Kuramsal ve Uygulamalı Sesbilim Kavramlar – Terimler Dr. Öğr. Üyesi İpek Pınar Bekar  - Kitap
Kuramsal ve Uygulamalı

Sesbilim

Kavramlar – Terimler

1. Baskı, 
Mayıs 2020
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
440
Barkod:
9789750260124
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Kitabın Fiyatı:
410,00
İndirimli (%15):
348,50
Temin süresi 2-3 gündür.
Kitabın Açıklaması
Türkiye'de sesbilim ve sesbilgisi alanlarında uzman araştırmacılar tarafından kaleme alınan ilk ve tek olan bu kitap, dilbilimin önemli bir araştırma alanı olan sesbilim alanına ilişkin kuramsal yaklaşımları, arakesitleri, modelleri ve uygula-malı alanları, yöntem ve teknikleri tanımlayan kapsamlı bir çalışmadır.
İki ana bölümden oluşan kitabın ilk kısmı olan Kuramsal Bölüm; seslem, titre-şim, lilik hiyerarşisi, sözcük vurgusu, sesbilimin diğer dilbilim alanlarıyla etkile-şimini betimleyen arakesitler, biçimbilim, sözdizim, bürün dizgesi, anlambilim, toplumdilbilim gibi bölümlerinden oluşmaktadır.
Kitabın ikinci ana kısmını oluşturan Uygulamalı Bölümde ise; sesbilgisi, akustik kuramlar, adli sesbilim, konuşmacı tanıma, hesaplamalı sesbilgisi, ünlü formant normalizasyonu, ünlü dörtgeni, ezgi sentezleme, metinden konuşma sentezleme, matematiksel sesbilgisi, bürün dizgesi, dünyadaki işaret dillerinde ve Türk İşaret Dilinde sesbilimsel görünümler, bürünsel sözcük, anadili öğretiminde sesbilimsel görünümler, Milli Eğitim Bakanlığı'nın 2019 Türkçe Öğretim Programı, ikinci dilde sesletim, aksanlılık, anlaşılabilirlik gibi alt konular ilk defa bu kitapta bir araya getirilmiştir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Seslem Yapısı ve Titreşim(lilik) Hiyerarşisi, Dr. Öğr. Üyesi İpek Pınar Uzun
.
Sözcük Vurgusu, Fatoş Eren Özdemir, Ahmet Bilal Özdemir
.
Sesbilim–Biçimbilim Arakesiti, Dr. Öğr. Üyesi Aysun Kunduracı
.
Sesbilim–Sözdizim Arakesiti, Doç. Dr. Murat Özgen
.
Bürün–Sözdizim Arakesiti, Dr. Güliz Güneş
.
Özellik Güdümlü Çizgiselleştirme, Doç. Dr. Murat Özgen, Prof. Dr. Selçuk İşsever
.
Sesbilim–Anlambilim Arakesiti, Arif Yıldızlı
.
Sesbilim–Toplumdilbilim Arakesiti,Dr. Emre Yağlı
.
Sesbilgisi ve Akustik Kuramlar, Dr. Ekrem Malkoç
.
Ünlü Formant Normalizasyonu ve R Dili, Prof. Dr. Özgür Aydın, Dr. Öğr. Üyesi İpek Pınar Uzun
.
Ezgi Sentezleme, Dr. Öğr. Üyesi İpek Pınar Uzun
.
İşaret Dillerinde Sesbilim, Dr. Bahtiyar Makaroğlu
.
Anadili Öğretiminde Sesbilgisi ve Sesbilim, Doç. Dr. Dilek Fidan
.
İkinci Dilde Sesletim, Dr. Tarık Uzun
Kitabın İçindekileri
Katkıda Bulunan Yazarlar Hakkında 
7
Giriş 
21
Bölüm 1
KURAMSAL SESBİLİM
1. SESLEM YAPISI VE TİTREŞİM(LİLİK) HİYERARŞİSİ 
33
 
İpek Pınar UZUN
1. Giriş 
33
2. Seslem Yapısı 
33
2.1. Seslem Çekirdeği 
34
2.2. Önses ve Sonses 
35
2.3. Türkçenin Seslem Yapısının Tipik Görünümleri 
38
3. Seslem Modelleri ve Kuramsal Yaklaşımlar 
40
3.1. Çatısal Model 
40
3.2. Bürünbirimcik Modeli 
42
4. Titreşim(lilik) Hiyerarşisi ve Seslem Yapısındaki Rolü 
44
5. Titreşim(lilik) Hiyerarşisinde Kuramsal Yaklaşımlar 
49
5.1. Önceki Yaklaşımlar 
49
5.2. Günümüz Yaklaşımları 
51
6. Türkçede Titreşim(lilik) Hiyerarşisinin İşleyişi 
61
7. Bitirirken 
65
Kaynakça 
67
Kısaltmalar 
70
Bölümde Kullanılan Terimler Listesi 
71
2. TÜRKÇEDE SÖZCÜK VURGUSU 
73
 
