Hukuka Giriş ve Hukukun Temel Kavramları
 Prof. Dr. Ömer Anayurt  - Kitap

Hukuka Giriş ve Hukukun Temel Kavramları

23. Baskı, 
Eylül 2023
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
13x19
Sayfa:
560
Barkod:
9789750287091
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
380,00
Temin süresi 2-3 gündür.
Diğer Baskılar
22. baskı
Eylül 2022
265,00
145,00 (%45)
Kitabın Açıklaması
Güncellenmiş 23. baskısını yapan kitap, çıktığı ilk günden beri, Temel Hukuk, Hukuka Giriş, Hukukun Temel Kavramları ya da Hukuk Başlangıcı vb.. isimli dersler için binlerce öğrenciye temel ders kitabı olmuştur. Kitabın bu baskısında da öncelikle mevzuatta ortaya çıkan değişikliklerin güncellemesi yapılmıştır. Diğer yandan gerek dünyada gerek ülkemizde hukuk alanında ortaya çıkan ve kitabın konularıyla doğrudan ilgisi görülen konu ve kavramlar da işlenerek en güncel haliyle okuyucusuyla buluşturulmuştur. Bu baskıda özellikle yeni şekil ve tablolar ile yeni örnekler eklenmiştir. Bazı konular daha anlaşılır hale getirilmiştir. Buna bağlı olarak ne kadar arzulamasak da kitap hacminde küçük bir genişleme ortaya çıkmıştır.
Özellikle yükseköğrenime henüz adımını atmış bireylere hukuk gibi kendine özgü dili, üslubu, terminolojisi, kavram ve kurumları olan bir alanı anlaşılabilir biçimde sunmak, ister istemez farklı anlatım yöntemleri kul-lanmayı gerekli kılmaktadır. Bu bağlamda konular görsel ve zihinsel hafızaya hitap edebilecek çok sayıda şekil ve karşılaştırmalı tablo ve gündelik yaşam kesitlerinden özenle seçilmiş yüzlerce örnek eşliğinde açıklanmıştır. Ayrıca kitapta hukuk bilimi ve hukuk teorisi gibi son derece iddialı ve bir o kadar da felsefe ve yöntem bilimi ağırlıklı içerik yerine genel hukuk bilgisi kazandırmayı amaçlayan bir içerik, yöntem, dil ve anlatım üslûbu benimsenmiştir.
Nihayet, öğrenilenlerin sınanması ve pekiştirilmesi amacıyla bölüm sonlarında ve kitabın son kısmında değişik düzeyde (kolay, orta ve zor) çoktan seçmeli sorular cevaplarıyla birlikte kitaba konulmuştur. Sorulara yer verilirken de pedagojik hassasiyetler ve ölçme değerlendirme verileri göz önünde bulundurulmuş ve öğrenciyi ikilemde bırakacak veya kafa karışıklığına yol açabilecek sorulardan ve şıklardan kaçınılmıştır. Çeşitli resmî sınavların sorularına da yer verilerek aynı zaman da okuyucuya bu sınavlar hakkında bir farkındalık kazandırılmak istenilmiştir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Hukuk Kavramı
.
Hukukun Belli Başlı Alanları
.
Pozitif Hukukun Kaynakları
.
Hukukun Uygulanması
.
Hak Kavramı ve Ehliyet
.
Hukukta Sorumluluk ve Sorumluluğun İşletilmesi
Kitapla İlgili Kategoriler
Kitabın İçindekileri
Yirmi Üçüncü Baskıya Önsöz 
6
Kısaltmalar 
27
Birinci Bölüm
HUKUK KAVRAMI
I. TOPLUMSAL DÜZEN GEREĞİ 
29
II. TOPLUM DÜZENİNİN KURALLARI 
30
A. Ahlâk Kuralları 
30
B. Din Kuralları 
32
C. Örf ve Âdet Kuralları (Gelenek Kuralları, Teamüller) 
33
D. Görgü Kuralları 
34
E. Hukuk Kuralları 
35
III. HUKUKUN DİĞER SOSYAL DÜZEN KURALLARINDAN AYRIMI VE ARALARINDAKİ İLİŞKİLER 
36
A. Hukuk Kurallarının Belirgin Özellikleri 
36
1. Olması Gerekeni Belirtmesi 
36
2. Değer Yargısına Dayanması 
37
3. Bireylerin Dış Dünyalarına İlişkin Olması 
37
4. Muhatabının Kişiler Olması 
39
5. Emir ve Yasaklar Yanı Sıra Yetkiler de İçermesi 
39
6. Genel ve Kişilik Dışı Olması 
39
7. İlkesel Olarak Evrensel Nitelik Taşımaması 
40
