Türk Ceza Muhakemesi Hukukunda  Hâkimin Yasaklılığı, Reddi ve Çekinmesi Dr. Ülkem Cansu Aygün Karakoyunlu  - Kitap
Türk Ceza Muhakemesi Hukukunda

Hâkimin Yasaklılığı, Reddi ve Çekinmesi

1. Baskı, 
Şubat 2024
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
302
Barkod:
9789750290749
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
412,00
Stoktan hemen gönderilir.
Kitabın Açıklaması
Adil yargılama yapmak suretiyle maddi gerçeğe ulaşmaya çalışan hâkimin tarafsız olması gerekir. Burada tarafsızlık adil yargılama açısından bir amaç değil, araç niteliği taşımaktadır. Tarafsızlığın ön şartının ise bağımsızlık olduğu asla gözden kaçırılmamalıdır. Bu doğrultuda bireysel anlamda hâkimin, kurumsal anlamda ise yargının bağımsız olması şarttır. Konuya ilişkin uluslararası belgeler de bunun bir göstergesi niteliğindedir.
Hâkimin tarafsızlığının sağlanabilmesi için birtakım güvenceler söz konusudur. Yasaklılık, ret ve çekinme kurumu bu güvenceler arasında yer almaktadır. Nitekim kanun koyucu CMK'da hâkimin yasaklılığı, reddi ve çekinmesi kurumuna büyük önem vererek, konuyu ayrıntılı olarak düzenlemiştir. Tüm bunlar ışığında "Türk Ceza Muhakemesi Hukukunda Hâkimin Yasaklılığı, Reddi ve Çekinmesi" adlı çalışma ortaya çıkmıştır. Anılan çalışmada hâkimin bağımsızlığı ve tarafsızlığını dolaylı yönden etkilemesi sebebiyle hâkimle aynı adlî teşkilat bünyesinde çalışan zabıt kâtibinin tarafsızlığı ile Cumhuriyet savcısının tarafsız olup olmadığına ilişkin tartışmalar da ayrıntılı olarak incelenmiştir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Hâkimin Bağımsızlığı
.
Hâkimin Tarafsızlığı
.
Hâkimin Tarafsızlığının Güvenceleri
.
Hâkimin Yasaklılığı, Reddi ve Çekinmesi
.
Zabıt Kâtibinin ve Cumhuriyet Savcısının Yasaklılığı, Reddi ve Çekinmesi
Kitabın İçindekileri
Önsöz 
7
Kısaltmalar 
15
Giriş 
17
Birinci Bölüm
HÂKİMİN TARAFSIZLIĞI
I. GENEL AÇIKLAMALAR 
21
A. Hâkim Kavramı 
21
B. Hâkimin Önemi 
22
C. Hâkimde Olması Gereken Nitelikler 
22
II. HÂKİMİN TARAFSIZLIĞI 
25
A. Hâkimin Tarafsızlığı Kavramı 
27
B. Hâkimin Tarafsızlığının Önemi 
29
III. HÂKİMİN TARAFSIZLIĞININ TARİHSEL GELİŞİMİ 
32
A. Antik Yunan (Atina) 
32
B. Avrupa 
35
C. Türk Anayasal Gelişim Sürecinde Hâkimin Tarafsızlığı 
42
1. Osmanlı Dönemi 
43
a. Tanzimat Öncesi Dönem 
44
b. Tanzimat Dönemi 
50
aa. Gülhane Hatt–ı Hümayunu 
50
bb. 1840 Ceza Kanunnamesi ve 1851 Kanun–ı Cedîd 
51
cc. Mecelle–i Ahkam–ı Adliye’nin Hâkimin Tarafsızlığına Yönelik Düzenlemeleri 
52
dd. Kanuni Esasi’nin Hâkimin Tarafsızlığına Yönelik Düzenlemeleri 
53
2. Cumhuriyet Dönemi 
55
a. 1921 Anayasası Dönemi 
