Yönetim Bilimleri

İÇİNDEKİLER 

YÖNETİM BİLİMLERİ 1 

YÖNETİM 1 

Başlıca Yönetim sistemleri: 1 

Yönetimin Dayandığı Temel Hususlar 3 

YÖNETİM BİLİMİ 4 

Yönetim Biliminin Alanı 5 

1– Kamu Yönetimi: 5 

2– İşletme Yönetimi: 5 

YÖNETİM BİLİMİNİN TARİHSEL SÜRECİ 6 

Klasik Yönetim Yaklaşımı 7 

Klasik Yönetim Anlayışının Temel İlkeleri 8 

Neo–Klasik Yönetim Yaklaşımı 9 

Sistem ve Durumsallık Yaklaşımı 9 

Sistem Kuramı (Teorisi) 10 

Genel Sistem Teorisinin Özellikleri 10 

Genel Sistemler Teorisi Birliği 10 

Sistem ve Çevre İlişkisi 11 

Sistem Döngüsü: 11 

Sistem Teorisinde Başlıca Akımlar 12 

Holizm 12 

Sibernetik 12 

Yapısalcılık (Strüktüralizm) 13 

Disiplinlerarası Yaklaşım 13 

Örgüt ve Sistem Teorisi 14 

Çağdaş (Yeni) Yönetim Yaklaşımları 14 

Kaynak Bağımlılığı Teorisi (Kuramı) 15 

Örgütsel Strateji Yaklaşımı 15 

Vekâlet Teorisi (Kuramı) 15 

Kurumsallaşma Teorisi (Kuramı) 15 

Örgütsel Ekoloji Yaklaşımı 16 

YÖNETİMİN FONKSİYONLARI 16 

Plânlama 16 

Örgütleme 17 

Yöneltme 17 

Denetim 17 

YÖNETİCİ, YÖNETİCİ KABİLİYETLERİ VE ROLLERİ 17 

Yönetici 17 

Yönetici Yetenekleri 18 

Yönetici Rolleri 18 

PLAN & PLANLAMA 18 

Planlamanın Başlangıç Unsurları 19 

Amaç ve Hedeflerin Belirlenmesi 20 

Amaçlara Ulaşmayı Kolaylaştırıcı/Sınırlayıcı Faktörlerin 

Belirlenmesi 20 

Amaçlara Ulaştıracak Alternatiflerin Belirlenmesi 20 

Alternatifler Arasından Seçim Yapma 20 

PLAN TÜRLERİ 21 

PLAN VE PLANLAMANIN ÖZELLİKLERİ 21 

KAMU YÖNETİMİNDE PLANLAMA 22 

Türk Kamu Yönetiminde Planlama ve Devlet Planlama Teşkilatı 23 

ÖRGÜT VE ÖRGÜTLEME 23 

Biçimsel Olmayan (İn–formel) Örgütler 24 

Biçimsel (Formel–Şeklî) Örgütler 25 

YETKİ VE SORUMLULUK 25 

Yetki Türleri 26 

Komuta Yetkisi 26 

Kurmay Yetki 26 

Fonksiyonel Yetki 26 

Yetki Devri 27 

Yetki Devrinde Sorumluluk 27 

İmza Devri 28 

ÖRGÜTLEME SÜRECİ 28 

Örgüt Şeması 29 

ÖRGÜTLEME İLKELERİ 30 

Amaç Birliği İlkesi 30 

Verimlilik İlkesi 30 

Yönetim Alanı İlkesi 30 

Hiyerarşi İlkesi 31 

Komuta (Kumanda) Birliği İlkesi 31 

İş Bölümü ve Uzmanlaşma İlkesi 31 

Görevlerin Tanımlanması (Stabilleşmesi) İlkesi 32 

Ayrıklık İlkesi 32 

BÖLÜMLENDİRME 32 

BÖLÜMLENDİRME YAKLAŞIMLARI 33 

Fonksiyonel Bölümlendirme 33 

Çıktı veya Süreç Temelli Bölümlendirme 34 

Ürün Temeline Göre Bölümlendirme 34 

Bölge Temeline Göre Bölümlendirme 34 

Matriks Örgüt Yapısı 34 

Ekip Temelli Örgüt Yapısı 35 

Şebeke Tipi Örgüt Yapısı 36 

