İdari Yargı Kararlarının Gerekçelendirilmesi Dr. Öğr. Üyesi K. Begüm İsbir  - Kitap

İdari Yargı Kararlarının Gerekçelendirilmesi

1. Baskı, 
Ekim 2023
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
252
Barkod:
9786052645727
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
313,00
Temin süresi 2-3 gündür.
Kitabın Açıklaması
Hukuk, yargı kararı ile var olur; yargı kararı da hukuk ile var olur. Hukukun var olması için hukukun kendisi konuşmak zorundadır; bundan dolayı hukukun bir ağıza ve sese ihtiyacı vardır. Bu ağız bir yüze ve bir bedene bağlanmalıdır. İşte bu noktada hâkimin yargı kararını meydana getirmesi ve gerekçelendirmesi; hukukun ağzı ve sesidir. Ağızdan çıkan her ses, hukuk alanında bir etki doğurmayabilir veya anlaşılmayabilir. Hukukun hitap ettiği kişiler tarafından, hukukun söylemek istedikleri duyulmalı ve hukukun hediyesi olarak "yargı kararı ve gerekçesi" kabul edilmelidir.
Sümerlerden günümüze kadar gelen; "gerekçeli karar" müessesesi, gerek kamu hukuku gerekse özel hukuk alanında büyük bir öneme sahiptir. Bu çalışma; idari yargılama hukuku açısından gerekçelendirmenin önemi, işlevleri, idare hukukuna katkıları, hangi durumlarda idari yargı mercilerinin kararlarının gerekçesiz, eksik/yetersiz gerekçeli kabul edileceği, gerekçesiz kararın sonuçları gibi hususların incelenmesini amaçlamıştır.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Temel Haklar ve Hukuk Sistemleri Çerçevesinde Gerekçe Kavramı
.
Yargı Kararının Anatomisi ve Gerekçe
.
İdari Yargıda Dava Türlerine ve Yargılama Aşamalarına Göre Gerekçelendirme
Kitabın İçindekileri
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 
5
İÇİNDEKİLER 
11
KISALTMALAR 
17
GİRİŞ 
19
I. BÖLÜM
TEMEL HAKLAR VE HUKUK SİSTEMLERİ ÇERÇEVESİNDE
GEREKÇE KAVRAMI
I. GEREKÇEKAVRAMI 
27
A. Tarihsel Gelişimi 
30
B. Gerekçe Teorisi 
33
1. Gerekçe ile İlişkili Kavramlar 
37
a. Hukuk Metodolojisi 
38
b. Argümantasyon (Temellendirme) 
41
c. Hukuk Mantığı 
43
d. Retorik 
44
e. Yorum 
46
f. İdari İşlemin Gerekçesi 
51
g. Kanun Gerekçesi 
54
C. Hukuk Sistemlerinin Gerekçe Kavramına Yaklaşımı 
55
1. Anglo–Sakson (Anglo–Amerikan) Hukuk Sistemi’nde Gerekçe 
57
a. Ratio Decidendi–Obiter Dictum İlkeleri Tasnifi 
58
b. Stare Decisis İlkesi 
59
2. Kıta Avrupası (Kara Avrupası) Hukuk Sistemi’nde Gerekçe 
61
D. Gerekçenin Bağlayıcılığı 
62
II. HAKKAVRAMI AÇISINDAN ‘GEREKÇELİ KARAR HAKKI’ 
65
A. Adil Yargılanma Hakkı ve Hak Arama Özgürlüğü Bağlamında
Gerekçeli Karar Hakkı 
65
1. Gerekçeli Karar Hakkının Tanımı 
69
2. Gerekçeli Karar Hakkının İçeriği 
70
3. Gerekçeli Karar Hakkının Pozitif Hukuktaki Yansımaları ve
Uygulanması 
72
B. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında Gerekçeli Karar
Hakkı 
74
