Türk İdare Hukuku Dersleri Cilt 2 Prof. Dr. Ramazan Yıldırım, Prof. Dr. Serkan Çınarlı, Arş. Gör. Kerim Azak  - Kitap
6. Baskı, 
Şubat 2024
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
501
Barkod:
9786052647387
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
450,00
Temin süresi 2-3 gündür.
Kitabın Açıklaması
"Türk İdare Hukuku Dersleri Cilt 2" adlı bu eser, esasen Prof. Dr. Ramazan YILDIRIM'ın "Türk İdarî Rejimi Cilt 2" adlı eserinin Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine ve diğer mevzuat değişikliklerine göre güncellenmiş hâlinden ibarettir.
Kitabımızın 5. Baskısının tükenmesi, mevzuat değişikliklerinin olması ve 2017 Anayasa değişikliği sonrası güncel içtihatların ortaya çıkması sebebiyle kitabımızı, Arş. Gör. Kerim AZAK'ın da katkılarıyla güncellemiş bulunmaktayız.
Diğer kitaplarımızda olduğu gibi bu kitabımızda da idarî rejimin unsurları temel alınmıştır. İdarî rejim, Tanzimat'tan bu yana hukuk devleti ilkesini gerçekleştirmede bir araçtır. Umulur ki hukuk devleti ilkesi, tam olarak gerçekleşir.
Türk İdare Hukuku Dersleri Cilt 1 adlı eserimizde, idare kavramı ve idarenin üç temel unsurunu oluşturan idarî teşkilat, kamu personeli ve kamu mallarını inceledikten sonra bu eserde; idarenin yetkileri, idarenin görevleri, idarenin denetlenmesi ve idarenin sorumluluğu konularını ele aldık. Bu kapsamda idarî işlem, idarî sözleşmeler, kamu hizmeti, kolluk, idarenin denetlenmesi ve idarenin sorumluluğu gibi temel konuları, güncel mevzuat ve yargı kararları ışığında baştan sona gözden geçirmiş, konuya ilişkin yeni yargı kararlarına yer vermiş bulunmaktayız.
Kitapla İlgili Kategoriler
Kitabın İçindekileri
İÇİNDEKİLER
6. BASIYA ÖN SÖZ 
5
5. BASIYA ÖN SÖZ 
7
İÇİNDEKİLER 
9
TABLO VE ŞEKİLLER LİSTESİ 
25
KISALTMALAR CETVELİ 
27
GİRİŞ
İDARE HUKUKUNUN TANIMI
I. İDARE HUKUKU – İDARENİN HUKUKU 
29
II. HUKUK SİSTEMLERİ VE İDARE HUKUKU 
30
A. ADLÎ İDARE SİSTEMİ 
30
B. İDARÎ REJİM SİSTEMİ 
31
III. İDARE HUKUKUNUN DOĞUŞU VE GELİŞMESİ 
32
A. FRANSA’DA İDARE HUKUKUNUN DOĞUŞU VE GELİŞMESİ 
32
B. TÜRKİYE’DE İDARE HUKUKUNUN DOĞUŞU VE GELİŞMESİ 
33
1) Osmanlı İmparatorluğu Dönemi 
34
a) Klasik Osmanlı Döneminde İdarî Yargı Teşkilatı ve İdare Hukuku 
34
b) Tanzimat ve Meşrutiyet Dönemlerinde İdarî Yargı Teşkilatı ve
İdare Hukuku 
34
2) Cumhuriyet Dönemi 
35
3) Türk İdare Hukuku’nun Bugünkü Durumu 
36
4) Türk İdare Hukuku’ndaki Eksiklikler 
37
IV. İDARE HUKUKUNUN ÖZELLİKLERİ 
38
A. İDARE HUKUKU, GENÇ BİR HUKUK DALIDIR 
38
B. İDARE HUKUKUNA İLİŞKİN KURALLAR, TEK BİR KANUN İÇERİSİNDE
DERLENİP TOPARLANMAMIŞTIR 
39
C. İDARE HUKUKU, BİR İÇTİHAT HUKUKUDUR 
39
D. İDARE HUKUKU, BİR STATÜ HUKUKUDUR 
40
E. İDARE HUKUKU, KOZALİST BİR HUKUK DALIDIR 
40
F. İDARE HUKUKU, FİNALİST BİR HUKUK DALIDIR 
41
G. İDARE HUKUKU, BAĞIMSIZ BİR HUKUK DALIDIR 
41
V. İDARE HUKUKUNUN KAYNAKLARI 
41
A. İDARE HUKUKUNUN TEMEL KAYNAKLARI 
42
1) İdare Hukukunun Yazılı Temel Kaynakları 
42
a) İdare Hukukunun Normatif Temel Yazılı Kaynakları 
42
1. Anayasa 
43
2. Kanun 
44
3. Kanun Hükmünde Kararnameler 
45
4. Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri 
46
5. OHAL Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri 
62
6. Uluslararası Antlaşmalar 
66
7. Tüzükler 
68
8. Yönetmelikler 
69
9. Adsız Düzenleyici İşlemler 
71
b) İdare Hukukunun İçtihadî Temel Yazılı Kaynakları 
72
1. Anayasa Mahkemesi Kararları 
72
2. İçtihadı Birleştirme Kararları 
73
2) İdare Hukukunun Yazısız Temel Kaynağı: Örf ve Âdet Hukuku 