8. Maddî Yaptırıma Dayanması 
40
9. Genellikle Yazılı Nitelik Taşıması 
40
B. Hukuk Kuralları ile Diğer Toplumsal Düzen Kuralları Arasındaki İlişkiler 
41
1. Hukukun Diğer Sosyal Düzen Kuralları ile Kesişmesi 
41
2. Hukukun Diğer Sosyal Düzen Kurallarıyla Çatışması 
44
IV. HUKUKUN ÇEŞİTLİ AÇILARDAN ANLAMLANDIRILMASI 
46
A. Günlük Dilde Hukuk Kavramı 
46
B. Hukuk Terminolojisinde Hukuk Sözcüğünün Çeşitli Açılardan Anlamı 
47
1. Pozitif Hukuk (Olan Hukuk–De lege lata) 
48
2. Doğal Hukuk (İdeal Hukuk – Tabiî Hukuk–De lege ferenda) 
49
3. Maddî Hukuk–Şeklî (Usulî) Hukuk 
52
4. Objektif Hukuk–Subjektif Hukuk 
52
V. HUKUKUN BAŞLICA AMAÇ VE İŞLEVLERİ 
53
A. Güvenlik Sağlama 
53
B. Toplumsal Düzen ve Barış Sağlama 
54
C. Özgürlük Sağlama 
55
D. Toplumsal Gereksinimleri Karşılama 
56
E. Eşitlik Sağlama 
57
F. Adalet Sağlama 
58
1. Denkleştirici Adalet 
60
2. Dağıtıcı (Paylaştırıcı) Adalet 
61
3. Hakkaniyet 
62
VI. HUKUKUN TEMELLENDİRİLMESİ: HUKUKUN DAYANAĞINI AÇIKLAYAN GÖRÜŞLER 
65
A. Hukuku Bilinçli İradenin Ürünü Sayan Görüşler 
65
1. İlahî İrade Teorisi 
65
2. Beşerî İrade Teorisi 
66
3. Toplumsal Sözleşme Teorisi 
67
B. Hukuku İrade Dışı Bir Oluşumun Ürünü Olduğunu Açıklayan Görüşler 
67
1. Doğal Hukuk Teorisi 
68
2. Tarihsel Hukuk Teorisi 
68
3. Sosyolojik Pozitivizm 
68
VII. BAŞLICA HUKUK SİSTEMLERİ 
69
A. Kara Avrupası Hukuk Sistemi (Roma–Germen Hukuk Sistemi–Kontinental Hukuk Sistemi) 
70
1. Hukukun Önemli Ölçüde Yazıya Aktarılmış Olması 
70
2. Hukukun, Kamu Hukuku ve Özel Hukuk Şeklinde İkili Ayrımı 
70
3. Yargı Ayrılığı Esasına Dayanması 
71
4. İçtihatların Hukukun Yardımcı Kaynağı Oluşu 
71
5. Köklerinin Roma Hukukuna Uzanması 
71
B. Anglo–Sakson Hukuk Sistemi 
72
1. Geleneksel Hukukun Etkin Olması 
72
2. Hukuk Derlemesine (Tedvin) Gidilmemiş Olması 
73
3. Yargı Birliği (Adlî Rejim) Rejiminin Benimsenmiş Olması 
73
4. Kamu Hukuku ve Özel Hukuk Ayrımının Bulunmayışı 
73
5. Yargı Kararlarının Hukukun Ana Kaynağı Oluşu 
74
C. İslâm Hukuku Sistemi 
74
1. Kur’an (Kitap) 
74
2. Sünnet 
75
3. İcma 
75
4. Kıyas (Örnekseme) 
75
D. Sosyalist Hukuk Sistemi 
77
VIII. HUKUKUN DERLENMESİ (KODİFİKASYON– KANUNLAŞTIRMA– TEDVİN) 
78
A. Tanım 
78
B. Derleme Nedenleri 
79
C. Derleme Yöntemleri ya da Hukuk Yapım–Yazım Yöntemleri 
80
1. Somut Kural Koyma Yöntemi (Kazuistik, Hadiseci, Meseleci Yöntem) 
80
2. Soyut Kural Koyma Yöntemi 
81
D. Türkiye’de Hukuku Derleme Çabaları 
81
1. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Kadarki Süreçte 
82
2. Cumhuriyet Döneminde Hukukun Derlenmesi 
85
IX. HUKUKUN TEMEL KOLLARI 
86
A. Genel Olarak 
86
B. Özel Hukuk–Kamu Hukuku Ayrımında Kullanılan Ölçütler 
87
1. İrade Serbestisi Ölçütü 
88
2. Egemenlik Ölçütü (Kamu Gücü Kullanımı) 
88
3. Çıkar Ölçütü 
89
4. İlişkinin Tarafları Ölçütü 
90
C. Ölçütlerin Değerlendirilmesi 
90
D. Ayrımın Şematik Görünümü 
92
X. HUKUKTA YAPTIRIM (MÜEYYİDE) 
93
A. Tanım 
93
B. Yaptırım Koyma Yetkisi ve Yaptırımın Kanuniliği İlkesi 
94
C. Yaptırımın Taşıması Gereken Nitelikler 
95
D. Yaptırımın Tarihsel Gelişimi 
97
Belirtilmelidir ki şemada gösterilen ve aşağıda açıklanacak olan bu yaptırım süreci daha ziyade cezaî yaptırımın tarihsel seyrine dairdir. Hukukta yaptırım kendisini en keskin ve etkili biçimde bu tür yaptırımlarla ortaya koyduğundan yaptırımın tarihsel gelişimi de genellikle cezaî yaptırım tarihiyle açıklanmaktadır. 
