Döner Sermayeli İşletmelerde Mali Yönetim Ahmet Arslan  - Kitap

Döner Sermayeli İşletmelerde Mali Yönetim

1. Baskı, 
Ocak 2013
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
162
Barkod:
9789750222306
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Kitabın Fiyatı:
170,00
İndirimli (%85):
25,00
Stoktan hemen gönderilir.
Kitabın Açıklaması
Ülkemizde devletin eğitim, sağlık, kültür, yayıncılık, tarım ve ormancılık ile araştırma geliştirme gibi alanlarda yarı kamusal nitelikte mal üretmesinin sonucu olarak ortaya çıkan fiyatlandırılabilir nitelikteki mal ve hizmetlerin üretimi sonucunda elde edilen gelir ve hasılatın, yine söz konusu mal ve hizmetlerin üretimi için gerekli olan, fiziki ve beşeri kaynakların maliyeti için harcanması yani giderlerin gelirlerle döndürülmesi döner sermaye olgusunun ortaya çıkmasına yol açmıştır.
Kitapta;
• Döner sermayeli işletmeler hakkında genel bilgiler
• Döner sermayeli işletmelerde bütçe ve muhasebe sistemi
• Görevliler, yetki ve sorumlulukları
• Taşınır ve taşınmaz mal yönetimi
• Mali sorumluluklara aykırılıkların yaptırımları
• Döner sermayeli işletmelerde denetim, mali tablo verilerinin analizi
• Döner sermayeli işletmelerin genel sorunları ve çözüm arayışları ayrıntılı bir şekilde anlatılmaktadır.
Döner sermayeli işletmelerde mali yönetime ilişkin pek çok konuyu kapsayan bu kitabın amacı hem uygulamanın içinde bulunanlara ve hem de çeşitli meslek mensuplarına döner sermayeli işletmelerin mali yönetimi konusunda genel ve sistematik bilgi sağlamaktır.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Bütçe Muhasebe Sistem ve Süreci
.
Görevliler, Yetki ve Sorumlulukları
.
Taşınır ve Taşınmaz Mal Yönetimi
.
Mali Verilere İlişkin Analizler
.
Sorunlar ve Çözüm Arayışları
Kitabın İçindekileri
Önsöz 
5
I. HUKUKİ VE EKONOMİK ÇERÇEVESİYLE DÖNER SERMAYE 
13
1. Döner Sermaye Kavramı 
13
2. Döner Sermayelerin Kurulması 
15
2.1. Sağlık Bakanlığına Bağlı Kurumlarda Döner Sermaye 
15
2.2. Yüksek Öğretim Kuruluşlarına (Üniversiteler) Bağlı Birimlerde Döner Sermaye 
15
2.3. Milli Eğitim Bakanlığı’na Bağlı Kuruluşlarda Döner Sermaye 
16
2.4. Orman Genel Müdürlüğü’ne Bağlı İşletmelerde Döner Sermaye 
16
2.5. Tarım Bakanlığı’na Bağlı İşletmelerde Döner Sermaye 
18
2.6. Diğer Kamu İdarelerine Bağlı İşletmelerde Döner Sermaye 
18
3. Döner Sermayeli İşletmelere İlişkin Özet İstatistiki Bilgiler 
20
4. Döner Sermayelerin Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Mevcut Hukuki Durum 
22
II. DÖNER SERMAYELİ İŞLETMELERDE BÜTÇE MUHASEBE SİSTEM VE SÜRECİ 