73
B. İDARE HUKUKUNUN YARDIMCI KAYNAKLARI 
74
1) Diğer Yargısal İçtihatlar 
74
2) Öğreti (Doktrin) 
74
VI. İDARE HUKUKUNUN UYGULAMA ALANINI BELİRLEYEN ÖLÇÜTLER 
75
A. KAMU GÜCÜ ÖLÇÜTÜ 
75
B. KAMU HİZMETİ ÖLÇÜTÜ 
76
C. KARMA ÖLÇÜT 
77
D. KAMU YARARI ÖLÇÜTÜ 
77
E. YENİ KAMU GÜCÜ ÖLÇÜTÜ 
77
F. DAHA ÇOK VE DAHA AZ YETKİ ÖLÇÜTÜ 
78
G. GÜNÜMÜZDEKİ DURUM 
78
VII. İDARE HUKUKUNUN KONUSU (İDARENİN İŞLEYİŞİ) 
79
A. GENEL OLARAK İDARENİN İŞLEYİŞİ 
79
B. İDARENİN İŞLEYİŞİNE HÂKİM OLAN İLKELER 
79
BİRİNCİ BÖLÜM
İDARENİN YETKİLERİ
I. GENEL OLARAK İDARENİN YETKİLERİ 
81
A. İDARENİN YETKİLERİ KAVRAMI 
81
B. İDARÎ YETKİLERİN AYRICALIKLARI VE ÜSTÜNLÜĞÜ 
81
1) İdarenin Kanunilik Karinesinden Faydalanması 
82
2) İdarî Yetkilerin Çoğu Zaman Tek Taraflı Kullanımı 
83
3) İdarenin Yapmış Olduğu Bazı İşlemlerin Re’sen İcra Edilmesi 
83
4) Bazı Durumlarda İdareye Takdir Yetkisinin ve Yerindelik Tespitinin
Tanınması 
84
C. İDARÎ YETKİLERİN ÜSTÜN VE AYRICALIKLI OLMASININ SEBEPLERİ 
87
1) Siyasi ve Tarihi Gelişimin Etkisi 
87
2) Hukukî Sebebi: Kamu Yararının Üstünlüğü 
88
D. İDARÎ YETKİLERİN SINIRLILIĞI VE SEBEPLERİ 
89
1) Temel Hak ve Özgürlüklerin Korunması 
89
2) İdarî Yetkilerin Gerçek Kişilerce Kullanılması 
91
E. İDARÎ YETKİLERİN ÜSTÜNLÜĞÜNÜN VE SINIRLILIĞININ BAĞDAŞTIRILMASI 
91
1) Takdir Yetkisi – Bağlı Yetki Dengesi 
92
2) Olağan Yetkiler – Olağandışı Yetkiler Dengesi 
93
3) Uzmanlaşmış Yargı Denetimi 
96
II. İDARENİN İŞLEM YAPMA YETKİSİ 
96
A. ÖZEL HUKUK ALANINDAKİ HUKUKSAL İŞLEMLER 
97
1) Özel Hukukta Hukuksal İşlem Kavramı 
97
2) Özel Hukukta Hukuksal İşlemin Öğeleri 
98
a) İrade Açıklaması 
98
b) Hukukî Sonuç 
98
c) Ayrık Öğe Olarak Biçim 
98
B. KAMU HUKUKU ALANINDAKİ HUKUKSAL İŞLEMLER 
99
1) Kamu Hukuku İşlemleri Kavramı 
99
2) Kamu Hukuku İşlemlerinin Tasnifi 
99
a) Kamu Hukuku İşlemlerinin Organik Tasnifi 
100
1. Yasama İşlemleri 
100
2. Yürütme İşlemleri 
100
3. Yargı İşlemleri 
100
b) Kamu Hukuku İşlemlerinin Maddî Açıdan Tasnifi 
101
1. Genel İşlemler 
101
2. Birel İşlemler 
101
3. Karma İşlemler 
101
c) Kamu Hukuku İşlemlerinin İradelerin Açıklanması Açısından Tasnifi 
101
1. Tek Yanlı Kamu Hukuku İşlemleri 
102
1.1. Basit İşlemler 
102
1.2. Birleşme İşlemler 
102
1.3. Kolektif İşlemler 
103
2. Çok Yanlı Kamu Hukuku İşlemleri 
103
C. İDARÎ İŞLEMLER 
103
1) İdarî İşlem Kavramı 
103
2) İdarî İşlemlerin Tasnifi 
107
a) Organik Açıdan İdarî İşlemler 
109
1. Yasama Organının İdarî İşlemleri 
109
2. Yargı Organının İdarî İşlemleri 
110
3. Yürütmenin (İdarenin) İdarî İşlemleri 
111
b) Maddî Açıdan İdarî İşlemler 
111
1. Genel İşlemler 
111
2. Birel İşlemler 
112
2.1. Koşul İşlemler 
112
2.2. Öznel İşlemler 
113
3. Karma İşlemler 
113
4. Birden Çok İlgiliye Yönelik Bireysel İşlemler 
114
4.1. Genel İdarî Kararlar 
114
4.2. Otomatik İşlemler 
115
c) İradelerin Açıklanması Açısından İdarî İşlemler 
116
1. İradelerin Açıklanma Biçimi Açısından İdarî İşlemler 
116
1.1. Basit İşlemler 
116
1.2. Birleşme İşlemler 
116
1.2.1. Dar Anlamda Birleşme İşlem 
117
1.2.2. Geniş Anlamda Birleşme İşlem 
118
1.3. Kolektif İşlemler 
118
2. İradelerin Açıklanma Nedeni Açısından İdarî İşlemler 
118
2.1. Res’en Yapılan İdarî İşlemler 
119
2.2. Katılma İşlemler 
119
2.2.1. Açık Kabul İşlemleri 
119
2.2.2. Açık Ret İşlemleri 
120
2.2.3. Zımnî Kabul İşlemleri 
120
2.2.4. Zımnî Ret İşlemleri 
120
d) Hukuksal Etkisinin Niteliği Açısından İdarî İşlemler 
121
1. Hukuksal Etkisinin İçeriği Açısından İdarî İşlemler 
