ödeme (Letter of Credit, Documentary Credit) 
 
86
b. Vesaik Mukabili Ödeme (Collections, Cash Against Documents) 
 
87
c. Mal Mukabili Ödeme (Cash Against Goods) 
 
87
ç. Kabul Kredili Ödeme (Payment Against Acceptance) 
 
88
d. Peşin Ödeme (Prepayment, Advance Payment) 
 
89
e. Banka Güvenceli Ödeme (Bank Payment Obligation) 
 
90
DIŞ TİCARETTE MÜCBİR SEBEP HALLERİ 
 
93
Mücbir Sebep Hallerinin Belgelendirilmesi 
 
93
AKREDİTİFLİ ÖDEME (Letter of Credit, Documentary Credit) 
 
95
a. Akreditifte Tarafların Tanımları ve Yükümlülükleri 
 
95
1. Akreditif Amiri (İthalatçı): (Applicant) 
 
95
2. Amir Banka (İthalatçının Bankası): (Issuing Bank) 
 
96
3. Akreditif Lehtarı (İhracatçı): (Beneficiary) 
 
96
4. Aracı Banka (İhracatçının Bankası): (Intermediary Bank) 
 
97
i. İhbar Bankası (Advising Bank) 
 
97
ii. Teyit Bankası (Confirming Bank) 
 
97
iii. Rambursman Bankası (Reimbursing Bank) 
 
97
b. Akreditifli Ödemenin İşleyişi 
 
98
c. Akreditifte Bulunması Gereken Bilgiler 
 
99
d. Akreditif Çeşitleri 
 
100
1. Kabilirücu (Dönülebilir)/ Gayri Kabilirücu (Dönülemez) Akreditifler 
 
100
i. Kabilirücu Akreditifler (Revocable Documentary Credits) 
 
100
ii. Gayri Kabilirücu Akreditifler (Irrevocable Documentary Credits) 
 
100
2. Teyitli / Teyitsiz Akreditifler 
 
101
i. Teyitli Akreditif (Confirmed Documentary Credit) 
 
101
ii. Teyitsiz Akreditif (Unconfirmed Documentary Credit) 
 
101
3. Rotatif Akreditifler (Revolving Documentary Credit) 
 
102
4. Kullandırım Şekillerine Göre Akreditifler 
 
104
i. İbrazında Ödemeli Akreditifler (Sight Payment Documantary Credits) 
 
104
ii. Vadeli Akreditifler (Deferred Payment Documentary Credit) 
 
104
iii. Kabul Kredili Akreditifler (Acceptance Documentary Credits) 
 
105
iv. İştira Akreditifleri (Negatiable Documentary Credit) 
 
105
5. Karşılıklı Akreditif (Back – to – Back Documentary Credit) 
 
106
6. Devredilebilir Akreditif (Transferable Documentary Credit) 
 
107
7. Kırmızı Şartlı Akreditif (Red Clause Documentary Credit) 
 
107
8. İhtiyat Akreditifi (Stand – By Letter of Credit) 
 
108
9. Yeşil Şartlı Akreditif (Green Clause Letter of Credit) 
 