23
1. Bütçe Sistemi 
23
1.1. Bütçenin Hazırlanması 
23
1.1.1. Sağlık Bakanlığı’na Bağlı Kurumlarda 
24
1.1.2. Orman Genel Müdürlüğü’ne Bağlı İşletmelerde 
30
1.1.3. Tarım Bakanlığı’na Bağlı İşletmelerde 
31
1.2. Bütçenin Uygulanması 
31
1.2.1. Ödenek Aktarmaları 
31
1.2.2. Ek Bütçe 
35
1.3. Bütçenin Sonuçlandırılması 
35
1.4. Bütçe Kalemlerinin Muhasebe Sisteminde Gösterilmesi 
36
2. Muhasebe Sistemi 
36
2.1. Muhasebeleştirme İlke ve Esasları 
36
2.1.1. Muhasebeleştirmeye Esas Bir İşlemin Bulunması 
36
2.1.2. İşlemlerin Belgeye Dayanması ve Belge Düzeni 
37
2.1.3. Tahakkuk Esası 
37
2.1.4. Mali Yıl İlkesi 
37
2.1.5. Çift Taraflı Kayıt Sistemi 
37
2.1.6. Kayıt Düzeltmesi 
37
2.1.7. Yabancı Para Cinsinden Yapılan İşlemlerin Muhasebeleştirilmesi 
37
2.1.8. İç İmkânlarla Üretilen Maddi Duran Varlıkların Değeri 
38
2.1.9. Yatırım Amaçlı Varlık Edinimlerinin Değeri 
38
2.1.10. Malî varlıkların Sınıflandırılması 
38
2.1.11. Malî Olmayan Varlıkların Değerleme ve Sınıflandırılması 
38
2.1.12. Maddi Duran Varlıkların Kayıt Değerleri 
39
2.1.13. Maddi Olmayan Duran Varlıklar ve Kayıt Değerleri 
40
2.1.14. Amortisman ve Tükenme Payı Uygulaması 
40
2.1.15. Yeniden Değerleme Uygulaması 
41
2.1.16. Değer ve Miktar Değişimleri 
41
2.1.17. Mübadele İşlemlerinden Sağlanan Gelirler 
41
2.1.18. Gayrisafilik İlkesi 
42
2.1.19. Şartlı Bağış ve Yardımlar 
42
2.2. Yevmiye Sistemi ve Kullanılacak Defterler 
42
2.2.1. Yevmiye Sistemi 
42
2.2.2. Kullanılacak Defterler 
43
2.2.3. Defterlerin Onayı 
44
2.2.4. Defterlerin Kullanılma ve Saklanma Süreleri 
44
2.2.5. Defterlerde Kayıt Düzeni 
44
2.2.6. Defterlerde Kayıt Süresi 
45
2.3. Çerçeve Hesap Planı 
45
2.3.1. Hesap Planının Genel Yapısı 
45
2.3.1.1. Bilanço Hesapları 
46
2.3.1.2. Gelir Tablosu Hesapları 
47
2.3.1.3. Maliyet Hesapları 
47
2.3.1.3.1. Üretime İlk Madde ve Malzeme Verilmesi, Mamullerin Ambara Alınması, Mamul Maliyeti ve Sipariş Alınması 
48
2.3.1.3.2. Üretime İlk Madde ve Malzeme Verilmesi, Mamullerin Ambara Alınması ve Maliyeti İle Sipariş Alınmasında Kullanılan Belge ve Defterler 
48
2.3.1.3.3. Gider Çeşitleri 
49
2.3.1.3.4. Gider Yerleri 
50
2.3.1.4. Nazım Hesaplar 
50
2.4. Düzenlenecek Mali Tablolar 
51
2.4.1. Temel ve Ek Mali Tablolar 
51
2.4.2. Malî Tablolardaki Bilgilerin Özellikleri ve Düzenleme İlkeleri 
52
III. HARCAMA VE FİNANSMAN SÜRECİ 
52
1. Harcama Süreciyle İlgili Görevliler, Yetki ve Sorumlulukları 
52
1.1. Harcama Yetkilisi 
53
1.1.1. Harcama Yetkilisinin Belirlenmesi 
53
1.1.2. Harcama Yetkisinin Devri 
54
