Sağlık ve Tıp Hukukunda Sorumluluk ve İnsan Hakları Sağlık Hizmeti ¦ Sağlık Hakkı ve Hasta Hakları ¦ Medeni Hukuk, Ceza ve İdare Hukuku Yönünden Sorumluluk Doç. Dr. Özge Yücel, Doç. Dr. Gürkan Sert, Prof. Dr. Şebnem Akipek Öcal, Prof. Dr. Tuğrul B. Katoğlu, Prof. Dr. Aynur Yongalık, Dr. Öğr. Üyesi D. Çiğd  - Kitap
2. Baskı, 
Ağustos 2021
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
552
Barkod:
9789750270895
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Kitabın Fiyatı:
660,00
İndirimli (%44):
367,00
Stoktan hemen gönderilir.
Kitabın Açıklaması
Bu kitapta, sağlık hukuku ile ilgili olarak "çok disiplinli" bir bakış açısıyla, teorik ve pratik düzlemde tartışmaya değer pek çok başlığa belirli bir sistematik içinde yer verilmiştir. Kitabın ikinci baskısı, yeni bölümlerle genişletilmiş ve mevcut bölümleri güncellenmiş olarak yayına hazırlanmıştır.
İlk bölümde sağlık hizmetinin örgütlenmesi ve özelleştirme biçimleri, sağlık hakkı ve hasta hakları, bu hakların Anayasa Mahkemesi ve AİHM nezdinde bireysel başvuru yoluyla korunma biçimi ele alınmıştır. Bu bölümde ayrıca kişisel sağlık verilerinin korunması ile salgın hastalıklarla mücadelede hukuk ve etik konuları işlenmiştir. İkinci bölümde tıbbi müdahalenin hukuka uygunluğunun koşulları, hasta – hekim ile hasta – hastane arasındaki hukuksal ilişkinin niteliği değerlendirilmiştir. Son bölümde hekimin yükümlülükleri ile bu yükümlülüklerin ihlali halinde doğan hukuki ve cezai sorumluluğun yanında, özel sağlık kuruluşlarının sorumluluğu ve idarenin sorumluluğu, ilaç üretimi ve satışından doğan sorumluluk ile zorunlu mesleki sorumluluk sigortası başlıklarına yer verilmiştir. Bu bölümde sağlık ve tıp hukukundan doğan özel hukuk uyuşmazlıklarında usul hukuku meseleleri daha ayrıntılı biçimde yeniden işlenmiştir.
İşlenen konuların her biri, alanında uzman yazarlarca kaleme alınmış, doktrin ve yargı kararlarından yararlanılmıştır. Kitabın, sağlık hukuku ile ilgili lisans yüksek lisans ve doktora eğitiminin paydaşları olan hukukçu ve sağlıkçılara, sağlık hukuku alanında faaliyet yürüten hukukçu ve sağlık meslek mensuplarına katkı sağlayacağını umuyoruz.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Sağlık ve Tıp Hukukunda Kavramlar ve Mevzuat
.
Sağlık ve Tıp Hukukuna İlişkin Temel Kavramlar ve Özneler, Doç. Dr. Özge Yücel
.
Sağlık ve Tıp Hukukunda Uluslararası ve Ulusal Belgeler, Doç. Dr. Özge Yücel
.
Sağlık Kamu Hizmetinin Sunulması, Sağlık Hakkı ve Hasta Hakları
.
Sağlık Hakkının Tanımlanması ve Mahkemelerce Kullanılması, Dr. Dilşad Çiğdem Sever
.
Sağlık Kamu Hizmetinin Örgütlenmesi ve Özelleştirme Biçimleri, Dr. Dilşad Çiğdem Sever
.
Hasta Hakları, Doç. Dr. Gürkan Sert
.
Hasta Haklarının Bireysel Başvuru Yoluyla Korunması, Hasan Tahsin Gökcan
.
Kişisel Sağlık Verilerinin Korunmasına Kısa Bir Giriş, Dr. Özgür Taşdemir
.
Salgın ve Bulaşıcı Hastalıklarla Mücadelede Hukuk ve Etik, Doç. Dr. Gürkan Sert ve Öğr. Gör. Seden Dürüstkan
.
Tıbbi Müdahalenin Hukuka Uygunluğunun Koşulları ve Hasta ve Hekim İle Sağlık Hizmeti Sunucusu Arasındaki Hukuksal İlişkinin Niteliği
.
