Teori ve Yargı Kararları Işığında İdarenin Sorumluluğu ve Tazminat Davaları Prof. Dr. Ender Ethem Atay, Hasan Odabaşı  - Kitap
Teori ve Yargı Kararları Işığında

İdarenin Sorumluluğu ve Tazminat Davaları

2. Baskı, 
Temmuz 2010
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
17x25
Sayfa:
1438
Barkod:
9789750212895
Kapak Türü:
Ciltli
Baskısı tükenmiştir.
Kitabın Açıklaması
İdarenin sorumluluğu konusu, idare hukukunun temel özelliklerinden olan içtihadi hukuk dalı özelliğinin somutlaştığı en önemli alanlardandır. İdare hukukunun temel konularından birini oluşturan ve temel idari dava türlerinden birine vücut veren idarenin sorumluluğu müessesi hem ülkemizde, hem de Fransa'da birçok çalışmanın konusu olmuştur. Mevcut eser bu anlamda ülkemizdeki ve Fransa'daki uygulamanın ilgili kaynaklardan yararlanmak suretiyle bir arada incelendiği, konuya ilişkin yargı kararlarının güncel olarak büyük ölçüde verilmesini amaçlayan bir çabanın ürünüdür.
Kitapta idarenin sorumluluğu konusu iki bölümde incelenmiştir. Yargı kararlarıyla destekli teorik açıklamaların yer aldığı ilk bölümde sorumluluk kavramı genel olarak açıklanarak idare hukukundaki anlamı, sorumluluğun temelleri ve sorumluluğa ilişkin ilkeler, sorumluluğun şartları ve sorumluluğu ortadan kaldıran ya da azaltan haller ele alınmıştır. Bu bölümde ayrıca açılacak davalardaki süre sorunu ve kamu görevlisine rücu konuları da incelenmiştir. İkinci bölümde ise idarenin sorumluluğuna ilişkin Yüksek Yargı yerlerinin güncelleştirilmiş kararlarına ayrılmıştır. Eserde idarenin sorumluluğuna ilişkin genel bir kaynakçada okuyucuya sunulmuştur.
Kitabın Konu Başlıkları
.
İdarenin Hukuki Sorumluluğu Teorisi Ve Uygulaması
.
İdarenin Sorumluluğu
.
İdarenin Sorumluluğunun Şartları
.
Tam Yargı Davası Açılmasında Dikkat Edilecek Hususlar Ve Dava Dilekçesi Örneği
.
Genel İdari Yargıda Tazminat Davaları (Danıştay Kararları)
.
Hukuki Sorumluluğun Nedenleri Ve Tazminat İlkeleriyle İlgili Kararlar
.
Muhtelif Nedenlere Dayalı İdari İşlem Ve Eylemlerden Doğan Tazminat Davaları
.
Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin Görev Alanına Giren Tazminat Davaları
.
Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin Görev Alanı Ve Başvuru Usulü Hakkında Genel Açıklamalar Ve Dilekçe Örnekleri
.
Sorumluluk Nedenleri Ve Tazminatın Belirlenmesine İlişkin Ayim Kararları
.
Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde Görülen Muhtelif İdari Eylem Ve İşlemlerden Doğan Dava Türleri İle İlgili Kararlar
.
Adli–İdari Ve Askeri Yargı Yolu Uyuşmazlıkları İle İlgili Uyuşmazlık Mahkemesi Kararları
.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine Başvuru Usulü Ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları
Kitabın İçindekileri
İkinci Baskıya Önsöz 
7
Önsöz 
9
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Özeti 
28
Kısaltmalar 
31
BİRİNCİ BÖLÜMİDARENİN HUKUKİ SORUMLULUĞUTEORİSİ VE UYGULAMASI Birinci KısımİDARENİN SORUMLULUĞU
I. SORUMLULUK KAVRAMI VE İDARE HUKUKUNDAKİ ANLAMI 
33
A. Sorumluluk Kavramı 
33
1. Genel Olarak Sorumluluk Kavramı ve Sorumluluk Türleri 
33
2. Sorumluluk ve Sigorta 
37
B. İdarenin Sorumluluğu Kavramı 
39
1. Kamu Kudretinin Sorumluluğu İlkesi 
41
2. Kamu Kudretinin Sorumluluğu İlkesinin Fransız Hukukunda Doğuşu ve Yaygınlaşması 
42
a. Sorumsuzluk İlkesinden Vazgeçmenin Zorluğu 
42
b. İdarenin Sınırlı Sorumluğunun Kabulü ve Bu Sorumluluğunun Uygulanma Alanının Genişlemesi 
47
3. İdarenin Hukuki Sorumluluğunun Hukuk Sistemimizdeki Gelişimi 
53
II. İDARENİN HİZMET KUSURU DOLAYISIYLA SORUMLULUĞU 
59
A. Genel Olarak 
59
B. Kişisel Kusur ve Hizmet Kusuru Kavramları 
63
1. Hizmet Kusuru 
68
2. Kişisel Kusur 
84
3. İdare İle Zarara Uğrayan Arasındaki İlişki 
86
a. Birleştirme Teorisi (Théorie du cumul) 
86
b. Kusurların İçtimaı (cumul de fautes): Hizmet Kusuru İle Kişisel Kusurun Bir Arada Bulunması 
86
c. Sorumlulukların İçtimaı (cumul de responsabilités): Hizmet Kusuru İle Kişisel Kusurun İç İçe Girmesi 
88
4. İdare İle Ajanları Arasındaki İlişki 