55
b. 1924 Anayasası Dönemi 
56
aa. 2556 Sayılı Hâkimler Kanunu 
57
bb. 2556 Sayılı Hâkimler Kanununun Hâkimin Tarafsızlığı Açısından Değerlendirilmesi 
58
c. 1961 Anayasası Dönemi 
60
aa. 1961 Anayasası ile Yüksek Hâkimler Kurulu Kanunu’nun Hâkimin Tarafsızlığı Açısından Değerlendirilmesi 
61
d. 1982 Anayasası Dönemi 
67
aa. 2802 Sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanunu’nun Hâkimin Tarafsızlığı Açısından Değerlendirilmesi 
68
bb. Türk Hukukunda Hâkimin Tarafsızlığını İçeren Etik Bildirgeler 
69
aaa. Türk Yargı Etiği Bildirgesi 
69
bbb. Yargıtay Yargı Etiği İlkeleri 
73
IV. HÂKİMİN TARAFSIZLIĞININ GÜVENCELERİ 
75
A. Yürütme Organına Karşı Güvenceler 
76
1. Yargı Bağımsızlığı ve Hâkimlik Teminatı 
76
a. Kurumsal Bağımsızlık: Yargı Bağımsızlığı 
78
aa. Uluslararası Belgelerde Kurumsal Bağımsızlık 
78
bb. Türkiye’de Yargı Bağımsızlığı Açısından HSK’nın Konumu ve Niteliği 
80
cc. 6087 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kurulu Kanunu 
84
b. Bireysel Bağımsızlık: Hâkimlik Teminatı 
85
aa. Azledilmeme 
87
bb. Hâkimlerin Seçimi ve Kariyerleri 
88
cc. Coğrafi Teminat (Yer Teminatı) 
90
dd. Hâkimlerin (keyfi) Emekli Edilmemesi 
92
ee. Mali Güvenceler 
94
B. Yasama Organına Karşı Güvenceler 
95
C. Yargı Organının Kendisine Karşı Güvenceler 
98
D. Basına Karşı Güvenceler 
101
1. Sosyal Medya ve Hâkim 
106
2. Hâkimlerin Sosyal Medya Kullanımına İlişkin Düzenlemeler 
106
E. Adil Yargılanma Hakkı 
108
F. Doğal (Tabiî) Hâkim İlkesi 
111
G. Aleniyet İlkesi 
115
H. Kararların Gerekçeli Olması 
117
I. Hâkimin Tarafsızlığını Korumaya Yönelik TCK’da Yer Alan Suç Tipleri 
120
1. Yargı Görevi Yapanı, Bilirkişiyi veya Tanığı Etkilemeye Teşebbüs Suçu (TCK m.277) 
120
2. Adil Yargılamayı Etkilemeye Teşebbüs Suçu (TCK m.288) 
121
İ. Hâkimin Yasaklılığı, Reddi ve Çekinmesi 
123
V. ULUSLARARASI BELGELERDE HÂKİMİN TARAFSIZLIĞI 
124
A. Bangalor Yargısal Davranış İlkeleri 
124
1. Bağımsızlık Değeri 
125
2. Tarafsızlık Değeri 
126
B. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması Açısından Hâkimin Tarafsızlığı 
127
1. Sübjektif Tarafsızlık 
127
2. Objektif Tarafsızlık 
129
C. Venedik Komisyonu Yargısal Atamalar Raporu (2007) 
133
D. Venedik Komisyonu Hâkimlerin Bağımsızlığı Raporu (2010) 
135
İkinci Bölüm
TÜRK CEZA MUHAKEMESİ HUKUKUNDA
HAKİMİN YASAKLILIĞI
I. GENEL AÇIKLAMALAR 
139
A. Hâkimin Yasaklılığı Kavramı 
139
B. Hâkimin Yasaklılığı Kurumunun Önemi 
139
C. Yasaklılık Halleri 
139
1. Hâkimin Hiçbir Yargılama İşlemi Yapamayacağı Haller 
140
a. Suçtan Kendisinin Zarar Görmesi 
141
