Genel Tehlike Sorumluluğu Dr. Birgül Yiğit  - Kitap

Genel Tehlike Sorumluluğu

1. Baskı, 
Eylül 2022
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
17x25
Sayfa:
304
Barkod:
9789750279676
Kapak Türü:
Ciltli
Fiyatı:
605,00
Stoktan hemen gönderilir.
Kitabın Açıklaması
İçinde bulunduğumuz milenyum çağında, tehlike sorumluluğu ilkesinin, hakim sorumluluk ilkesi olması yolunda emin adımlarla ilerlediği görülmektedir. Öyle ki tehlike sorumluluğu ilkesinin, Roma hukuku klasik dönemden beri hakimiyetini sürdüren kusur sorumluluğu ilkesinin tahtını salladığını söylemek yanlış olmayacaktır. Bunun en temel nedeni ise günümüz toplumlarını risk altında bırakan teknolojik gelişmelerdir. Bu teknolojik gelişmeler, tehlikeli ancak medeni toplumlar için aynı ölçüde vazgeçilmezdir. Bu noktada karşımıza ‘Tehlike Sorumluluğu' ilkesinin dengeleyici niteliği çıkmaktadır.
Kitapta ilk olarak tehlike sorumluluğuna hakim olan temel ilkeler ve kavramlar üzerinde durulmuş, sonrasında tehlike sorumluluğunun uluslararası hukuktaki yansımaları ele alınmıştır. Son olarak tüm bu ilkeler ve uluslararası hukuk yansımaları ışığında, Türk hukukunda tehlike sorumluluğunun genel bir sorumluluk ilkesi olarak ne şekilde ele alındığı üzerinde durulmuştur. Bu sırada TBK 71. maddesi bir bütün olarak incelenerek, genel düzenlemenin özel kanunlarla ilişkisine de yer verilmiştir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Tehlike Sorumluluğuna Hakim Olan İlkeler
.
Uluslararası Hukukta Tehlike Sorumluluğu
.
Türk Borçlar Hukukunda Genel Tehlike Sorumluluğu
.
Özel Kanunlarda Düzenlenen Tehlike Sorumluluğu Halleri
Kitapla İlgili Kategoriler
Kitabın İçindekileri
Teşekkür 
5
Kısaltmalar Cetveli 
13
Giriş 
15
Birinci Bölüm
GENEL OLARAK TEHLİKE SORUMLULUĞU
I. TEHLİKE SORUMLULUĞU 
17
II. TEHLİKE SORUMLULUĞUNUN TANIMI 
21
III. TEHLİKE SORUMLULUĞUNUN DÜŞÜNSEL DAYANAKLARI 
22
A. Hakkaniyet Düşüncesi 
23
B. Riskin Topluma Dağıtılması Düşüncesi 
23
C. Sosyal Devlet Düşüncesi 
24
IV. TEHLİKE SORUMLULUĞUNUN TARİHSEL GELİŞİMİ 
25
A. Dünyada Tehlike Sorumluluğunun Tarihsel Gelişimi 
25
1. Roma Hukuku Dönemi 
26
2. Liberalizm Dönemi 
28
3. Sosyalizm Dönemi 
31
4. Sosyal Devlet Düşüncesi Dönemi 
32
B. Türkiye’de Tehlike Sorumluluğunun Tarihsel Gelişimi 
33
1. Mecelle–i Ahkâm–ı Adliyye Dönemi 
33
2. 818 Sayılı Borçlar Kanunu Dönemi 
35
3. 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Dönemi 
38
V. TEHLİKE SORUMLULUĞUNA HAKİM OLAN İLKELER 
41
A. Nimet–Külfet Dengesi İlkesi 
41
B. Faaliyetin Tehlikeli Olması İlkesi 
42
C. Hakkaniyet İlkesi 
44
D. Zayıf Olanın Korunması İlkesi 
45
E. Hâkimiyet İlkesi 
46
F. Zararın Topluma Dağıtılması İlkesi 
47
İkinci Bölüm
KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA TEHLİKE SORUMLULUĞU
I. ALMANYA 
53
A. Almanya’da Tehlike Sorumluluğunun Tarihsel Gelişimi 
53
B. Alman Mevzuatında Tehlike Sorumluluğunun Düzenlenişi 
56
C. Alman Hukukunda Tehlike Sorumluluğu Çeşitleri 
58
1. Trenyolları Taşımacılık Faaliyeti Sırasında Meydana Gelen Zararlardan Tehlike Sorumluluğu 
58
2. Trafik Kazaları Sonucu Meydana Gelen Zararlardan Tehlike Sorumluluğu 
61
3. Havacılık Faaliyeti Sırasında Meydana Gelen Zararlardan Tehlike Sorumluluğu 
66
D. TBK 71. Maddesi Karşısında Alman Hukukundaki Düzenlemelere İlişkin Değerlendirme 
70
II. İSVİÇRE 
71
A. İsviçre’de Tehlike Sorumluluğunun Tarihsel Gelişimi 
71
B. İsviçre Mevzuatında Tehlike Sorumluluğunun Düzenlenişi 
72
C. İsviçre Hukukunda Tehlike Sorumluluğu Çeşitleri 
74
1. Trafik Kazaları Sonucu Meydana Gelen Zararlardan Tehlike Sorumluluğu 
74
2. Üreticinin Ürün Nedeni ile Meydana Gelen Zararlardan Tehlike Sorumluluğu 
77
3. İşletenin Nükleer Faaliyet Sonucu Meydana Gelen Zararlar Nedeni İle Tehlike Sorumluluğu 
79
D. TBK 71. Maddesi Karşısında İsviçre Hukukundaki Düzenlemelere İlişkin Değerlendirme 
82
III. İNGİLTERE 
85
A. İngiltere’de Tehlike Sorumluluğunun Tarihsel Gelişimi 
85
B. Tehlike Sorumluluğunun Haksız Fiil Sorumluluğu İçinde Ortaya Çıkışı 
87
C. İngiliz Mevzuatında Tehlike Sorumluluğunun Düzenlenişi 
88
1. Haksız Fiil, Kusur ve Sorumluluk Kavramları 
89
2. Tehlike ve Tehlike Sorumluluğu Kavramları 
93
3. Rylands v Fletcher Kuralı 
94
D. İngiliz Hukukunda Tehlike Sorumluluğunun Uygulama Alanı 
97
E. TBK 71. Maddesi Karşısında İngiliz Hukukundaki Düzenlemelere İlişkin Değerlendirme 
101
Üçüncü Bölüm
TÜRK BORÇLAR HUKUKUNDA GENEL TEHLİKE SORUMLULUĞU
I. TÜRK SORUMLULUK HUKUKU İÇİNDE TEHLİKE SORUMLULUĞU 
105
A. Sözleşmeden Doğan Sorumluluk ve Tehlike Sorumluluğu Arasındaki İlişki 
105
B. Kusur Sorumluluğu ve Tehlike Sorumluluğu Arasındaki İlişki 
109
C. Sebep Sorumluluğu Türleri ve Tehlike Sorumluluğu Arasındaki İlişki 
110
D. Fedakârlığın Denkleştirilmesi İlkesi ve Tehlike Sorumluluğu Arasındaki İlişki 
112
II. TEHLİKE SORUMLULUĞUNUN MEVZUAT SİSTEMİ İÇİNDEKİ DÜZENLEME YÖNTEMLERİ VE TBK 71. MADDESİNİN DURUMU 
117
III. TBK 71. MADDESİNDE DÜZENLENEN TEHLİKE SORUMLULUĞUNUN HUKUKİ NİTELİĞİ 
118
IV. HAKİMİN TBK 71. MADDESİ İLE DEĞİŞEN TAKDİR YETKİSİNİN YENİ SINIRLARI 
124
V. TÜRK BORÇLAR HUKUKUNA GÖRE GENEL TEHLİKE SORUMLULUĞUNUN UNSURLARI 
126
A. Tehlike Sorumluluğunun Genel Unsurları 
127
1. Fiil–Davranış Unsuru (Tehlikeli Faaliyet) 
127
2. Zarar Unsuru (Tipik Zarar) 
131
3. İlliyet Bağı Unsuru 
135
a. İlliyet Bağı Teorileri 
135
b. Normun Koruma Amacına Uygun İlliyet Bağı Kuralı 
137
c. İlliyet Bağını Kesen Sebepler 
139
aa. Mücbir Sebep 
140
