Anayasa Mahkemesi'ne Yapılan Bireysel Başvuruların Ön İncelemesi ve Kabul Edilebilirliği Dr. Metin Baykan  - Kitap

Anayasa Mahkemesi'ne Yapılan Bireysel Başvuruların Ön İncelemesi ve Kabul Edilebilirliği

1. Baskı, 
Eylül 2020
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
287
Barkod:
9789750260872
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Baskısı tükenmiştir.
Kitabın Açıklaması
"Anayasa Mahkemesi'ne Yapılan Bireysel Başvuruların Ön İncelemesi ve Kabul Edilebilirliği" isimli bu çalışma Ondokuz Mayıs Üniversitesi ile Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü'nün Kamu Hukuku Anabilim Dalı ortak doktora programında yürütülmüş ve savunulmuş bir doktora tezinin gözden geçirilmiş halidir.
Anayasa Mahkemesi'ne yapılan bireysel başvuruların önemli bir bölümü henüz dosyayı esastan incelemeye geçmeksizin ön inceleme ve kabul edilebilirlik aşamasında reddedilmektedir. Dolayısıyla bireysel başvuru konusu hakların kapsamı ve içeriğinin bilinmesi kadar başvuru usulü ve başvuru şartlarının bilinmesi de oldukça önemlidir.
İşte bu çalışmada Anayasa Mahkemesi'ne yapılan bireysel başvuruların esas açısından incelenmesine geçilebilmesi için atlanılması gereken bir eşik olan ön inceleme ve kabul edilebilirlik kriterleri ayrıntılı bir şekilde ele alınmıştır. Bu inceleme esnasında konuyla ilgili Anayasa Mahkemesi'nin vermiş olduğu kararlar tahlil edilerek belli bir sistematik dâhilinde irdelenmiştir. Aynı şekilde neredeyse her konu başlığının altında konuyla ilgili mevzuat, karşılaştırmalı hukuktaki görünüm ve öğretideki görüşler de detaylı bir şekilde incelenmiştir. Bu inceleme yapılırken birçok konu başlığının altında gerekli eleştirilere ve önerilere yer verilmiştir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Bireysel Başvurunun Hukuki Niteliği, Özellikleri ve İşlevi
.
Başvuru Dilekçesi ve Başvuru Süresi
.
Kişi Bakımından Yetki
.
Yer ve Zaman Bakımından Yetki
.
Konu Bakımından Yetki
.
Başvuru Yollarının Tüketilmesi
.
Açıkça Dayanaktan Yoksunluk, Anayasal ve Kişisel Önem Kriteri
.
Ön İnceleme ve Kabul Edilebilirlik İncelemesi Usulü
Kitabın İçindekileri
Önsöz 
5
Kısaltmalar 
13
GİRİŞ 
15
BİRİNCİ BÖLÜM
BİREYSEL BAŞVURUNUN HUKUKİ NİTELİĞİ, ÖZELLİKLERİ, İŞLEVİ VE ANAYASA MAHKEMESİNİN YENİ YAPISI
I. KAVRAM SORUNU 
19
II. BİREYSEL BAŞVURUNUN HUKUKİ NİTELİĞİ 
20
III. BİREYSEL BAŞVURUNUN TEMEL ÖZELLİKLERİ 
21
A. Bireysel Başvurunun Dolaysız Olması 
21
B. Bireysel Başvurunun Anayasal Bir Yargılama Faaliyeti Olması 
22
C. Bireysel Başvurunun İkincil Nitelikte Olması 
23
D. Bireysel Başvurunun Bir Kanun Yolu Olmaması 
25
IV. BİREYSEL BAŞVURUNUN İŞLEVLERİ 
27
A. Sübjektif İşlev 
27
B. Objektif İşlev 
29
C. Filtre İşlevi 
32
D. Demokratik Bilinç İşlevi 
33
E. Bireysel Başvurunun Anayasa Yargısını Meşrulaştırıcı Etkisi/İşlevi 