Medeni Hukuk Bakış Açısıyla Tıbbi Müdahalenin Hukuka Uygunluğunun Koşulları, Doç. Dr. Özge Yücel
.
Hasta ve Hekim İle Sağlık Hizmeti Sunucusu Arasındaki Hukuksal İlişkinin Niteliği, Doç. Dr. Özge Yücel
.
Hasta Tüketici midir? Prof. Dr. Şebnem Akipek Öcal
.
Tıp Hukukunda Sorumluluk ve Sorumluluk Sigortası
.
Danıştay Kararları Işığında Sağlık Hizmetlerinden Dolayı İdarenin Sorumluluğu, Dr. Dilşad Çiğdem Sever
.
Ceza Hukuku Bakımından Tıbbi Faaliyetlerin Hukuka Uygunluğu ve Hekimin Cezai Sorumluluğu, Prof. Dr. Tuğrul Katoğlu
.
Tazminat Sorumluluğunun Tabi Olduğu Zamanaşımı, İspat Kuralları ve Görev Meselesi, Doç. Dr. Özge Yücel ve Dr. Barış Toraman
.
Hekimlerin Mesleki Sorumluluk Sigortası – Eğitim Notları–, Prof. Dr. Aynur Yongalık
Kitapla İlgili Kategoriler
Kitabın İçindekileri
İkinci Baskıya Önsöz 
5
Sunuş 
7
Önsöz 
9
Kısaltmalar Cetveli 
23
Giriş
SAĞLIK VE TIP HUKUKUNDA KAVRAMLAR VE MEVZUAT
§1. SAĞLIK VE TIP HUKUKUNA İLİŞKİN TEMEL KAVRAMLAR VE ÖZNELER
Doç. Dr. Özge YÜCEL
I. TEMEL KAVRAMLAR 
27
A. Sağlık Hukuku, Tıp Hukuku ve Tıp Etiği 
27
B. Sağlık ve Sağlık Hizmeti Kavramları 
29
C. Tıbbi Müdahale Kavramı 
36
1. Genel Olarak 
36
2. Kozmetik/Estetik İşlemlerden Ayırt Edilmesi 
38
II. SAĞLIK HUKUKUNUN ÖZNELERİ 
39
A. Hasta/Danışan ve Hasta Yakını 
39
B. Hekim ve Diğer Sağlık Çalışanları 
42
C. Sağlık Hizmeti Sunucuları: İdare ve Özel Sağlık Kuruluşları 
45
Kaynaklar 
48
§2. SAĞLIK VE TIP HUKUKUNDA ULUSLARARASI VE ULUSAL BELGELER
Doç. Dr. Özge YÜCEL
I. ULUSLARARASI BELGELER (BİLDİRİLER, SÖZLEŞMELER VE DİĞERLERİ) (KRONOLOJİK) 
51
II. ULUSAL HUKUK BELGELERİ (KANUN, TÜZÜK, YÖNETMELİK VS.) (ALFABETİK) 
62
A. Anayasa 
62
B. Kanunlar 
62
C. Tüzükler 
64
D. Yönetmelikler 
65
E. Diğerleri 
73
Bölüm 1
SAĞLIK KAMU HİZMETİNİN SUNULMASI,
SAĞLIK HAKKI VE HASTA HAKLARI
§1. SAĞLIK HAKKININ TANIMLANMASI VE MAHKEMELERCE KULLANILMASI
Dr. Dilşad Çiğdem SEVER
GİRİŞ 
77
I. SAĞLIK VE İNSAN HAKLARI 
77
II. ULUSLARARASI NORMLARDA SAĞLIK HAKKI 
81
III. SAĞLIĞA İLİŞKİN AİHM KARARLARI 
87
A. 2. Maddeye Dayanarak Verilen Bazı İhlal Kararları 
88
B. İşkence Yasağının İhlal Edildiğine İlişkin Bazı Kararlar 
90
C. Özel Hayatın Korunması Hakkının İhlal Edildiğine İlişkin Kararlar 
91
1. Türkiye’de Anayasal Düzenlemelerde Sağlık Hakkı 
92
2. Sağlık Hakkının Kapsamı ile Danıştay Kararlarında Somutlaşması 
98
Kaynaklar 
105
§2. SAĞLIK KAMU HİZMETİNİN ÖRGÜTLENMESİ VE ÖZELLEŞTİRME BİÇİMLERİ
Dr. Dilşad Çiğdem SEVER
GİRİŞ 
107
I. GENEL OLARAK SAĞLIK HİZMETLERİ 
108
II. SAĞLIK HİZMETLERİNİN DOĞRUDAN İDARE TARAFINDAN SUNULMASI VE ÖZEL KİŞİLERE GÖRDÜRME 