97
1. Kişisel Öç Aşaması 
97
2. Kısas Aşaması 
98
3. Hakem–Uzlaşma Aşaması 
98
4. Modern Yargılama Aşaması (Yaptırımın Merkezileşmesi) 
99
E. Yaptırım Türleri 
101
1. Kamu Hukuku Yaptırımları 
101
a. İdare Hukukunda 
102
aa. İdarî Yaptırımlar 
102
bb. İdareye Uygulanacak Yaptırımlar 
104
b. Ceza Hukukunda 
105
c. Anayasa Hukukunda 
109
d. Uluslararası Hukukta 
109
2. Özel Hukuk Yaptırımları 
111
a. İşlemin Hükümsüzlüğü 
112
aa. Yokluk 
112
bb. Kesin Hükümsüzlük (Mutlak Butlan) 
115
cc. İptal Edilebilirlik (Nispî Butlan) 
116
b. Zorla Yerine Getirme (Cebrî İcra) 
118
c. Tazminat 
119
BİRİNCİ BÖLÜM DEĞERLENDİRME VE PEKİŞTİRME SORULARI 
121
Hafta 1– Hukuk Kavramı 
121
Hafta 2– Hukukun Amaç ve İşlevleri, Başlıca Hukuk Sistemleri ve Hukukta Derleme 
123
Hafta 3– Hukukun Temel Kollara Ayrımı ve Hukukta Yaptırım 
125
İkinci Bölüm
HUKUKUN BELLİ BAŞLI ALANLARI
Birinci Kısım
Özel Hukuk Bilgisi
I. MEDENÎ HUKUK 
129
A. Kişiler Hukuku 
130
1. Kişiliğin Başlangıcı ve Sona Ermesi 
130
a. Gerçek Kişiliğin Başlangıcı 
130
b. Gerçek Kişiliğin Sona Ermesi 
131
aa. Ölüm Karinesi 
132
bb. Gaiplik Karinesi (Kayıplık) 
133
c. Tüzel Kişiler Açısından Kişiliğin Başlangıcı ve Sona Ermesi 
136
2. Hısımlık (Hukuksal Yakınlık) 
137
a. Kan Hısımlığı 
138
b. Sözleşmeden Doğan Hısımlık 
138
3. Yerleşim Yeri (İkametgâh–Konut) 
140
a. Serbest Yerleşim Yeri 
141
b. Kanunî (Yasal) Yerleşim Yeri 
141
c. Varsayımsal Yerleşim Yeri 
141
B. Aile Hukuku (TMK, m. 118–494) 
142
1. Nişanlanma 
142
2. Evlenme 
142
3. Kanunî (Yasal) Mal Rejimi 
143
4. Soybağı (Nesep) 
144
5. Velâyet– Vesayet Kurumu 
144
C. Miras Hukuku (TMK, m. 495–682) 
145
D. Eşya Hukuku (TMK, m. 683–1027) 
147
1. Mülkiyet 
147
a. Mülkiyet Hakkının İçeriği 
148
aa. Bütünleyici parça 
148
bb. Eklenti 
148
b. Mülkiyet Türleri 
149
aa. Paylı Mülkiyet 
149
bb. Elbirliği Mülkiyeti 
149
2. Sınırlı Aynî Haklar 
150
3. Zilyetlik 
151
4. Tapu Sicili 
152
II. BORÇLAR HUKUKU 
153
A. Borcun Kaynakları 
153
1. Sözleşmeler 
154
2. Haksız Eylemler 
155
3. Sebepsiz Zenginleşme 
156
B. Borcun Sona Ermesi Yolları 
157
III. TİCARET HUKUKU 
159
A. Ticarî İşletme Hukuku 
159
B. Şirketler Hukuku 
162
1. Şirket Kavramı ve Türleri 
162
2. Ticarî Şirketler 
163
a. Kolektif şirket 
164
b. Komandit şirket 
164
c. Anonim şirket 
164
d. Limitet şirket 
165
e. Kooperatifler 
165
C. Kıymetli Evrak Hukuku 
165
D. Deniz Ticareti Hukuku 
167
E. Sigorta Hukuku 
168
IV. DEVLETLER ÖZEL HUKUKU (MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUK) 
168
A. Vatandaşlık Hukuku (Uyrukluk, Tabiiyet, Yurttaşlık Hukuku) 
169
1. Vatandaşlık Tanımı ve Anayasal Güvenceler 
169
2. Vatandaşlığın Kazanımı ve İspat Araçları 
170
3. Vatandaşlığın Sona Ermesi 
172
B. Yabancılar Hukuku 
172
C. Kanunlar Çatışması (Bağlama Kuralları) 
173
V. MEDENÎ USUL HUKUKU (MEDENÎ MUHAKEME– MEDENÎ YARGILAMA HUKUKU) 
174
A. Görev 
175
B. Yetki 
176
C. Davanın Açılması ve Yürütülmesi 
177
D. Hüküm 