1.1.3. İhale Yetkililiği ile Harcama Yetkililiği İlişkisi 
54
1.1.4. Harcama Yetkilisinin Görev ve Yetkileri 
55
1.1.5. Harcama Yetkilisinin Sorumluluğu 
55
1.2. Gerçekleştirme Görevlileri 
56
1.2.1. Genel Olarak Gerçekleştirme Görevliliği 
56
1.2.2. Gerçekleştirme Görevlilerinin Sorumluluğu 
57
1.3. Muhasebe Yetkilisi 
58
1.3.1. Genel Olarak Muhasebe Yetkililiği 
58
1.3.2. Muhasebe Yetkilisinin Sorumluluğu 
58
2. Prosedür Olarak Harcama Süreci 
60
2.1. Yüklenmeye Girişilmesi 
60
2.1.1. Ertesi Yıla Geçen Yüklenme 
60
2.1.2. Gelecek Yıllara Yaygın Yüklenmeler 
61
2.2. Harcama Yetkilisi Tarafından Harcama Talimatı Verilmesi 
61
2.3. İşin Gerçekleştirilmesi (Mal ve Hizmetin Alınması) ve Belgelendirme 
62
2.4. İşlemlerin Ön Mali Kontrolden Geçirilmesi 
63
2.5. Muhasebe Yetkilisi Tarafından Ödeme Yapılması 
66
2.5.1. Muhasebe Yetkililerince Ödeme Emri Belgesi ve Ekleri Üzerinde Yapılacak Kontroller 
66
2.5.2. Ödeme Öncesi Kontrol Süresi 
67
2.5.3. Ödemelerin Yapılmasında Öncelik 
67
2.6. Ön Ödeme Müessesesi 
68
2.6.1. İş Avansları 
70
2.6.2. Personel Avansları 
74
2.6.3. 259-Verilen Avanslar Hesabı 
74
3. Gelirlerin Tahakkuku, Takibi ve Tahsili ve Sorumluluğu 
74
4. Döner Sermaye Hasılatının Kullanımı 
75
4.1. Genel Olarak 
75
4.2. Yükseköğretim Kurumları 
75
4.3. Sağlık Bakanlığı’na Bağlı Sağlık Kurum ve Kuruluşları 
77
4.4. Tarım Bakanlığı’na Bağlı İşletmeler 
79
4.5. Milli Eğitim Bakanlığı’na Bağlı Teknik Okullar 
80
4.6. Kültür ve Turizm Bakanlığı’na Bağlı İşletmeler 
80
5. Döner Sermayeli İşletmelerin Mali Yükümlülükleri 
80
5.1. Başlıca Mali Yükümlülükler 
80
5.1.1. Vergi 
80
5.1.1.1. Kurumlar Vergisi 
81
5.1.1.2. Katma Değer Vergisi 
81
5.1.1.3. Gelir Vergisi 
82
5.1.1.4. Damga Vergisi 
82
5.1.2. Hasılat Payı 
82
5.1.2.1. Genel Hasılat Payı 
82
5.1.2.2. SHÇEK Payı 
84
5.2. Ödenecek Mali Yükümlülüklerle İlgili İşlemler 
84
6. Döner Sermayeli İşletmelerde Ay Sonu ve Dönem Sonu İşlemleri, 
86
6.1. Aysonu İşlemleri 
86
6.1.1. Katma Değer Vergisi ile İlgili Tahakkuk İşlemleri 
86
6.1.2. Ödenecek Döner Sermaye Yükümlülükleri ile İlgili Tahakkuk İşlemleri 
87
6.1.3. Envanter İşlemleri 
87
6.1.4. Mizan ve Mali Tablo Düzenlenmesi 
87
6.1.4.1. Mizan 
87
6.1.4.2. Mali Tablolar 
88
6.1.5. Aylık Gayrisafi Hasılattan Tahsil Edilen Tutarın Beyanı ve Genel Bütçeye Aktarılacak Tutarların Yatırılması 
89
6.2. Yılsonu İşlemleri 
89
6.2.1. Yıllık Gayrisafi Hasılattan Tahsil Edilen Tutar ve Kâr Bildirimi 
89
6.2.2. Ödeme Süresinin Uzatılması 
90
6.2.3. Bildirimde Bulunmama ve Süresinde Ödeme Yapmamanın Sonuçları 
90
