Yeni Nesil Serbest Ticaret Andlaşmalarında İlaçların Fikri Mülkiyeti İle Sağlık Hakkı Çatışması

İlaçlar üzerindeki fikri mülkiyet hakları yeni nesil serbest ticaret andlaşmalarında düzenlenen konulardan biridir. Bu tip andlaşmalar ilaçlar üzerindeki mevcut fikri mülkiyet rejiminin ötesinde düzenlemeler barındırdığından çeşitli hak çatışmaları doğurmaktadır. Bu doğrultuda elinizdeki çalışma sırasıyla insan hakları hukuku kapsamında fikri mülkiyet haklarının sağlık hakkı ile çatışmasını; insan hakları hukuku ile uluslararası ticaret hukuku arasındaki sistemsel çatışmayı ve son olarak milletlerarası andlaşmalar arasındaki norm çatışmasını irdelemektedir.

Çatışma diyalektiği, ilaçların sınai haklarının da insan hakları hukuku kapsamında kalabileceğine ve sağlık hakkı karşısında kolayca taviz verilemeyecek unsurlar içerdiğine işaret etmektedir. Öte yandan insan hakları hukukunun yerleşik sınırlama ölçütlerine olan yatkınlığı, uluslararası ticaret kurallarının da diğer bütün alanlar gibi insan hakları hukuku ile yakın bir ilişkisi olduğunu ortaya çıkarmaktadır.