b. Şüpheli, Sanık veya Mağdur ile Aralarında Sonradan Kalkmış Olsa Bile Evlilik, Vesayet veya Kayyımlık İlişkisinin Olması 
145
aa. Evlilik İlişkisi 
146
bb. Vesayet İlişkisi 
147
cc. Kayyımlık İlişkisi 
149
c. Şüpheli, Sanık veya Mağdurun Kan veya Kayın Hısımlığından Üstsoy veya Altsoyundan Biri Olması 
151
d. Hâkimin Şüpheli, Sanık veya Mağdur ile Arasında Evlat Edinme Bağının Var Olması 
152
e. Hâkimin Şüpheli, Sanık veya Mağdur ile Arasında Üçüncü Derece Dahil Kan Hısımlığının Bulunması Durumu 
154
f. Hâkimin Evlilik Birliği Bitmiş Olsa Dahi Şüpheli, Sanık veya Mağdur ile Arasında İkinci Derece Dahil Kayın Hısımlığının Bulunması 
154
g. Hâkimin Aynı Davada Cumhuriyet Savcılığı, Adli Kolluk Görevi, Şüpheli veya Sanık Müdafiliği ya da Mağdur Vekilliği Yapmış Olması 
155
aa. Hâkimin Aynı Davada Cumhuriyet Savcılığı Yapmış Olması 
156
bb. Hâkimin Aynı Davada Adli Kolluk Görevi Yapmış Olması 
161
cc. Hâkimin Aynı Davada Şüpheli veya Sanık Müdafiliği Yapmış Olması 
163
dd. Hâkimin Aynı Davada Mağdur Vekilliği Yapmış Olması 
168
h. Hâkimin Aynı Davada Tanık ya da Bilirkişi Sıfatıyla Dinlenmiş Olması 
169
aa. Hâkimin Aynı Davada Tanık Sıfatıyla Dinlenmiş Olması 
169
bb. Hâkimin Aynı Davada Bilirkişi Sıfatıyla Dinlenmiş Olması 
172
2. Hâkimin Belli Yargılama İşlemleri Yapamayacağı Haller 
177
a. Bir Karar ya da Hükme Katılan Hâkimin, Yüksek Görevli Mahkemece Bu Hükme İlişkin Olarak Verilecek Karar veya Hükme Katılamaması 
179
b. Soruşturma Evresinde Görev Yapan Hâkimin Kovuşturma Evresinde Görev Yapamaması 
183
c. Yargılamanın Yenilenmesi Halinde Önceki Yargılamada Görev Yapan Hâkimin Aynı İşte Görev Alamaması 
189
3. Farklı Kanunlarda Düzenlenen Yasaklılık Halleri 
192
a. 1136 Sayılı Avukatlık Kanunu Madde 13 Kapsamındaki Yasaklılık Halleri 
192
b. 2802 Sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanunu Madde 46 Kapsamındaki Yasaklılık Halleri 
193
D. Hâkimin Davaya Bakmaktan Yasaklılığının Sonuçları 
195
Üçüncü Bölüm
TÜRK CEZA MUHAKEMESİ HUKUKUNDA
HAKİMİN REDDİ VE ÇEKİNMESİ
I. HÂKİMİN REDDİ İLE İLGİLİ GENEL AÇIKLAMALAR 
199
A. Hâkimin Reddi Kavramı 
199
B. Hâkimin Reddi Kurumunun Önemi 
199
C. Hâkimin Reddi Sebepleri 
200
1. Hâkimin Yasaklılık Halleri Sebebiyle Reddi 
200
2. Hâkimin Tarafsızlığını Şüpheye Düşürecek Sebepler Dolayısıyla Reddi 
202
II. RET TALEBİ 
204
A. Hâkimin Reddi Talebinde Bulunabilecek Olanlar 
204
B. Ret Talebinin Süresi 
206
1. Hâkimin Yasaklılık Hallerine Dayanan Ret Talebinin Süresi 
207
2. Tarafsızlığı Şüpheye Düşürecek Sebeplere Dayanan Ret Talebinin Süresi 
207
C. Ret Talebinin Usulü 
209
D. Ret Talebini Değerlendirecek Olan Merci 