112
III. ÖZEL SAĞLIK KURULUŞLARI 
115
IV. KAMU–ÖZEL ORTAKLIKLARI (ŞEHİR HASTANELERİ) 
122
Kaynaklar 
126
§3. HASTA HAKLARI
Doç. Dr. Gürkan SERT
GİRİŞ 
127
I. ULUSLARARASI HASTA HAKLARI BELGELERİ 
128
A. Lizbon Hasta Hakları Bildirgesi 1981, 1995, 2005, 2015 
128
B. Amsterdam Bildirgesi 
129
C. Biyoetik Sözleşmesi 
129
D. Avrupa Hasta Hakları Şartı 
130
II. TÜRKİYE’DE HASTA HAKLARI 
131
III. HASTA HAKLARI YÖNETMELİĞİ (1998) 
133
A. Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve İlkeler 
134
B. Sağlık Hizmetlerinden Faydalanma Hakkı 
136
1. Adalete ve Hakkaniyete Uygun Olarak Sağlık Hizmetlerinden Yararlanma 
136
2. Hizmetler Konusunda Bilgi Alma 
136
3. Sağlık Kurumu ve Kuruluşunu Seçme ve Değiştirme Hakkı 
137
4. Personeli Tanıma Seçme ve Değiştirme Hakkı 
138
5. Öncelik Sırasının Belirlenmesini Talep Hakkı 
138
6. Tıbbi Bakım İsteme Hakkı 
138
7. Vücut Bütünlüğünün Korunması Hakkı 
139
8. Ötanazi Yasağı 
140
9. Gereken Özeni Görme Hakkı 
140
C. Sağlık Durumu İle İlgili Bilgi Alma Hakkı 
140
1. Sağlık Durumu ve Kendisine Gerçekleştirilecek Girişimler ile ilgili Bilgi Alma Hakkı 
140
2. Kayıtlara Ulaşma ve Kayıtları İnceleme Hakkı ve Kayıtlarda Düzelteme Talep Hakkı 
142
3. Hastanın Anlayacağı Şekilde Bilgilendirilme Hakkı 
143
4. Hastanın Bilgilendirilmesinin “Sakınca” Taşıdığı Haller 
143
5. Hastanın Bilgi İstememe Hakkı 
144
D. Hasta Haklarının Korunması 
145
1. Mahremiyet Hakkı 
145
2. Hastaya Ait Bilgilerin Gizliliği 
146
E. Tıbbi Müdahalede Hastanın Rızası 
147
1. Onam Dışında Tıbbi Müdahale Yasağı 
147
2. Aydınlatılmış Onam ve Onamı Geri Alma 
147
3. Tedaviyi Ret Hakkı 
149
4. Küçüklerden Onam Alınması 
150
5. Yeni Tedavi Yöntemlerinin Uygulanması 
150
6. Organ Nakillerinde Onam 
151
7. Gebeliğin Sona Erdirilmesinde Onam 
151
8. Hastanın Aydınlatılması 
152
E. Tıbbi Araştırmalar 
152
F. Diğer Haklar 
153
1. Güvenli Bir Ortamda Hizmet Alma Hakkı 
153
2. İnanç ve Vicdan Özgürlüğüne Saygı Hakkı 
153
G. Sorumluluk ve Hukuki Korunma Yolları 
154
H. Son Hükümler 
154
Kaynaklar 
155
§4. HASTA HAKLARININ BİREYSEL BAŞVURU YOLUYLA KORUNMASI
Hasan Tahsin GÖKCAN
GİRİŞ 
157
I. SAĞLIK HİZMETİ NEDENİYLE YAŞAM HAKKI İHLALİ İDDİALARI 
158
A. Sağlık Hizmetleri Nedeniyle Devletin Yükümlülükleri 
158
1. Yaşam Hakkı ve Devletin Negatif ve Pozitif Yükümlülüğü 
158
2. Etkili Soruşturma Yapma Yükümlülüğü 
163
B. Yaşam Hakkına İlişkin Özel Durumlar 
167
1. Yaşamın Başlangıcı, Fetüsün Hakları ve Gebeliğin Sonlandırılması 
167
2. Ötanazi ve Ölümü Tercih Hakkı 
170
3. İntihara Yardım ve Yaşam Hakkı 