bb. Zarar Görenin Kusuru 
142
cc. Olaya Etki Eden Üçüncü Kişinin Kusuru 
144
4. Hukuka Aykırılık Unsuru ve İlgili Tartışmalar 
147
a. Genel Açıklamalar 
147
b. Hukuka Aykırılığın Sorumluluğun Unsuru Olamayacağı Görüşü 
150
c. Hukuka Aykırılığın Sorumluluğun Unsuru Olduğunu İleri Süren Görüş 
151
d. TBK’nın 71/I Fıkrası Karşısında TBK’nın 71/IV. Fıkrasındaki Düzenlemenin Anlamı 
152
5. Kusur Unsurunun Aranmaması 
157
B. TEHLİKE SORUMLULUĞUNUN ÖZEL UNSURLARI 
159
1. İşletme Faaliyetinin Varlığı 
159
2. İşletme Faaliyeti Kavramının Kapsamı 
161
3. İşletme Faaliyetinin Önemli Ölçüde Tehlikeli Olması 
165
a. ‘Önemli Ölçüde Tehlikeli Olma’ Kriterinin Kaynakları 
166
b. ‘Önemli Ölçüde Tehlikeli Olma ’ Kriterinin Varlık Unsurları 
168
c. ‘Önemli Ölçüde Tehlikeli Olma’ Kriterinin Şartları 
170
4. Karakteristik Rizikonun Varlığı 
173
Dördüncü Bölüm
ÖZEL KANUNLARDA DÜZENLENEN TEHLİKE SORUMLULUĞU HALLERİ
I. 2918 SAYILI KARAYOLLARI TRAFİK KANUNUNA GÖRE TEHLİKE SORUMLULUĞU 
176
A. 2918 Sayılı Kanuna Göre Tehlike Sorumluluğunun Kapsamı ve Hukuki Niteliği 
176
1. Kusur Sorumluluğuna İlişkin Düzenlemeler: 
176
2. Sebep Sorumluluğuna İlişkin Düzenlemeler 
177
3. Genel Sorumluluk Kurallarının Uygulanmasına İlişkin Düzenlemeler 
178
4. Tehlike Sorumluluğuna İlişkin Düzenlemeler 
179
B. 2918 Sayılı Kanuna Göre Tehlike Sorumluluğunun Unsurları 
180
1. 2918 Sayılı Kanuna Göre Tehlike Sorumluluğunun Olumlu Unsurları 
181
a. Bir Zararın Doğmuş Olması 
181
b. Zararın Trafik Kazasından Doğmuş Olması 
182
c. Kazaya Motorlu Aracın Sebebiyet Vermiş Olması 
184
d. Zarar ile Kaza Arasında Uygun İlliyet Bağının Bulunması 
185
e. Bir İşleten ve/veya Bir Müteşebbisin Bulunması 
187
aa. Gerçek İşleten 
187
bb. Farazi İşleten 
190
cc. Müteşebbis 
192
f. Zarara Aracın İşletilmesinin Sebebiyet Vermesi 
192
2. 2918 Sayılı Kanuna Göre Tehlike Sorumluluğunun Olumsuz Unsurları 
194
a. İşletenin veya Müteşebbisin Kurtuluş Kanıtı Getirmemiş Olması 
194
b. Zararın Hatır Taşımacılığından İleri Gelmemiş Olması 
195
c. Kazaya Motoru Bulunmayan Bir Aracın Sebebiyet Vermemiş Olması 
197
C. 2918 Sayılı Kanundaki Tehlike Sorumluluğu Düzenlemesinin TBK’nın 71. Maddesi Karşısında Durumu 
198
II. 2872 SAYILI ÇEVRE KANUNUNA GÖRE TEHLİKE SORUMLULUĞU 
201
A. 2872 Sayılı Çevre Kanununa Göre Tehlike Sorumluluğunun Kapsamı 
201
B. 2872 Sayılı Çevre Kanununa Göre Sorumluluğunun Hukuki Niteliği 
204
C. 2872 Sayılı Çevre Kanununa Göre Tehlike Sorumluluğunun Unsurları 
210
1. 2872 Sayılı Yasaya Göre Tehlike Sorumluluğunun Genel Unsurları 
210
a. Bir Zararın Doğmuş Olması 
210
b. Zararın, Çevrenin Kirletilmesinden Doğmuş Olması 
212
c. Kirletme Faaliyetinin Hukuka Aykırı Olması 
214