211
E. Ret Talebi Üzerine Verilecek Kararlar 
215
1. Ret Talebinin Ön İncelemesi Sonucu Verilen Karar 
215
2. Talebin Kabulü Kararı 
217
3. Talebin Reddi Kararı 
217
F. Mahkemenin Talebi Reddetmesine Karşı Başvurulacak Kanun Yolları 
217
G. Hakkında Ret Kararı Verilen Hâkimin Yapmış Olduğu İşlemlerin Geçerliliği 
218
III. HÂKİMİN ÇEKİNMESİ İLE İLGİLİ GENEL AÇIKLAMALAR 
220
A. Hâkimin Çekinmesi Kavramı 
220
B. Hâkimin Çekinmesi Kurumunun Önemi 
220
C. Hâkimin Davadan Çekinme Sebepleri 
221
1. Hâkimin Yasaklılık Hallerine Dayanarak Çekinme Talebinde Bulunması 
221
2. Hâkimin Tarafsızlığını Şüpheye Düşürecek Sebeplere Dayanarak Çekinme Talebinde Bulunması 
222
IV. ÇEKİNME TALEBİNİN USULÜ 
223
A. Çekinme Talebini Değerlendirecek Olan Merci 
223
B. Çekinme Talebinin Süresi 
225
1. Yasaklılık Hallerine Dayanan Çekinme Talebinin Süresi 
225
2. Tarafsızlığı Şüpheye Düşürecek Sebeplerden Dolayı Çekinme Talebinin Süresi 
225
C. Çekinme Talebinin Değerlendirilmesi Üzerine Verilecek Kararlar 
225
1. Talebin Kabulü 
226
2. Talebin Reddi 
226
D. Çekinme Hakkında Verilen Kararlara Karşı Başvurulacak Kanun Yolları 
227
E. Davaya Bakmaktan Çekinen Hâkimin Yapmış Olduğu İşlemlerin Geçerliliği 
227
Dördüncü Bölüm
ZABIT KÂTİBİNİN VE CUMHURİYET SAVCISININ
YASAKLILIĞI, REDDİ VE ÇEKİNMESİ
I. ZABIT KÂTİBİ İLE İLGİLİ GENEL AÇIKLAMALAR 
229
A. Zabıt Kâtibi Kavramı 
229
B. Zabıt Kâtibinin Tarafsızlığının Önemi 
229
C. Zabıt Kâtibinin Görev ve Sorumlulukları 
231
II. YASAKLILIK, RET VE ÇEKİNME TALEBİ 
234
A. Yasaklılık, Ret ve Çekinme Talebini İnceleyecek Merci 
235
B. Zabıt Kâtibinin Yasaklı Olması, Reddedilmesi veya Çekinmesi Halinde Yapmış Olduğu İşlemlerin Geçerliliği 
235
III. CUMHURİYET SAVCISI İLE İLGİLİ GENEL AÇIKLAMALAR 
236
A. Cumhuriyet Savcısı Kavramı 
236
B. Kurum Olarak Savcılığın Tarihçesi 
237
C. Cumhuriyet Savcısının Önemi 
238
D. Cumhuriyet Savcısının Görevleri 
239
E. Cumhuriyet Savcısı Açısından Budapeşte İlkelerinin Anlamı 
242
IV. CUMHURİYET SAVCISININ BAĞIMSIZLIĞI 
246
A. Çeşitli Görüşler 
246
B. Kanaatimiz 
249
V. CUMHURİYET SAVCISININ HUKUKİ STATÜSÜ 
251
A. Yürütmeye Dahildir Görüşü 
251
B. Yargıya Dahildir Görüşü 
252
C. Karma Görüş 
253
D. Kanaatimiz 
254
VI. CUMHURİYET SAVCISININ TARAFSIZLIĞI 
255
A. Tarafsızdır Görüşü 
255
B. Taraflıdır Görüşü 
256
C. Karma Görüş 
257
D. Kanaatimiz 
259
VII. CUMHURİYET SAVCISININ YASAKLILIĞI, REDDİ VE ÇEKİNMESİ 
261
A. Yasaklılık, Ret ve Çekinmenin Kabul Edildiği Görüş 
261
B. Yasaklılık, Ret ve Çekinmenin Kabul Edilmediği Görüş 
264
C. Kanaatimiz 
265
Sonuç 
267
Kaynaklar 
273
Kavram Dizini 
297