171
4. Organ Nakli 
172
II. İŞKENCE, EZİYET VE İNSAN HAYSİYETİYLE BAĞDAŞMAYAN MUAMELE YASAĞININ İHLALİ İDDİALARI 
173
A. Genel Olarak 
173
B. Suçların Takibi Nedeniyle Yapılan Tıbbi Girişimler 
174
C. Tıbbi Yardıma Erişimin Engellenmesi veya Yardım Sağlanmaması 
175
D. Kamu Sağlığının Korunması Amaçlı Rıza Dışı Tıbbi Girişimler 
177
1. Salgın Hastalıklarla Mücadele Amacıyla Teşhis ve Tedavi Girişimleri 
177
2. Hastalıkları Önleyici Aşı Uygulamaları 
177
3. Açlık Grevi ve Ölüm Oruçlarında Tıbbi Müdahale 
179
E. Tutuklu ve Hükümlülere Dair Sağlık Hizmetleri Nedeniyle İhlal İddiaları 
180
1. Tutuklu ve Hükümlülere Yapılan Tıbbi Girişimler ve Tutma Koşulları 
180
2. Ceza ve Tutukevinde Açlık Grevi ve Ölüm Oruçları Nedeniyle Tıbbi Girişim Yapılması 
181
III. SAĞLIK HİZMETLERİ NEDENİYLE ÖZEL YAŞAM VE AİLE YAŞAMINA SAYGI HAKKININ İHLALİ İDDİALARI 
185
A. Genel Olarak Özel Yaşam ve Aile Yaşamına Saygı Hakkı 
185
B. Tıbbi Girişimler Yönünden Özel Yaşama ve Aile Yaşamına Saygı Hakkı 
187
1. Hakkın Kapsamının Tıbbi Girişimler Yönünden Değerlendirilmesi 
187
2. Rızaya Aykırı Tıbbi Girişimler ve Aydınlatmama Nedeniyle İhlal İddiaları 
190
3. Babalık Bağının Tespiti Amacıyla Yapılan Tıbbi Girişimler 
192
4. Evlenme, Aile Kurma ve Çocuk Sahibi Olma Hakkı Yönünden Tıbbi Girişimler 
193
5. Çocuk Sahibi Olma Amacıyla Tıbbi Yöntemlerden Yararlanma Hakkı 
194
6. Gebeliğe Son Verme (Kürtaj) 
194
7. Kişisel Verilerin Korunması 
195
IV. SAĞLIK HİZMETLERİ NEDENİYLE ADİL YARGILANMA HAKKININ İHLALİ İDDİALARI 
197
A. Genel Olarak 
197
B. Adil Yargılanma Hakkıyla İlgili İnceleme Yöntemi 
199
SONUÇ 
201
Kaynaklar 
203
§5. KİŞİSEL SAĞLIK VERİLERİNİN KORUNMASINA KISA BİR GİRİŞ
Dr. Özgür TAŞDEMİR
I. GİRİŞ 
207
II. KİŞİSEL VERİ KAVRAMI VE GENEL OLARAK TÜRK HUKUKUNDA KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI 
208
III. GENEL OLARAK KİŞİSEL SAĞLIK VERİLERİ VE İLGİLİ YASAL DÜZENLEMELER 
213
IV. KİŞİSEL SAĞLIK VERİLERİNİN HUKUKSAL REJİMİ 
218
A. Kişisel Sağlık Verisi Sistemleri 
218
1. Sağlık Bakanlığının Veri Sistemleri ve Merkezi Sağlık Veri Sistemi 
218
2. Sağlık Hizmeti Sağlayıcılarının Veri Sistemleri 
219
B. Kişisel Sağlık Verilerinin İşlenmesinden ve Veri Güvenliğinden Sorumlu Makamlar 
219
1. Veri Sorumlusu Olarak Sağlık Hizmet Sağlayıcıları ve Yükümlülükleri 
219
2. Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü 
222
C. Kişisel Sağlık Verilerinin İşlenmesi, Aktarılması, Değiştirilmesi, Silinmesi 
223
1. Kişisel Sağlık Verilerinin İşlenmesi 
224
a. Genel Olarak Kişisel Sağlık Verilerinin İşlenmesi 
