Eşdeğer İlaçların Piyasaya Girişinde
Patent ve Veri İmtiyazı Haklarından Kaynaklanan Engeller  – Fikri Mülkiyet Hukuku Monografileri – Dr. Barış Kaya  - Kitap

Eşdeğer İlaçların Piyasaya Girişinde Patent ve Veri İmtiyazı Haklarından Kaynaklanan Engeller

– Fikri Mülkiyet Hukuku Monografileri –

1. Baskı, 
Eylül 2022
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
418
Barkod:
9789750279256
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
530,00
Stoktan hemen gönderilir.
Kitabın Açıklaması
Eşdeğer ilaç, genellikle ilaç piyasasında insanların ilaca erişimini kolaylaştıran, daha az maliyetli ve daha yaygın bir alternatif olarak rol oynamaktadır. İlaçta patent ve veri imtiyazı haklarının TRIPS Anlaşmasını takip eden dönemde dünya çapında yaygın olarak tanınması ise eşdeğer ilaç ve orijinal ilaç bağlamındaki tartışmaları alevlendirmiş, uluslararası boyutta müzakere ve anlaşmaların yapılmasına neden olmuştur.
Eşdeğer ilaç, eşdeğer ilaç rekabeti, temel insan haklarından olan sağlık hakkını ilgilendirmesi nedeniyle kamunun ve kamu otoritelerinin gündeminde her zaman önemli bir yer işgal etmiştir. Bilhassa tüm dünyayı etkisi altına alan ve yakın döneme kadar etkilerini şiddetli şekilde hissettiğimiz Covid-19 salgını vesilesiyle konu güncelliği haizdir.
Eserde, sadece eşdeğer ilaç arzı ve satışına karşı orijinal ilaç üreticileri ve orijinal ilaç üreticilerinin yoğunlaştığı gelişmiş devletlerce öne sürülen patent ve veri imtiyazı korumaları ele alınmamıştır. Patent ve veri korumasına özgü sorunların yanısıra rekabet hukuku ve haksız rekabet düzenlemeleri kapsamında ortaya çıkan sorunlar tahlil edilmiş, uygulama ve mevzuata ilişkin çözüm önerilerine yer verilmiştir. Eser bu yönüyle farklı hukuk disiplinlerine yer veren, karşılaştırmalı hukukun geniş şekilde yer aldığı bir incelemeyi içermektedir. Böylelikle okuyucuya geniş ve zengin bir içerik sunulmaktadır.
Kitabın Konu Başlıkları
.
İlaç ve Eşdeğer İlaç Kavramları
.
İlaçta Patent ve Veri Koruması Mevzuatına Genel Bakı
.
İlaçta Patent ve Veri Mülkiyeti Haklarının Rekabete Aykırı Kullanımı
.