109
a. İhracat Mevzuatına İlişkin Genel Esaslar 
 
112
b. Özelliği Olan İhracat İşlemleri 
 
114
1. Ön İzne Bağlı İhracat 
 
114
2. Kayda Bağlı İhracat 
 
114
4. Yurt Dışı Fuar ve Sergilere Katılım ve İhracat 
 
116
5. İthal Edilmiş Malın İhracı 
 
117
6. Serbest Bölgelere Yapılacak İhracat 
 
117
9. Dolaylı Offset Yoluyla Yapılacak İhracat 
 
119
10. Bağlı Muamele veya Takas Yoluyla Yapılacak İhracat 
 
120
11. Ticari Kiralama Yoluyla Yapılacak İhracat 
 
120
c. Alıcısı Tarafından Kabul Edilmeyen Mallar 
 
120
d. Alıcısına Teslim Edilemeyen Mallar ve Malların Terk Edilmesi 
 
121
e. Yasak ve İhracı Ön İzne Bağlı Mallar 
 
121
f. İhracat Bedellerinin Yurda Getirilmesi 
 
122
2. İhracat Bedellerinin Tahsili 
 
122
3. İhracat Bedelinin Efektif Olarak Tahsili 
 
123
4. İmalatçı veya Tedarikçi Adına DAB Düzenlenmesi 
 
124
5. İhracat Alacağının İskonto Edilmesi 
 
125
8. İhracat Bedellerinin Tasarrufu 
 
126
a. İthalat Mevzuatına İlişkin Genel Esaslar 
 
129
b. İthalatla İlgili Kısıtlamalar 
 
130
ç. İthalat Bedellerinin Ödenmesi 
 
131
d. İthalat Hesaplarının Kapatılması 
 
132
e. Üçüncü Ülkelerdeki Bankalar Nezdinde Akreditif Açılması 
 
133
a. Döviz Kazandırıcı İşlemler 
 
135
b. Döviz veya Türk Lirası Ödenmesini Gerektiren İşlemler 
 
136
1. Tamir ve Montaj Hizmetleri 
 
136
5. Kredi Kartı Anlaşmaları 
 
138
6. Komisyonculuk ve Simsariye Giderleri 
 
138
7. Banka Komisyon ve Masrafları 
 
138
9. Gümrük Vergi ve Resimleri ile Benzeri Ücretler 
 
139
11. Sosyal Güvenlik ve Sosyal Sigorta 
 
139
12. Hayat Sigortaları 
 
139
13. Ticari Faaliyetlerden Sağlanan Kârlar 
 
139
15. Vergiler ve Harçlar 
 
140
TÜRKİYE’YE YABANCI SERMAYE GİRİŞİ 
 
141
a. Türkiye’ye Gelecek Yabancı Sermaye 
 
141
b. Yabancı Sermayenin Ödenmesi 
 
142
c. Yabancı Sermaye İle İlgili Transferler 
 
146
TÜRKİYE’DEN SERMAYE İHRACI 
 
147
MENKUL VE GAYRİMENKUL KIYMETLER 
 
149
b. Gayrimenkul Kıymetler 
 
150
ULUSLARARASI BANKACILIK 
 
151
a. Uluslararası Bankacılığın Gelişimi 
 
151
b. Uluslararası Bankacılıkta Hizmet Birimleri 
 
152
1. Dış İşler Müdürlüğü 
 
153
2. Yurtdışı Temsilcilikler 
 
154
7. Bankacılık Konsorsiyumları 
 
157
8. Offshore Bankacılık (Kıyı Bankacılığı) 
 
158
b. Uluslararası Bankacılık Ürünleri 
 
158
3. Yabancılardan Mevduat Kabulü 
 
160
4. Yabancılara Kredi Verilmesi 
 
160
5. Aracılık Üstlenimi 
 
160
6. Bankaların Birbirlerine Açacakları Krediler 
 
161
7. Prefinansman Kredileri 
 
161
8. Teminat Mektupları 
 
162
10. Nakitdışı İthalat Kredileri 
 
163
ii. Aval–Kabul Kredileri 
 
164
iii. Harici Garantiler 
 
165
11. Ülke (ECA) Kredileri 
 
165
14. Konsorsiyum Kredileri 
 
167
a. Yurt Dışından Kredi Alınması 
 
169
1. Kredinin Kullanılması 
 
169
2. Kreditörün Değişmesi 
 
171
3. İhracat Kredi Kurumları veya İhracat Kredisi Garanti Kuruluşlarından Sağlanan Krediler 
 