121
1.1. Emredici İdarî İşlemler 
121
1.2. Yapıcı İdarî İşlemler 
121
1.3. Belirleyici İdarî İşlemler 
121
2. Kişilerin Sahip Olduğu Haklara Etkisi Açısından İdarî İşlemler 
122
2.1. Yararlandırıcı İdarî İşlemler 
122
2.2. Yükümlendirici İdarî İşlemler 
122
2.3. Güvence Sağlayan İdarî İşlemler 
123
3. Etkileme Süresi Açısından İdarî İşlemler 
123
3.1. Geçici Etkili İdarî İşlemler 
123
3.2. Etkisi Sürekli İdarî İşlemler 
123
e) İptal Davalarına konu olup olmayacağına göre idarî İşlemler 
123
1. İptal Davasına Konu Olan İdarî İşlemler 
123
2. İptal Davasına Konu Olmayan İdarî İşlemler 
124
3) İdarî İşlemin Unsurları (Öğeleri) 
126
a) Yetki 
127
1. Yetki Devri ve İmza Devri 
129
2. Yetki Unsurunun Görünümleri 
131
2.1. Kişi Yönünden Yetki 
131
2.2. Konu Yönünden Yetki 
132
2.3. Yer Yönünden Yetki 
134
2.4. Zaman Yönünden Yetki 
135
b) Şekil 
137
1. Yazılı Olup Olmamasına Göre Şekil Öğesi 
138
1.1. Yazılı Şekil 
138
1.2. Yazılı Olmayan Şekil 
139
2. Aslî Olup Olmamasına Göre Şekil Öğesi 
140
2.1. Aslî Şekil 
140
2.2. Tali Şekil 
141
c) Sebep 
143
1. Sebebi Belli İdarî İşlemler 
145
2. Sebebi İdareye Bırakılan İdarî İşlemler 
146
3. Sebep Gösterilmesi Öngörülmemiş İdarî İşlemler 
147
d) Konu 
148
e) Maksat (Amaç) 
149
1. Genel Maksat 
150
2. Özel Maksat 
150
4) İdarî İşlemlerin Yürürlüğe Girmesi 
150
a) Düzenleyici İdarî İşlemlerin Yürürlüğe Girmesi 
151
b) Birel İşlemlerin Yürürlüğe Girmesi 
152
c) Karma İşlemlerin Yürürlüğe Girmesi 
153
d) Birden Çok İlgiliye Yönelik Bireysel İşlemlerin Yürürlüğe Girmesi 
154
5) İdarî İşlemlerdeki Sakatlıklar 
154
a) Yokluk Sonucunu Meydana Getiren Sakatlıklar 
154
1. Fiilî Memurluk 
157
2. Fonksiyon Gaspı 
158
3. Yetki Gaspı 
158
4. Ağır ve Bariz Yetki Tecavüzü 
159
5. Hukukun Öngördüğü Sebebe Dayanmadan İşlem Yapılması 
159
6. Hukukun Açıkça Öngördüğü Şekil ve Usul Kurallarına Aykırı
Davranış 
159
7. Hukukun Öngörmediği Konunun Gerçekleşmesi 
160
b) İdarî İşlemin İptalini Gerektiren Sakatlıklar 
161
1. Yetki Yönünden Hukuka Aykırılık (Yetki Yönünden Sakatlık) 
161
1.1. Konu Yönünden Yetkisizlik 
162
1.2. Yer Yönünden Yetkisizlik 
163
1.3. Zaman Yönünden Yetkisizlik 
164
2. Şekil Yönünden İptali Gerektiren Sakatlık 
165
3. Sebep Yönünden İptali Gerektiren Sakatlık 
167
4. Konu Yönünden İptali Gerektiren Sakatlık 
172
5. Amaç Yönünden İptali Gerektiren Sakatlık 
173
c) Eksik Düzenleme Sebebiyle İşlemin İptali 
175
d) İdarî İşlemin İptalini Gerektirmeyen Sakatlıklar 
178
6) İdarî İşlemlerin Sona Ermesi 
178
a) İdarî İşlemi Yapan İdarenin İradesi Dışında Gerçekleşen Sona
Erdirici Nedenler 
179
1. Hukukî Nedenler 
179
2. Fiilî Nedenler 
179
3. İdarî İşlemin Kendiliğinden Sona Ermesi 
179
b) İdarî İşlemi Yapan İdarenin İradesine Bağlı Olarak Gerçekleşen
Sona Erdirici Nedenler 
180
1. Geri Alma 
180
2. Kaldırma 
183
3. Değiştirme 
184
4. Düzeltme 
184
D. İDARENİN SÖZLEŞMELERİ 
184
1) Kavram 
184
2) İdarenin Sözleşmelerinin Türleri 
185
a) İdarenin Özel Hukuk Sözleşmeleri 
186
1. İdarenin Özel Hukuk Sözleşmelerinin Özellikleri 
187
2. İdarenin Özel Hukuka Göre Yaptığı Sözleşme Türleri 
187
2.1. Kamu İhale Sözleşmeleri 
188
2.2. Abonman Sözleşmeleri 
189
2.3. 1999’dan İtibaren İmzalanan Yap–İşlet–Devret
Sözleşmeleri 
190
2.4. 2006’dan İtibaren Yapılan Yap–İşlet Sözleşmeleri 
190
2.5. Ortak Girişim (Joint–Venture) Sözleşmeeleri 
191
2.6. Finansal Kiralama (Leasing) Sözleşmeleri 
191
2.7. Diğer Özel Hukuk Sözleşmeleri 
192