Rekabete Aykırı Kullanımın ve Suiistimallerin Bertaraf Edilmesine İlişkin Öneriler
Kitabın İçindekileri
Önsöz 
5
Kısaltmalar Listesi 
15
Giriş 
21
Birinci Bölüm
EŞDEĞER İLACA VE PİYASAYA SÜRÜLMESİNİ ETKİLEYEN
VERİ KORUMASI VE PATENT MEVZUATINA GENEL BAKIŞ
I. İLAÇ VE EŞDEĞER İLAÇ KAVRAMLARI 
25
A. İlacın Tanımı ve Kapsamı 
25
1. Türk Hukuku 
25
2. Karşılaştırmalı Hukuk 
27
a. DSÖ ve AB Mevzuatı 
27
b. Alman Hukuku 
28
c. İsviçre Hukuku 
28
d. Anglo–Sakson Hukuku 
29
3. İlaç ve Benzer Ürünlerin Karşılaştırılması 
29
a. Gıda Ürünleri 
29
b. Kozmetik Ürünler 
30
c. Tıbbi Cihazlar 
31
4. Değerlendirme 
31
B. İlacın Türleri 
32
C. Eşdeğer İlacın Tanımı ve Kapsamı 
33
1. Türk Hukuku 
33
2. Karşılaştırmalı Hukukta Eşdeğer İlaç 
36
3. Benzer Kavramlardan Farkları 
37
D. Eşdeğer İlacın Önemi ve Fonksiyonları 
38
II. VERİ MÜLKİYETİNDEN KAYNAKLANAN KORUMA VE EŞDEĞER İLAÇ 
40
A. İlaçların Ruhsatlandırma Süreci ve Bu Kapsamda Sunulan Veriler 
40
1. Türk Hukukunda Ruhsatlandırma 
42
2. Karşılaştırmalı Hukukta Ruhsatlandırma 
44
B. Eşdeğer İlaçların Ruhsatlanması 
46
1. Mehaz AB Mevzuatıyla Karşılaştırmalı Şekilde Türk Mevzuatı 
46
2. Diğer Ülke Mevzuatları 
49
1. Ruhsat İçin Sunulan Verilerin Hukuki Niteliği 
53
2. Ruhsat Verilerinin Sahibine Sağladığı Hukuki Korumanın Niteliği 
54
a. Uluslararası Hukuk 
55
aa. Uluslararası Anlaşmalar 
55
bb. Amerikan Hukuku 
61
cc. AB Hukuku 
62
b. Türk Hukuku 
63
3. Değerlendirme 
63
4. Veri Koruması 
66
5. Veri İmtiyazı 
72
a. Uluslararası Hukuk 
72
aa. ABD Hukuku 
72
bb. AB Hukuku 
74
cc. Alman ve İsviçre Hukukları 
75
b. Türk Hukuku 
76
6. Veri İmtiyazı Sonrası Pazar İmtiyazı 
77
III. PATENT HAKKINDAN KAYNAKLANAN KORUMA VE EŞDEĞER İLAÇ 
78
A. İlaç Patenti Kavramı 
78
B. Eşdeğer İlaçlar Karşısında İlaç Patenti Korumasının Gelişim Süreci 
81
1. Karşılaştırmalı Hukuk 
81
a. TRIPS Anlaşması 
82
b. Amerikan Hukuku 
87
c. AB Hukuku 
89
d. Alman Hukuku 
91
e. İsviçre Hukuku 
92
2. Türk Hukuku 
93
C. İlaçta Patent Korumasına Yönelik Eleştiriler ve Alternatif Görüşler 
96
1. Patent Koruması Lehinde Olan Görüşler 
96
3. İlaçta Patent Korumasına Alternatif Görüşler 
98
4. İleri Sürülen Görüşlere İlişkin Değerlendirmemiz 
99
D. İlaç Patenti Türleri 
100
E. İlaç Özelinde Patentlenebilirlik Kriterleri 
101
1. Yenilik 
101
a. Genel Anlamda İkinci Tıbbi Kullanım Patenti 
102
b. İkinci Tıbbi Kullanım Patentinin Uluslararası Hukuktaki Gelişimi 
103
c. Türk Hukukunda İkinci Tıbbi Kullanım Patenti 
105
2. Buluş Niteliğinde Olma 
107
3. Sanayiye Uygulanabilir Olma 
108
