İŞ HUKUKU: KAVRAM – TARİHÇESİ – ÖZELLİKLERİ
§2. İŞ HUKUKUNUN TARİHÇESİ
26
A. Osmanlı İmparatorluğu Dönemi
28
§3. İŞ HUKUKUNUN ÖZELLİKLERİ VE KAYNAKLARI
32
I. İş Hukukunun Özellikleri
32
A. İşçinin Korunması Ön Plândadır
32
B. Kuralları Genellikle Nispî Emredicidir
33
C. İşçi Lehine Yorum Geçerlidir
33
D. İşçinin Kişiliği Önem Taşır
34
E. Yönetime Katılmak Mümkündür
35
F. Özel Hukuka Giren Bir Hukuk Dalıdır
35
II. İş Hukukunun Kaynakları
35
§4. ÇALIŞMA YAŞAMININ ÖRGÜTLERİ
40
I. Türk Çalışma Örgütü
40
II. Uluslararası Çalışma Örgütü
42
§5. İŞ HUKUKUNUN UYGULANMA ALANI
42
I. Konu Bakımından Uygulanma Alanı
42
C. İş Yargılaması Hukuku
43
II. Yer Bakımından Uygulanma Alanı
45
1. Asıl Üretimin (İşin) Yapıldığı Yer (Asıl İşyeri)
46
2. İşyerinden Sayılan Yerler
46
a. Nitelik ve Yönetim Bakımından Bağlı Yerler
46
B. İşyerinde Gelişmeler/İşyerinin Devri/Bildirimi
48
D. Grup Oluşturan İşyerleri
51
III. Kişi Bakımından Uygulama Alanı
52
1. İşin, İşyerinin ve İşletmenin Yönetiminde Görev Alınmalıdır
58
2. İşveren Adına Hareket Edilmelidir
58
3. İşveren Vekilinin İşlemlerinin Sonucu
59
2. İşK’da Altişverenlik
60
3. Gerçekleşme Koşulları
61
a. Kendisi de personel çalıştıran bir işveren bulunmalıdır
61
b. Bir başkası bundan belli nedenlerle iş almalıdır
62
c. Bu iş asıl işverenin işyerinde yapılan işle ilgili olmalıdır
63
d. İşi alan işçilerini bu işe özgülenmiş biçimde çalıştırmalıdır
64
e. Alt işveren olacak kimse daha önce o işyerinde çalıştırılmamış bulunmalıdır
65
3. Altişverenlikte İlişkiler ve Sonucu
66
4. Dikkat Edilecek Hususlar
67
E. Çırak/Mesleki Eğitim Gören Öğrenci ve Stajyer
74
2. İşletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler
76
F. Sendikalar ve Konfederasyonlar
81
§6. BİREYSEL İŞ HUKUKU KAVRAMI VE KAPSAMI
83
II. Bireysel İş Hukukunun Kapsamı
83
A. İş Kanununa Tabi Olan/Olmayan İşler
84
1. Deniz ve Hava Taşıma İşleri
84
a. Deniz Taşıma İşleri
84
2. 50 veya Daha Az İşçi Çalıştırılan Tarım ve Orman İşlerinin Yapıldığı İşyerleri
86
3. Bir Ailenin Üyeleri veya Hısımları Arasında Dışarıdan Başka Biri Katılmayarak Evlerde ve El Sanatlarının Yapıldığı İşler
88
5. En Fazla Üç Kişinin Çalıştığı Esnaf İşyerleri
89
6. Aile Ekonomisi Sınırları İçinde Kalan Tarımla İlgili Her Çeşit Yapı İşleri
91
7. Profesyonel Sporcular
91
8. Rehabilite Edilenler (ve Yaptıkları İşler)
92
B. Deniz İş Kanunu’na Tabi İşler
93
C. Basın İş Kanunu’na Tabi İşler (ve İşçiler)
94
D. Türk Borçlar Kanunu’na Tabi İşler
97
I. İş Sözleşmesi Kavramı
97
II. İş Sözleşmesinin Öğeleri
98
A. İş (Çalışma) Unsuru
98
C. Ücret (Karşılık) Unsuru
103
III. İş Sözleşmesinin Tarafları
103
IV. İş Sözleşmesinin Yapılması
104
A. Sözleşme Görüşmeleri
104
B. Tarafların Ehliyeti
111
C. Sözleşmenin İçeriği
113
F. Yabancıların Çalışması
121
G. İş Sözleşmesi Yapma Özgürlüğü/Zorunluluğu
123
V. İş İlişkisinin Türleri
129
A. Tipik/Atipik İş İlişkileri
129
1. Belirli Süreli İş İlişkisi
130
2. Kısmî Süreli Çalışma ve Türleri
130