92
5. Kusurlu Memurların Mali (Akçalı) Sorumluluğu (İdarenin Kusurlu Memura Rücu Etmesi) 
94
C. Hizmet Kusuru Uygulamasında Basit ve Ağır Kusur (Faute simple et faute lourde) Kavramları ve Uygulama Alanı 
119
1. Kolluk (Police) 
122
2. Vergiler (Les impôts) 
129
3. Denetim (Le contrôle) 
129
III. İDARENİN KUSURSUZ SORUMLULUĞUNUN HUKUKİ REJİMİ 
130
A. Kusursuz Sorumluluk İlkesinin Uygulama Alanı 
145
1. Bayındırlık Hizmetlerinin Sebep Olduğu Zararlar 
154
2. Kamu Görevlileri ve Kamu Hizmetlerinin Görülmesine Rastlantısal ya da Gönüllü Olarak Katılanlar (Agents publics et collabarateurs occasionnelles de l’administration) 
164
3. Tehlikeli Şeyler ve Metotlar (Choses et méthodes dangeureuses) 
169
4. Takdir Yetkisi Sonucu Alınmış Hukuka Uygun İşlemler 
175
B. Kusursuz Sorumluluk İlkesinin Uygulanmasında Zarar Kavramı 
177
İkinci KısımİDARENİN SORUMLULUĞUNUN ŞARTLARI
I. ZARAR 
181
II. ZARARIN NİTELİĞİ (La nature du préjudice) 
188
A. Ekonomik Nitelikli Zararlar (Maddi Zararlar) (le préjudice économique) 
188
B. Manevi Zarar (Le préjudice moral) 
191
C. Zarar Verici Yaşam Sorunu (le problème dit de la vie préjudiciable)(wrongfull live) 
195
III. ZARARIN TAZMİNİ 
196
A. Tazminin Şekli 
196
B. Tazminatın Ödenmesi Yöntemi (Les méthodes d’évaluation) 
197
C. Zararın Değerlendirilmesi, Hesaplamada Zararın Başlangıç Tarihi 
198
1. Mallara İlişkin Zararlarda (les dommages aux biens) 
199
2. Kişilerin Uğramış Olduğu Zararlar (les dommages aux victimes) 
201
D. Tazminat Miktarının Hesaplanması 
203
E. Tazminat Hakkının İntikali 
205
IV. ZARARIN İSNAD EDİLEBİLİRLİLİĞİ: ZARARLA İDARİ İŞLEM VEYA EYLEM ARASINDA NEDENSELLİK BAĞININ (İLLİYET RABITASININ) KURULMASI (L’imputabilité) 
205
A. Zararın Belirli Bir Kamu Tüzel Kişisinin Etkinliğine Bağlanması Gerekliliği 
205
B. Sorumlu Kamu Tüzel Kişisinin Belirlenmesi 
206
V. İDARENİN SORUMLULUĞUNU ORTADAN KALDIRAN HALLER / SEBEPLER (les faits exonérant l’administration de sa responsabilité / les causes d’exoneration) 
208
A. Mücbir Sebep (la force majeure / casus majores) ve Beklenmeyen Durum (le cas forfuit) 
208
B. Zarara Uğrayan Kişinin Kusuru (la faute de la victime) 
212
C. Üçüncü Kişinin Davranışı (le fait d’un tiers) 
213
Üçüncü KısımTAM YARGI DAVASI AÇILMASINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR VE DAVA DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ
I. İDARENİN SORUMLULUĞU SEBEBİYLE AÇILACAK TAM YARGI DAVALARINA İLİŞKİN PRATİK NOTLAR 
215
II. TAM YARGI DAVALARINDA DAVA AÇMA SÜRESİ 
217
A. İdari İşlemlere Yönelik Tam Yargı Davalarında 
217
1. İdari İşlemlere İlişkin Doğrudan Tam Yargı Davası Açılması 
223
2. İdari İşlemlerin Uygulanmasından Kaynaklanan Zararlar İçin Tam Yargı Davası Açılması 
225
3. İdari İşlemlere Karşı İptal ve Tam Yargı Davalarının Birlikte Açılması 
226
4. İdari İşlemlere Karşı İptal Davasının Sonuçlanması Sonrasında Tam Yargı Davası Açılması 
227
B. İdari Eylemlere Yönelik Tam Yargı Davalarında 
236
1. Tam Yargı Davası Açılmadan Ön Karar Alınması Zorunluluğu 
236
2. Tam Yargı Davası Açılması Anlamında Ön Karar Aranmayan Durumlar 
247
III. TAM YARGI DAVALARI İÇİN DİLEKÇE ÖRNEĞİ 
248
İKİNCİ BÖLÜMGENEL İDARİ YARGIDA TAZMİNAT DAVALARI (DANIŞTAY KARARLARI) Birinci KısımHUKUKİ SORUMLULUĞUN NEDENLERİ VETAZMİNAT İLKELERİYLE İLGİLİ KARARLAR
I. SORUMLULUK NEDENLERİYLE İLGİLİ KARARLAR 
251
A. Hizmet Kusurunu Tanımlayan Kararlar 
251
B. Kusursuz (Objektif) Sorumluluğu Tanımlayan Kararlar 
257
C. Sorumlulukta Hizmet Kusurunun Önceliği 
262
II. TAZMİNATIN BELİRLENMESİ VE SORUMLULUĞUN KOŞULLARI İLE İLGİLİ KARARLAR 
263
A. Maddi Zarar ve Tazminatın Belirlenmesi 
263
1. Maddi Zararın Kapsamı ve Niteliği ile İlgili Kararlar 
263
2. Maddi Zararın Türleri ve Belirlenmesi Yöntemi ile İlgili Kararlar 
266
a. İdare ve Zarar Görenin Kusurunun Sorumluluğa Etkisi 
266
b. Eşyaya (Mala) Verilen Zarar ile İlgili Kararlar 
269
c. Beden Bütünlüğünün İhlâli Dolayısıyla Zarar (Çalışma Gücünün Geçici veya Sürekli Yitirilmesi, Efor Kaybı, Tedavi Gideri vb.) 