Fatoş EREN ÖZDEMİR & Ahmet Bilal ÖZDEMİR
1. Giriş 
73
2. Türkçede Sözcük Vurgusu Örüntüleri 
74
3. Kuramsal Yaklaşımlar 
75
3.1. Sezer (1981) 
76
3.2. Inkelas (1999); Inkelas ve Orgun (1998, 2003) 
78
3.3. Kabak ve Vogel (2001, 2005) 
79
3.4. Özçelik (2014) 
86
4. Tartışma 
92
5. Sonuç 
97
Kaynakça 
98
Kısaltmalar 
98
Bölümde Kullanılan Terimler Listesi 
99
3. ARAKESİTLER 
101
3.1. SESBİLİM–BİÇİMBİLİM ARAKESİTİ 
103
 
Aysun KUNDURACI
1. Biçimses Değişkeleri: Biçim, Ses ve Biçimses 
103
2. Biçimsel Biçimlenme, Sessel Değişme 
104
3. Biçimsesi Türkçede Ne İlginç Kılar? 
106
3.1. Dışsal Uyum Hep Etkin 
107
3.2. Biçimses ve Ünsüz Uyumu 
110
3.3. İkililikler: Yerleştirim mi Silim mi? 
111
3.4. Diğer İkililikler 
113
3.4.1. Ünlü Uzaması ve İkizleşme 
113
3.4.2. Sözcük Sonunda Titreşme 
115
3.4.3. /k/ Ötümlüleşmesi ve /ɣ/ Silinmesi 
117
4. Biçimce 
117
5. Bitirirken 
122
Kaynakça 
123
Bölümde Kullanılan Terimler Listesi 
125
3.2. SESBİLİM–SÖZDİZİM ARAKESİTİ 
127
 
Murat ÖZGEN
1. Giriş 
127
2. Sesbilim–Sözdizim Arakesiti Yaklaşımları 
127
2.1. Doğrudan Erişim/Gönderim Kuramı 
127
2.1.1. Sınır Kuramı 
128
2.1.1. Doğrudan Erişim Kuramı 
129
2.2. Bürünsel Aşamalanma Kuramı 
134
2.2.1. İlişki Temelli Yaklaşım 
136
2.2.2. Uç Temelli Yaklaşım 
138
2.3. Yetinmeci Dolaysız Gönderim 
142
2.4. Bürünsel Evre Yaklaşımı 
144
2.5. Birleştirmeden Önce Dağıt 
146
2.6. Sesbilimsel Öbekleme ve Çoklu Dağıtım 
150
3. Bitirirken 
151
Kaynakça 
153
Kısaltmalar 
155
Bölümde Kullanılan Terimler Listesi 
155
3.3. TÜRKÇEDE BÜRÜN VE SÖZDİZİM ARAKESİTİ 
157
 
Güliz GÜNEŞ
1. Giriş 
157
1.1. Bürün–Sözdizim Arakesiti Kuramlarına Kısa Bir Giriş 
158
1.2. Dolaylı Gönderim Kuramı Çerçevesinde Bürünsel Aşamalanma 
160
2. Türkçenin Bürün Yapısı: Genel Bir Görünüm 
164
2.1. Öbek Dili olarak Türkçe: Tipolojik Bir Sınıflandırma 
164
2.2. Türkçenin Ton ve Perde Vurgusu Dağarcığı 
165
2.3. Türkçenin Bürünsel Kurucu Yapıları 
166
2.3.1. Bürünsel Baş ve Baş Dışı Alan 
166
2.3.2. Odaklama için Bürünsel Başlar aracılığıyla Bürünsel Belirginlik Oluşturma 
169
2.3.2.1. Türkçede Bir Odak Konumu Var mı? 
171
2.3.2.2. Çalkalama ve Bürünsel Odak Hizalaması 
173
3. Bürünsel Kısıtlamalar ve Türkçenin Bürün Dilbilgisi 
177
3.1. Bürünsel Sadıklık Kısıtları ve Eşleşme Kuramı 
178
3.2. Sadıklık Kısıtları Dışı Kalan Sözdizimsel Unsurlar 
180
3.3. Türkçe Bürün Dilbilgisinde Düzgünlük Kısıtları ve Neden oldukları Arakesit Uyuşmazlıkları 
183
3.3.1. Kapsamlama Kısıtı 
184
3.3.2. Yinelemesizlik Kısıtı 
184
3.3.3. En Fazla İkicillik (EFİ) Kısıtı 
187
4. Sonuç 
190
Kaynakça 
190
Kısaltmalar 
195
Bölümde Kullanılan Terimler Listesi 
195
3.4. SESBİLİMSEL ÇERÇEVEDE ÖZELLİK GÜDÜMLÜ ÇİZGİSELLEŞTİRME 
197
 