224
b. Bilimsel Amaçla Kişisel Sağlık Verilerinin İşlenmesi 
226
c. Açık Sağlık Verisi 
226
2. Kişisel Sağlık Verilerine Erişim 
227
a. Genel Olarak Kişisel Sağlık Verilerine Erişim 
227
b. Kişisel Sağlık Verilerinde Erişimde Özel Durumlar 
230
3. Kişisel Sağlık Verilerinin Aktarılması 
232
a. Kişisel Sağlık Verilerinin Yurtiçinde Aktarılması 
232
b. Kişisel Sağlık Verilerinin Yurtdışına Aktarılması 
233
4. Kişisel Sağlık Verilerinin Düzeltilmesi ve Silinmesi 
233
a. Kişisel Sağlık Verilerinin Düzeltilmesi 
233
b. Kişisel Sağlık Verilerinin Silinmesi ve Yok Edilmesi 
234
D. Veri Sahibinin Hakları 
234
E. Kişisel Sağlık Verilerinin Korunmasına İlişkin Yaptırım Rejimi 
235
1. Özel Hukuk Yaptırımları 
235
2. İdari Yaptırımlar 
235
3. Cezalar 
235
V. TIPTA YAPAY ZEKÂ UYGULAMALARINDA KİŞİSEL SAĞLIK VERİSİ KULLANIMI ÜZERİNE KISA BİR HUKUKSAL DEĞERLENDİRME 
236
VI. SONUÇ 
237
Kaynaklar 
239
§6. SALGIN VE BULAŞICI HASTALIKLARLA MÜCADELEDE HUKUK VE ETİK
Doç. Dr. Gürkan SERT ve Öğr. Gör. Seden DÜRÜSTKAN
Giriş 
241
I. HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİ SINIRLAYAN HALK SAĞLIĞI ÖNLEMLERİNE ETİK VE HUKUK AÇISINDAN YAKLAŞIM 
243
II. TÜRKİYE’DE SALGIN HASTALIKLARLA MÜCADELE İLE İLGİLİ YASAL DÜZENLEMELER 
249
A. Anayasa 
249
B. UHK’da Salgın ve Bulaşıcı Hastalıklarla Mücadele 
254
1. Genel Olarak 
254
2. UHK Kapsamında Bulaşıcı Hastalıklarla Mücadelede Alınabilecek Önlemler 
256
a. Sınırlarda Alınabilecek Önlemler 
256
b. Yurtiçinde Alınabilecek Önlemler 
256
aa. Bildirim Yükümlülüğü 
257
bb. Hastalığın Tespiti 
262
cc. İzolasyon ve Karantina 
263
dd. Tedaviye Zorlama 
267
ee. Aşı Uygulaması 
273
ff. Diğer Önlemler 
275
C. TCK ve Bulaşıcı Hastalıklarla Mücadele 
276
Sonuç 
277
Kaynaklar 
280
Bölüm 2
TIBBİ MÜDAHALENİN HUKUKA UYGUNLUĞUNUN KOŞULLARI VE HASTA VE HEKİM İLE SAĞLIK HİZMETİ SUNUCUSU ARASINDAKİ HUKUKSAL İLİŞKİNİN NİTELİĞİ
§1. MEDENİ HUKUK BAKIŞ AÇISIYLA TIBBİ MÜDAHALENİN HUKUKA UYGUNLUĞUNUN KOŞULLARI
Doç. Dr. Özge YÜCEL
I. TIBBİ MÜDAHALENİN YETKİLİ SAĞLIK ÇALIŞANI TARAFINDAN YAPILMASI 
287
II. HASTANIN VE YASAL TEMSİLCİSİNİN AYDINLATILMIŞ ONAMI 
291
A. Özerklik Hakkı Bağlamında Onam Hakkı 
291
B. Onamın Geçerlilik Koşulu Olarak Aydınlatılma 
293
1. Aydınlatmanın Kapsamı 
295
2. Aydınlatmanın Amaçları 
296
3. Aydınlatma Yükümlüsü ve Muhatabı 
297
4. Aydınlatmanın Usulü 
299
a. Sözlü/Yazılı/İşaret Diliyle/Braille Alfabesiyle Aydınlatma 
299
b. Hastanın Sosyo–Kültürel Düzeyine Uygunluk ve Anlaşılırlık 
301
c. Uygun Ortamda ve Zamanda Aydınlatma 
302
C. Onam Ehliyeti 
303