273
d. Destekten Yoksunluk Zararı ve Tazminatı 
282
aa. Destekten Yoksun Kalanlar (Davacı Sıfatı Bulunanlar) 
282
bb. Desteğin Gelir Durumunun Belirlenmesi Yöntemi 
288
cc. Destek Olma ve Destek Alma Sürelerine Etkileyen Faktörler 
291
aaa. Yaşam Süresi ve Çalışma Yaşı 
291
bbb. Evlenme Olasılığı 
294
ccc. Eğitim Süresi 
295
dd. Destekten Yoksunluk Zararından İndirim Nedenleri 
295
aaa. Elde Edilen Yararların İndirilmesi 
295
aaaa. SSK Ödemeleri 
295
bbbb. Bağ-Kur Ödemeleri 
298
cccc. Emekli Sandığınca Yapılan Ödemeler 
299
dddd. Nakdi Tazminat Kanunu (2330) Gereği Yapılan Ödemeler 
303
eeee. Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı Yardımları 
306
ffff. Afet Fonu Ödemeleri (7269 S.Kn.) 
308
gggg. Sigorta Ödemeleri 
309
bbb. Ölenin Kusuruna Dayalı İndirim 
309
B. Manevi Zararın Kapsamı, Niteliği ve Koşulları İle ilgili Kararlar 
310
C. İlliyet Bağının Varlığı 
316
D. İspat Yükü 
317
III. SORUMLULUĞU ORTADAN KALDIRAN NEDENLER İLE İLGİLİ KARARLAR 
320
A. Davacı veya Ölenin Kusuru 
320
B. Üçüncü Kişinin Kusuru 
324
C. İlliyet (Nedensellik) Bağının Yokluğu 
326
IV. TAZMİNAT DAVALARINDA YASAL KOŞULLARI İLE İLGİLİ KARARLAR 
331
A.İdari Eylemlerde İdareye Başvuru (Ön Karar) Şartı ve Süresi 
331
B. Dava Açma Süresi 
336
C. Temyiz Süresi 
341
D. Karar Düzeltme Süresi 
344
E. Islah ve Ek Dava 
345
F. Harç ve Giderler 
349
G. Aynı Konuda Adli Yargı Mahkemesinde Tazminata Hükmedilmiş Olması 
350
H. Adli Yardım 
351
I. Ceza Mahkemesi Kararının Beklenmesi 
353
V. TAZMİNAT FAİZİ 
355
A. Maddi Tazminatta Faiz 
355
B. Manevi Tazminatta Faiz 
361
İkinci KısımMUHTELİF NEDENLERE DAYALI İDARİ İŞLEM VEEYLEMLERDEN DOĞAN TAZMİNAT DAVALARI
I. İDARİ İŞLEMLERDEN DOĞAN ZARARLAR İLE İLGİLİ KARARLAR 
365
A. Kültürel Faaliyetlere İzin Vermeme İşlemleri 
365
1. Tiyatroya İzin Verilmemesi 
365
2. Santraç Turnuvasına İzin Verilmemesi 
368
3. Basılı Eserlerin Yayını ve Dağıtımının Önlenmesi 
369
4. Konsere İzin Verilmemesi 
370
B. Gümrük İşlemlerinden Doğan Zararlar 
371
C. Bankacılık Alanındaki İşlemlerinden Doğan Zararlar 
387
D. Sermaye Piyasası Alanındaki İşlemlerden Doğan Zararlar 
394
E. İmar –Kadastro ve Tapu İşlemlerinden Doğan Zararlar 
399
F. Yasa Gereği veya Mahkeme Kararı ile El Konulan Eşyalardan Doğan Zararlar 
415
G. İşyeri Açılması ve Çalışma İzniyle İlgili İşlemlerden Doğan Zararlar 
420
H. Yargısal İşlem ve Kararlardan Doğan Zararlar 
427
I. Diğer Muhtelif Haksız İşlemlerden Doğan Zararlar 
436
1. Kişisel Bilgilerin Basına Sızdırılması 
436
2. Tasarrufu Teşvik Kesintilerinin Yatırılmaması 
439
3. Kendisini Görev Sırasında Yaralayan Kişinin Ceza Dosyasının Kaybolup İnfaz Edilmemesi 
440
4. Kablolu Televizyon Aboneliği Başvurusunun Gereği Yapılmadığı İçin Tazminat İsteği 
440
5. İmtiyaz Sözleşmesi İptal Edilen Şirketin Borsada İşlem Görmesine İzin Verilmemesinden Doğan Zarar 
441
6. Hazinenin Mal Tasfiyesi İşleminin İptali ve Tazmini İstemi 
442
7. Ceza Soruşturması ve Kişiliğe Saldırı Eylemleri Nedeniyle Tazminat İstemi 
443
8. Kamulaştırma Bedelinin Geç Ödenmesi 
444
9. Mesaiye Uyulmasına İlişkin Uyarı Yazısı İle Hakaret Edildiği İddiası 
445
10. Hakkında Kaçakçılık İhbarında Bulunulması 
445
11. Emeklilik Teşvik Ödencesinin Geç Ödenmesi 
446
12. Spor Müsabakasının Canlı Yayınlanması 
446
13. İhracat Nedeniyle Kazanılan Hakedişlerin SSK Prim Borçlarına Mahsub Edilmesinden Doğan Zarar 
447
14. Resen Emekliye Sevk İşleminden Doğan Zarar 
448
15. Tütün Eksperlerinin Zamanında Görevlendirilmemesinden Doğan Zarar 
449
16. Gerçek Dışı Soruşturma Raporu Düzenlenip Basına Sızdırılması 