F. İlaçların Patentlenmesine İlişkin Özellik Arz Eden Durumlar 
108
1. Kristal Formlar 
109
2. Seçme Patentler 
111
a. Markush Türü İstemler 
112
b. Spesifik İstemler 
112
3. Aktif Metabolitler ve Ön İlaçlar 
113
4. Optik İzomerler/Enantiomerler 
113
5. Benzer Usuller/Analoji Usulleri ve Biyoteknoloji Buluşları 
114
6. Bileşimler 
116
7. Formülasyon/Kombinasyonlar 
116
8. Tuzlar, Eterler ve Esterler 
117
9. Tedavi Yöntemleri 
118
İkinci Bölüm
EŞDEĞER İLACA KARŞI VERİ MÜLKİYETİ VE PATENT HAKLARININ
KULLANIMINDAN KAYNAKLANAN HUKUKİ SORUNLAR
I. ORİJİNAL İLAÇ ÜZERİNDEKİ PATENT KORUMASININ SINIRLARI 
121
A. Genel Anlamda 
121
B. Eşdeğer Doktrini 
123
1. Başvuru Süreci Engelleri 
125
2. Tekniğin Bilinen Durumu Dâhilinde Olma 
126
3. Öngörülebilirlik 
126
C. Patentin Koruma Süresi 
127
D. Patent Koruma Süresinin Uzatılması ve Ek Koruma Sertifikası 
128
1. ABD Hukuku 
128
2. AB Hukuku 
129
3. Türk Hukuku 
131
E. İlaç Patenti Korumasına İlişkin Sınai Mülkiyet Kanunu’ndaki Özel Nitelikli İstisnalar 
131
1. Sınai veya Ticari Amaç Taşımayan Özel Maksatlı Fiiller 
132
2. Deneme Amaçlı Fiiller 
132
3. Reçete Uyarınca İlaç Hazırlanması 
133
4. İlaçlara İlişkin Deneme Amaçlı Fiiller 
133
a. Tarihi Gelişim 
133
b. ABD Hukuku 
134
c. AB Hukuku 
135
d. Alman Hukuku 
136
e. İsviçre Hukuku 
136
f. Türk Hukuku 
137
F. Mülkilik İlkesi 
138
G. Hakkın Tükenmesi İlkesi 
139
H. Paralel İthalat 
139
I. Zorunlu Lisans 
141
1. Genel Anlamda 
141
2. TRIPS Anlaşması 
142
3. Uluslararası Hukuk 
144
4. Türk Hukuku 
147
II. İlaç Patenti Hakkının Davalar Yoluyla Korunması ve Eşdeğer İlaç Rekabeti 
150
A. Eşdeğer İlaç Rekabeti Bağlamında İlaç Patentinin Hükümsüzlüğü 
150
1. Hükümsüzlük Kavramı 
150
2. Patentin Hükümsüzlüğüne Neden Olan Haller 
153
a. Buluşun Patent Verilebilirlik Şartlarını Haiz Olmaması 
153
b. Buluşun Yeterli Şekilde Açıklanmamış Olması 
154
c. Patentin Konusunun Başvuru Kapsamını Aşması 
156
d. Patentin Sağladığı Korumanın Kapsamının Aşılması 
158
3. Avrupa Patent Sözleşmesi Kapsamında Verilen Patentlerin Hükümsüzlüğü 
159
a. Türk Mahkemelerinde Görülen Hükümsüzlük Davalarına Etkisi 
159
4. Amerikan Hukukunda Patentin Hükümsüzlüğü 
164
5. Alman Hukukunda Patentin Hükümsüzlüğü 
169
6. Türk Hukukunda Hükümsüzlük Davası 
171
a. Davanın Niteliği 
171
b. Davaya İlişkin Usuli Meseleler 
172
c. Hükümsüzlük Kararının Etkileri 
175
7. Karşılaştırmalı Hukukta Hükümsüzlük Davası 
179
a. Amerikan Hukuku 
179
b. Alman Hukuku 
181
B. Eşdeğer İlaç Rekabeti Bağlamında İlaç Patentinin İhlali 
184
1. Tecavüz Kavramı 
184
2. Tecavüz Türleri 
187
a. Aynen ve Eşdeğer Yoluyla Tecavüz 