D. Onamın Tabi Olduğu Şekil 
310
III. RIZANIN YERİNE GEÇEN HUKUKA UYGUNLUK SEBEPLERİ 
312
A. Üstün Özel Yarar (Varsayımsal Rıza/Gerçek Vekâletsiz İş Görme) 
312
1. Acil Durumlarda Varsayımsal Rıza 
312
2. Acil Olmayan Durumlarda Varsayımsal Rıza 
314
3. Açlık Grevi/Ölüm Orucundaki Hükümlüler 
315
B. Üstün Kamu Yararı (Kamu Sağlığı/Düzeni) 
316
1. Kamu Sağlığının Korunması 
316
2. Kamu Düzeninin/Güvenliğinin Korunması 
317
IV. TIP BİLİMİNİN VERİLERİNE GÖRE GEREKLİ VE BUNLARA UYGUN TIBBİ MÜDAHALE 
320
A. Meşru Bir Amaca Yönelik Olma (Endikasyon) 
320
B. Tıp Biliminin Gereklerine Uygunluk 
323
Kaynaklar 
328
§2. HASTA VE HEKİM İLE SAĞLIK HİZMETİ SUNUCUSU ARASINDAKİ HUKUKSAL İLİŞKİNİN NİTELİĞİ
Doç. Dr. Özge YÜCEL
I. KAMUDA ÇALIŞAN HEKİM İLE HASTA ARASINDAKİ HUKUKSAL İLİŞKİ 
331
II. SERBEST ÇALIŞAN HEKİM İLE HASTA ARASINDAKİ HUKUKSAL İLİŞKİ 
332
III. ÖZEL SEKTÖRDE ÇALIŞAN HEKİM İLE HASTA ARASINDAKİ HUKUKSAL İLİŞKİ 
340
IV. HASTANIN FİİL EHLİYETİNİN KURULAN HUKUKSAL İLİŞKİLERDEKİ ROLÜ 
345
Kaynaklar 
347
§3. HASTA TÜKETİCİ MİDİR?
Prof. Dr. Şebnem AKİPEK ÖCAL
I. TÜKETİCİ HUKUKUNUN TARİHİ GELİŞİMİ 
349
II. 6502 SAYILI KANUN KAPSAMINDA TÜKETİCİ KAVRAMI VE TÜKETİCİ İŞLEMLERİ 
353
III. TÜKETİCİ İŞLEMLERİ BAKIMINDAN HASTALARIN HUKUKİ DURUMU 
355
Kaynaklar 
359
Bölüm 3
TIP HUKUKUNDA SORUMLULUK VE SORUMLULUK SİGORTASI
§1. DANIŞTAY KARARLARI IŞIĞINDA SAĞLIK HİZMETLERİNDEN DOLAYI İDARENİN SORUMLULUĞU
Dr. Dilşad Çiğdem SEVER
GİRİŞ 
363
I. İDARENİN SAĞLIK HİZMETİNİ SUNMASINDAN KAYNAKLANAN SORUMLULUĞUNUN DAYANAĞI 
365
II. İDARENİN SAĞLIK KOLLUĞU İŞLEVİ NEDENİYLE SORUMLULUĞU 
372
III. TAZMİNATIN HESAPLANMASI 
373
SONUÇ 
375
Kaynaklar 
376
§2. CEZA HUKUKU BAKIMINDAN TIBBİ FAALİYETLERİN HUKUKA UYGUNLUĞU VE HEKİMİN CEZAİ SORUMLULUĞU
Prof. Dr. Tuğrul KATOĞLU
GİRİŞ 
377
I. TIBBİ FAALİYETLER AÇISINDAN CEZA HUKUKUNUN İŞLEVİ 
378
A. Bir İnsan Hakları Hukuku Öznesi Olarak Hasta 
379
B. Cezai Sorumluluk ve Suç Kavramları 
384
II. TIBBİ MÜDAHALELERİN HUKUKİ NİTELİĞİ 
385
A. Davranışın Toplumsal Uygunluğu Kuramı 
387
B. Manevi Unsurun (Kusurun) Bulunmaması Görüşü 
388
C. Tipik Fiilin Yokluğu Görüşü 
388
Ç. Kanunda Öngörülmeyen Hukuka Uygunluk Nedeni Görüşü 
389
D. Devlet Tarafından Tanınan (Himaye Edilen) Amaç Görüşü 
389
E. Kanunda Öngörülen Hukuka Uygunluk Nedeni Görüşü 
389
F. İlgilinin (Hak Sahibinin) Rızası Hukuka Uygunluk Nedeni Görüşü 
390
G. İzin Verilen Risk Görüşü 
391
H. İnsanın Kendi Geleceğini Belirleme Hakkına Dayanan Görüş 
391
I. Tıbbi Müdahalenin Özel Bir Hukuka Uygunluk Nedeni Olarak Kabul Edilmesi Görüşü 
391