178
VI. İCRA VE İFLÂS HUKUKU (TAKİP HUKUKU– CEBRÎ İCRA HUKUKU) 
179
A. Genel Olarak 
179
B. İcra ve İflas Yolları 
179
1. İcra Yolları 
179
2. İflas Yolları 
181
İkinci Kısım
Kamu Hukuku Bilgisi
I. ANAYASA HUKUKU 
186
A. Genel Olarak 
186
B. 1982 Anayasası 
187
1. Temel Özellikleri 
187
2. Devletin Nitelikleri 
188
a. İnsan Haklarına Saygılı Devlet 
189
b. Atatürk Milliyetçiliğine Bağlılık 
189
c. Demokratik Devlet Anlayışı 
189
d. Hukuk Devleti 
190
e. Sosyal Devlet 
192
f. Lâik Devlet 
193
3. Devletin Temel Organları 
194
a. Genel Olarak 
194
b. Türkiye’de Durum 
197
aa. Yasama 
197
aaa. Yasama Yetkisinin Özellikleri 
197
bbb. TBMM Üyeliği ve Dönemi 
200
ccc. TBMM Seçimleri 
201
ddd. TBMM Seçimlerinin Ertelenmesi 
202
eee. Ara Seçimler 
202
fff. TBMM’nin Çalışma Esasları: TBMM İçtüzükleri (AY, m. 95) 
203
bb. Yürütme ya da Cumhurbaşkanı 
203
aaa. Cumhurbaşkanı Olma Koşulları, Görev Süresi ve Seçimi 
204
bbb. Cumhurbaşkanı Yardımcıları, Cumhurbaşkanına Vekâlet ve Bakanlar 
206
ccc. Cumhurbaşkanlığı Teşkilâtı 
206
cc. Yargı 
207
II. İDARE HUKUKU 
210
A. Genel Olarak 
210
B. Türkiye’nin İdarî (Yönetimsel) Yapısı 
211
1. Merkezî Yönetim 
212
2. Yerinden Yönetim 
212
a. Yer Yönünden Yerinden Yönetim Kuruluşları: Yerel Yönetimler 
213
b. Hizmet yerinden yönetim kuruluşları 
214
C. İdarî İşleyiş Esasları 
215
III. CEZA HUKUKU 
216
A. Genel Olarak 
216
B. Ceza Hukukuna İlişkin Temel Kavramlar 
217
1. Suç ve Cezanın Tanımı 
217
2. Suçun Unsurları 
217
3. Müsadere (Suçta Zoralım) 
218
4. Güvenlik Önlemleri 
219
5. Ceza Hukukunda Af 
219
6. Dava ve Ceza Zamanaşımı 
220
IV. CEZA USÛL HUKUKU (CEZA YARGILAMASI– CEZA MUHAKEMESİ HUKUKU) 
220
A. Soruşturma Süreci ve İşlemleri 
221
B. Kovuşturma Süreci ve İşlemleri 
223
C. Mahkeme Kararı ve Sonuçları 
224
V. DİSİPLİN (CEZA) HUKUKU 
225
VI. DEVLETLER GENEL (UMUMÎ) HUKUKU– ULUSLARARASI HUKUK 
229
VII. MALÎ HUKUK (MALİYE HUKUKU) 
231
VIII. GENEL KAMU HUKUKU 
232
IX. İNSAN HAKLARI HUKUKU 
233
X. SOSYAL GÜVENLİK HUKUKU 
234
Üçüncü Kısım
Karma Hukuk Dalları
I. HUKUKUN GELENEKSEL AYRIMININ YETERSİZLİĞİ 
237
II. KARMA HUKUK DALLARI 
238
A. Çevre Hukuku 
239
B. İş Hukuku 
241
C. Fikrî Hukuk (Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku) 
242
D. Sermaye Piyasası Hukuku 
244
E. Rekabet Hukuku 
245
F. Tüketici Hukuku 
246
G. Bilişim Hukuku 
247
H. Banka Hukuku 
248
İKİNCİ BÖLÜM DEĞERLENDİRME VE PEKİŞTİRME SORULARI 
250
Hafta 4– Özel Hukuk Bilgisi (Birinci Kısım) 
250
Hafta 5– Kamu Hukuku Bilgisi ve Karma Hukuk Alanları (İkinci ve Üçüncü Kısım) 
255
Üçüncü Bölüm
HUKUKUN KAYNAKLARI VE TÜRK POZİTİF HUKUKU
I. HUKUKTA KAYNAK KAVRAMI 
259
II. TEMEL (ANA) KAYNAKLAR 
263
A. Yazılı Kaynaklar 
263
1. Anayasa 
264
a. Genel Olarak 
264
b. Türkiye’de 
265
2. Kanunlar (Yasalar) 
266
a. Kanunların Yapılışı Süreci 
268
aa. Teklif aşaması 
268
bb. Komisyonlarda görüşülme 
268
cc. Oylama 
269
dd. Kanun Teklifinin TBMM Tarafından Reddi Ya da Kadük Hale Gelmesi 
