KÜLTÜR VARLIKLARI HUKUKUNUN ESASLARI
§1. KÜLTÜR VARLIKLARI KONUSUNUN HUKUK DİSİPLİNİNDEKİ YERİ
31
II. Kültür Varlığının Kapsamı
33
III. Temel Düzenlemeler
35
§2. KÜLTÜR VARLIKLARINA İLİŞKİN DÜZENLEMELERİN ANAYASALARDAKİ VE ULUSLARARASI SÖZLEŞMELERDEKİ GÖRÜNÜMÜ
40
II. Anayasalardaki Düzenlemeler
41
A. İrlanda ve İsviçre Anayasaları
42
B. İtalya, Almanya ve Fransa Anayasaları
42
C. Yunanistan, Portekiz ve İspanya Anayasaları
42
D. Doğu Avrupa Ülkelerinin Anayasaları
43
E. Türk Devletlerinin Anayasaları
44
III. Uluslararası Sözleşmelerdeki Düzenlemeler
45
A. Küresel Düzeydeki Uluslararası Sözleşmelerdeki Düzenlemeler
45
1. Kuşların Himayesine Dair Milletlerarası Sözleşme
45
2. Silahlı Bir Çatışma Halinde Kültür Mallarının Korunmasına Dair Sözleşme
46
3. Kültür Varlıklarının Kanunsuz İthal, İhraç ve Mülkiyet Transferinin Önlenmesi ve Yasaklanması İçin Alınacak Tedbirlerle İlgili Sözleşme
46
4. Özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanlar Hakkında Sözleşme
47
5. Dünya Kültürel ve Doğal Mirasın Korunmasına Dair Sözleşme
47
6. Nesli Tehlikede Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşme
48
7. Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi
49
8. Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi
49
B. Bölgesel Düzeydeki Uluslararası Sözleşmelerdeki Düzenlemeler
50
1. Akdeniz'in Kirlenmeye Karşı Korunmasına Ait Sözleşme
50
2. Avrupa’nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi
51
3. Akdeniz'de Özel Koruma Alanlarına İlişkin Protokol
52
4. Avrupa Mimari Mirasının Korunması Sözleşmesi
52
5. Arkeolojik Mirasın Korunmasına İlişkin Avrupa Sözleşmesi
52
IV. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Konuya Bakışı
53
A. Loizidou / Türkiye Davası
54
B. Beyeler / İtalya Davası
54
C. Debelianovi / Bulgaristan Davası
55
D. Kozacıoğlu / Türkiye Davası
56
E. Silahyürekli / Türkiye Davası
56
§3. KÜLTÜR VARLIKLARINA İLİŞKİN DİĞER ÜLKELERDEKİ DÜZENLEME VE UYGULAMALAR
60
Doç. Dr. Evindar YEŞİLBAŞ Cüneyd ALTIPARMAK
II. Ülkelerin Temel Mevzuatları ve Uygulama Örnekleri
62
F. Amerika Birleşik Devletleri
69
L. Çin ve diğer ülkeler
78
III. Osmanlı’nın ve Cumhuriyet’in İlk Dönemlerinde Durum
79
§4. KÜLTÜR VARLIĞI OLMANIN HUKUKİ SONUÇLARI
87
Prof. Dr. Murat Volkan Dülger
II. Devlet Malı Niteliği
88
III. Kullanım Kısıtlamaları
88
A. İzinsiz Müdahale ve Kullanım Yasağı
88
C. Yurt Dışına Çıkarılması, Getirilmesi
91
IV. Yardım ve Katkı Payı
91
V. Vergilendirme, İthalat ve İhracatı
92
VI. Devir Yasağı ve Kullanılması
93
VII. Maliklerin İzin Verme Yükümlülüğü
95
KÜLTÜR VARLIKLARININ DİĞER DİSİPLİNLERDEKİ DURUMU
§5. KÜLTÜR VARLIKLARI AÇISINDAN SANAT TARİHİNİN ÖNEMİ VE TEMEL MESELELERİ
97
Doç. Dr. Evindar Yeşilbaş
C. Taşınmaz Kültür Varlıkları
101
1. Birinci Grup Yapılar
102
2. İkinci Grup Yapılar
103
D. Taşınır Kültür Varlıkları
103
III. Sanat Tarihi Meseleleri
105
A. Eserin Tescile Uygunluğu Meselesi
105
B. Korunma Alanı Meselesi
106
C. Gruplarına Göre Koruma ve Onarım Meselesi
108
D. Kamulaştırma meselesi