ÖRGÜT YAPISINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER 37 

Strateji 37 

Çevre 37 

Teknoloji 38 

YÖNELTME FONKSİYONU 38 

LİDERLİK 38 

Liderle Yönetici Arasındaki Temel Farklılıklar 39 

Ohio State Üniversitesi Liderlik Araştırması 39 

Michigan Üniversitesi Liderlik Araştırması 39 

Yönetim Tarzı Matriksi 40 

X ve Y Teorisi: 40 

Sistem 4 Yaklaşımı: 41 

Durumsal Liderlik Teorileri: 41 

Fiedler’in Liderlik Teorisi: 42 

Amaç ve Yol Teorisi: 42 

Vroom ve Yetton Liderlik Teorisi: 42 

Yaşam Döngüsü Liderlik Teorisi: 43 

Üç Boyutlu Lider Etkinliği Teorisi: 43 

MOTİVASYON (GÜDÜLENME) 43 

Güdülenmenin Özelikleri 43 

Kapsam Teorileri 44 

Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi Teorisi 44 

Herzberg’in Çift Faktör Teorisi 45 

McClelland’ın Başarma İhtiyacı Teorisi 46 

Alderfer’in ERG Teorisi 46 

Süreç Teorileri 47 

Vroom’un Beklentiler Teorisi 47 

Porter Lawler Teorisi 47 

Eşitlik Teorisi 47 

İLETİŞİM 48 

İletişim Biçimleri 49 

Grup ve Grup Türleri 50 

Birincil & İkincil Gruplar: 50 

KOORDİNASYON 51 

Örgüt Kültürü 51 

Ouchi Modeli 52 

Hofstede Modeli 52 

DENETİM 53 

Denetim Sürecinin Temel Aşamaları 54 

Denetim Alanları 54 

Bağımsız Denetim 54 

Denetime Dair Modern Yaklaşımlar 55 

KURUMSAL DENETİM 56 

Kurumsal Denetim Teknikleri 57 

Çalışanların Değerlendirilmesi 57 

Çalışanların Sınıflandırılması ve İş Planlarının Hazırlanması 57 

İdarî El Kitapları 57 

Ast – Üst Toplantıları 57 

KAMUDA DENETİM 58 

Kurumsal Risk Yönetimi 58 

BİLİMSEL YÖNETİM YAKLAŞIMI 59 

YÖNETİM SÜRECİ YAKLAŞIMI 61 

BÜROKRASİ YAKLAŞIMI 63 

Bürokrat 64 

Mandarin 65 

Memur 65 

Neo–Klasik Yaklaşıma Dair Bazı Araştırmalar 66 

Hawthorne Araştırmaları 66 

Yankee City Araştırması 67 

Harwood Araştırması 67 

Tavistock Enstitüsü Araştırması 68 

Liderlik ve Grup Dinamiği Araştırması 68 

Neo–Klasik Yönetim Yaklaşımının Dayandığı Varsayımlar 69 

NEO–KLASİK YÖNETİM YAKLAŞIMININ TEMEL 

GÖRÜŞLERİ 69 

Bölümlere Ayırma 69 

İş Bölümü 69 

Biçimsel (Formel) Örgüt 69 

Yönetim Alanı 69 

Motivasyon 70 

Komuta & Kurmay İlişkileri 70 

Komiteler 70 

Neo–Klasik Liberalizm 70 

NEO–KLASİK YÖNETİM YAKLAŞIMI KAPSAMINDA 

GELİŞTİRİLEN MODELLER 71 

X ve Y Teorisi 71 

SİSTEM YAKLAŞIMI 74 

Katz ve Kahn’nın Alt Sistem Tipolojisi 75 

Negatif Entropi 75 

Kent Estetiği Alanında Entropi 76 

Dinamik Denge 76 

Eş Sonuçluluk 76 

Örgütsel Sistemlerin Temel Özellikleri 77 