271
b. Kanunların Yayımı ve Yürürlüğe Girişi 
271
c. Yürürlüğe Girişi 
272
c. Denetimi 
273
d. Yürürlüğün Durdurulması 
274
3. Kanunlara Eş Değer Yazılı Hukuk Kuralları 
274
4. Uluslararası Sözleşmeler 
275
a. İmza, Onay ve Çekilme 
276
b. İç Hukuktaki Etkisi 
278
5. Cumhurbaşkanı Kararnameleri (CBK) 
280
a. Genel Olarak 
280
b. Türleri 
281
c. Düzenleme Alanı 
281
d. Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi –Kanun Çatışması 
282
f. Yürürlüğe Girişi 
284
g. Denetimi 
285
h. Karşılaştırma 
286
6. Yönetmelikler (AY, m. 124) 
286
B. Yazılı Olmayan Kaynaklar 
288
1. Örf ve Âdet Hukukunun Oluşumu 
289
a. Maddî Unsur (Süreklilik–Objektiflik) 
289
b. Psikolojik Unsur (Genel İnanç–Subjektif Unsur) 
289
c. Hukuksal Unsur 
290
2. Örf ve Âdet Çeşitleri 
291
3. Örf ve Âdetin Saptanması 
291
4. Örf ve Âdet Hukukunun İşlevi 
292
a. Boşlukları Doldurma İşlevi 
293
b. Belirleyicilik işlevi 
293
c. Yorumlayıcı İşlev 
293
d. İlga Edici İşlev 
294
C. Hukukun Genel İlkeleri 
294
III. HUKUKUN YARDIMCI KAYNAKLARI 
295
A. Mahkeme Kararları (Yargısal İçtihatlar) 
295
1. İçtihadı Birleştirme Kararları 
297
2. Anayasa Mahkemesi Kararları 
298
B. Öğreti (Bilimsel İçtihatlar–Doktrin) 
299
IV. TÜRK POZİTİF HUKUKUNUN BELLİ BAŞLI SORUNLARI 
300
A. Hukuk Yapım–Yazım Tekniğine İlişkin 
300
B. İçeriğe İlişkin Sorunlar 
304
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM DEĞERLENDİRME VE PEKİŞTİRME SORULARI 
306
Hafta 6– Pozitif Hukukun Kaynakları 
306
Dördüncü Bölüm
HUKUKUN UYGULANMASI
I. HUKUKUN NİTELİKLERİ BAKIMINDAN UYGULANMASI 
311
A. Emredici Hukuk Kuralları 
312
B. Tamamlayıcı Hukuk Kuralları (Yedek Hukuk Kuralları) 
312
C. Yorumlayıcı Hukuk Kuralları 
313
D. Tanımlayıcı Hukuk Kuralları 
315
E. Yetki Verici Hukuk Kuralları 
315
F. İlga Edici Hukuk Kuralları 
316
II. HUKUK KURALLARININ YER BAKIMINDAN UYGULANMASI 
316
A. Yersellik İlkesi (Ülkesellik –Mülkîlik) 
317
B. Kişisellik İlkesi (Şahsîlik) 
317
C. Karma Yol 
318
III. ZAMAN BAKIMINDAN UYGULANMASI 
319
A. Hukuk Kurallarının Derhal Etkisi İlkesi 
319
1. Kuralın Yayımı ve Bilinebilirliği 
320
2. Hukuk Kuralının Yürürlüğü ve Uygulanması 
320
B. Hukuk Kurallarının Yürürlükten Kalkması 
322
1. Kendiliğinden Kalkma 
323
2. İlga Yolu ile Kalkma 
323
a. Açık İlga (Yetkili Makam Tarafından Kaldırma) 
323
b. Örtülü İlga (Üstü Kapalı–Zımnî İlga) 
324
aa. İki Kuralın Eş Değer Oluşunda 
324
bb. İki Kural Arasında Hiyerarşi Varsa 
326
3. İptal Yoluyla Kalkma 
326
C. Hukuk Kurallarının Geriye Yürümezliği Sorunu 
327
1. Genel Olarak 
327
2. İlkenin İstisnaları 
331
a. Ceza Hukukunda 
331
b. Yargılama Hukuklarında 
332
c. Özel Hukukta 
332
IV. ANLAM BAKIMINDAN UYGULANMASI 
333
A. Genel Olarak 
333
B. Yorum Çeşitleri 
334
1. Yapan Organ veya Makama Göre 
334
2. Yorumun İçerik ve Sınırı Bakımından 
335
C. Yorum Yöntemleri 
336
1. Sözel (Lafzî, Metne Dayalı, Literal) Yorum Yöntemi 
337
2. Tarihsel Yorum Yöntemi 