6.2.4. Dönem Sonu Envanter İşlemleri 
90
6.3. Yönetim Dönemi Hesabı 
92
6.4. Merkeze ve Sayıştay’a Gönderilecek Defter, Cetvel ve Belgeler 
94
IV. DÖNER SERMAYELİ İŞLETMELERDE TAŞINIR VE TAŞINMAZ MAL YÖNETİMİ 
95
1. Taşınmaz Mal Yönetimi 
95
2. Taşınır Mal Yönetimi 
95
2.1. Taşınır Mal Yönetimiyle İlgili Hukuki Çerçeve 
95
2.2. Taşınırların Sınıflandırılması 
97
2.2.1. Tüketim Malzemeleri 
97
2.2.2. Dayanıklı Mallar 
98
2.3. Taşınır Hesap Kodu 
98
2.4. Taşınır Detay Kodları 
98
2.5. Taşınır Mal Yönetimiyle İlgili Görevliler, Yetki ve Sorumlulukları 
98
2.5.1. Taşınır Kayıt ve Kontrol Yetkililerinin Görevlendirilmesi 
98
2.6. Taşınır Malların Giriş ve Çıkış İşlemleriyle Muhasebeleştirme Esasları 
100
2.6.1. Taşınır İşlemlerinde Kullanılan Belge ve Cetveller 
100
2.6.2. Taşınırların Kaydı 
100
2.6.2.1. Giriş ve Çıkış Kayıtları 
100
2.6.2.2. Kayıt Değeri 
101
2.6.2.3. Değer Tespit Komisyonu 
101
2.7. Taşınır Sayım İşlemleri 
101
2.7.1. Sayım Usulü 
101
2.7.2. Sayım Sonrası İşlemler 
102
2.8. Taşınır Yönetim Hesabı 
102
2.9. Taşınır Mal İşlemlerinde Özellik Arz Eden Bazı Hususlar 
103
2.9.1. Maliyet Bedeli 
103
2.9.2. Maddi Duran Varlıklar İçin Yapılan Değer Artırıcı Harcamalar 
104
2.9.3. Taşınır Kayıt ve Kontrol Yetkililerinin Görevlendirilmesi 
104
2.9.4. Kefalete Tabi Tutulma 
105
2.9.5. Kamu İdareleri Arasında Taşınır Devirleri 
105
2.9.5.1. Genel Olarak 
105
2.9.5.2. Bedelsiz Devre İlişkin Şartlar 
105
2.9.6. Kamu İdareleri Arasında Taşınırın Geçici Olarak Tahsisi 
107
2.9.6.1. Genel Olarak 
107
2.9.6.2. Geçici Tahsis Yetkisi ve Tahsis Şartları 
108
V. MALİ YÖNETİME İLİŞKİN SORUMLULUKLARA AYKIRILIĞIN SONUÇLARI: YAPTIRIMLAR 
110
1. Yaptırımlara Esas Hukuki Çerçeve 
110
2. Yaptırım Türleri 
110
2.1. Para Cezası 
110
2.2. Kamu Zararının Tazmini 
111
2.3. Suç Sayılan İşlemlerden Dolayı Ceza Kanunlarına Göre Uygulanacak Yaptırımlar 
112
2.4. Yetkisiz Tahsilat ve Ödeme Yapanlar Hakkında Uygulanacak Yaptırımlar 
113
3. Yaptırımlara Yetkili Merciler 
113
4. Yaptırımlarda Zamanaşımı 
114
5. Döner Sermayeli İşletmelerde Denetim 
114
5.1. Genel Olarak 
114
5.2. Ön Malî Kontrol 
114
5.3. Denetim 
115
VI. GELİR, GİDER, VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜK VERİ ANALİZLERİ 
116
1. Döner Sermayeli İşletmelere Ait Toplam Gelir ve Giderleri 
116
2. Döner Sermayeli İşletmelere Ait Toplam Nakit, Varlık ve Yükümlülükleri 
117
3. Döner Sermayeli İşletmelere Ait Konsolide Mali Tablolar 
119
3.1. Bilanço 
119
3.2. Gelir Tablosu 
123
4. Örnek Rasyolar 
129