172
4. Hazine Müsteşarlığına Bildirim Yapılacak Krediler 
 
173
5. T.C. Merkez Bankasına Bildirim Yapılacak Krediler 
 
174
6. Yurt Dışından Borçlanma Olarak Kabul Edilen ve Edilmeyen Krediler 
 
175
i. Damga Vergisi ve Harçlar 
 
177
ii. Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu 
 
177
8. Kredilerin Geri Ödenmesi 
 
178
9. Yurt Dışından Alınacak Nakit Kredilerde Damga Vergisi ve Harç Mükellefiyeti 
 
179
10. Yurt Dışından Alınacak Döviz Kredilerinde KKDF Mükellefiyeti 
 
180
11. Yurt Dışından Sağlanan Döviz Kredilerinin Başka Bir Bankaya Aktarımı 
 
180
b. Bankaların Yurt Dışından Borçlu Sıfatıyla Sağladıkları Krediler 
 
181
c. Katılım Bankalarının Sağladıkları Fonlar 
 
182
d. Bankalar Dışındaki Türkiye’de Yerleşik Firmalarca Yurt Dışından Sağlanan Ayni ve Nakdi Krediler 
 
182
1. Türkiye’de Yerleşik Kişilerce İhracat, İhracat Sayılan Satış ve Teslimler İle Döviz Kazandırıcı Faaliyetler İçin Sağlanan Krediler 
 
182
i. Kredinin Sağlanması 
 
182
ii. Kredinin Döviz Ödemesi Gerektiren İşlemlerde Kullanılması 
 
183
iii. Kredinin Türk Lirası Olarak Kullanılması 
 
186
2. Türkiye’de Yerleşik Firmalarca Transit Ticaretin Finansmanı İçin Sağlanan Krediler 
 
186
3. Alınmış İzinler Çerçevesinde Yurt Dışında İş Yapan Türk Firmalarının Yurt Dışındaki İşleriyle İlgili Olarak Sağlanan Krediler 
 
188
4. İthalatçılar Tarafından Kullanılan Ayni Krediler 
 
190
5. İşletme İhtiyacı İçin Sağlanan Krediler 
 
190
6. Döviz Ödemesi Gerektiren İşlemlerin Finansmanı Amacıyla Sağlanan Nakdi Krediler 
 
192
7. Yurt Dışından Alınacak Gemiler İçin Sağlanan Krediler 
 
194
8. Türkiye’de İş Yapan Yabancı Firmaların Yurt Dışından Sağladığı Krediler 
 
194
9. Türk Firmalarının Yurt Dışından Türk Lirası Kredi Alması 
 
195
KIYMETLİ MADENLER BORSASI ÜYESİ BANKALARCA YURT DIŞINDAN ALTIN KREDİSİ SAĞLANMASI 
 
197
TÜRKİYE’DEKİ BANKALAR TARAFINDAN KREDİ AÇILMASI 
 
199
a. Türkiye’de Yerleşik Bankalarca Döviz Kredisi Açılması 
 
199
1. İhracat, İhracat Sayılan Satış ve Teslimler İle Döviz Kazandırıcı Faaliyetlerin Finansmanı İçin Türkiye’de Yerleşik Kişilere Açılacak Döviz Kredileri 
 
200
i. Kredinin Döviz Olarak Kullanılması (Döviz Ödemesi Gerektiren İşlemlerde Kullanılması) 
 
200
ii. Kredinin Türk Lirası Olarak Kullanılması 
 
201
2. Transit Ticaretin Finansmanı Amacıyla Açılan Döviz Kredileri 
 
202
3. Finansal Kiralama Şirketlerine Açılan Döviz Kredileri 
 
204
4. Yatırım Teşvik Belgesi Kapsamında Türk Firmalarına ve Teşvik Belgesiz Yatırım Malı Alımlarının Finansmanı İçin Kamu Kuruluşlarına Açılacak Döviz Kredileri 
 
205
i. Kredinin Yatırım Teşvik Belgesi Kapsamındaki İhtiyaçların Finansmanında Kullanılması 
 
205
ii. Kredinin, Kamu Kuruluşlarınca Teşvik Belgesiz Yatırım Malı Alımlarının Finansmanı Amacıyla Kullanılması 
 