187
b. Doğrudan ve Dolaylı Tecavüz 
189
3. İlaçta Patent Hakkına Tecavüz Oluşturan Fiiller 
191
a. Patente Konu Ürünü Kısmen veya Tamamen Üretmek 
191
b. Patente Konu Ürüne İlişkin Diğer Tecavüz Fiilleri 
193
c. Patentle Korunan Usule İlişkin Tecavüz Fiilleri 
197
1. İhtiyati Tedbir 
202
a. İhtiyati Tedbir Kararı İçin Gerekli Şartlar 
202
b. İhtiyati Tedbir Kapsamında Alınabilecek Kararlar 
205
c. İhtiyati Tedbir Kararına Karşı İtiraz ve Tazmin Talebi 
207
aa. Tedbir Kararına Karşı Teminat Gösterilmesi 
208
bb. Haksız Tedbir Kararı Nedeniyle Tazminat Davası 
209
2. Delil Tespiti 
212
a. Genel Kapsam 
212
b. Ulusal Mevzuata İlişkin Eleştiriler 
214
3. Tespit Davası 
216
a. Tecavüzün Tespiti Davası 
216
b. Tecavüzün Mevcut Olmadığına İlişkin Dava 
218
aa. Dava Şartları Açısından Değerlendirme 
218
aaa. Alman Hukuku 
220
bbb. Amerikan Hukuku 
222
4. Tecavüzün Önlenmesi 
226
5. Tecavüzün Durdurulması 
229
6. Tecavüzün Kaldırılması Davası 
233
a. El Koyma Talebi 
235
b. Mülkiyet Hakkı Tanınması 
240
c. Şekil Değiştirme ve İmha Talepleri 
242
7. Tazminat Davaları 
245
a. Maddi Tazminat Davası 
245
aa. Tazminat Talebine Konu Fiil 
247
bb Tazminat Talebinin Muhatabı 
248
cc. Kusurun Rolü 
249
dd. Tazminata Konu Zarar ve Hesaplanması 
250
aaa. Fiili Zarar ve Yoksun Kalınan Kazanç 
251
bbb. Yoksun Kalınan Kazancın Hesaplanması 
252
aaaa. Hak Sahibinin Muhtemel Kazancına Göre Hesaplama Usulü 
252
bbbb. Tecavüzde Bulunanın Kazancına Göre Hesaplama Usulü 
255
cccc. Lisans Örneksemesi Usulü 
257
aaaaa. Genel Kapsam 
257
bbbbb. Yöneltilen Eleştiriler 
260
b. Manevi Tazminat Davası 
262
c. İtibar Tazminatı 
263
d. Belge Sunulması Talebi 
265
8. Hükmün İlanı ve İlgililere Tebliği 
267
III. VERİ MÜLKİYETİ HAKLARININ KULLANILMASININ HUKUKİ SINIRLARI 
268
A. Kısaltılmış Ruhsat Başvurusu 
268
B. Paralel İthalat 
270
C. Zorunlu Lisans 
271
1. Uluslararası Hukuk 
271
2. Türk Hukuku 
272
D. Hakkı Koruyucu Davalar Bakımından 
273
1. Genel Kapsam 
273
2. Açılabilecek Davalar ve Diğer Hukuki Talepler 
275
Üçüncü Bölüm
PATENT VE VERİ MÜLKİYETİ HAKLARININ
REKABETE AYKIRI KULLANILMASI VE BUNUN
BERTARAF EDİLMESİNE İLİŞKİN ÖNERİLER
I. REKABETE AYKIRI KULLANIM VE SONUÇLARI 
279
A. Rekabete Aykırılık 
279
B. Rekabetin Korunması Kurallarının Patent ve Diğer Fikri Mülkiyet Haklarına Uygulanabilirliği 
280
C. Rekabete Aykırılığın Değerlendirilmesinde İlgili Pazar Kavramı 
283
1. Rekabet Hukukunda Pazarın Belirlenmesi 
283
2. İlaç Alanında Pazarın Belirlenmesi 
285
a. İlgili Ürün Pazarı 
285
b. İnovasyon Pazarı 
287