Murat ÖZGEN & Selçuk İŞSEVER
1. Giriş 
197
2. Özellik Güdümlü Çizgiselleştirme 
201
2.1. Özellik Güdümlü Çizgiselleştirmenin İşleyişi 
201
2.2. Özellik Güdümlü Çizgelleştirmenin Kavramsal Yönü 
206
2.3. Örnek Türetim Senaryoları 
209
3. Sonuç 
216
Kaynakça 
216
Kısaltmalar 
218
Bölümde Kullanılan Terimler Listesi 
218
3.5. SESBİLİM–ANLAMBİLİM ARAKESİTİ 
221
 
Arif YILDIZLI
1. Giriş 
221
2. Bilgi Yapısı 
222
2.1. Bilgi Yapısının Unsurları 
225
2.1.1. Bilgi Paketleme 
225
2.1.2. Konu 
227
2.1.3. Odak 
230
3. Anlambilimsel Odak 
232
4. Sonuç 
240
Kaynakça 
241
Kısaltmalar 
243
Bölümde Kullanılan Terimler Listesi 
243
3.6. SESBİLİM–TOPLUMDİLBİLİM ARAKESİTİ: DİL DEĞİŞİMİ 
247
 
Emre YAĞLI
1. Giriş 
247
2. Dil Değişimi ve Değişkeci Toplumdilbilim 
249
2.1. Martha’s Vineyard Çalışması (1963) 
249
2.2. Alışveriş Merkezi Çalışması (1966, 1972) 
251
2.3. Değişkeci Toplumdilbilimin Üç Dalgası 
252
3. Dil Değişimi: Sesbilim – Toplumdilbilim Arakesiti 
254
4. Bugünün Çoğunluğu: Değişkeci Toplumdilbilim ve Sesbilgisi 
260
5. Sonuç 
263
Kaynakça 
263
Kısaltmalar 
265
Bölümde Kullanılan Terimler Listesi 
265
Bölüm 2
UYGULAMALI SESBİLİM
4. SESBİLGİSİ, KONUŞMA ÜRETİMİ VE AKUSTİK KURAMLAR 
269
 
Ekrem MALKOÇ
1. Sesbilgisi 
269
1.1. Konuşma Organları 
270
1.2. Konuşma Sesleri 
272
1.3. Ses Dalgaları 
274
2. Akustik Kuramlar 
276
2.1. Konuşma Üretimi Akustik Kuramı: Bir Ünlü Üretim Modeli olarak Tüp Rezonansı 
276
2.2. Ünlü Üretimi Kaynak–Süzgeç Kuramı 
280
2.3. Daralma Kuramı 
282
3. Konuşucu Özelliklerinin Akustik Karşılıkları 
286
3.1. Cinsiyet ve Yaş 
287
3.2. Kadınlarda Ses Üretimi 
287
3.3. Çocuklarda Ses Üretimi 
288
3.5. Cinsiyet ve Vücut Yapısı 
289
4. Sesbilgisi Uygulama Alanlarında Adli Konuşmacı Tanıma 
289
5. Bitirirken 
290
Kaynakça 
291
Kısaltmalar 
293
Bölümde Kullanılan Terimler Listesi 
293
5. HESAPLAMALI SESBİLGİSİ 
295
5.1. ÜNLÜ FORMANT NORMALİZASYONU: R PROGRAMLAMA DİLİNDE BİR UYGULAMA 
297
 
Özgür AYDIN & İpek Pınar UZUN
1. Giriş 
297
2. Formant Frekansları 
297
2.1. Temel Frekans (F0) 
297
2.2. Ünlü Formant Frekansları 
298
2.3. Ünsüz Formant Frekansları 
299
3. Ünlü Formant Normalizasyonu 
300
3.1. Bilgi Türleri ve Ünlü Normalizasyonu 
300
3.2. Ünlü Normalizasyonlarının Sınıflandırması 
301
4. Ünlü Normalizasyonu İşlemleri ve R Uygulamaları 
303
4.1. Ünlü–İçsel / Formant–İçsel Ölçekler 
304
4.2. Ünlü–İçsel / Formant–Dışsal Ölçek 
306
4.3. Ünlü–Dışsal/ Formant–İçsel Ölçekler 
307
4.4. Ünlü–Dışsal/ Formant–Dışsal Ölçek 
311
5. Uygulama: Türkçede Formant Normalizasyonu 
312
5.1. Yöntem 
312
5.2. Bulgular 
313
6. Sonuç 
318
Kaynakça 
319
Kısaltmalar 
321
Bölümde Kullanılan Terimler Listesi 
321
5.2. HESAPLAMALI SESBİLGİSİNDE EZGİ SENTEZLEME 
323
 