206
iii. Kredilerin Kapatılması 
 
206
iv. Süre Uzatımı, Vergi, Resim ve Harç İstisnası Uygulaması 
 
206
v. Ayni Kredilerde Vergi, Resim ve Harç İstisnası Uygulaması 
 
206
5. Yurt Dışında İş Yapan Türk Firmalarına Yurt Dışındaki İşleriyle İlgili Olarak Açılan Krediler 
 
207
6. Uluslararası Yurt İçi İhaleler ile Savunma Sanayi Projelerini Üstlenen Türk Firmalarına Açılacak Döviz Kredileri 
 
212
7. Turizm Kuruluşları, Seyahat Acenteleri İle Gemi ve Uçak Bakım, Onarım Hizmetleri İçin Açılacak Döviz Kredileri 
 
213
8. Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi İşletmelerinin Geliştirilmesi ve Desteklenmesi Amacıyla Açılacak Döviz Kredileri 
 
215
9. Yurt Dışında Yerleşik Kişilere Açılacak Döviz Kredileri 
 
216
10. Döviz Üzerinden Düzenlenen Çeklerin ve Diğer Menkul Kıymetlerin İskonto–İştira Edilmesi 
 
218
11. Bankaların Birbirlerine Açacakları Krediler 
 
222
12. Yurt Dışındaki Bankalara Açılacak Kurye ve Rambursman Kredileri 
 
222
13. Bankaların Kredi Kartları Karşılığında Açtıkları Döviz Kredileri 
 
222
b. Türkiye’de Yerleşik Bankalarca Yurt Dışına Türk Lirası Kredi Açılması 
 
223
c. Bankalarca Altın Kredisi Açılması 
 
224
ç. Türkiye’de Yerleşik Firmaların Yurt Dışına Kredi Açması 
 
225
PREFİNANSMAN KREDİLERİ 
 
227
a. Prefinansman Kredilerinin Temini 
 
227
b. Prefinansman Kredisinin Kullanımı 
 
228
ç. Prefinansman Kredisinin Devredilmesi 
 
230
d. Prefinansman Kredisinin Başka Bir Bankaya Aktarımı 
 
231
e. Prefinansman Kredilerinin Kapatılması 
 
232
f. Prefinansman Kredilerinin Mahsup Suretiyle Ödenmesi 
 
232
1. İhracat Bedelleri İle Mahsup Edilmek Suretiyle Ödeme 
 
232
2. Döviz Kazandırıcı Hizmet Bedelleriyle Mahsup Edilmek Suretiyle Ödeme 
 
234
3. Prefinansman Kredisinin İhracat, Belge Kapsamındaki İhracat Sayılan Satış ve Teslimler İle Döviz Kazandırıcı Faaliyetlere İlişkin Bedellerle Tasfiyesi 
 
235
DÖVİZ VE PREFİNANSMAN KREDİLERİYLE İLGİLİ ORTAK HÜKÜMLER 
 
237
a. Teminat Mektubunun Tanımı 
 
241
b. Teminat Mektubunun Tarafları 
 
241
c. Teminat Mektubu Çeşitleri 
 
243
ç. Dışarıda Yerleşik Muhataba Türk bankasının Doğrudan Teminat Mektubu Vermesi 
 
244
d. Bir Türk Bankasının Kontrgarantisine Dayanılarak Yurtdışındaki Muhataba Teminat Mektubu Düzenlenmesi 
 
245
e. Muhabir Banka Kontrgarantisine Dayanılarak Yurdışındaki Lehtar Adına Bir Türk Bankasının Türkiye’deki Muhataba Teminat Mektubu Vermesi 
 
246
f. İthalata İlişkin Peşin Ödeme Teminat Mektupları 
 
248
g. Garanti Akreditiflerine (Stand–By L/C) Dayanılarak Verilen Dövizi Natık Teminat Mektupları 
 