b) İdarenin İdarî Sözleşmeleri 
194
1. İdarî Sözleşmelerin Özellikleri 
194
2. İdarî Sözleşme Türleri 
194
2.1. İdarî Sözleşmelerin Klasik Türleri 
195
2.1.1. İmtiyaz Sözleşmesi 
196
2.1.2. Müşterek Emanet Sözleşmesi 
197
2.1.3. İltizam Sözleşmesi 
198
2.1.4. İstikraz Sözleşmeleri 
198
2.1.5. Yeraltı ve Yerüstü Servetlerinin İşletilmesine
İlişkin Sözleşmeler 
198
2.1.6. İdarî Hizmet Sözleşmeleri 
199
2.1.7. Orman İşletme Sözleşmeleri 
199
2.2. İdarî Sözleşmelerin Yeni Türleri 
200
2.2.1. Ekonomik Teşvik Sözleşmesi 
200
2.2.2. Elektrik Hizmetinde Görevlendirme Sözleşmesi 
201
2.2.3. Otoyollarla İlgili Görevlendirme Sözleşmesi 
202
2.2.4. 1995–1999 Yılları Arasında Yapılan Yap–İşlet–
Devret Sözleşmesi 
202
2.2.5. 1997–2006 Yılları Arasında Yapılan Yap–İşlet
Sözleşmesi 
202
2.2.6. Telekomünikasyon Alanındaki Görev ve
Görevlendirme Sözleşmesi 
203
2.3. Atipik İdarî Sözleşmeler 
203
3) İdarenin Sözleşmelerinin Bölümleri 
203
a) Şartname 
203
b) Anlaşma 
204
4) İdarenin Sözleşmelerinin Uygulanması 
204
a) Sözleşmelerde Sözleşmecinin Borçları 
205
1. Şahsen İfa 
205
2. Sözleşme ve Şartname Hükümlerine Uygun, Tam ve
Zamanında İfa 
205
3. Dürüst İfa 
205
b) Sözleşmelerde Sözleşmecinin Hakları 
206
1. Sözleşmecinin Ücret Hakkı 
206
2. Sözleşmecinin Tazminat Hakkı 
206
3. Sözleşmelerde İdarenin Borçları 
207
c) Sözleşmelerde İdareye Tanınan Hak ve Yetkiler 
208
1. Denetleme ve Yönlendirme Yetkisi 
208
2. Yaptırım Uygulama Yetkisi 
208
3. Tek Yanlı Değişiklik Yapma Yetkisi 
209
4. Hizmet Yararına Fesih Yetkisi 
210
d) Sonradan Gelişen Durumların İdarenin İmzaladığı Sözleşmelerin
Uygulanmasına Etkileri 
212
1. Mücbir Sebepler 
212
2. Fait du Prince 
213
3. Öngörülemezlik 
213
5) İdarenin Sözleşmelerinin Sona Ermesi 
214
a) Normal Sona Erme 
215
1. Sürenin Dolması 
215
2. Edimin Yerine Getirilmesi 
215
b) Fesih 
216
1. Tarafların Anlaşmasıyla Fesih 
216
2. İdare Tarafından Tek Yanlı Fesih 
216
2.1. Sözleşmecinin Kusuru Nedeniyle Fesih 
216
2.2. Hizmet Yararına Fesih 
217
3. Mahkeme Kararıyla Fesih 
217
6) İdarenin Sözleşmelerinden Kaynaklanan Uyuşmazlıklar 
217
a) İdarenin Özel Hukuk Sözleşmelerinden Kaynaklanan
Uyuşmazlıkların Çözümü 
218
b) İdarî Sözleşmelerden Kaynaklanan Uyuşmazlıkların Çözümü 
221
1. İdarî Sözleşmelerden Kaynaklanan Tam Yargı Davaları 
221
2. İdarî Sözleşmelerden Kaynaklanan İptal Davaları 
222
3. İdarî Sözleşmelerden Kaynaklanan Uyuşmazlıklar İçin
Tahkim Yolu 
223
III. İDARENİN EYLEM YAPMA YETKİSİ 
224
A. İDARÎ EYLEMLER 
225
1) İdarî Eylem Kavramı 
225
2) İdarî Eylemlerin Yargısal Denetimi 
228
B. FİİLÎ YOL 
229
1) Fiilî Yol Kavramı 
229
2) Fiilî Yolun Yargısal Denetimi 
232
İKİNCİ BÖLÜM
İDARENİN GÖREVLERİ
I. İDARENİN GÖREVLERİ KAVRAMI 
233
II. İDARE VE TOPLUMSAL ORTAK ZORUNLU İHTİYAÇLAR 
234
III. TOPLUMSAL ORTAK İHTİYAÇLARIN BELİRLENMESİ VE GELECEĞİN
ÖNGÖRÜLMESİ 
235
A. GÜNLÜK TOPLUMSAL ORTAK İHTİYAÇLARI BELİRLEME ARAÇLARI 
235
1) Siyasal Araçlar 
236
2) İdarî, Bilimsel ve Teknik Araçlar 
236
B. GELECEĞİN ÖNGÖRÜLMESİ VE PLANLAMA FAALİYETİ 
236
IV. TOPLUMSAL ORTAK İHTİYAÇLARIN KARŞILANMASI 
237
A. KORUYUCU FAALİYETLER 
237
1) Bağımsızlık ve Egemenliğin Korunması 
237
a) Savunma Faaliyetleri 
239
1. Savunma Kavramı 
239
2. Savunma Konusunda Cumhurbaşkanının Görev, Yetki ve
Sorumluluğu 
240
3. Askerlik Ödevinin Düzenlenmesi 
241
4. Silahsız Sivil Savunma Ödevleri 
242
5. Yurda Giren Düşmana Karşı Sivil Savunma Faaliyetleri 
243
6. Askerî Mal ve Hizmetlerin Karşılanması 