TAVISTOCK GRUBU VE SOSYOTEKNİK SİSTEM GÖRÜŞÜ 77 

Durumsallık Yaklaşımı 77 

ÖRGÜT YAPISI VE ÇEVRE 78 

Burns ve Stalker – Mekanik ve Organik Örgüt Yapıları 78 

Emery & Trist – Çevrenin Sınıflandırılması 79 

Lawrence ve Lorsch 79 

STRATEJİ 79 

Askerî strateji 80 

Diplomatik strateji 80 

Politik strateji 80 

İşletme yönetiminde strateji 80 

Stratejist 80 

Politika ve Taktik 81 

Stratejik Yönetim Süreci 81 

VİZYON & MİSYON 81 

Stratejik Analiz 82 

Swot Analizi 82 

Örgüt Yapısı ve Örgütsel Kültür 83 

TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ 83 

Kalite 83 

TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ İLKELERİ 85 

Müşteri Odaklılık 85 

Kalite Güvencesi 85 

Çalışana Yetki Devri ve Çalışanın Geliştirilmesi 85 

Takım Çalışması ve Kalite Çemberleri 85 

Pareto Analizi 86 

Pareto Optimalite 86 

YÖNEYLEM ARAŞTIRMASI 88 

Yöneylem araştırmasının üç temel özelliği; 90 

Yöneylem Araştırmasının Kapsamı 90 

Yöneylem Araştırmasının Avantajları; 91 

PERFORMANS YÖNETİMİ 91 

Performans Planı 91 

Performans Ölçütü 91 

Performans Ölçümü 92 

PERFORMANS YÖNETİMİNİN BOYUTLARI 92 

Performans Değerlendirme 93 

Performans Durumu 93 

Hesaplama sistemleri 93 

Karnofsky performans skalası 93 

ECOG/WHO/Zubrod performans skalası 94 

Performans denetimi 94 

Performans Ölçütlerinin Belirlenmesi 95 

Performans Ölçümü ve Analizi 95 

DEĞİŞİM VE ÖRGÜTSEL DEĞİŞME 96 

Değişim 96 

Örgütsel Değişme 96 

Örgütsel Değişimin Amaçları 97 

Etkinliği Artırmak 97 

Verimliliği Artırmak 97 

Motivasyonu Artırmak 97 

DEĞİŞİM YÖNETİMİ AŞAMALARI 98 

Yoğun Bir İvedilik (Aciliyet) Duygusu Oluşturmak 98 

Güçlü Bir Rehberlik Koalisyonu Biçimlendirmek 98 

Bir Vizyon Yaratmak 99 

Vizyonu İletmek 99 

Vizyona Göre Hareket Etme Yetkisi Vermek 99 

Kısa Vadeli Kazanımları Planlamak ve Oluşturmak 99 

İyileştirmeleri Pekiştirmek ve Daha Fazla Değişim Yaratmak 99 

Yeni Yaklaşımları Kurumsallaştırmak 99 

KRİZ YÖNETİMİ 100 

Krize Sebep Olan Temel Faktörler 101 

Kriz Türleri 101 

Krizi Önlemeye Yönelik Strateji ve Tedbirler 102 

Kriz Yönetiminde Pro–aktif Yaklaşım Geliştirmek İçin 

Kullanılacak Unsurlar 103 

Doğru ve yeterli bilgi akışı sağlama 103 

Göze alınacak risk miktarını belirleme 103 

Erken uyarı sistemleri oluşturma 104 

Krize karşı önleyici planlama yapma 104 

Planları yazıya dökmek 105 

Fedakârlık miktarının belirlenmesi 106 

Kriz önleme takımları oluşturulması 106 

Netice 107 