1. AİHM’e Göre Gerekçesiz Kabul Edilmeyen Yargı Kararları 
76
a. “Ulusal Mahkeme Her Argümana Cevap Vermek
Zorunda Değildir”: Hiro Balani v. İspanya Kararı ve Van
de Hurk v. Hollanda Kararı 
76
b. “Halk Jürisinin, Başvuranın Suçluluğuna Karar Vermiş
Olması Nedeniyle Jüri Kararın Gerekçesiz Olması
Sözleşme’ye Aykırı Değildir”: Refik Sarıc v. Danimarka
Kararı ve Taxquet v. Belçika Davası 
78
c. “Ağır Ceza Mahkemesi Başkanı’nın Sorduğu 768 Soruya
Jürinin Cevap Vermesi, Kararın Temelini Oluşturur. Jüri
kararının gerekçesiz olmasını telafi ettiklerine karar
verilmiştir”: Papon v. Fransa Kararı 
80
2. AİHM’e Göre Gerekçesiz Kabul Edilen Yargı Kararları 
81
a. “Sanığın Mahkûmiyeti Anlamaması Yetersiz Gerekçeden
Kaynaklanır”: Hadjianastassiou v. Yunanistan Kararı 
81
b. “Temyiz Mahkemesinin, Sadece Davalının Savunmasına
Dayalı Yetersiz Gerekçe İle Karar Vermesi, Adil
Yargılanma Hakkının İhlalidir”: Ruiz Torija v. İspanya
Kararı ve Chevrol v. Fransa Kararı 
81
C. Anayasa Mahkemesi’nin Gerekçeli Karar Hakkı ile İlgili Yaklaşımı 
82
1. Anayasa Mahkemesi’nin Yüksek Mahkeme Sıfatıyla Verdiği
Kararlar ve Gerekçe İlkesi 
84
2. Anayasa Mahkemesi Bireysel Başvuru Kararlarında
Gerekçeli Karar Hakkı 
89
a. Kararın Niteliği Ölçütü: “Gerekçe gösterme zorunluluğunun
kapsamı kararın niteliğine göre değişebilir” 
91
b. Makul Gerekçe ve Hukuki Güvenlik Ölçütü: “Davayla
doğrudan ilgili olan bu hususlara mahkemelerce makul
bir gerekçe ile yanıt verilmelidir” 
92
c. Yeniden Yargılama Yapılması Ölçütü: “Gerekçeli karar
hakkının ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için
yeniden yargılama yapılması gerekir” 
93
d. Anayasal Önem ve Kişisel Önem Ölçütleri: “Başvurunun
Anayasa’nın uygulanması ve yorumlanması veya temel
hakların kapsamının ve sınırlarının belirlenmesi
açısından önem taşımaması” ve “ Başvurucunun önemli
bir zarara uğramaması” 
94
e. Re’sen Araştırma İlkesine Tabi Olmama Ölçütü: “Anayasa
Mahkemesi kamu gücü eylem ve işlemleri ile mahkeme
kararlarının Anayasa’ya uygunluğunun ve müdahale
gerekçelerinin denetimini kendiliğinden yapmaz” 
96
f. Temyiz veya İstinaf Mercilerinin Davanın Ana
Unsurlarını Gerekçelendirmesi Ölçütü: “İtiraz ya da
temyiz mercilerinin bir şekilde itiraz veya temyizde dile
getirilmiş ana unsurları incelediğini, derece
mahkemesinin kararını inceleyerek onadığını ya da
bozduğunu göstermesidir” 
97
III. GEREKÇE İLKESİNİN TÜRK HUKUKU’NDAKİ DAYANAKLARI 
98
A. Anayasal Dayanakları 
100
B. Yasal Dayanakları 
102
1. 2577 Sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu 
102
2. 2575 Sayılı Danıştay Kanunu 
106
3. Diğer Mevzuat 
106
II. BÖLÜM
YARGI KARARININ ANATOMİSİ VE GEREKÇE
I. YARGI KARARININ ANATOMİSİ 
113
A. Uyuşmazlığı Çözecek Hukuk Kuralının Tespiti 