244
b) Millî Güvenliğin Korunması 
245
1. Millî Güvenlik kavramı 
245
2. Millî Güvenlik Açısından Tehlike Türleri 
246
2.1. Dış Tehlikeler 
246
2.2. İç Tehlikeler 
247
3. Millî Güvenlikle İlgili Düzenlemelerin Kanunla Yapılma İlkesi 
247
4. Millî Güvenliğin Korunmasında Cumhurbaşkanının
Sorumluluğu 
248
5. Millî Güvenliğin Korunmasına Yönelik Görevler 
248
5.1 Millî Güvenlikle İlgili Haber Alma ve Haber İletme 
249
5.2. Olağanüstü Yönetim Usulüne Başvurma 
250
2) Kamu Düzeninin Korunması ve İdarenin Kolluk Faaliyetleri 
254
a) Kolluğun Tanımı 
254
b) Kolluğun Amacı ve Konusu 
255
1. Kamu Düzeni Kavramı 
256
2. Kamu Düzeninin Öğeleri 
257
2.1. Genel Güvenlik 
257
2.2. Genel Sağlık 
258
2.3. Dirlik ve Esenlik 
258
2.4. Genel Ahlak 
258
2.5. Kamusal Estetik 
259
2.6. İnsan Onuru 
259
2.7. Bireylerin Kendilerine Karşı Korunması 
260
c) Kolluk Türleri ve Ayırımları 
260
1. İdare Tarafından Yürütülen Kolluk 
261
1.1. İdarî Kolluk – Adlî Kolluk ayrımı 
262
1.1.1. Adlî Kolluk 
262
1.1.1.1. Adlî Kolluğun Görev, Yetki ve
Sorumlulukları 
262
1.1.1.2. Adlî Kolluk Görevlilerinin Nitelikleri 
263
1.1.1.3. Adlî Kolluk Görevlilerinin Çalışma
Esasları 
263
1.1.1.4. Adlî Kolluk Hizmetinin Denetimi 
264
1.1.2. İdarî Kolluk 
264
1.1.3. Türk Mevzuatındaki İdarî Kolluk – Adlî Kolluk
Ayırımı 
264
1.1.4. İdarî kolluk – Adlî Kolluk Ayırımının Temelleri 
265
1.1.4.1. Görevin Niteliği ve Amacı Bakımından 
265
1.1.4.2. Tabi Oldukları Hukuksal Rejim
Açısından 
266
1.1.4.3. Teknik Nedenler Açısından 
267
1.1.5. Adlî Kolluk – İdarî Kolluk Ayrımının Ülkemizdeki
Durumu 
267
1.2. İdarî Polis (Kolluk) – Siyasi Polis 
269
1.3. Çarşı ve Mahalle Bekçileri 
270
2. Özel Sektör Tarafından Yürütülen Kolluk (Özel Güvenlik) 
271
d) İdarî Kolluk ve Türleri 
274
1. Genel İdarî Kolluk 
275
1.1. Polis 
276
1.2. Jandarma 
276
1.3. Çarşı ve Mahalle Bekçileri 
276
2. Özel İdarî Kolluk 
277
e) Kolluk Yetkisinin Kullanış İlkeleri 
278
1. Hukukilik İlkesi 
278
1.1. Hukukilik İlkesinin “Yasallık Yönü” 
278
1.2. Hukukilik İlkesinin “Demokratik Toplum Düzenin
Gerekleri Yönü” 
280
2. Ölçülülük İlkesi 
281
2.1. Elverişlilik İlkesi 
282
2.2. Gereklilik İlkesi 
283
2.3. Orantılılık (Adil Denge) İlkesi 
284
3. Gecikmede Tehlike Bulunması İlkesi 
284
4. Müdahalede Haklılık İlkesi 
285
f) Kolluk Yetkisinin Sınırları 
285
1. Amaç Bakımından Sınırları 
286
2. Sebep Bakımından Sınırları 
286
3. Konu Bakımından Sınırları 
286
4. Yer Bakımından Sınırları 
287
4.1. Konutlar 
287
4.2. Özel İş Yerleri ve Umuma Açık Yerler 
288
4.3. Umumi Yerler 
289
4.4. Başkent ve Taşra 
290
4.5. Büyük Şehirler ile Kasabalar 
290
4.6. Yoğun Trafiği Olan Yollar ile Az Gelip Geçilen Yollar 
290
5. Zaman Bakımından Sınırları 
291
5.1. Her Zaman Yetkili Olduğu Zamanlar 
291
5.2. Olağan Yaşantı Zamanı 
292
5.3. Anayasa’da Düzenlenmeyen Olağan Dışı Zamanlar 
292
5.4. Olağanüstü Hâlin Uygulandığı Zamanlar 
292
g) Kolluk İşlemleri ve Yöntemleri 
293
1. Kolluk Alanındaki Kural İşlemler 
293
2. Kolluk Alanındaki Birel İşlemler 
294
2.1. Bildirim Alınması 
295
2.2. İzin (Ruhsat) Verme 
295
2.3. Denetim 
296
2.4. Önleme Araması 
296
2.5. Kişileri ve Araçları Durdurma ve Kimlik Sorma 
296
2.6. Emir ve Uyarı 
297
2.7. Faaliyetin Ertelenmesi 
297
2.8. Faaliyetin Yasaklanması (Menedilmesi) 
298
2.9. Kapatma 
298
2.10. Res’en İcra, Zor Kullanma ve Silah Kullanma 
299
2.11. İdarî Yaptırımlar 
300
h) Kolluk Eylemleri 
301
i) Kolluk Makamları Üstleri ve Personeli 
302