338
3. Amaçsal Yorum Yöntemi (Teleolojik Yorum–Gai Yorum) 
338
4. Sistematik Yorum Yöntemi 
340
5. Diğer Yöntemler 
341
5. Değerlendirme 
341
D. Yorumda Başvurulan Mantık Araçları 
342
1. Kıyas (Örnekseme–Benzetme–Anoloji–Argumentum a Simili) 
343
2. Evleviyet (Yeğlik Yolu–Haydi Haydi–argumentum a fortiori) 
345
3. Karşıt Anlamdan Sonuç Çıkarma (Aksi ile Kanıt– Mefhumu Muhalif Yolu–Argumentum a Contrario) 
347
E. Yargıcın Kural Koyma Yetkisi (Yargıç Hukuku) 
348
1. Kural Koyma Yetkisinin Koşulları 
349
a. Kanunda Boşluk Bulunması 
349
aa. Açık Boşluk (Gerçek Boşluk–Kural Dışında Boşluk) 
351
bb. Örtülü Boşluk (Gerçek Olmayan Boşluk) 
351
b. Örf ve Âdet Kuralının Olmaması 
352
2. Yargıcın Kural Koyma Yetkisinin Sınırı ve Yetkinin Kullanımında Uyulması Gereken Kurallar 
352
3. Yargıcın Koyduğu Kuralın Yasama İşlevinden Farkı 
353
F. Yargıcın Takdir Yetkisi 
354
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM DEĞERLENDİRME VE PEKİŞTİRME SORULARI 
356
Hafta 7– Hukukun Uygulanması 
356
Beşinci Bölüm
HAK KAVRAMI
Birinci Kısım
Hakkın Niteliği ve Sınıflandırılması
I. HAK KAVRAMINI AÇIKLAYAN GÖRÜŞLER 
359
A. İrade Teorisi 
360
B. Çıkar–Menfaat Teorisi 
360
C. Karma Teori (Eklektik Görüş) 
361
II. HAKKIN UNSURLARI 
361
A. Hak Öznesi 
362
B. Konu 
363
C. Yaptırım 
364
D. Muhatap 
364
E. Menfaat 
364
F. Yetki 
364
II. HAK SAHİPLİĞİ 
365
A. Kişi ve Kişilik Kavramı 
365
1. Gerçek Kişiler 
366
2. Tüzel Kişiler 
368
a. Tâbi Tutuldukları Hukuk Açısından 
368
b. Yapıları (Bünyeleri) Bakımından 
369
B. Kişinin Ehliyetleri 
369
1. Hak Ehliyeti 
370
2. Eylem Ehliyeti–Fiil Ehliyeti (Medenî Hakları Kullanma Ehliyeti) 
371
a. Tanım 
371
b. Eylem Ehliyetinin Koşulları 
372
aa. Erginlik (Rüşt) 
372
bb. Ayırt Etme Gücü (Sezginlik–Temyiz Gücü) 
374
cc. Kısıtlı Olmamak (Mahcur Olmamak) 
375
c. Eylem Ehliyeti Bakımından Kişilerin Sınıflandırılması 
376
aa. Tam Ehliyetliler 
377
bb. Tam Ehliyetsizler 
377
(1) İşlemlerinin Durumu 
377
(2) Eylemlerinin Durumu 
378
cc. Sınırlı Ehliyetsizler 
380
dd. Sınırlı Ehliyetliler 
381
III. HAKLARIN ÇEŞİTLİ AÇILARDAN SINIFLANDIRILMASI 
382
A. Kamu Hakları 
384
1. Kamu Haklarının Sınıflandırılması 
384
a. Kişi Hakları (Negatif Statü Hakları) 
386
b. Sosyal ve Ekonomik Haklar (Pozitif Statü Hakları) 
386
c. Siyasal Haklar (Aktif Statü Hakları) 
386
2. Kamu Haklarının Düzenlenmesi–Sınırlandırılması ve Durdurulması 
387
a. Sınırlama 
387
b. Durdurma 
388
c. Kamu Haklarının Kötüye Kullanılması 
388
3. Kamu Haklarının Korunması 
389
a. İç Hukukta Korunma 
389
b. Uluslararası Koruma Yolları 
390
B. Özel Haklar ve Çeşitli Açılardan Sınıflandırılması 
392
1. Konularına Göre Haklar 
394
a. Şahısvarlığı Hakları (Kişilik Hakları) 
394
b. Malvarlığı Hakları 
395
2. Niteliklerine Göre Haklar (İleri Sürülebilirlik Çevresi Bakımından) 
396
a. Mutlak Haklar 
396
b. Nispî Haklar 
398
3. Devir Kabiliyetlerine Göre 
400
4. Amaçları Yönünden Haklar (Hukuksal Sonuç ve Etkilerine Göre) 