109
E. İşlev Değişikliği Meselesi
110
F. Baraj Yapılacak Alanlarda Kültür Varlıklarının Korunması Meselesi
111
G. Taşınır kültür varlıkları ile ilgili meseleler
113
§6. KÜLTÜR VARLIKLARININ YAPI ÖLÇEĞİNDE KORUNMASI
116
III. Yapı Ölçeğinde Koruma
118
IV. Restorasyon Projeleri
120
V. Restorasyon Uygulamaları
123
§7. GENEL OLARAK KÜLTÜREL ALANLARDAKİ PLANLAMA ÇALIŞMALARI
125
II. Planlama Tanımları
127
III. Planlama Hiyerarşisi
129
A. Mekânsal Strateji Planları
130
B. Çevre Düzeni Planları
130
C. 1/25.000 Ölçekli Nazım İmar Planları
132
1. Kentsel Sit, Arkeolojik Sit, Tarihi Sit, Etkileşim Geçiş Sahası, Ören Yeri (Kültürel Alanlar)
132
2. Kesin Korunacak Hassas Alan, Nitelikli Doğal Koruma Alanı, Sürdürülebilir Koruma ve Kontrollü Kullanım Alanı, Korunan alanlarında (DOĞAL SİT ALANLARI) 1/25.000 Ölçekli Koruma Amaçlı Nazım/Çevre Düzeni Planı
134
3. Alan Başkanlığı İlan Edilen Alanlarda Hazırlanan Planlar
134
4. 1/5000 Ölçekli Koruma Amaçlı Nazım İmar Planları ve 1/1000 Ölçekli Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planları
135
§8. KÜLTÜR VARLIKLARI YÖNÜNDEN ARKEOLOJİNİN TEMEL MESELELERİ
137
1. Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıkları
139
2. Korunması Gerekli Taşınır Kültür ve Tabiat Varlıkları
139
2. Kentsel Arkeolojik Sit
140
III. Arkeolojik Alanlarda Taşınmaz Kültür Varlıkları ile İlgili Karşılaşılan Bazı Meseleler
141
B. Sit Sınırlarının Belirlenmesi
142
C. Koruma ve Kullanım Düzeyinin Tespit ve Tayini
142
1. Birinci Derece Arkeolojik Sit
142
2. İkinci Derece Arkeolojik Sit
143
3. Üçüncü Derece Arkeolojik Sit
144
D. Kültür Varlıkları ve Alanlarda Kamulaştırma
144
E. Definecilik Durumu
145
F. Baraj İnşaasına Dair Özel Durum
147
IV. Taşınır Kültür Varlıkları ile İlgili Hususlar
149
KÜLTÜR VARLIKLARININ YÖNETİMİ İLE GÖREVLİ
İDARİ KURUMLAR VE TEMEL İŞLEMLERİ
§9. KÜLTÜR VARLIKLARINA DAİR İDARELER VE İMAR İŞLEMLERİNİN TEMEL İŞLEYİŞİ
153
A. Kültür Varlığı Alanlarının Planlanması
158
B. Kültür Varlıklarının İnşaat İzin Süreci
162
1. Taşınmaz Kültür Varlığı Bulunan Parselde ve Koruma Alanlarında İnşaat İzni Verilmesi
162
2. KUDEB Kontrolünde Verilecek Tadilat ve Tamirata İlişkin İnşaat İzinleri
164
§10. YÜKSEK KURUL VE BÖLGE KURULLARININ OLUŞUMU, İŞLEYİŞİ VE KARARLARI
168
II. Yüksek Kurul, Yapısı, İşleyişi ve Görevleri
169
A. Yüksek Kurulun Oluşumu
170
B. Yüksek Kurulunun Görevleri
171
1. Koruma ve restorasyon ilkelerini belirlemek
171
2. Koordinasyonu Sağlamak
173
4. Bakanlık Taleplerini Değerlendirmek
173
5. Diğer Kurumların Taleplerini Değerlendirmek
173
6. İtirazları İncelemek
174
C. Yüksek Kurulun Uygulamadaki Karşılaşılan En Önemli Gündem Konuları
174
III. Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulları
174
A. Kurulun Oluşumu ve Görevleri
174
B. Müdür ve Görevleri
175
C. Raportör ve Görevleri
177
IV. Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurul Kararları
180
B. Karar Türleri ve İçerikleri
181
1. Tescil Kararı ve İçeriği
182
2. Koruma Alanı Belirleme Kararı
183