Ortaya konması gerekenler 108 

YENİLİK YÖNETİMİ 108 

ÖRGÜT KÜLTÜRÜ 109 

Örgüt Kültürü 109 

Bütünleştirici Örgüt Kültürü 109 

Ayrımlaştırıcı Örgüt Kültürü 110 

ÖRGÜT KÜLTÜRÜ TÜRLERİ 110 

Alt Kültür, Baskın Kültür ve Karşıt Kültür 110 

Güçlü ve Zayıf Örgüt Kültürü 111 

Örgüt Kültürünün Yayılımı 112 

Semboller 112 

Sloganlar 112 

Hikâyeler 112 

Jargon 112 

Seremoniler 113 

Ritüeller 113 

YÖNETİM BİLİMLERİNDE ÇAĞDAŞ YAKLAŞIMLAR 113 

YENİ KAMU YÖNETİMİ ANLAYIŞI (YKY) 114 

AFET VE KRİZ YÖNETİMİ 115 

Afet Risk Azaltma 115 

HYOGO çerçeve eylem planı 117 

Bazı Konular ve Güçlükler 119 

Öncelikler 119 

Ortaklıklar ve kurumlararası koordinasyon 119 

Topluluklar ve organizasyonları 120 

Denetim 120 

Hesap verilebilirlik 120 

Politika ve yatırım 121 

Sendai Çerçevesi (2015–2030) 121 

Acil durum hazırlığı 122 

Türkiye’de afet risk azaltma çalışmaları 122 

Afet risklerini azaltma ulusal stratejisi 122 

Türkiye’deki kurum ve kuruluşlar 123 

Temel uluslararası konferans ve seminerler 123 

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ 123 

Önlem ve Zarar Azaltma 124 

Hazırlık 124 

Müdahale 124 

İyileştirme 125 

YEREL YÖNETİMLERDE STRATEJİK PLANLAMA 125 

Yerel Yönetimlerde Stratejik Planlamaya İlişkin 

Yasal Düzenlemeler 126 

PERFORMANS YÖNETİMİ 126 

KAMU PERFORMANS YÖNETİMİ 127 

Kamu Performans Yönetimi İlkeleri 130 

Yöneticinin Performans Sorumluluğu (Koçluk & Liderlik) 130 

Personelin Performans Rehberliği (Mentorluk) 131 

Araştırma–Planlama Aşaması 132 

Uygulama Aşaması 132 

İzleme ve Değerleme Aşaması 132 

Geliştirme Aşaması 133 

Endüstri ve Örgüt Psikolojisi 133 

İş analizi 134 

Bireysel değerlendirme ve psikometri 134 

Eğitim ve Geliştirme 134 

KAMU PERFORMANS YÖNETİMİ FAYDALARI VE 

ZORLUKLARI 135 

BİLGİ ÇAĞI TOPLUMU VE KAMUSAL BİLİŞİM 137 

Bilgi Yönetimi 137 

Bilgi Yönetiminin Uygulaması 140 

Bilgi yönetimi ilkeleri 140 

Bilgi yönetimi süreci 141 

Bilgi Yönetimi Yararları 141 

Bilgi profesyoneli 141 

Dünya’da Durum 142 

Türkiye’de Durum 142 

Türkiye’deki üniversitelerde bilgi yönetimi 142 

Enformasyon Yönetimi 142 

Örgütsel İletişim 143 

AVRUPA BİRLİĞİ VE BİLGİ TOPLUMU FAALİYETLERİ 143 

Yerel Yönetimlerin Sunduğu e–Hizmetler 146 

KAMUDA ETİK VE AHLÂK 146 

KAMUDA İDARÎ (YÖNETSEL) ETİK 146 

Etik Liderlik 147 

YÖNETİŞİM 148 

Sosyokrasi 149 

Sivil Toplum Örgütleri (STK/NGO) 150 

KAMUSAL KARAR ALMA SÜRECİ 151 

Yararlanılan Kaynaklar 152