400
a. Yenilik Doğuran Haklar (İnşaî Haklar) 
400
aa. Kurucu Yenilik Doğuran Haklar 
400
bb. Bozucu Yenilik Doğuran Haklar 
401
cc. Değiştirici Yenilik Doğuran Haklar 
401
b. Yenilik Doğurmayan Haklar (Alelâde–Yalın Haklar) 
402
İkinci Kısım
Hakların Kazanılması, Kaybı ve Korunması
I. HUKUKSAL OLAY 
403
II. HUKUKSAL EYLEMLER 
404
III. HUKUKSAL İŞLEMLER 
405
A. Hukuksal İşlemin Unsurları 
406
1. İrade Açıklaması 
406
2. Hukuksal Sonuç 
407
B. Hukuksal İşlemlerde Şekil 
407
1. Geçerlilik Koşulu Olarak Şekil 
408
2. İspat Koşulu Olarak Şekil 
408
C. Hukuksal İşlemlerin Çeşitli Açılardan Sınıflandırılması 
408
1. Katılanların Sayısına Göre 
409
a. Tek Yanlı İşlemler 
409
b. Çok Yanlı İşlemler 
409
aa. Sözleşme 
410
bb. Kararlar 
410
2. İrade Açıklamasının Sonuçlarını Doğuracağı Zaman Bakımından 
410
3. Karşılıklı–Karşılıksız (İvazlı–İvazsız) İşlemler 
410
4. Malvarlığına Etkisi Bakımından 
411
a. Tasarruf İşlemleri 
411
b. Borçlandırıcı İşlemler 
411
5. Sebebe Bağlılık Bakımından 
412
D. Hukuksal İşlemlerde İradeyi Sakatlayan Durumlar 
413
1. İsteyerek Ortaya Çıkan İrade Sakatlıkları 
413
a. Gizli Kayıt 
413
b. Şaka (Lâtife Beyanı) 
414
c. Danışıklı İşlem (Muvazaa–Göstermelik işlem) 
415
2. İstenmeyerek Ortaya Çıkan İrade Sakatlıkları 
416
a. Yanılma (Hata) 
416
b. Aldatma (Hile) 
417
c. Korkutma (Tehdit–İkrah) 
417
E. Kamu Hukuku İşlemleri 
418
1. Yasama İşlemleri 
419
2. Yürütme İşlemleri 
419
a. Cumhurbaşkanı İşlemleri 
420
b. İdarî Teşkilâtın İşlemleri 
421
aa. İdarî İşlemler 
421
bb. İdarî Sözleşmeler 
423
3. Yargı İşlemleri 
423
IV. HAKLARIN KAZANILMASI VE KAYBI YOLLARI 
424
A. Hakların Kazanılması Yolları 
424
1. Aslen (ilk elden) Kazanma 
424
2. Devir Yoluyla Kazanma 
425
3. Tesisen (Kurma Yoluyla) Kazanma 
425
4. Zamanaşımı Yoluyla Kazanma 
425
B. Hakların Kaybedilmesi Yolları 
426
1. Genel Olarak 
426
2. Hakların Kaybında Zamanın Rolü 
427
a. Zamanaşımı Süresi 
427
b. Hak Düşürücü Süre 
427
c. Sürenin Niteliğinin Belirlenmesi ve Aralarındaki Farklar 
428
V. HAKLARIN KORUNMASI 
428
A. İstem (Talep) Hakkı 
429
B. Dava Hakkı 
429
1. Tanım 
429
2. İspat (Kanıt) Yükü 
429
3. Dava Türleri 
431
a. Eda Davası 
431
b. Tespit Davası 
431
c. İnşaî Dava (Yenilik Doğurucu Dava) 
432
d. Belirsiz Alacak ve Tespit Davası 
432
e. Terditli Dava 
432
f. Topluluk Davası 
433
C. Hakkın Bizzat Korunması Yolları 
433
1. Haklı Savunma (Meşru Müdafaa) 
433
2. Zorda Kalma (Iztırar Hali) 
434
3. Zorda Kalma ile Haklı Savunma Arasındaki Farklar 
435
4. Kuvvet Kullanma Yolu 
435
VI. HAKLARIN KAZANILMASI, KULLANILMASI VE KAYBINDA DÜRÜST DAVRANMA VE İYİNİYET KURALI 
436
A. Dürüst Davranma Kuralı (Objektif İyiniyet–Objektif Özen Yükümlülüğü) 
436
B. Hakkın Kötüye Kullanılması 
438
1. Tanım 
438
2. Hakkın Kötüye Kullanılmasının Koşulları 
439
a. Bir Hakkın Varlığı 
439
b. Hakkın Dürüst Davranma Kuralına Aykırı Olarak Kullanılmış Olması 
440