İ. Görevin Yerine Getirilmesi Görüşü 
392
J. Hakkın İcrası Hukuka Uygunluk Nedeni Görüşü 
393
1. Hakkın İcrası Hukuka Uygunluk Nedeninin Özel Bir Biçimi Olarak Tıbbi Müdahalenin Koşulları 
393
a. Tıp Mesleğini İcra Yetkisi 
393
b. Tıbbi Müdahalelere Rıza (Aydınlatılmış Hastanın Rızası) 
394
c. Meslek Kurallarına (legis artis) Uygun Müdahale 
399
ç. Müdahalenin Tedavi ya da Yaşam Kalitesini Yükseltmek Amacıyla Yapılmış Olması 
400
III. FARKLI YÖNLERİYLE HEKİMİN CEZAİ SORUMLULUĞU 
401
A. Genel Olarak 
401
B. Sağlık Kamu Hizmetinin İcrasından Kaynaklanan Cezai Sorumluluk 
402
1. Görev Suçları Bakımından Hekimin Cezai Sorumluluğu 
402
2. Kamu Görevlisi Hekimlerin İdare ile İlişkileri Bakımından Ceza Hukukunu İlgilendiren Sorun Noktaları 
405
a. Kamu Görevlisi Tanımındaki Belirsizlik 
405
b. İdari Hiyerarşi Bakımından Kamu Görevlisi Hekim 
405
C. Hekimler Tarafından İşlenen Kişilere Karşı Suçlar 
407
Ç. Tıp Meslek ya da Sanatının İcrasından Kaynaklanan Cezai Sorumluluk 
407
1. Sağlık Mevzuatı ve İlgili Mevzuat Hükümleri Arasında Yer Alan Çeşitli Suçlar 
407
2. Sağlık Mesleği Mensuplarının Suç Fiilini Bildirmeme Suçu (TCK m. 280) 
408
D. Hekimin Tedavi Amacıyla Gerçekleştirdiği Fiillerinden Ötürü Taksire Dayalı Cezai Sorumluluk 
409
1. Genel Olarak 
410
2. TCK’nın Taksirli Ceza Sorumluluğuna İlişkin Genel Hükümleri 
412
3. Taksirli Ceza Sorumluluğunun Koşulları 
414
a. Zararlı Neticenin (Fiilin) İstenmemiş Olması 
414
b. Zararlı Neticeyi Önlemeye Yönelik Davranış Kurallarının İhlali 
414
c. Zorunlu Davranış Kurallarına Uyulmamasının Faile İsnat Edilebilir Olması 
419
4. Belli Bir Meslek ya da Sanatın İcrası Dolayısıyla Taksirli Fiiller Dolayısıyla Güvenlik Tedbiri: TCK m. 53/6 
419
a. Tıbbi Hizmetler Alanında Ekip Faaliyeti ve Ekip Üyelerinin Taksirli Ceza Sorumluluğu 
420
i. Ekip Halinde Yürütülen Tıbbi Faaliyetler ve Güven İlkesi 
420
ii. Tıbbi Faaliyetler Bakımından Güven İlkesinin Sınırları 
422
iii. İşbölümüne Göre Yürütülen Faaliyetler ve Güven İlkesi Açısından 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 22. Maddesinin Beşinci Fıkrası 
426
Kaynaklar 
430
§3. HEKİMİN, ÖZEL SAĞLIK KURULUŞLARININ, İLAÇ ÜRETİCİSİ VE ECZACININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ VE HUKUKSAL SORUMLULUĞU
Doç. Dr. Özge YÜCEL
I. HEKİMİN VE ÖZEL SAĞLIK KURULUŞUNUN YÜKÜMLÜLÜKLERİ İLE HASTANIN YÜKÜMLÜLÜĞÜ VE KÜLFETLERİ 
433
A. Genel Olarak Yükümlülük ve Külfet Ayrımı 
433
B. Tıbbi Bakım Sunucusunun Genel Yükümlülükleri 
435
1. Özen Yükümlülüğü 
435
2. Organizasyon ve Kimlik Tespiti Yapma Yükümlülüğü 