450
17. Ceza Davasında Beraat Etmesi Üzerine Açılan Tazminat Davası 
452
18. Afet Konutuna Kabul Edilmeme İşlemi 
452
19. Sözleşmeli Pesonelin Emekliye Ayrılmasında İş Sonu Tazminatı Ödenmesi 
453
20. Yurt Dışına Çıkışın Haksız Yere Engellenmesi 
455
21. Şikayetçi Olduğu Memurlar Hakkında Verilen Kovuşturmama İşleminin İptali ve Tazminat İstemi 
456
22. Kınama Cezası Nedeniyle Manevi Tazminat 
456
23. İyileşmediği İçin Emekliye Sevk İşlemi 
458
24. Şirketin Birlik Üyeliğinden Çıkartılması 
459
25. İdarenin Mahkemeye Yanlış Bilgi Vermesi 
460
26. İdarenin Yasaya Aykırı Fiş Kayıtları Nedeniyle Tazminat İstemi 
463
27. Tabi Afetlerden Doğan Zararlar ve 2090 Sayılı Yasa Uygulaması 
466
28. Çöp Ev İddiasıyla Konuta Girilmesi Nedeniyle Zarar İddiası 
469
II. İDARİ EYLEMLERDEN DOĞAN ZARARLAR İLE İLGİLİ KARARLAR 
471
A. Kamu Görevlisinin Kasıt veya Kusurundan Doğan Zararlar 
471
1. Görevlinin Kasıtlı Eyleminden Doğan Zararlar 
471
b. Yargı Kararının Yerine Getirilmemesinden Doğan Zararlar 
478
c. Güvenlik Görevlilerinin Kasıtlı Eylemleriyle Ölüm Olayları 
486
d. Aynı İşyerinde Çalışan İşçi Tarafından Öldürülme 
492
e. Geçici Köy Korucusunun Kasten Öldürme Eylemi 
493
f. Görevlinin Hakareti Nedeniyle Manevi Tazminat İstemi 
495
2. Görev Sırasında Görevlinin Taksirli Eylemlerinden Doğan Zararlar 
495
a. Jandarma Erinin Açtığı Ateş İle Ölüm 
495
b. Güvenlik Güçlerine Ait Araçtaki Silahın Patlaması Sonucu Yaralanma 
495
c. Polis Memurlarının Ateşiyle Yaralanma 
496
d. Güvenlik Güçleriyle Çıkan Çatışmada İşyerinde Oluşan Maddi Zarar 
496
e. Jandarma Operasyonunda Hayvanların Ölümü 
497
f. Belediyeye Ait İşyerlerinda Kaza Sonucu ölüm 
498
g. Vergi Görevlisine Açılan Ateş Sonucu Ölüm 
498
ğ. Operasyonda Terörist Zannıyla Öldürülme 
499
h. Karakola Götürülürken Kaçtığı İçin Açılan Ateşle Ölüm 
500
ı. Askeri Yasak Sahada Nöbetçi Erin Ateşi ile Ölüm 
500
i. Kaçan Hırsızın, Bekçinin Ateşiyle Ölümü 
501
j. Nöbetçi Erin Kusuruyla Ölüm 
502
k. Askeri Aracın Çarpması Sonucu Yaralanma 
503
m. Karakol Komutanının Hata İle Derede Bıraktığı Bombanın Patlaması İle Ölüm 
505
ö. İdarenin Sondaj Çalışmasına Katılan Köylünün Taksirle Ölümüne Neden Olunması 
506
B. Kamu Hizmetinin Kuruluşu veya Sürdürülmesinden Doğan Hizmet Kusuruna Dayalı Zararlar 
509
1. Karayolu Yapım ve İşletiminden Doğan Zararlar 
509
2. Demiryolu (Tren) İşletilmesinden Doğan Zararlar 
521
3. Su Kanalı, Baraj, Gölet vb. Tesis Yapım ve İşletilmesinden ya da Su Taşkınlarından Doğan Zararlar 
529
4. Elektrik İletim Hattının Tesisi ve İşletilmesinden Doğan Zararlar 
548
5. Sağlık ve Tedavi Hizmetlerinden Doğan Zararlar 
553
6. Tarım Hizmeti ve Hayvan Sağlığı Hizmetlerinden Doğan Zararlar 
571
7. Askeri Faaliyetlerden Doğan Zararlar 
575
8. Doğal Afetlere İlişkin Hizmet Kusurundan Doğan Zararlar 
586
9. Adalet Hizmetlerinin Yürütülmesinden Doğan Zararlar 
592
10. Güvenlik Hizmetlerinden Doğan Zararlar 
616
11. Eğitim Hizmetlerinden Doğan Zararlar 
632
12. Hizmet Kusuru Teşkil Eden Muhtelif Olaylardan Doğan Zararlar 
637
a. Üniversitenin Yaptırdığı İnşaatın Telekom Yeraltı Kablolarına Zarar Vermesi 
637
b. Zirai Kredi İle Alınan İneklerin Aşılanmasına Rağmen Şap Hastalığına Yakalanmaları 
638
c. Tütünlerin Gerektiği Gibi Muhafaza Edilememesi 
640
d. Taş Kırma Şantiyesinin Tozunun Meyve Ağaçlarına Zarar Vermesi 
641
e. Antik Alanda Mezar Taşının Düşmesi Sonucu Yaralanma 
641
f. İdarenin Bozuk Gıda Satması 
641
g. İnşaat Nedeniyle Su Kanalının İptalinden Dolayı Taşınmazın Zarara Uğraması 
642
ğ. Taş Ocağı Tozunun Bitişikteki Ürünlere Zararı 