3. Geçici (Ödünç) İş İlişkisi
135
4. Grupla (Takım ile) Kurulan İş İlişkisi
158
5. Evde Çalışma ve Uzaktan Çalışma İlişkisi
159
6. Pazarlamacılık Sözleşmesi
161
B. Deneme Süreli/Deneme Süresiz İş İlişkileri
162
VI. İş Sözleşmesinin Geçersizliği ve Geçersizliğin Sonuçları
164
A. Kesin Geçersizlik Nedenleri
165
1. Emredici Hukuk Kurallarına Aykırılık
165
4. Muvazaa (Danışıklık) Bulunması
168
B. İş Sözleşmesinin İptali ve İptal Nedenleri
169
C. Geçersizliğin Etkisi
171
VII. İş Sözleşmesinin Devri ve İş Sözleşmesinde Taraf Değişikliği
173
§8. İŞ SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN HAKLAR/ BORÇLAR
177
A. İşgörme (Çalışma) Borcu
177
C. İtaat (Uyma) Borcu
181
E. Teslim ve Hesap Verme Borcu
188
II. İŞVERENİN BORÇLARI
189
8. Ücret Garanti Fonu
198
c. Çalışmaktan Kaçınma Hakkı
202
B. İşçiyi Gözetme Borcu
205
C. Eşit Davranma Borcu (Haksız Ayırım Yasağı)
207
§9. İŞ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ
217
I. Kendiliğinden Sona Erme
217
B. Sözleşme Süresinin Bitimi
218
C. İşçi ve İşveren Sıfatının Aynı Kişide Birleşmesi
220
II. Tarafların Anlaşması İle Sona Erme
221
III. Geçersizlik Açıklaması İle Sona Erme
224
IV. Fesih Yoluyla Sona Erme
224
A. Genel Olarak Fesih Kavramı
224
C. Önelli (Süreli) Fesih
232
1. Önele Uyularak Fesih Bildiriminin Sonuçları
236
2. Önellere Gereğince Uymamanın Sonucu
238
D. Peşin Parayla Fesih
242
F. Haklı Nedenle (Olağanüstü/Derhal) Fesih
248
1. İşçi Açısından Haklı Fesih Nedenleri
250
b. Ahlâk ve İyiniyet Kurallarına Aykırı Haller
252
ba. İşverenin İşçiyi Yanıltması
253
bb. İşçinin veya Ailesinin Şeref ve Namusuna Dokunucu Davranışlarda veya Cinsel Tacizde Bulunmak
253
bc. İşverenin İşçiye veya Ailesine Sataşması, Suç İşlemesi, Suça Özendirmesi
253
bd. İşyerinde 3. Kişilerin Cinsel Tacizine Uğramak
256
be. İşçi Ücretinin Gereğince Ödenmemesi
257
bf. İşçiye Az Miktarda İş Verilmesi/İş Koşullarının Uygulanmaması
259
c. Zorlayıcı Nedenler
263
2. İşveren Açısından Haklı Fesih Nedenleri
264
b. Ahlâk ve İyiniyet Kurallarına Aykırı Haller ve Benzerleri
268
ba. İşçinin İşvereni Yanıltması
269
bb. İşveren veya Ailesinin Şerefine Dokunucu Davranışlar
269
bc. İşverenin Başka Bir İşçisine Cinsel Tacizde Bulunmak
270
bd. İşverene Sataşmak veya Alkol ve Uyuşturucu Almak
270
be. Sadakat Borcuna Aykırılık
274
bf. İşyerinde Suç İşlemek
276
bg. Haksız ve İzinsiz Devamsızlık
277
bh. Uyarıya Rağmen Görevini Yapmamakta Israr Etmek
278
bi. İşin Güvenliğini Tehlikeye Düşürmek veya İşverene Zarar Vermek
279
c. Zorlayıcı Nedenler
282
d. Tutuklanma–Gözaltı Nedeniyle Devamsızlık
283
I. Geçerli / Geçersiz Fesih
292
§10. İŞ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİNİN SONUÇLARI
293
I. İşverenin Belge Verme Yükümü Doğabilir
293
II. İş Güvencesi İşlerlik Kazanabilir
294
III. İşe Alma Zorunluluğu Doğabilir
315
IV. Rekabet Yasağı İşlerlik Kazanabilir
315
V. İşsizlik Sigortası Edimlerinden Yararlanılabilir
321
VI. İbra Gündeme Gelebilir
322