438
3. Kayıt Tutma Yükümlülüğü 
439
4. Sır Saklama Yükümlülüğü 
442
5. Hizmet Sağlamaktan Kaçınmama Yükümlülüğü 
447
C. Hekimin Tanı ve Tedaviye İlişkin Mesleki Yükümlülükleri 
449
1. Aydınlatma ve Onam Yükümlülüğü 
449
2. Öykü (Anamnez) Alma Yükümlülüğü 
450
3. Muayene Yükümlülüğü 
451
4. Doğru Tanı Koyma Yükümlülüğü 
451
5. Tanıya Uygun Tedavi Planlama ve Yürütme Yükümlülüğü 
452
6. Gerekli Önerilerde Bulunma ve İlaç Reçete Etme Yükümlülüğü 
452
D. Hastanın Yükümlülükleri ve Külfetleri 
453
II. HEKİMİN VE ÖZEL SAĞLIK KURULUŞLARININ HUKUKSAL SORUMLULUĞUNUN SEBEPLERİ VE KOŞULLARI 
454
A. Hukuksal Sorumluluğun Sebepleri 
454
1. Kusura Dayanan Sorumluluk 
456
2. Başkasının Eylemine Dayanan Sorumluluk Sebepleri (TBK 66 ve 116) 
457
3. Organizasyon Sorumluluğu (TBK 66/3) 
460
4. Yapı Eseri Malikinin Sorumluluğu 
461
5. Tehlike Sorumluluğu 
462
B. Hukuksal Sorumluluğun Koşulları ve Sonuçları 
463
III. İLAÇ ÜRETİCİSİNİN VE ECZACININ HUKUKSAL SORUMLULUĞU 
472
A. İlaç Üretimi ve Satışı Faaliyetinde Eczacının Yükümlülükleri 
472
B. İlaç Üretiminin Riskleri ve İlaçtan Doğan Sorumluluğun Dayandığı Olgular 
474
C. Eczacının ve İlaç Üreticisinin Tazminat Sorumluluğunun Hukuksal Sebepleri 
477
IV. SORUMSUZLUK ANLAŞMALARI 
480
Kaynaklar 
482
§4. TAZMİNAT SORUMLULUĞUNUN TABİ OLDUĞU ZAMANAŞIMI, İSPAT KURALLARI VE GÖREV MESELESİ
Doç. Dr. Özge YÜCEL ve Dr. BarışTORAMAN
I. ZAMANAŞIMI 
485
II. İSPAT 
489
A. Genel Olarak 
489
B. İspat Yükü 
490
C. İspat Hakkı 
494
III. MAHKEMENİN GÖREVİ 
500
A. Tüketici Mahkemesi 
500
B. Asliye Hukuk Mahkemesi 
504
C. Asliye Ticaret Mahkemesi 
506
D. Mahkemenin Görevine İlişkin Bazı Tespit ve Değerlendirmeler 
508
Kaynaklar 
515
§5. HEKİMLERİN MESLEKİ SORUMLULUK SİGORTASI –Eğitim Notları–
Prof. Dr. Aynur YONGALIK
I. MESLEKİ SORUMLULUK SİGORTASI – HEKİMLERİN MESLEKİ SORUMLULUK SİGORTASININ TARİHÇESİ 
519
II. İLGİLİ DÜZENLEMELER 
522
III. TIBBİ KÖTÜ UYGULAMA (MALPRAKTİS/ MALPRACTİCE/KUNSTFEHLER/ BEHANDLUNGSFEHLER) KAVRAMI 
523
IV. TIBBİ KÖTÜ UYGULAMAYA İLİŞKİN ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASI GENEL ŞARTLARI 
523
A. Sigortanın Konusu 
523
B. Sigorta Hukuku Kavramları Açısından 
525
1. Sigorta Ettiren 
525
2. Sigortalı 
525
3. Sigorta Bedeli 
525
4. Sigorta Primi 
525
C. Rizikonun Gerçekleşmesi 
526
D. İstisna Klozları 
527
E. Sigortacının Rücu Hakkı 
527
F. Doğrudan Dava Hakkı 
528
G. Zamanaşımı 
528
V. SİGORTA ZORUNLULUĞUNUN İHLALİNİN YAPTIRIMI 
528
VI. SİGORTA BİLGİ VE GÖZETİM MERKEZİ 
529
SONUÇ 
529
Kaynaklar 
530
Kararlar Dizini 
531
Kavramlar Dizini 
545