114
B. Hukuk Kuralının Olaya Uygulanması 
114
C. Kıyas (Tasım) 
115
D. Yorum ve Kural Boşluklarının Doldurulması 
116
E. Hüküm ve Gerekçe 
119
F. Hüküm Fıkrası ve İlâm 
122
G. Muhalefet Şerhi (Azlık Oyu/Karşıoy Yazısı)– Farklı (Değişik)
Gerekçe 
123
II. YARGI KARARLARINDA GEREKÇE ETKİSİ VE UYGULAMA ALANI 
124
A. Gerekçe Etkisi 
124
B. Yargı Kararında Gerekçe İlkesinin Uygulama Alanı 
127
III. GEREKÇEYE İLİŞKİN TEORİLER 
128
A. Kavram Teorisi 
129
B. Menfaat Teorisi 
129
C. Maddi ve Teknik Teori 
130
D. Modern Teori 
131
E. Rasyonel Hukuki Tartışma (İletişim Rasyonalitesi) Teorisi 
132
F. Hukuki Transformasyon Teorisi 
133
IV. GEREKÇELENDİRMENİN İŞLEVLERİ 
134
A. Gerekçelendirmenin Genel Olarak Tüm Yargı Kolları Açısından
İşlevleri 
134
B. Gerekçelendirmenin İdari Yargılama Usulü Hukukundaki
İşlevleri 
139
V. YARGIDA HEDEF SÜRE UYGULAMASIİLE GEREKÇELENDİRME
ARASINDAKİİLİŞKİ 
143
VI. GEREKÇENİN UNSURLARI 
146
A. Maddi Açıdan 
151
1. Maddi Olgu (Olay) –Uygulanan Kural İlişkisi 
151
2. Hükmün Nedenleri 
153
3. İddia Savunmanın Değerlendirilmesi 
157
4. Delillerin Değerlendirilmesi ve Hâkimin Takdir Yetkisi 
158
B. Şekli Açıdan 
161
1. Dil 
161
2. Üslûp 
164
3. Yazım 
165
VII. GEREKÇENİN KALEME ALINMASINDA YORUM YÖNTEMLER İ 
166
VIII. GEREKÇE TÜRLERİ 
169
A. Hukuki ve Yasal Gerekçe 
169
B. Değişik Gerekçe 
171
C. Makul Gerekçe–İkna Edici Gerekçe 
172
IX. GEREKÇESİZLİK TÜRLERİ 
172
A. Yetersiz Gerekçe 
173
B. Eksik Gerekçe 
175
1. İç Gerekçe Eksikliği 
175
2. Dış Gerekçe Eksikliği 
176
C. Matbu Gerekçe 
177
D. Salt Bilimsel İçtihatlı Gerekçe 
179
E. Tutarsız Gerekçe 
179
F. Geç Gerekçe 
180
III. BÖLÜM
İDARİ YARGIDA DAVA TÜRLERİNE VE YARGILAMA AŞAMALARINA GÖRE GEREKÇELENDİRME
I. GENELOLARAK İDARİ YARGIDA GEREKÇELENDİRME 
181
A. İdari Yargılama İlkeleri–Gerekçe İlişkisi 
184
B. Gerekçelendirmede İdari Yargı Metodolojisinin Bir Uygulama Şekli: Danıştay Karar Yazım Rehberi 
186
C. İdari Yargı Kararlarının Metodolojisi Hakkında Düşünceler 
190
II. İDARİ YARGIDA DAVA TÜRLERİ VE GEREKÇE 
193
A. İptal Davasının Konusu ve Özelikleri 
193
B. Tam Yargı Davasının Konusu ve Özelikleri 
195
C. İptal ve Tam Yargı Davası Farkı 
198
D. İptal ve Tam Yargı Davalarında Gerekçeli Karar 
199
III. İDARİ YARGILAMA HUKUKU KANUN YOLLARINDA GEREKÇE 
205
A. İstinaf Aşamasında Gerekçe 
206
B. Temyiz Aşamasında Gerekçe 
208
1. Genel Olarak Değişik Gerekçe İle Onama ve Düzelterek Onama Kararları 
210
2. İdari Yargı Açısından Değişik Gerekçe ile Onama–Düzelterek Onama 
211
IV. YÜRÜTMENİN DURDURULMASIKARARLARINDA GEREKÇELENDİRME 
212
V. ARA KARARININGEREKÇELENDİRİLMESİ 
222
VI. İDARİ YARGI KARARLARININ GEREKÇELENDİRİLMEMESİNİN
SONUÇLARI 
224
SONUÇ VE ÖNERİLER 
229
KAYNAKÇA 
233
KAVRAM DİZİNİ 
251