VII. Tazminat ve Ceza Koşulu Ödeme Yükümü Doğabilir
325
A. Ceza Koşulunun Ödenmesi
325
§11. ÖZELLİKLİ BİR SONUÇ: KIDEM TAZMİNATI
331
I. Kıdem Tazminatı Kavramı – Tarihçesi – Hukuki Niteliği
331
II. Kıdem Tazminatına Hak Kazanma Koşulları
333
A. İş K’na Tabi Bir İş Sözleşmesiyle Çalışma Bulunmalı
334
B. İş Sözleşmesi Kıdem Tazminatına İmkan Verir Biçimde Son Bulmalı
334
1. Sözleşmenin Kendiliğinden Sona Ermesi: İşçinin Ölümü
334
2. Fesihle Son Bulma Halleri
336
a. Sözleşmenin İşçi Tarafından Feshi
336
aa. İş K. 24 Uyarınca Haklı Fesihler
337
ab. Diğer Derhal (Haklı) Fesihler
337
aba. Muvazzaf Askerlik Nedeniyle Fesih
337
abb. Yaşlılık Emeklilik/Malûllük Aylığı veya Toptan Ödeme Almak Amacıyla Fesih
341
abc. Emekli Olmadan Emeklilik Bağlantılı Fesih
343
abd. Evlenme Nedeniyle Fesih
346
b. Sözleşmenin İşverence Feshi
349
3. En Az Kıdem Koşulu Gerçekleşmelidir
351
III. Kıdem Tazminatının Miktarı ve Hesaplanması
356
IV. Kıdem Tazminatının Ödenmesi
361
§12. ÇALIŞMA (İŞ) SÜRELERİ
364
A. Günlük ve Haftalık İş Sürelerine Bölünebilen ve Denkleştirmenin Uygulanmadığı İşlerde
372
B. Denkleştirme Esasının Uygulandığı Hallerde
373
C. Günlük ve Haftalık İş Sürelerine Bölünemeyen İşlerde Çalışma Süreleri
375
III. Normali Aşan Çalışma ve Türleri
376
1. Fazla Çalışma Kavramı
377
2. Fazla Çalışmanın Türleri
380
a. Olağan Fazla Çalışma
380
b. Zorunlu Fazla Çalışma
386
c. Olağanüstü Fazla Çalışma
387
3. Fazla Çalışmanın Yasaklandığı Haller
388
B. Fazla Sürelerle Çalışma
389
C. Normali Aşan Çalışmaların Karşılığı
391
IV. İş Sürelerinde Esneklik
399
A. Kısmi Süreli Çalışma
399
B. Kayan (Kaygan) İş Süresi Uygulaması
399
C. Vardiyalı Çalışma Sistemi
400
E. Denkleştirme Uygulaması
404
F. Günlük Çalışma Sürelerinin Başlangıç ve Bitişinde Esneklik
405
A. Kısa Çalışmanın Koşulları
407
B. Kısa Çalışma Ödeneği
409
§13. DİNLENME SÜRELERİ VE TATİLLER / İZİNLER
412
II. Günlük Dinlenme (Ara Dinlenmesi)
412
III. Haftalık Dinlenme (Hafta Tatili)
414
IV. Ulusal Bayram ve Genel Tatillerde Dinlenme
419
V. Yıllık Dinlenme (Yıllık Ücretli İzin)
421
VI. Ücretli Mazeret İzinleri
442
VII. Hamilelik/Doğum/Analık Hali/Ebeveyn İzni
445
VIII. Ücretsiz İzin Uygulaması
449
§14. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ
452
I. İş Sağlığı ve İş Güvenliği Kavramı
452
II. İSG’nin Taraflara Getirdiği Yükler
455
A. İşverenin Yükümlülükleri
455
2. İSG Önlemleri Alma Yükümü
456
3. Çalışanların Sağlık Gözetimini Yapma Yükümü
457
4. Bilgilendirme ve Eğitme Yükümü
458
5. Kayıt Tutma ve Bildirme Yükümü
462
6. Organizasyona Gitme Yükümü
463
7. Çalışan Temsilcisi ve Temsilciliğini Oluşturma Yükümü
467
B. Çalışanların Yükümlülükleri
468
C. Devletin Yükümlülükleri
468
D. İşyerlerine İSG Bağlamında Destek Sağlamak /Teşvik;
471
1. İSG Hizmetleri İçin Parasal Destek
471
2. İşsizlik Sigortası İşveren Payında Geçici İndirim
472
E. İşçi /İşveren Kuruluşlarının Rolü ve Katkısı
473
III. İSG Kural ve Önlemlerine Uymamanın Sonuçları
473