34
1. Genel Olarak Anayasa Yargısı–Demokrasi Gerilimi 
34
2. Bireysel Başvurunun Anayasa Yargısının Meşruiyetine Katkısı 
38
V. AİHM’İN KABUL EDİLEBİLİRLİK KRİTERLERİ AÇISINDAN ANAYASA MAHKEMESİ’NE BİREYSEL BAŞVURU KURUMU 
40
A. Subsidiarite İlkesi 
40
B. Türk Bireysel Başvuru Kurumu ve Subsidiarite İlkesi 
41
VI. ANAYASA MAHKEMESİ'NİN YENİ YAPISI 
44
A. Genel Olarak 
44
B. Bireysel Başvuru Bürosu 
45
C. Raportör Hâkimler 
46
D. Komisyonlar 
48
E. Bölümler 
50
F. Genel Kurul 
51
G. Ara Değerlendirme 
52
İKİNCİ BÖLÜM
ANAYASA MAHKEMESİNE YAPILAN
BİREYSEL BAŞVURULARIN ÖN İNCELEMESİ
I. KAVRAM SORUNU 
55
II. ÖN İNCELEME VE KABUL EDİLEBİLİRLİK AŞAMASININ İŞLEVLERİ 
56
III. ÖN İNCELEME KONUSU ŞEKİL ŞARTLARI VE SÜRE ŞARTI 
59
A. Bireysel Başvurunun Yapılabileceği Merciiler 
59
1. Anayasa Mahkemesi 
59
2. Diğer Mahkemeler 
59
3. Yurtdışı Temsilcilikler 
61
4. Diğer Yollarla Başvuru 
62
B. Bireysel Başvuru Dilekçesinin (Formunun) Şekil ve İçeriği 
64
1. Başvuru Formunun ve Yazışmaların Yazılı Olması 
64
2. Dilekçede Kullanılacak Dil 
65
3. Başvurucuya İlişkin Bilgiler 
66
a. Toplu Başvurular 
66
b. Anonim Başvuru 
67
4. Başvurucunun Temsiline İlişkin Bilgiler 
68
5. İhlale Konu Olayların Özeti 
70
6. İhlal Gerekçelerinin ve Delillerin Açıklanması 
71
7. Başvuru Yollarının Tüketilmesine İlişkin Aşamalar 
74
8. Başvurucunun Talepleri 
75
9. Diğer Hususlar 
77
10. Forma Eklenmesi Gereken Belgeler 
77
C. Bireysel Başvuru Harcı ve Adli Yardım 
78
1. Bireysel Başvuru Harcı 
78
2. Adli Yardım 
79
3. Başvuru Harcı–Adil Yargılanma Hakkı İlişkisi 
82
D. Süre ve Haklı Mazeret 
83
1. Genel Olarak 
83
2. Sürenin Başlangıç ve Bitiş Anı 
84
a. Başvuru Yollarının Tüketilmesi Kavramı 
84
b. Kararın ve İçeriğinin Öğrenilmesi 
88
c. Başvuru Yolunun Öngörülmediği Durumlarda Sürenin Başlangıcı 
94
d. Başvurunun Yapıldığı Tarih ve Sürenin Sonu 
94
e. Başvuru Süresine İlişkin Çeşitli Hususlar 
96
3. Haklı Mazeret Halinde Eski Hale Getirme 
98
4. 30 Günlük Süre Şartının Değerlendirilmesi 
101
IV. ÖN İNCELEME USULÜ 
102
A. Genel Olarak 
102
B. Ön İncelemede Yetkili Organ 
103
C. Ön İncelemenin Konusu 
103
D. Başvuruların Ön İncelenmesi ve Eksikliklerin Tespiti 
104
E. İdari Ret Kararı 
105
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ANAYASA MAHKEMESİNE YAPILAN
BİREYSEL BAŞVURULARIN KABUL EDİLEBİLİRLİK İNCELEMESİ
I. GENEL OLARAK 
109
II. YETKİYE İLİŞKİN KABUL EDİLEBİLİRLİK KRİTERLERİ 
109
A. Kişi Bakımından Yetki 
109
1. Uygulanacak Hukuk Sorunu 
110
2. Gerçek Kişilerin Bireysel Başvuru Yetkisi 
112
a. Başvuru Hakkı Ehliyeti 
113
aa. Ceninin Başvuru Hakkı 
114
bb. Ölen Kişiler Bakımından Yetki 
115
b. Başvuruda Bulunma Ehliyeti (Dava Ehliyeti) 
118
c. Taraf Sıfatı (Mağdurluk) 
121
aa. Kişisellik 
121
bb. Doğrudanlık 
124
cc. Güncellik 
125