3. Koruma Amaçlı İmar Planlarına Dair Karar ve İçeriği
184
4. İzinsiz Aykırı Uygulamaların Karar İçeriği
185
5. Basit Onarım ve Esaslı Onarımlar Hakkındaki Kararlar
186
6. Esaslı Onarımları Teşkil Eden Restorasyon Kararı
186
V. İdari Yargı Kararlarının Uygulanması
188
§11. KORUMA AMAÇLI İMAR PLANLARI
192
Prof. Dr. Savaş Zafer Şahin
I. Koruma Planlamasının Tarihsel Geçmişi
192
II. Koruma Amaçlı İmar Planının Tanımı
195
III. Koruma Amaçlı İmar Planlarının Yapımı, Onaylanması ve Yürürlüğü
197
IV. Koruma Amaçlı İmar Planlarının İçeriği ve Kapsamı
200
§12. KÜLTÜREL MİRAS VE TÜRKİYEDE ALAN YÖNETİMİ
207
Prof. Dr. Savaş Zafer Şahin
I. Alan Yönetimi Kavramının Tarihsel Geçmişi
207
II. Alan Yönetiminin Tanımı ve Kavramları
210
III. Yönetim Planlarının Yapımı ve Alan Yönetiminin İşleyişi
214
IV. Yönetim Planlarının İçeriği
218
§13. ÇEVRE DÜZENLEME PROJELERİ
222
Prof. Dr. Savaş Zafer Şahin
I. Çevre Düzenleme Projelerinin Tarihsel Geçmişi
222
II. Çevre Düzenleme Projelerinin Tanımı
224
III. Çevre Düzenleme Projelerinin Yapımı
225
IV. Çevre Düzenleme Projelerinin İçerik ve Kapsamı
229
A. Yapısal Uygulama Projeleri
231
B. Bitkisel Uygulama Projeleri
231
D. Mühendislik ve Alt Yapı Projeleri
232
§14. BASİT VE ESASLI ONARIM İŞLERİ VE SÜRECİ
235
II. Bakım Çalışmaları
236
IV. Basit Onarım Meselesi
238
V. Onarım İzinleri Prosedürü
239
§15. KÜLTÜR VARLIKLARINA İLİŞKİN İHALELER
244
II. Kültür Varlıklarına İlişkin Durum
245
C. İhaleye Katılamayacaklar
248
D. Şartnamelerde Yer Alması Gerekenler
249
E. İhaleye Katılma Yeterliliği
250
F. Yaklaşık Maliyetin Tayini
251
H. İhale İşlem Dosyası ile İlgili Durumlar
253
2. İhalenin Geçersiz Olacağı Durumlar
254
3. İhale Dokümanında Değişiklik ve Açıklama İstenmesi
254
B. Belli İstekliler Arasında İhale Usulü
257
A. İhalenin Sözleşmeye Bağlanması ve Kesin Teminat
259
B. Sözleşme Yapılmasında İstekli ile İdarenin Görev ve Sorumlulukları
259
C. Yüklenicinin Sebep Olduğu Fesih Hali
259
D. İş Miktarının Artma veya Eksilmesi
260
E. Fiyat Farkı Ödenmesi ve Hesaplanma Şartları ile Ek Fiyat Farkı
260
VI. Muayene ve Kabul Süreci
261
VII. İhalelere Şikayet ve Kamu İhale Kurulu
262
VIII. Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulları ve İhale Sürecine Etkisi
263
IX. Aşırı Düşük Teklifler
263
X. İhalelerde Telif Meselesi
263
§16. KÜLTÜREL MİRASIN MÜLKİYETİ VE KAMULAŞTIRMA
266
I. Mülkiyet Hakkının Kavramsal Çerçevesi
266
II. Kültür Varlıkları Bakımından Mülkiyet
271
B. Kamulaştırmanın Özellikleri
275
C. Kamulaştırmanın Aşamaları
276
IV. Kültür Varlıklarının Kamulaştırılması
280
B. Kamulaştırma Yapmaya Yetkili İdare
282
C. Kamulaştırmanın Gerekçesi
283
1. Bakanlıklar Açısından
284
2. Vakıflar Genel Müdürlüğü Açısından
285
VI. Belediyelerin Durumu
285
A. Belediyelerin Kamulaştırma Yetkisi
285
B. Belediyelerin Kamulaştırma Gerekçesi
286
VII. Kamulaştırmada Bedel Tespiti
288
KÜLTÜR VARLIKLARINA İLİŞKİN ÖZEL DURUMLAR
§17. KÜLTÜR VARLIKLARINA İLİŞKİN KONULARDA FİKRİ HAKLAR
291
III. Restorasyon Projeleri
293
