Bireysel Başvuru ve Uygulaması

Bireysel başvuru gerek ulusal gerekse uluslararası bir mekanizma olarak, insan haklarının korunması ve geliştirilmesinde önemli işlev gören bir kurumdur. Türkiye'de anayasal bireysel başvuru yolu 23 Eylül 2012 tarihi itibariyle, bu tarihten sonra kesinleşen nihai işlem ve kararlar aleyhine işlerlik kazanmıştır. Ancak bölgesel insan hakları hukuku çerçevesinde AİHM'ye bireysel başvuru yolu 1987 yılından beri kullanılmaktadır. Anayasa Mahkemesi Kanunu ve İçtüzüğünün bireysel başvuruya ilişkin hükümlerinin incelenmesi, AİHM teşkilatlanması ve usul kurallarının bu hükümler üzerinde belirgin etkisini ortaya koymaktadır. Diğer yandan, Anayasa Mahkemesinin bireysel başvuruları incelerken temel yol gösterici ve referansı AİHS hükümleri ve AİHM içtihatları olacaktır.

Çalışmada, hukukumuza bireysel başvurunun yansıtılmasının amacı ve iki mekanizma arasındaki sıkı bağlar göz önüne alınarak, her iki bireysel başvuru yolu birlikte incelenmektedir. Eser ekinde yer alan CD ise, Anayasa Mahkemesi ve AİHM'ye interaktif bireysel başvuru formlarını, ilgili ulusal ve uluslararası mevzuat ile 2011 tarihli bir Avrupa Konseyi yayını olan "AİHM Kabuledilebilirlik Kriterleri Uygulama Kılavuzunu" içermektedir.