3. Tüzel Kişilerin Bireysel Başvuru Yetkisi 
130
a. Özel Hukuk Tüzel Kişileri 
131
aa. Genel Olarak 
131
bb. 6216 Sayılı Kanun’daki Durum 
132
cc. Anayasa Mahkemesi’nin Yaklaşımı 
133
dd. AİHM’nin Yaklaşımı 
135
b. Kamu Tüzel Kişileri 
137
aa. Karşılaştırmalı Hukukta Durum 
138
bb. Türk Hukukundaki Durum 
140
cc. Kamu Hizmeti Gören Özel Hukuk Şirketleri 
146
4. Yabancıların Bireysel Başvuru Yetkisi 
148
B. Yer Bakımından Yetki 
152
C. Zaman Bakımından Yetki 
155
1. Genel Olarak 
155
2. Kritik Tarihin Tespiti Açısından Kesinleşme Kavramı 
156
3. Devam Eden İhlallerde Kritik Tarihin Belirlenmesi Sorunu 
159
D. Konu Bakımından Yetki 
161
1. Bireysel Başvuruya Konu Olabilecek Hak ve Özgürlükler 
161
a. Genel Olarak 
161
b. Ek Protokollerin Durumu 
162
c. “Taraf Olma” Koşulu 
164
d. Başvuru Konusu Hakların Kapsamının Belirlenmesi 
166
e. AİHS Kaydının Değerlendirilmesi 
169
a. Yasama İşlemleri 
172
b. Düzenleyici İdari İşlemler 
186
c. Anayasanın Yargı Denetimi Dışında Bıraktığı İşlemler 
190
aa. Spor Tahkim Kurulu Kararları 
190
bb. Milletlerarası Andlaşmalar 
191
cc, YAŞ Kararları 
191
dd. HSK Kararları 
192
ee. Sayıştay Kararları 
193
ff. YSK Kararları 
196
d. Anayasa Mahkemesi Kararları 
199
III. BAŞVURU YOLLARININ TÜKETİLMESİ 
200
A. Tüketilmesi Gereken Başvuru Yolları 
202
1. Kanun Yolu Kavramı 
202
2. Bireysel Başvuru Öncesinde Tüketilmesi Gereken Kanun Yolu 
203
a. Karar Düzeltme Kanun Yolu Tüketilmesi Gereken Bir Başvuru Yolu mudur? 
205
b. Olağanüstü Kanun Yoluna Başvurulan Hallerde Bu Yolu da Tüketmek Gerekir mi? 
207
c. “Hüküm Uyuşmazlıkları”nda Uyuşmazlık Mahkemesi’ne Başvuru Tüketilmesi Gereken Bir Başvuru Yolu mudur? 
208
d. İdari Başvuru Yollarının Tüketilmesi Koşulu: Anayasa ile 6216 Sayılı Kanun’un Tenakuzu Söz Konusu mu? 
210
B. Başvuru Yolunun Tüketilmesi: Tüketme Kavramı (Tüketme Kavramının Mahiyeti) 
213
1. Şekli Anlamda Tüketme 
213
a. Genel Olarak 
213
b. Tüketmenin Zamanı 
215
c. Birden Fazla Etkili Başvuru Yolu Olduğunda Tüketme Şartı 
219
d. Tutuklama Kararları ve Makul Sürede Yargılama İhlali Durumlarında Tüketme Şartı 
223
2. Maddi Anlamda Tüketme 
229
C. Tüketilmesi Gerekli Olmayan Başvuru Yolları: “Etkili ve Erişilebilir Olma Koşulu 
231
D. Tüketme Şartının İstisnaları 
233
E. İspat Sorunu 
239
IV. AÇIKÇA DAYANAKTAN YOKSUNLUK 
240
A. Genel Olarak 
240
B. Bir İhlalin Olmadığının Açık Olduğu Başvurular 
244
C. Kanıtlanmamış Başvurular 
247
D. Karmaşık ve Zorlama Başvurular 
251
E. Temyiz Mercii Başvurusu 
252
V. ANAYASAL AÇIDAN ÖNEM TAŞIMAMA VE ÖNEMLİ ZARARIN BULUNMAMASI 
257
VI. KABUL EDİLEBİLİRLİK İNCELEMESİ USULÜ 
264
A. İncelemede Yetkili Organ 
264
B. Kabul Edilebilirlik İncelemesinin Konusu 
266
C. Kabul Edilebilirlik İncelemesinde Verilecek Karar 
267
SONUÇ 
269
Yararlanılan Kaynaklar 
273
Kavram Dizini 
283