643
h. Arı Kovanı ve Meraya Güvenlik Güçlerince Zarar Verilmesi 
643
ı. Hastane Asansörünün Kayması Sonucu Yaralanma 
643
i. Evin Güvenlik Güçlerince Yıkılması 
644
j. Denizde Yüzerken Tekne Çarpması 
646
k. Tarladaki Ürünün İdari Görev Sırasında Yakılması 
646
l. Tütün Mahsülünün Zamanında Alınmaması Nedeniyle Değerini Yitirmesi 
647
m. Mahkeme Salonunda Öldürülme Nedeniyle Zarar 
648
n. Yüksek Akım Sonucu Elektrikli Eşyaların Zarar Görmesi 
649
o. Akıl Hastasının Adam Yaralaması 
649
ö. Yurt Dışındaki Terör Olayında Aracın Zarar Görmesi 
651
p. Hac Sırasında İzdiham Sonucu Ölüm 
651
r. Görev Yerinde Sigara İçilmesinin Önlenmemesinden Doğan Zarar 
652
s. Uçağın Pistte Kayıp Kaza Yapmasından Doğan Zararlar 
652
ş. Depremde Kamu Binasının Yıkılması Nedeniyle Ölüm Olayı 
653
C. Sosyal Risk Gereği Karşılanması Gereken Zararlar 
657
1. Sorumluluk Nedeni Olarak Sosyal Risk Kavramı 
657
2. 5233 Sayılı Kanunun Uygulanması İle İlgili Kararlar 
659
3. Terör Eylemlerinden Doğan Zararlarla İlgili Kararlar 
660
4. Toplumsal Olaylarla İlgili Kararlar 
684
III. KAMU GÖREVLİLERİNİN GÖREV SIRASINDA UĞRADIKLARI ZARARLARIN TAZMİNİ İLE İLGİLİ KARARLAR 
691
A. 2330 Sayılı Yasa Gereği Nakdi Tazminat İsteklerinin Reddine Yönelik İşlemlerin İptaline İlişkin Davalar 
691
B. Görevde Uğranılan Zararlar Nedeniyle Doğrudan Tazminat İstekleri 
698
1. Güvenlik Görevlilerinin Görevde Ölmeleri ve Yaralanmaları İle İlgili Kararlar 
698
2. Demiryolu Görevlilerinin Görevde Ölümü veya Yaralanması 
711
3. Orman Görevlilerinin Görevde Ölüm veya Yaralanmaları 
714
4. Görev Sebebiyle Trafik Kazasında Ölüm 
715
5. Görevde Sakatlanıp Emekli Edilme Nedeniyle Uğranılan Zararın Tazmini 
728
6. Görevlinin Hac Sırasında Ölümü 
729
7. Görev Sırasında Kaza İle Ölüm veya Yaralanmalar 
730
8. Görev Sırasında Deprem Sonucu Ölüm 
737
ÜÇÜNCÜ BÖLÜMASKERİ YÜKSEK İDARE MAHKEMESİNİNGÖREV ALANINA GİREN TAZMİNAT DAVALARI Birinci KısımASKERİ YÜKSEK İDARE MAHKEMESİNİN GÖREV ALANI VE BAŞVURU USULÜ HAKKINDA GENEL AÇIKLAMALAR VEDİLEKÇE ÖRNEKLERİ
I. ASKERİ YÜKSEK İDARE MAHKEMESİNİN GÖREV ALANI 
739
II. ASKERİ YÜKSEK İDARE MAHKEMESİNDE AÇILABİLECEK DAVA TÜRLERİ 
740
III. ASKERİ YÜKSEK İDARE MAHKEMESİNDE DAVA AÇMA KOŞULLARI 
740
A. Dava Açma Süresi 
740
B. Görevli Olmayan Yerlere Başvurma 
740
C. İdareye Başvuru (Ön Karar) Koşulu 
741
D. Husumet 
742
IV. DAVANIN DURUŞMALI GÖRÜLMESİ 
742
V. YÜRÜTMENİN DURDURULMASI 
742
VI. KANUN YOLLARI 
743
VII. HARÇ VE POSTA GİDERLERİ 
743
A. Harç Giderleri (Harç Pulu Olarak) 
743
B. Posta Giderleri (Posta Pulu Olarak) 
744
VIII. DİLEKÇELERİN BİÇİMİ VE GÖNDERME USULÜ 
744
IX. DİLEKÇE ÖRNEKLERİ 
745
A. Tam Yargı Davası Dilekçe Örneği 
745
B. İptal Davası Dilekçe Örneği 
748
X. TAZMİNAT HESABINDA AYİM TARAFINDAN GÖZETİLEN İLKELER 
750
A. Tazminat Hesabında Yarar Kabul Edilecek Hususlar 
750
B. Tazminat Hesabında Zarar Kabul Edilecek Hususlar 
751
C. Tazminat Davalarında Malul veya Dul ve Yetimlere Ödenip Yarar Kabul Edilmeyecek Hususlar 
752
D. Tazminat Hesabında Gözönünde Bulundurulması Gereken Genel Esaslar 
752
E. Subay ve Astsubaylar İçin Maddi Tazminat Hakediş Hesaplama Yöntemi 
760
1. Zarar Hesabı 
760
a. Her Rütbe Karşılığı Alacağı Hizmet Gelirleri (Maaşları) 
760
b. Kadrosuzluktan Emekliye Ayrıldığı Tarihten 65 Yaşını Doldurduğu 30 Ağustosun Sonuna Kadar Geçen Dönem 
761
c. 65 Yaşını Tamamladığı Yılın l Eylül Tarihinden Muhtemel Ömür Sonuna Kadar Olan Dönem 
761
d. Dul Aylığı 
762
e. Emekli İkramiyesi 
762
f. Oyak İkramiyesi 
762
g. Zorunlu Tasarruf 
762
2. Yarar Hesabı 