j) İdarî Kolluk Yetkilerinin Birbiriyle Çatışması ve Yarışması 
303
1. Merkezî İdare Kolluk Makamlarının Çatışması ve Yarışması 
303
2. Merkezî İdare Kolluğu ile Yerel Yönetim Kolluklarının
Çatışması ve Yarışması 
304
3. Yerel Yönetim Kolluklarının Kendi İçinde Çatışması ve
Yarışması 
304
4. Genel Kolluk ile Özel Kolluklar Arasındaki Çatışma ve
Yarışma 
305
B. KAMU HİZMETLERİ 
307
1) Kamu Hizmeti Kavramı ve Tanımı 
307
2) Kamu Hizmetinin Öğeleri 
309
a) Kamu Hizmetini Sunan (Organik Öğe) 
309
b) Kamu Hizmetinin Sunulduğu Kişiler 
311
1. Kamusal Yönetim Usullerine Tabi Hizmetler Karşısında
Kişilerin Durumları 
312
2. Özel Yönetim Usullerine Tabi Hizmetler Karşısında
Bireylerin Durumları 
313
c) Kamu Yararı Kamu Hizmetinin Manevi Öğesi 
314
d) Kamu Yararını Hedefleyen Faaliyet (Kamu Hizmetinin Maddî
Öğesi) 
315
3) Kamu Hizmetlerinin Özellikleri 
315
a) Süreklilik, Kesintisizlik ve Düzenlilik 
316
b) Genellik ve Tarafsızlık İlkesi (Eşitlik–Nesnellik) 
318
c) Değişkenlik – Uyarlama İlkesi 
319
d) Kamu Hizmetlerinin Bedelsizliği (Meccaniliği) İlkesi 
319
4) Kamu Hizmetlerinin Kurulması, Düzenlenmesi, Kaldırılması 
321
a) Kamu Hizmetlerinin Kurulması 
321
b) Kamu Hizmetlerinin Düzenlenmesi 
322
c) Kamu Hizmetlerinin Kaldırılması ve Özelleştirme 
323
5) Kamu Hizmetlerinin Türleri ve Hukukî Rejimleri 
325
a) Hizmeti Sunan Özneye Göre Kamu Hizmeti Türleri 
325
1. Kamu Tüzelkişileri Tarafından Sunulan Kamu Hizmetleri 
326
2. Özel Teşebbüs Tarafından Yürütülen Kamu Hizmetleri
(Virtüel Kamu Hizmetleri) 
326
3. Kamu – Özel Karma Oluşumlar Tarafından Sunulan Kamu
Hizmetleri 
328
b) Tekelli – Tekelsiz Olmalarına Göre Kamu Hizmeti Türleri 
328
1. Tekelli Kamu Hizmetleri 
329
2. Tekelsiz Kamu Hizmetleri 
329
c) Hizmetin Sunulduğu Coğrafi Yere Göre Kamu Hizmeti Türleri 
329
1. Evrensel Kamu Hizmetleri 
329
2. Ulusal Kamu Hizmetleri 
330
3. Bölgesel Kamu Hizmetleri 
330
4. Yerel Kamu Hizmetleri 
330
d) Kişilerin Yararlanma Biçimine Göre Kamu Hizmeti Türleri 
331
1. Doğrudan Doğruya Bireysel Yararlanma Sağlayan Kamu
Hizmetleri 
331
2. Dolaylı ve Birlikte Yararlanma Sağlayan Kamu Hizmetleri 
331
e) Konularına Göre Kamu Hizmeti Türleri 
332
1. İdarî Kamu Hizmetleri 
332
2. İktisadî Kamu Hizmetleri 
332
3. Sosyal Kamu Hizmetleri 
333
4. Bilimsel, Teknik ve Kültürel Kamu Hizmetleri 
334
6) Kamu Hizmetlerinin Görülüş Usulleri 
335
a) Emanet Usulü 
336
b) Ruhsat (izin) Usulü 
336
c) Müşterek Emanet Usulü 
337
d) İmtiyaz Usulü 
338
1. Tanımı ve Özellikleri 
338
2. İmtiyaz Usulünde İdarenin Yetkileri 
339
3. İmtiyazcının Hakları ve Yükümlülükleri 
340
3.1. İmtiyazcının Hakları 
340
3.2. İmtiyazcının Yükümlülükleri 
341
4. İmtiyazcının Seçimi 
341
5. İmtiyazın Sona Ermesi 
342
e) İltizam Usulü 
343
f) Yap–İşlet–Devret Usulü 
343
g) Yap–İşlet Usulü 
345
h) Görevlendirme Usulü 
346
i) Özel Yasalarla Kurulan Derneklerle Kamu Hizmeti Yürütülme
Usulü 
347
C. KAMUYA YARARLI FAALİYETLERİ ÖZENDİRME VE DESTEKLEME İŞLEMLERİ 
347
1) Kamu Yararına Çalışan Dernekler 
348
a) Statüye Alınma ve Statüden Çıkarma 
348
b) Kamu Yararına Çalışan Derneklere Sağlanan İmkânlar 
349
1. İzin Almadan Yardım Toplayabilme Kolaylığı 
350
2. Kamuya Ait Taşınmaz Tahsisinde ve Satın Alımında Kolaylık 
350
3. Kamu Tüzelkişileriyle Ortak Girişimlerde Bulunmak 
350
4. Kamu Yararına Çalışan Derneklere Tanınan İstisna ve
Muafiyetler 
351
c) Kamu Yararına Çalışan Derneklerin Denetlenmesi 
352
2) Kamu Yararına Çalışan Vakıf Olabilir mi? 