İpek Pınar UZUN
1. Hesaplamalı Sesbilgisi Alanına Genel Bakış 
323
2. Ezgi ve Temel Akustik Bileşenleri 
324
2.1. Temel Sıklık (F0) ve Perde Vurguları (Hz) 
325
2.2. F1 ve F2 Formant Değerleri (Hz) 
325
2.3. Enerji Yoğunluğu (dB) 
326
2.4. Spektral Eğim (dB/oktav) 
327
3. Ezgi Kuramları ve Günümüz Modelleri 
327
3.1. Öncü Yaklaşımlar 
327
3.1.1. İngiliz Ezgi Okulu 
327
3.1.2. Hollanda Ezgi Okulu 
328
3.2. Perde Değerine Dayalı Ezgi Sentezleme 
329
3.2.1. Özerkparçalı–Ölçülü Sesbilim ve ToBI Modeli 
329
3.2.2. INTSINT Ezgi Modeli 
332
3.2.3. MOMEL Ezgi Modeli 
333
3.2.4. Fujisaki Üstdüşümsel Modeli 
335
3.2.5. Eğim (TILT) Modeli 
337
3.2.6. PAintE Ezgi Modeli 
339
4. Metinden Konuşma Sentezleme (MKS): Türkçede Ezgi ve Bileşenleri Modellemesi 
340
5. Bitirirken 
343
Kaynakça 
345
Kısaltmalar 
348
Bölümde Kullanılan Terimler Listesi 
348
6. İŞARET DİLLERİNDE SESBİLİMSEL GÖRÜNÜMLER 
351
 
Bahtiyar MAKAROĞLU
1. Giriş 
351
2. İşaret Dilleri ve Sesbilim 
351
2.1. Sözcük Biçimi 
354
2.2. Ses–Anlam İlişkisi 
359
2.3. En Küçük Çiftler 
362
2.4. Ötümlülük Hiyerarşisi 
367
2.5. Bürünsel Yapı 
368
2.5.1. Seslem 
368
2.3.2. Öbek Yapı 
373
2.3.3. Bürünsel Sözcük 
374
2.3.4. Sesbilimsel Öbek 
375
2.3.4. Ezgi Öbeği 
376
3. Sonuç ve Tartışma 
377
Kaynakça 
378
Kısaltmalar 
381
Bölümde Kullanılan Terimler Listesi 
382
7. BİRİNCİ VE İKİNCİ DİLDE SESBİLİM 
383
7.1. ANADİLİ ÖĞRETİMİ SÜRECİNDE SESBİLGİSİ VE SESBİLİM FARKINDALIĞI: 2019 TÜRKÇE ÖĞRETİM PROGRAMI 
385
 
Dilek FİDAN
1. Giriş 
385
2. Türkçe Öğretim Programı 
387
2.1. Türkçe Öğretim Programının Ses Öğretimine Yaklaşımı 
387
2.2. Türkçe Öğretim Programında Ses ve Bürün Dizgesine Yönelik Kazanımlar 
389
3. Sonuç ve Tartışma 
399
Kaynakça 
403
Kısaltmalar 
403
Bölümde Kullanılan Terimler Listesi 
404
7.2. İKİNCİ DİLDE SESLETİM VE ANLAŞILABİLİRLİK 
405
 
Tarık UZUN
1. Giriş 
405
2. İkinci Dilde Anlaşılabilirlik 
406
2.1. Anlaşılabilirliğin Tanımlanması 
406
2.2. Anlaşılabilirlik, Anlama Çabası ve Aksanlılık 
407
2.3. Aksan Üzerine 
409
2.4. Sesletim, Anlaşılabilirlik, Konuşucular ve Bağlam 
411
2.5. Anlaşılabilirlik, Anlama Çabası ve Aksanın Araştırılması 
413
3. İkinci Dilde Sesletimin Öncelikleri 
415
3.1. Sesletimde Anadili Düzeyi ve Anlaşılabilirlik Hedefleri 
415
3.2. Anlaşılabilirlik ve Sesbirimler 
416
3.3. Sesletim Öğretiminin Önceliklerine Yönelik Modeller 
418
3.3.1. İşlevsel Yük İlkesi 
418
3.3.2. Ortak Dil Çekirdeği 
420
4. Sonuç 
423
Kaynakça 
424
Kısaltmalar 
428
Bölümde Kullanılan Terimler Listesi 
428
Kavramlar Dizini 
429