763
a. Aylıklar 
763
b. Emekli İkramiyesi Ödenmiş Kısmı 
763
c. Tütün İkramiyesi 
763
d. Maluliyet Halinde Çalışıp Kazanabileceği Varsayılan Gelir 
763
3. Denkleştirme 
764
a. (2330 SK.) Nakdi Tazminatın Veya (2629 SK.) Uçuş, 
764
b. Evlenme Şansı İndirimi 
764
c. Kusur Oranı İndirimi 
764
d. BK.43 Maddeye Dayandırılarak Yapılan İndirim 
765
F. P.M.F. Yaşama Tablosuna Göre Muhtelif Yaşlarda Ortalama Ömür (Population Masculine et Feminine) 
765
G. %5 Faiz Üzerinden Baliğ ve Peşin Değer Tablosu 
766
İkinci KısımSORUMLULUK NEDENLERİ VE TAZMİNATINBELİRLENMESİNE İLİŞKİN AYİM KARARLARI
I. SORUMLULUK NEDENLERİNE İLİŞKİN KARARLAR 
769
A. Hizmet Kusuruna Dayalı Davalar 
769
B. Kusursuz (Objektif) Sorumluluğa İlişkin Kararlar 
773
C. Kişisel Kusur Nedeniyle Görevliye Karşı Açılan Davalar 
779
D. İdarenin Görevliye Karşı Rücu Davası 
780
II. SORUMLULUK VE TAZMİNATIN ŞARTLARI İLE İLGİLİ KARARLAR 
781
A. İdareye Yüklenebilir Bir Eylem veya İşlem Olması 
781
B. Zararın Bulunması Koşulu 
785
C. İdari Eylem/İşlem ile Zarar Arasında İlliyet Bağının Bulunması 
788
D. İlliyet Bağını Kesen Nedenlerin Varlığı 
793
1. Zarar Görenin Kusuru 
793
2. Üçüncü Kişinin Kusuru 
798
3. Mücbir Sebep ve Umulmayan Haller 
800
E. Zamanaşımı / Ön Karar (İdareye Başvuru) Koşulu 
802
III. TAZMİNAT İLKELERİNE İLİŞKİN KARARLAR 
811
A. Zarardan Faydaların İndirilmesi 
811
B. Zarar Görenin Müterafik (Ortak) Kusuru 
817
C. Zararı İspat Yükü 
819
D. Faiz 
821
E. Gelişen Zararın Tazmini 
823
F. Ek Dava Açılabilmesi 
823
G. Maddi Tazminat İlkelerine İlişkin Genel Kararlar 
823
IV. MADDİ TAZMİNATIN KAPSAMI VE BELİRLENMESİ İLE İLGİLİ KARARLAR 
830
A. Mala Karşı Zararlar Nedeniyle Maddi Tazminat 
830
B. Vücut Bütünlüğünün İhlâli Nedeniyle Maddi Tazminat 
834
1. Tedavi Giderleri 
834
2. Çalışma Gücünün Kaybı 
840
3. Efor Kaybı 
841
4. Ekonomik Geleceğin Sarsılması 
847
C. Ölüm Nedeniyle Destekten Yoksun Kalma Tazminatı 
849
D. Masraflar 
858
V. MANEVİ TAZMİNATIN KAPSAMI VE BELİRLENMESİNE İLİŞKİN KARARLAR 
858
Üçüncü KısımASKERİ YÜKSEK İDARE MAHKEMESİNDE GÖRÜLENMUHTELİF İDARİ EYLEM VE İŞLEMLERDEN DOĞANDAVA TÜRLERİ İLE İLGİLİ KARARLAR
I. İDARİ EYLEMLERDEN DOĞAN DAVALARLA İLGİLİ KARARLAR 
871
A. Zarara Yol Açan Görevlinin Kasıtlı Eyleminden Doğan Davalar 
871
B. Zarara Yol Açan Görevlinin Taksirli Eylemlerinden Doğan Davalar 
878
C. Zarar Görenin veya Ölenin Kusurundan Doğan Zararlar 
886
1. İntihar Nedeniyle Sorumluluk 
886
2. Kusur Sayılan Diğer Olaylar 
894
D. Askeri Hizmetin Bünyesinden Doğan Zararlar 
897
1. Askeri Aracın Çekilmesinde Erin Elinin Yaralanması 
897
2. Araç Lastiğinin Patlaması İle Erin Gözünden Yaralanması 
900
3. Birliğe Kömür Taşırken Trafik Kazasında Yaralanma 
901
4. Görev Sırasında Helikopter Kazasında Yaralanma 
904
E. Terör Olayları ve Operasyon Görevinden Doğan Zararlar 
907
F. Tazmin Borcu Doğuran Askeri Faaliyetler 
913
1. Eğitim Sırasında Oluşan Zararlar 
913
2. Spor Müsabakaları Nedeniyle Oluşan Zararlar 
919
3. Taşıt Araçlarının Yol Açtığı Zararlar 
920
4. Askeri Hava Araçlarının Yol Açtığı Zararlar 
929
5. Tıbbi Hizmetler Nedeniyle Doğan Zararlar 
934
6. Askeri Görevlerin İfasından Doğan Zararlar 
947
II. İDARİ İŞLEMLERDEN DOĞAN DAVALARA İLİŞKİN KARARLAR 
961
A. Yargı Kararlarının Uygulanmamasından Doğan Zararlar 
961
B. Diğer İdari İşlemler Nedeniyle Uğranılan Zararlar 
966
1. İdari İşlemin İptali İstenmeden Doğrudan Açılan Davalar 
966
2. İptal Davası ile Birlikte Açılan Davalar 
976
3. İptal Kararı Üzerine Açılan Davalar 
984
C. Yargı Denetimi Dışında Kalan İşlemler 
989