352
3) Ekonomik ve Bazı Coğrafi Alanların Gözetilmesi ve Teşvik Edilmesi 
352
a) Teşvik Nedenleri 
354
b) Teşvik Tedbirleri ve Çeşitleri 
355
1. Dolaylı Teşvikler 
355
2. Doğrudan Teşvikler 
356
c) Teşvik Tedbirlerinin Hukukî Niteliği 
357
D. ÖNGÖRME VE ALTERNATİF BELİRTME İŞLEVİ 
358
1) Kavram 
358
2) Öngörme ve Alternatif Belirlemenin İçeriği 
358
a) Bilgilendirme ve Danışmanlık 
359
b) Planlama 
360
1. Planlama Kavramı 
360
2. Planlama Belgelerinin Türleri 
362
2.1. Hukukî Niteliğine Göre Planlama Belgelerinin Türleri 
362
2.1.1. Emredici Planlar Biçimi 
362
2.1.2. Yol Gösterici Planlar 
362
2.2. Amaçlarına Göre Planlama Belgelerinin Türleri 
364
2.2.1. Bütçeleme Amacına Yönelik Planlama Belgeleri 
364
2.2.1.1. Stratejik Planlar 
364
2.2.1.2. Orta Vadeli Program 
366
2.2.2. Kalkınma Amacına Yönelik Planlama Belgeleri 
367
2.2.2.1. Kalkınma Planları 
367
2.2.2.2. Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı 
368
2.2.2.3. Bölge Kalkınma Projeleri (Planları) 
369
2.2.2.4. Bölge Kalkınma Programları 
371
2.3. Kapsadıkları Coğrafi Alana Göre Planlama Belgelerinin
Türleri 
372
3. Planlamanın İlkeleri 
372
3) Öngörme ve Alternatif Belirleyen İşlemlerinin Yargısal Denetimi 
373
E. ÖZYÖNETİM İŞLERİ 
374
1) Kavram 
374
2) Türkiye’deki Bugünkü Durum 
374
a) Personelin Özlük İşleri 
374
b) Araç–Gereç Sağlama ve İnşaat–Tesisat Yaptırma 
375
c) İdare Mallarının Yönetimi ve Denetimi 
376
d) Dava ve Genel İcra Takipleri 
377
e) Para Harcamaları 
378
f) İdarenin İç Çalışma Düzeni 
379
g) Tanıtma ve Yayın İşleri 
379
3) Özyönetim İşlerinin Hukukî Rejimi 
380
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İDARENİN DENETLENMESİ
I. DENETİM KAVRAMI 
381
II. İDARENİN DENETLENMESİNİN YOL VE YÖNTEMLERİNİN TÜRLERİ 
382
A. İDARENİN İÇ (ULUSAL) HUKUKA GÖRE DENETLENMESİ 
382
1) İdarenin Yargısal Denetimi 
383
2) İdarenin Yargısal Olmayan Yollardan Denetimi 
384
a) İdarenin İdare Tarafından Denetlenmesi 
384
1. İç İdarî Denetim 
385
1.1. İdarenin Kendini Denetlemesi 
385
1.2. Hiyerarşik Denetim 
387
1.3. Organik İdarî Denetim 
387
1.4. 5018 Sayılı Kanun’a Göre Kurulan İç Denetim
Birimlerince Yapılan Denetim 
388
2. Dış İdarî Denetim 
388
2.1. Vesayet Denetimi 
389
2.2. Özel Denetim Kuruluşlarınca Yapılan Dış İdarî Denetim 
390
2.2.1. Devlet Denetleme Kurulu Tarafından Yapılan
Denetim 
390
2.2.2. Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu Tarafından
Yapılan Denetim 
392
2.2.3. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu
Tarafından Yapılan Denetim 
392
b) Siyasi Denetim: İdarenin TBMM Tarafından Denetlenmesi 
394
1. Doğrudan Siyasi Denetim 
395
1.1. Genel Görüşme 
395
1.2. Meclis Araştırması 
396
1.3. Meclis Soruşturması 
396
1.4. Yazılı Soru 
397
1.5. Dilekçe Komisyonu Aracılığıyla Yapılan Siyasi Denetim 
398
1.6. TBMM İnsan Hakları İnceleme Komisyonu Aracılığıyla
Yapılan Siyasi Denetim 
399
2. Dolaylı Siyasi Denetim 
400
2.1. Sayıştay Aracılığıyla Yapılan Denetim 
400
2.2. Kamu Denetçiliği Kurumu Aracılığıyla Yapılan Denetim 
403
c) Kamuoyu Denetimi 
407
B. ULUSLARARASI HUKUKA GÖRE İDARENİN DENETLENMESİ 
410
1) İdarenin Uluslararası Hukuka Göre Denetiminin Önemi ve Gerekliliği 
410
2) İdare Üzerinde Uygulanan Uluslararası Denetim Türleri 
410
a) Avrupa Konseyi Tarafından Yapılan Uluslararası Denetim 
411
b) Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Kapsamında Yapılan
Uluslararası Denetim 
412
1. Genel Olarak Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 