d. Zarar ile Çevrenin Kirletilmesi Arasında Koruma Amacına Uygun İlliyet Bağının Bulunması 
216
2. 2872 Sayılı Yasaya Göre Tehlike Sorumluluğunun Özel Unsurları 
220
a. Bir Kirletenin Bulunması 
220
b. Kirletmenin, Tipik Tehlike İçeren Atıklar ya da Faaliyetlerden İleri Gelmesi 
221
D. 2872 Sayılı Çevre Kanununa Göre Tehlike Sorumluluğunun TBK’nın 71. Maddesi Karşısındaki Durumu 
223
III. 2920 SAYILI TÜRK SİVİL HAVACILIK KANUNUNA (TSHK) GÖRE TEHLİKE SORUMLULUĞU 
226
A. 2920 Sayılı Türk Sivil Havacılık Kanununa Göre Sorumluluğun Kapsamı 
226
1. 2920 sayılı Kanunun İçerik Bakımından Uygulama Alanı 
227
2. 2920 Sayılı Kanun Yer Bakımından Uygulama Alanı 
230
3. 2920 Sayılı Kanun Zaman Bakımından Uygulama Alanı 
231
B. 2920 Sayılı Türk Sivil Havacılık Kanununa Göre Tehlike Sorumluluğunun Hukuki Niteliği 
231
C. 2920 Sayılı Türk Sivil Havacılık Kanununa Göre Tehlike Sorumluluğunun Şartları 
234
1. Genel Unsurlar 
234
a. Bir Zararın Doğmuş Olması 
234
b. Zarara Hava Aracının Sebebiyet Vermiş Olması 
236
c. Hava Kazası ile Meydana Gelen Zarar Arasında, Normun Koruma Amacına Uygun İlliyet Bağı Bulunması 
238
2. Özel Unsurlar 
239
a. Bir İşletenin Bulunması 
239
b. Zararın, Üçüncü Kişiye Verilmiş Olması 
243
c. Müterafik Kusurun Bulunmaması 
245
D. 2920 Sayılı Türk Sivil Havacılık Kanununa Göre Tehlike Sorumluluğunun TBK’nın 71. Maddesi Karşısındaki Durumu 
248
IV. SİVİL AMAÇLI NÜKLEER SANTRAL İŞLETENİN TEHLİKE SORUMLULUĞU 
250
A. Sivil Amaçlı Nükleer Santral İşletenin Tehlike Sorumluluğunun Kapsamı 
250
1. Paris Sözleşmesine Göre Nükleer Tesisi İşletenin Sorumluluğunun Zaman Bakımından Kapsamı 
252
2. Paris Sözleşmesine Göre Nükleer Tesisi İşletenin Sorumluluğunun Miktar Bakımından Kapsamı 
253
3. Paris Sözleşmesine Göre Nükleer Tesisi İşletenin Sorumluluğunun Yer Bakımından Kapsamı 
254
4. Paris Sözleşmesine Göre Nükleer Tesisi İşletenin Sorumluluğunun Konu Bakımından Kapsamı 
255
B. Sivil Amaçlı Nükleer Santral İşletenin Sorumluluğunun Hukuki Niteliği 
256
C. Sivil Amaçlı Nükleer Santral İşletenin Tehlike Sorumluluğunun Unsurları 
262
1. Genel Unsurlar 
262
a. Bir Zararın Doğmuş Olması 
262
b. Zararın Nükleer Bir Kazadan Doğmuş Olması 
267
c. Zarar ile Nükleer Kaza Arasında Normun Koruma Amacına Uygun İlliyet Bağının Olması 
268
2. Özel Unsurlar 
272
a. Bir Nükleer Tesis İşleteninin Bulunması 
272
b. Nükleer Faaliyetin, 1964, 1982 ve 2004 Tarihli Ek Protokollerle Değişik Paris Sözleşmesinde Düzenlenen Sorumluluk Alanında Yer Alması 
273
c. Zararın Nükleer Tesisin İşletilmesinden İleri Gelmiş Olması 
274
D. Sivil Amaçlı Nükleer Santral İşletenin Tehlike Sorumluluğunun TBK’nın 71. Karşısındaki Durumu 
277
Sonuç 
281
Kaynakça 
285
Kavramlar Dizini 
299
Özgeçmiş 
303