DÖRDÜNCÜ BÖLÜMADLİ-İDARİ VE ASKERİ YARGI YOLU UYUŞMAZLIKLARI İLE İLGİLİ UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ KARARLARI
I. KAMU TAŞITLARININ YOL AÇTIĞI ZARARLAR 
1005
A. Askeri Taşıtların Yol Açtığı Zararlar 
1005
B. Diğer Kamu Taşıtlarının Yol Açtığı Zararlar 
1026
II. DEMİRYOLU İŞLETİLMESİNDEN DOĞAN ZARARLAR 
1046
III. KAMU GÖREVLİLERİNİN KASITLI VE TAKSİRLİ EYLEMLERİNDEN DOĞAN ZARARLAR 
1066
IV. KAMU HİZMETİNİN YÜRÜTÜLMESİ NEDENİYLE VERİLEN ZARARLAR 
1086
V. TERÖR VE TOPLUMSAL OLAYLARDA VERİLEN ZARARLAR 
1144
VI. İDARİ İŞLEMLERDEN DOĞAN ZARARLAR 
1146
A. Belediye İşlemlerinden Doğan Zararlar 
1146
B. Tapu Sicilinin Tutulmasından Doğan Zararlar 
1169
C. Çiftçi Mallarını Koruma Örgütü ve Sulama Birliği İşlemleri 
1170
D. Askeri Eylem ve İşlemlerden Doğan Zararlar 
1176
E. Bankaya El Konulması veya Banka Özelleştirilmesinden Doğan Zarar 
1187
VII. RÜCU DAVALARINDA YARGI YOLU 
1196
VIII. KAMU GÖREVLİLERİNE KARŞI AÇILAN DAVALAR 
1212
IX. KAMU PERSONELİNİN ÖZLÜK HAKLARINA İLİŞKİN DAVALAR 
1218
BEŞİNCİ BÖLÜMAVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNE BAŞVURU USULÜ VE AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ KARARLARI
I. AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNİN YETKİ ALANI VE İÇ HUKUKUMUZDAKİ YERİ 
1223
A. Mahkemenin Yetki Alanı 
1223
B. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarının İç Hukukumuzdaki Yeri 
1224
1. AİHS ve İç Hukukumuzdaki Yeri 
1224
2. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin İç Hukuktaki Yeri ve Kararlarının Etkisi 
1229
II. MAHKEMEYE BAŞVURU USULÜ 
1231
A. İç Hukuk Yollarının Tüketilmesi ve Süre Şartı 
1231
B. Mahkemenin Dili ve Başvuru Yöntemi 
1231
III. BAŞVURU FORMU HAKKINDA AÇIKLAMA 
1233
A. Giriş 
1233
B. Başvuru Formu Nasıl Doldurulur 
1234
C. Mahkeme İç Tüzüğünün İlgili Hükümleri 
1235
D. Üye Ülkelerin Sözleşme ve Pkrotokolü İmza Tarihleri 
1237
IV. MAHKEMEYE BAŞVURU FORMU (DİLEKÇE) HAZIRLANMASI 
1238
V. AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİNİN UYGULANMASI VE AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNİN ÖRNEK KARARLARI 
1244
A. Yaşam Hakkı İle İlgili Kararlar (Sözleşme Madde 2) 
1244
1. Sözleşmenin 2. Maddesi Hakkında Genel Açıklamalar 
1244
a. Genel Olarak 
1244
b. Güvenlik operasyonlarıyla ilgili olarak AİHM ilkeleri 
1247
2. Sözleşmenin 2. Maddesiyle İlgili AİHM Kararları 
1248
a. ABDULLAH YILMAZ/Türkiye Davası (Bşv.No: 21899/02) (2. Daire; Strazburg 17 Haziran 2008) 
1248
b. BEKER/Türkiye Davası; (Başvuru No: 27866/03), 2. Daire Strazburg,24 Mart 2009 
1257
B. İşkence Yasağı ile İlgili Kararlar (Sözleşme Md. 3) 
1265
1. Sözleşmenin 3. Maddesiyle İlgili Genel Açıklamalar 
1265
a. 3. Maddenin Kapsamı ve Hukuki Niteliği 
1265
aa. Genel Olarak 
1265
bb. Hukuki Nitelik 
1266
cc. Kapsam 
1267
dd. İspat Yükü 
1268
b. İşkence Kavramı 
1270
c. İnsanlık Dışı Muamele 
1273
d. Onur Kırıcı/Küçültücü Muamele 
1276
e. İnsanlık Dışı Veya Onur Kırıcı Ceza 
1277
f. Üçüncü Maddenin İhlaline Kaynak Oluşturan Uygulamalar 
1278
aa. Gözaltı Uygulamaları 
1278
aaa. Gözaltındaki Kişiye Yapılan Davranışlar 
1278
bbb. Gözaltı Koşullarının Yarattığı İhlaller 
1279
cc. Suçluların Geri Verilmesi veya Yabancıların Sınırdışı İşlemleri 
1281
dd. Kayıp Olayları 
1281
ee. Ayrımcılık Yapılması 
1282
ff. Etkin Soruşturma Yapılmaması Nedeniyle Usuli İhlaller 
1282
2. AİHS’nin 3. Maddesiyle İlgili AİHM Kararları 
1283
a. ÇAĞLAYAN/Türkiye Davası; (Başvuru No. 30461/02) 3.Daire, Strazburg,21 Ekim 2008 
1283
b. ÇAMDERELİ/Türkiye kararı; (Başvuru No. 28433/02), 2.Daire, Strazburg,17 Temmuz 2008 