c. Hakkın Kötüye Kullanımının Başkasını Zarara Uğratmış Olması 
440
3. Hakkın Kötüye Kullanılmasının Sonucu 
440
4. Hakkın Kötüye Kullanılması ile “Kanuna Karşı Hile” İlişkisi 
441
C. İyiniyet 
442
1. Tanım 
442
2. İyiniyetin Hukuken Geçerli Olabilmesi İçin Gerekli Koşullar 
443
a. Hakkı Kazanmayı Engelleyen Bir Eksikliğin Varlığı 
443
b. Hakkın Kazanılması İçin Kanunun İyiniyeti Araması 
443
c. Kişinin İyiniyetli Olması 
443
3. İyiniyet Karinesi 
444
4. İyiniyetin Korunduğu Durumlar 
444
a. Aile Hukukunda 
444
b. Taşınır Malın Mülkiyetinin Kazanılmasında 
445
aa. Sahibinin Elinden Rızası ile Çıkan Mallarda 
445
bb. Sahibinin Elinden Rızası Dışında Çıkan Mallarda 
445
c. Taşınmaz Malın Mülkiyetinin Kazanılmasında 
446
BEŞİNCİ BÖLÜM DEĞERLENDİRME VE PEKİŞTİRME SORULARI 
447
Hafta 8– Hak Kavramı, Hak Sahipliği 
447
Hafta 9– Hakların Çeşitli Açılardan Sınıflandırılması 
450
Hafta 10– Hakların Kazanılması ve Kaybı 
453
Hafta 11– Hakların Korunması 
456
Altıncı Bölüm
HUKUKTA SORUMLULUK VE
SORUMLULUĞUN İŞLETİLMESİ
I. MEDENÎ HUKUKTA SORUMLULUK (MEDENÎ SORUMLULUK) 
460
A. Hukuksal İşlemlerden 
460
B. Haksız Eylemlerden Doğan Sorumluluk 
461
1. Kusurlu Sorumluluk 
461
a. Hukuka Aykırılık 
462
b. Kusur 
462
c. Zarar 
462
d. Nedensellik Bağı (İlliyet Rabıtası) 
463
2. Kusursuz Sorumluluk 
463
C. Sorumluluğu Ortadan Kaldıran ya da Azaltan Durumlar 
465
II. CEZA HUKUKUNDA SORUMLULUK (CEZAÎ SORUMLULUK) 
466
III. İDARE HUKUKUNDA SORUMLULUK (İDARÎ SORUMLULUK) 
467
A. Kusura Dayalı Sorumluluk 
468
1. Personelin Görev Kusuru 
469
2. Personelin Kişisel Kusuru 
469
B. Kusursuz Sorumluluk 
469
C. İdarenin Sorumluluğunu Ortadan Kaldıran veya Azaltan Durumlar 
470
IV. ANAYASA HUKUKUNDA SORUMLULUK 
471
A. Cumhurbaşkanının Sorumluluğu 
473
B. Cumhurbaşkanı Yardımcıları ve Bakanların Sorumluluğu 
474
V. TÜRK HUKUKUNDA YARGI DÜZENİNİN GENEL ESASLARI: SORUMLULUĞUN İŞLETİLMESİ 
475
A. Adlî Yargı 
478
1. İlk Derece Mahkemeleri 
478
a. Hukuk Mahkemeleri (Hukuk Yargısı 
478
b. Ceza Mahkemeleri (Ceza Yargısı) 
479
2. İkinci Derece Mahkemeler: Bölge Adliye Mahkemeleri 
481
3. Denetim Yolları 
481
a. İstinaf 
482
b. Temyiz 
483
c. Yargılamanın Yenilenmesi 
485
B. İdarî Yargı 
485
1. İlk Derece Mahkemeleri 
486
2. Denetim Yolları 
486
a. Bölge İdare Mahkemeleri (İstinaf) 
487
b. Temyiz Yolu (Danıştay) 
488
c. Yargılamanın Yenilenmesi (Olağanüstü Başvuru) 
489
d. Kanun Yararına Temyiz 
489
C. Anayasa Yargısı 
490
1. Mahkemenin Oluşumu (AY, m. 146) 
490
2. Mahkemenin Görevleri (AY, m. 148) 
491
3. Bireysel Başvuru 
492
4. Anayasa Mahkemesi Kararlarının Sonuçları 
493
D. Uyuşmazlık Yargısı 
493
G. Hesap Yargısı (Sayıştay) 
495
H. Seçim Yargısı 
496
ALTINCI BÖLÜM DEĞERLENDİRME VE PEKİŞTİRME SORULARI 
499
Hafta 12– Hukukta Sorumluluk 
499
Hafta 13– Türk Yargı Düzeni 
502
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK OLAYLAR 
505
GENEL TEST SORU ÖRNEKLERİ 
511
Kaynakça 
533
Kavramlar Dizini 
551