B. Projelerin Telifi Meselesi
295
C. Mimar Müellifin Uygulamalardaki Durumu
300
D. Mimara Kurulca Ceza Tatbiki
301
V. Yargının Meselelere Bakışı
305
§18. KÜLTÜR VARLIKLARININ KİRALANMASI
308
II. Kültür Varlıklarının Kiralanması
309
A. Özel Mülkiyete Konu Taşınmazlar
309
B. Kamu Mülkleri Açısından Özel Durumlar
311
2. Kiraya Verme Yöntemi
312
3. Esaslar ve Yükümlülükler
313
C. Vakıf Mülklerine İlişkin Özel Durum
313
1. Restorasyon Karşılığında Kiraya Verme
313
3. Yüklenicinin Yükümlülükleri
315
A. Vergisel Yükümlülükler
315
§19. KÜLTÜR VARLIKLARININ KULLANDIRILMASINA İLİŞKİN HUSUSLAR
318
III. Restorasyon Kredisi
320
IV. Kültür Yatırımlarının Teşviki
320
V. Yıpranan Kültür Varlıklarının Kullandırılması
321
C. Sınırlı Ayni Hak Tesisi
323
§20. KÜLTÜR VARLIKLARINA İLİŞKİN İSTİSNAİ DÜZENLEMELER
325
III. Çanakkale Alan Kanunu
326
IV. Kapadokya Alan Kanunu
327
V. Kültür Bakanlığı Dışındaki Kurumlar
328
B. Türk İş Birliği Koordinasyon Ajansı (TİKA)
329
A. Kültür Yatırımlarını Teşvik Kanunu
330
B. İstanbul, Bursa ve Kayseri Kapalı Çarşıları
330
C. Yıpranan Taşınmazlar Hakkında Düzenleme
331
D. Eskişehir ve İstanbul Kültür Şehri Düzenlemeleri
331
KÜLTÜR VARLIKLARINA İLİŞKİN SUÇLAR VE YAPTIRIMLAR
§21. SUÇ VE YAPTIRIMLARA İLİŞKİN GENEL ÇERÇEVE
335
I. Korunan Hukuki Yarar
336
III. İmar Barışının Suçlara Etkisi
337
IV. Kültür Varlığı Bulma
345
§22. KÜLTÜR VARLIKLARINA KARŞI SUÇLARIN İNCELENMESİ
347
I. Tahrip ve İzinsiz Onarım Eylemleri
347
A. Kültür Varlıklarını Tahrip Suçu (KTVK m.65/1)
347
B. Tahribe İzin Verme Suçu (KTVK m.65/2)
358
C. Yapı Ruhsatına Aykırı Tamirat ve Tadilat (KTVK m.65/4)
370
II. İzinsiz ve İzne Aykırı Kazı Eylemleri
374
A. Kazı ve Sondaj Hükümlerine Muhalefet Suçu (KTVK m.71)
375
B. İzinsiz Kazı ve Sondaj Yapma Suçu (KTVK m.74/1)
377
C. Define Arama Suçu (KTVK m.74/2)
377
III. İzinsiz Ticaret ve Yurt Dışına Çıkarma Eylemleri
389
A. Haber Verme Sorumluluğunu Muhalefet Suçu (m.67/1)
389
B. Kültür Varlığı Ticareti Düzenlemelerine Muhalefet Suçları
393
1. Bildirimi Yapılmamış Varlıkların Ticareti Suçu (m.67/2)
393
2. İzinsiz Ticaret Yapma Suçu (m.67/3)
399
C. Tarihi Eser Kaçakçılığı Suçu (m.68)
402
IV. Belge, İlan, Tetkik, Koleksiyon, Müzecilik Hususlarına Aykırı Eylemler
409
A. Ruhsatsız veya Ruhsata Aykırı İnşaat (KTVK m. 66/1)
409
B. İlan veya Tebligatı Usulsüzlüğü Suçu (KTVK m.66/2)
411
C. Tetkik ve Kontrole Muhalefet Suçu (KTVK m.69)
415
D. Kültür Varlığı Özel Mülke Dair Yükümlülüklerden Kaçınma Suçu (KTVK m.70)
417
E. Özel Müzecilik Hükümlerine Muhalefet Suçu (KTVK m.73)
422
V. İstisna Mevzuattaki Suçlar
432
A. Boğaziçi Kanundaki Düzenlemeler
432
B. Çanakkale Kanunundaki Suçlar
433
C. Kapadokya Alanı İçin Öngörülen Yaptırımlar
435
§23. SUÇLARIN YARGILAMA SÜRECİNE İLİŞKİN DURUMLARI
436
II. Suçun İhbarında Yükümlü Olanlar
437
III. Uygulamadaki Süreç
438
A. Soruşturma Aşamasına Dair
438
B. Kovuşturma Aşamasına Dair
447
C. El Koymada Özel Durum
447
D. Suçların Örgütlü İşlenmesi
450
IV. Öneriler ve Düşünceler
453