412
2. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin Özellikleri 
412
3. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin İç Hukukumuzdaki Yeri 
413
4. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin Öngördüğü Denetim
Organları 
415
4.1. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi 
415
4.2. Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi 
416
c) Avrupa Birliği Organlarının Yaptığı Uluslararası Denetim 
417
1. Avrupa Birliği’nin Kısa Tanıtımı 
417
2. Türkiye’nin Avrupa Birliği ile İlişkilerinin Anayasa Hukuku
Açısından Değerlendirilmesi 
418
3. Avrupa Birliği Düzeyinde Denetim 
420
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
İDARENİN MALÎ SORUMLULUĞU
I. MALÎ SORUMLULUK KAVRAMI 
421
II. İDARENİN MALÎ SORUMLULUĞUNUN TABİ OLDUĞU HUKUK DALLARINA GÖRE TÜRLERİ 
422
A. İDARENİN ÖZEL HUKUKA İLİŞKİN MALÎ SORUMLULUĞU 
425
1) İdarenin Özel Hukuk Öznesi Olmasından Kaynaklanan Özel Hukuka
İlişkin Malî Sorumluluğu 
425
a) İdarenin Özel Hukuk Hükümlerine Göre Yaptığı Sözleşmelerden
Kaynaklanan Sorumluluğu 
425
b) İdarenin Özel Hukuk Hükümlerine Göre Yaptığı Eylemlerinden
Kaynaklanan Sorumluluğu 
426
1. İdarenin Kusura Dayanan Haksız Fiil Sorumluluğu 
426
2. İdarenin Kusura Dayanmayan Özel Hukuk Alanındaki
Objektif Sorumluluğu 
427
c) İdarenin Lehine Gerçekleşen Sebepsiz Zenginleşmelerden Dolayı
Sorumluluğu 
428
2) İdarenin, Adlî Yargı Denetimine Tabi Kamu Hizmetlerinden
Kaynaklanan Sorumluluğu 
429
a) Tapu Sicil Muhafızlığının İşlem ve Eylemlerinden İdarenin
Sorumluluğu 
429
b) İdarenin İcra –İflas Memurlarının Kusurlarından Kaynaklanan
Sorumluluğu 
429
B. İDARENİN İDARE HUKUKA İLİŞKİN MALÎ SORUMLULUĞU 
430
1) İdarenin İdare Hukukuna İlişkin Malî Sorumluluğunun Tanımı 
430
2) İdarî Sorumluluğun Kaynakları 
431
a) İdarî Sözleşme Nedeniyle İdarenin Sorumluluğu 
431
b) İdarenin Kusur Sorumluluğu 
432
1. Hizmet Kusuru 
432
1.1. Hizmet Kusuru Kavramı 
432
1.2. Hizmet Kusurunun Özellikleri 
434
1.3. Hizmet Kusurunun Ortaya Çıkma Biçimleri 
436
1.3.1. Hizmetin Kötü İşlemesi 
437
1.3.2. Hizmetin Geç İşlemesi 
438
1.3.3. Hizmetin Hiç İşlememesi 
439
2. Görev Kusuru ve Benzer Durumlar 
439
2.1. Görev Kusuru Kavramı 
440
2.2. Hizmetten Ayrılabilen Kişisel Kusur Kavramı 
443
2.3. Hizmetle İlgili Olmayan Kişisel Kusur Kavramı 
446
c) İdarenin Kusursuz Sorumluluğu 
447
1. Risk İlkesi 
448
2. Sosyal Risk İlkesi 
450
3. Kamu Külfetleri Karşısında Eşitlik İlkesi 
454
III. İDARENİN SORUMLULUĞUNUN ŞARTLARI 
457
A. İDAREYE AİT BİR DAVRANIŞ 
457
B. ZARAR 
459
C. İLLİYET BAĞI 
462
IV. SORUMLULUĞU ORTADAN KALDIRAN YA DA AZALTAN HÂLLER 
464
A. ZARAR GÖRENİN KUSURU 
464
B. ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN KUSURU 
466
C. MÜCBİR SEBEP 
469
D. BEKLENMEYEN HÂL 
472
V. ZARARIN GİDERİLMESİ 
473
A. ZARARIN TAZMİN EDECEK KAMU TÜZELKİŞİSİNİN TESPİTİ 
474
B. ZARARIN TAZMİNİNİN İDAREDEN TALEP EDİLMESİ 
476
1) İdarî Yargıda Açılacak Tazminat Davaları (Tam Yargı Davaları) 
476
2) Adlî Yargıda Açılacak Tazminat Davaları 
478
C. ZARARIN TAZMİNİNE İLİŞKİN İLKELER 
478
1) Tazminatın Nakden Yapılması İlkesi 
478
2) İdarenin Sorumluluğunun Sınırlılığı İlkesi 
478
3) Mahkemenin Talep Edilenden Fazla Tazminata Hükmedememesi
İlkesi 
478
D. TAZMİNAT MİKTARININ BELİRLENMESİ 
479
1) Zararın Tamamen Giderilmesi 
479
2) Zarar Miktarının Tespitinde Esas Alınacak Tarih 
479
3) Tazminatın Ödenme Şekli 
479
4) Ek Tazminatlar 
480
KAYNAKLAR 
481
DİZİN 
490