1289
C. Hürriyet ve Güvenlik Hakkı İle İlgili Uygulama ve Kararlar(Sözleşme Md. 5) 
1295
1. Sözleşmenin 5. Maddesinin Uygulanması 
1295
a. Genel Olarak 5. Maddeyle İlgili AİHM İlkeleri 
1295
b. AİHM Kararlarında Sözleşmenin İhlali Olarak Kabul Edilen kimi Olaylardan Örnekler 
1299
2. Sözleşmenin 5. Maddesiyle İlgili AİHM Örnek Kararları 
1301
a. ELĞAY/Türkiye Davası; (Başvuru No. 18992/03), 2.Daire, Strazburg20 Ocak 2009 
1301
b. GÜRCEĞİZ VE DİĞERLERİ/Türkiye Davası; (Başvuru No: 30245/02), Strazburg20 Eylül 2007 
1304
c. NAİF DEMİRCİ/Türkiye Davası; (Başvuru No:17367/02), 2.Daire, Strazburg26 Mayıs 2009 
1307
D. Adil Yargılanma Hakkı İle İlgili Uygulama ve Örnek Kararlar(Sözlş. Md. 6) 
1312
1. Genel Olarak Sözleşmenin 6. Maddesinin Uygulanması 
1312
a. Altıncı Maddenin Kapsamı 
1312
b. Adil Yargılanma Hakkıyla Sağlanan Güvenceler ve Uygulama 
1314
aa. Yasal, bağımsız ve tarafsız mahkemede yargılanma hakkı 
1314
bb. Aleni ve duruşmalı yargılanma hakkı 
1315
cc. Davanın makul sürede görülmesi hakkı 
1315
dd. Suçsuzluk/Masumiyet karinesi 
1316
ee. Kendini suçlamama ve susma hakkı 
1317
ff. Silahların eşitliği ve çelişmeli yargılama ilkesi 
1318
gg. Delillerin duruşmada sunulması ve tartışılması ilkesi 
1319
ğğ. Avukat ile Temsil Hakkı 
1319
hh. Gerekçeli Karar Hakkı 
1320
2. Adil Yargılanma Hakkıyla İlgili Örnek AİHM Kararları 
1320
a. AMAÇ VE OKKAN/Türkiye DAVASI; (Başvuru No: 54179/00 ve 54176/00), Strazburg, 20 Kasım 2007 
1320
b. AK/Türkiye Davası; (Başvuru No:27150/02), Strazburg, 31 Temmuz 2007 
1323
c. BÜKER / Türkiye Davası Strazburg (29921/96) (24 Ekim 2000) 
1326
d. ARAS/Türkiye Davası; (Başvuru No:1895/05), 2.Daire, Strazburg,17 Şubat 2009 
1331
e. ARICI VE DİĞERLERİ/Türkiye Davası; (Başvuru No: 35528/03), 2. Daire, Strazburg, 28 Nisan 2009 
1333
E. Cezaların Kanuniliği İlkesi İle İlgili Karar (Sözleşme Md. 7) 
1334
1. ECER ve ZEYREK / Türkiye Davası Strazburg (29295/95 ve 29363/95)(27 Şubat 2001) 
1335
2. BAŞKAYA VE OKÇUOĞLU/Türkiye Davası; (23536/94 ve 24408/94), Strazburg, 8 Temmuz 1999 
1342
F. Özel Hayatın ve Aile Hayatın Korunması İle İlgili Karar (Sözleşme Md.8) 
1345
SOPHIA GUDRUN HANSEN/Türkiye Davası; (36141/97), Strasbourg,23 Eylül 2003 
1345
G. Düşünce, Vicdan ve Din Özgürlüğü İle İlgili Karar (Sözleşme Md. 9) 
1354
KALAÇ / Türkiye Davası Strazburg (61/1996/680/870) (1 Temmuz 1997) 
1355
H. İfade Özgürlüğü İle İlgili Uygulama ve Örnek Kararlar(Sözleşme Md. 10) 
1360
1. Sözleşmenin 10. Maddesiyle İlgili Genel Açıklama 
1360
2. 10. Maddeyle İlgili Örnek AİHM Kararları 
1365
a. AYHAN ERDOĞAN/Türkiye Davası; (Başvuru No. 39656/03), 2. Daire, Strazburg, 13 Ocak 2009 
1365
b. AKTAN/Türkiye Davası; (Başvuru No:20863/02), 2. Daire Strazburg,23 Eylül 2008 
1371
c. CEYLAN / Türkiye Davası Strazburg (23556/94) (8 Temmuz 1999) 
1376
d. ŞENER / Türkiye Davası Strazburg (26680/95) (18 Temmuz 2000) 
1384
I. Dernek Kurma ve Toplantı Özgürlüğü İle İlgili Kararlar (AİHS Md.11) 
1395
1. ENERJİ YAPI-YOL SEN/Türkiye Davası; (Başvuru No:68959/01), 3. Daire, Strazburg, 21 Nisan 2009 
1395
2. METİN TURAN/Türkiye Davası; (Başvuru No:20868/02), Strazburg,14 Kasım 2006 
1399
İ. Mülkiyet Hakkı İle İlgili Karar lar (1 No.lu Protokol Md. 1) 
1404
1. ÇIRAK VD. /Türkiye Davası, (Başvuru No:33433/02), 4. Daire, Strazburg,22 Temmuz 2008 
1404
2. AKKUŞ / Türkiye Davası Strazburg (60/19967 679/869) (09 Temmuz 1997) 
1407
İdarenin Sorumluluğuna İlişkin Genel Türkçe Kaynakça 
1413
İnsan Hakları Hukukuna İlişkin Genel Türkçe Kaynakça 
1425
Dizin 
1435