c. Coğrafi Pazar 
289
D. Eşdeğer İlaç Firmalarına Karşı Patent ve Veri Haklarının Rekabete Aykırı Kullanıldığı Başlıca Durumlar 
289
1. Rekabeti Engelleme Amaçlı Patent Başvurusu ve Tescili Stratejileri İzlenmesi 
289
a. Zayıf Patentlerle Tekel Hakkı Elde Edilmeye Çalışılması 
290
b. İnceleme Prosedürlerinin İstismarı 
291
c. İnceleme ve İtiraz Süreciyle İlgili Diğer Aksaklıklar 
293
d. Patent Ağları, Devam Patentleri ve Bölünmüş Başvurular 
295
aa. Patent Ağları 
295
bb. Devam Patentleri 
298
cc. Bölünmüş Başvurular 
300
dd. Belirli Bir Formülasyona Bağlanmamış Patentler 
302
ee. Basit Kimyasal ve Formülasyonel Değişiklikler 
303
ff. İkinci ve İlave Tıbbi Kullanım Patentleri 
303
2. Rekabete Aykırı Anlaşmalar 
304
a. Lisans Anlaşmaları 
304
aa. Lisans Anlaşmalarındaki Rekabete Aykırı Kayıtlar 
306
bb. Patent Havuzları 
308
b. Sulh Anlaşmaları 
310
aa. Genel Özellikleri ve Türleri 
310
bb. Uluslararası Hukuktaki Yaklaşım 
312
cc. Türk Hukukundaki Durum 
314
c. Orijinal ve Eşdeğer İlaç Firmaları Arasında Akdedilen Diğer Anlaşmalar 
315
aa. Pazara Erken Giriş Anlaşmaları 
316
bb. Diğer Anlaşmalar 
317
3. Dava ve Diğer Yargısal Süreçlerin Rekabete Aykırı Kullanılması 
320
a. Yargısal Süreçlerin Ülkesel Olarak Farklılaşması ve Öngörülemezliği 
321
b. Aktif–Yıkıcı Dava Stratejisi 
324
aa. ABD Hukuku 
324
bb. AB Hukuku 
325
cc. Türk Hukuku 
327
c. Dava Dışındaki Yöntemlerle Yapılan Temaslar 
328
d. Hatalı ve Haksız İhtiyati Tedbir Uygulamaları 
330
e. Uzun Süren Olumsuz Tespit ve Hükümsüzlük Davaları 
333
f. Hükümsüzlük ve Tecavüz Davaları Bakımından Ayrı Mahkemelerin Yetkili Olması 
333
g. Yargılama Sırasında Gizliliğin Sağlanması ile İlgili Sorunlar 
334
h. Dava Masrafları ve Dava Süreçlerine İlişkin Diğer Zorluklar 
336
a. Ruhsatlandırma Süreci 
340
aa. Patent Bağı İddiaları 
340
bb. Veri İmtiyazına Aykırılık İddiaları 
342
cc. Davalar Yoluyla Müdahale 
342
b. Fiyatlandırma ve Geri Ödeme Süreci 
343
7. Patent ve Veri Hakkına Dayalı Hâkim Durumun Kötüye Kullanılması 
345
8. Orijinal İlaç Firmaları Arasındaki Yoğunlaşmalar 
347
II. REKABETE AYKIRI KULLANIMIN VE SUİİSTİMALLERİN BERTARAF EDİLMESİNE İLİŞKİN ÖNERİLER 
348
A. Patentin Tescili Süreci ve Kalitesi Kapsamında 
348
B. Patent Ağları ve Devam Patentleri Kapsamında 
350
C. Veri Hakları Kapsamında 
351
D. Patent ve Veri Haklarına İlişkin Anlaşmalar Kapsamında 
353
E. İhtiyati Tedbir Talepleri ve Davalar Kapsamında 
353
1. İhtiyati Tedbir Talepleri 
353
2. Davalar 
355
F. Rekabete Aykırı Diğer Konular Kapsamında 
357
Sonuç 
359
Kaynakça 
371
Kavramlar Dizini 
411