248
h. Stand–By Akreditiflerin Teminat Mektuplarından Farkları 
 
250
GAYRİNAKDİ KREDİLER, GARANTİ VE KEFALETLER 
 
253
a. Türkiye’de Yerleşik Firmaların Yurt Dışından Gayrinakdi Kredi, Garanti ve Kefalet Sağlamaları 
 
253
b. Türkiye’deki Bankaların Teminat Mektubu Düzenlemeleri, Garanti ve Kefalet Vermeleri 
 
253
c. Bankalar Dışındaki Türkiye’de Yerleşik Kişilerce Verilen Teminat Mektubu, Garanti Ve Kefaletler 
 
255
ç. Gemi İpoteği Tesisi 
 
256
DÖVİZ KAZANDIRICI GAYRİNAKDİ KREDİLER 
 
257
a. Dövizi Natık Teminat Mektupları 
 
257
GAYRİNAKDİ İTHALAT KREDİLERİ 
 
259
b. Aval – Kabul Kredileri 
 
260
a. Offshore Bankaların Ev Sahibi Ülkelere Katkıları 
 
264
b. Offshore Bankacılık Merkezleri 
 
264
2. Fonksiyonel Merkezler 
 
265
c. Bankaların Offshore Bankacılık Merkezlerine Yönelme Sebepleri 
 
265
d. Uluslararası Bankaların En Çok Tercih Ettiği Offshore Merkezler 
 
266
i. Seyahat Çeki (Travelers Cheque) 
 
267
iii. International Money Order (IMO) 
 
270
DÖNÜŞTÜRME (ARBİTRAJ) İŞLEMLERİ 
 
275
b. Dönüştürme Türleri 
 
275
1. Yurtdışından Gönderilen Havale veya İbraz Edilen Çek Karşılığında Yurtdışına Havale Yaptırılması veya Dövizi Natık Çek İstenmesi 
 
275
2. Yurtdışından Gönderilen Havale veya İbraz Edilen Çek Karşılığında Efektif İstenmesi 
 
276
3. İbraz Edilen Efektif Karşılığında Havale Yapılması veya Dövizi Natık Çek İstenmesi 
 
276
b. Sabit Faizli Para Swapı 
 
277
d. Değişken Faizden Değişken Faize Swap 
 
278
a. Forfaiting İşleminin Tarafları ve İş Akışı 
 
283
b. Forfaiting İşleminin Avantajları 
 
284
c. Faiz ve Komisyon Uygulaması 
 
285
d. Forfaiter’in Yapacağı İncelemeler 
 
285
a. Faktoring Çeşitleri 
 
287
1. Ulusal Faktoring – Uluslararası Faktoring (Domestic Factoring – International Factoring), 
 
287
2. Açık Faktoring – Gizli Faktoring (Disclosed Factoring – Undisclosed Factoring) 
 
288
3. Geleneksel Faktoring – Zahiri Faktoring (Old – Line Factoring – Recourse Factoring) 
 
288
4. Vade Faktoringi – Peşin Faktoring (Maturity Factoring– Advance Factoring) 
 
288
c. Faktoring Uygulamasının Sağladığı Avantajlar 
 
290
1. Satıcı Firma Açısından 
 
290
2. Faktör Firma Açısından 
 
291
3. Müşteriler Açısından 
 
292
d. Faktoring Şirketlerinin Yapamayacakları İşlemler 
 
292
Ek 1: T.C. MERKEZ BANKASI TARAFINDAN KONVERTIBL OLARAK KABUL EDİLEN YABANCI PARALAR 
 
293
Ek 2: İHRACI KAYDA BAĞLI MALLAR LİSTESİ 
 
294
Ek 3: KANUN, KARARNAME VE ULUSLARARASI ANLAŞMALARLA İHRACI YASAKLANMIŞ MALLAR 
 
296
ULUSLARARASI TİCARİ TERİMLER 
 
297
Faydalanılan Kaynaklar 
 
311