VII. DÖNER SERMAYE UYGULAMASINDA BAŞLICA SORUNLAR ve ÇÖZÜM ARAYIŞLARI 
134
1. Genel Sorunlar 
134
1.1. Döner Sermayeli İşletmelerin Nitelikli Personel Eksikliği 
134
1.2. Varlık Planlamasının Yeterli Etkinlikte Yapılmaması 
134
1.3. Genel Yönetim Giderlerinin Yüksekliği 
134
1.4. Mali Raporlardan, İşletmelerin Verimliliği ve Mali Yapısına İlişkin Standart Rasyoların Geliştirilememesi 
135
1.5. Performans Kriterlerinin Oluşturulmamış veya Adaletsiz Olması 
135
1.6. Nakit Esasına Göre Bütçe Hesaplarının Bulunmaması 
135
1.7. Döner Sermaye Bütçelerinin Merkezi Yönetim Bütçesi ile İlişkilendirilmemesi 
136
1.8. Sağlık İşletmelerinde Hasılat ve Tahsilatlarda Karşılaşılan Problemler 
136
1.9. Ortak Kodlara Sahip Maliyet Hesaplarını da İçeren Detaylı Bir Hesap Planının Bulunmaması 
136
1.10. İşletme ve Muhasebe Birimi Kurma Kriterlerinin Bulunmaması 
136
1.11. İşletmelerin Yıllık Çalışma Programları İle Bütçeleri Arasında İlişkinin Kurulmaması 
136
1.12. Kesin Hesap ve Faaliyet Raporlarına İlişkin Ayrıntılı Düzenlemelerin Bulunmaması 
137
2. Çözüm Arayışlarına İlişkin Bazı Hukuki Düzenlemeler 
137
2.1. Kamu Hastaneleri Birliklerine İlişkin Yasal Düzenlemeler 
137
2.1.1. Kamu Hastaneleri Birlikleri 
137
2.1.2. Genel Sekreterlik ve Hastane Yöneticiliği 
138
2.1.3. Birlik Personelinin Niteliği ve Statüsü 
138
2.1.4. Birlik Hastanelerinin Gruplandırılması ve Denetimi 
140
2.2. Döner Sermayeli İşletmeler Kanun Tasarısı Taslağı 
141
2.2.1. Kanun Tasarısı Taslağının Bölümleri 
141
2.2.1.1. Amaç Kapsam 
142
2.2.1.2. Kuruluş ve Sermaye Kaynakları 
142
2.2.1.3. Döner Sermaye Kurulma Esasları 
142
2.2.1.4. Faaliyet Alanı, Gelir ve Giderler 
142
2.2.1.5. Birleştirme, Devretme ve Tasfiye 
143
2.2.1.6. Yönetim Yapısı 
143
2.2.1.7. Yönetim Kurulu 
143
2.2.1.8. İşletme Yöneticisi ve İşletme Müdürü 
143
2.2.1.9. Mali İşlemlerde Görev Alanlar 
143
2.2.1.10. Mali Belgeler 
144
2.2.1.11. Bütçe 
144
2.2.1.12. Mali Kontrol, Muhasebe ve Denetim 
144
2.2.1.13. Hazine Payı ve Yıl Sonu Karı 
144
2.2.1.14. Fiyatlandırma 
144
2.2.1.15. Giderlerin Tahakkuku ve Muhasebeleştirilmesi 
145
2.2.1.16. Ödemede Öncelik Sırası 
145
2.2.1.17. Döner Sermayelerden Yapılacak Katkı Payı ve Diğer Ücret Benzeri Ödeme Türleri 
145
2.2.1.18. Bütçe Gelirleri Üzerinden Katkı Payı Ödemeleri 
145
2.2.1.19. Taşınmaz Edinme ve Yatırım Projelerine Katılım 
146
2.2.1.20. İşletmeler Arası Kaynak Aktarımı 
146
2.2.1.21. Düzenleme Yapma Yetkisi 
146
VIII. SONUÇ VE GENEL DEĞERLENDİRME 
146
EK: Döner Sermayeli İşletmeler Hesap Planı 
149
Yararlanılan Kaynaklar 
159
Kavram Dizini 
161