Çekte Düzenleyenin Hukuki Sorumluluğu Merve Kandıralı Karadayı  - Kitap

Çekte Düzenleyenin Hukuki Sorumluluğu

1. Baskı, 
Ekim 2021
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
248
Barkod:
9789750272868
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Kitabın Fiyatı:
360,00
İndirimli (%83):
60,00
Stoktan hemen gönderilir.
Kitabın Açıklaması
Çek bir kambiyo senedi olarak hem sosyal hem de ticari hayatta yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Çekin ödeme aracı olması ve tedavül yeteneğinin bulunması çekten beklenen ekonomik fonksiyonu sağlamaktadır. Çekte yazılı bedelle kambiyo taahhüdünde bulunan kişi düzenleyen olarak adlandırılmaktadır. Düzenleyen, çek üzerine yansıttığı iradesi ile ekonomik bir fayda yaratmanın yanında şahsı üzerinde bir sorumluluk doğurmaktadır. Çalışmanın ana konusu, düzenleyenin çeke dayalı hukuki sorumluluğunu incelemektir.
Kapsam itibariyle öncelikle düzenleyen terimi ve çek düzenleyebilmek için gerekli şartlar Türk Ticaret Kanunu ve Çek Kanunu açısından ele alınmıştır. Çalışmanın ana kısmında ise düzenleyen hakkında hukuki sorumluluğun doğmasına sebep olabilecek durumlar açıklanmıştır. Bu çerçevede çek hamilinin düzenleyene karşı hangi hukuki yollara başvurabileceğine değinilmiş, düzenleyenin hukuki sorumluluğunun sınırı çizilmiştir. Ayrıca düzenleyenin çek hesabının bulunduğu muhatap bankayla ilişkisi irdelenmiş ve konu çek düzenlemenin temelinde bulunan havale ilişkisi dikkate alınarak açıklanmıştır. Meselenin açıklığa kavuşturulmasında, Yüksek Mahkemenin içtihatları ve doktrinde yer alan görüşlerden yararlanılmıştır. Çalışmanın temel hedefini, düzenleyenin çeke dayalı hukuki sorumluluğunun hem hamil hem de banka açısından derinlikle incelenmesi oluşturmuştur.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Çekte Düzenleyen Kavramı
.
Karşılıksız Çek Sebebiyle Düzenleyenin Hukuki Sorumluluğu
.
Sahte ve Tahrif Edilmiş Çek Sebebiyle Düzenleyenin Sorumluluğu
.
Çekin Zıyaı ve İptalinde Düzenleyenin Sorumluluğu
Kitabın İçindekileri
Önsöz 
7
Kısaltmalar Listesi 
15
Giriş 
17
Birinci Bölüm
DÜZENLEYEN KAVRAMI VE ÇEK DÜZENLENMESİ
I. ÇEKTE DÜZENLEYEN 
19
A. Terminolojide Çek Düzenlemek ve Düzenleyen 
19
1. Keşide Etmek ve Düzenlemek Terimleri 
19
2. Düzenleyen Terimi 
21
B. Hukuki Anlamda Düzenleyen 
23
1. Çekin Hukuki Niteliği 
23
C. Çek Düzenleme Ehliyeti 
29
1. Genel Olarak 
29
2. Gerçek Kişiler Bakımından 
30
a. Tam Ehliyetsizler 
30
b. Sınırlı Ehliyetsizler 
31
c. Sınırlı Ehliyetliler 
34
3. Tüzel Kişiler Bakımından 
34
4. Adi Ortaklık Bakımından 
35
5. Ehliyetin Arandığı An 
37
6. Defiler Bakımından Ehliyetsizlik 
38
7. Çekin Tedavüle Çıkmasından Sonra Düzenleyenin Fiil Ehliyetinde Meydana Gelen Değişiklikler 
39
a. Ölüm 
40
b. Fiil Ehliyetinin Kaybı 
40
c. İflâs 
41
D. Hesap Sahibi Sıfatıyla Düzenleyen 
42
1. Hesap Sahibi Olabilecek Kimseler 
42
2. Hesap Sahibinde Aranacak Şartlar 
44
a. Çek Düzenleme ve Çek Hesabı Açma Yasağının Bulunmaması 
45
b. Ekonomik ve Sosyal Durumla İlgili Bir Engelin Bulunmaması 
46
c. Bankaya Verilecek Bilgiler ve Beyanname 
48
d. Çek Hesap Sahibinin, Vekilinin Ya Da Yasal Temsilcisinin İmzası 
49
e. Hamiline Çek Defteri Alacaklar İçin Ayrı Özel Hesap Açılması 
49
3. Hesap Sahipliğinde Karartılmış ve Gizlenmiş İşlemler 
51
4. Hesap Sahibi ile Muhatap Arasındaki İlişki 
54
a. Çek Anlaşması 
54
aa. Tarafları 
54
aaa. Muhatap 
54
aab. Hesap Sahibi 
55
ab. Şekli 
55
ac. Hukuki Niteliği 
56
ad. Düzenleyenin Çek Anlaşmasından Doğan Sorumluluğu 
60
b. Karşılık 
61
II. GERÇEK VE TÜZEL KİŞİ AD VE HESABINA ÇEK DÜZENLENMESİ 
64
A. Gerçek Kişi Ad ve Hesabına Çek Düzenlenmesi 
64
1. Gerçek Kişinin Kendi Ad ve Hesabına Çek Düzenlemesi 
64
2. Gerçek Kişilerden Oluşan Ancak Tüzel Kişiliği Haiz Olmayan Toplulukların Kendi Ad ve Hesabına Çek Düzenlemesi 
66
3. Gerçek Kişinin Temsilci veya Vekil Vasıtasıyla Çek Düzenlemesi 
68
B. Tüzel Kişi Ad ve Hesabına Çek Düzenlenmesi 
70
1. Organsal Temsil 
70
2. Tüzel Kişinin Temsilcisi veya İmza Yetkilisi Kişiler 
70
3. Tüzel Kişiyi Temsilen Çek Düzenlenmesinde Şekil 
74
4. Ticaret Şirketleri Ad ve Hesabına Çek Düzenlenmesi 
75
a. Anonim Şirketlerde 
75
b. Limited Şirketlerde 
77
c. Kollektif Şirketlerde 
78
d. Komandit Şirketlerde 
78
e. Kooperatif Şirketlerde 
79
5. Vakıf ve Dernekler Ad ve Hesabına Çek Düzenlenmesi 
80
C. Yetkisiz Temsilcinin Düzenlediği Çekte Düzenleyen ve Yetkisiz Temsilcinin Sorumluluğu 
81
III. ÇEK DÜZENLENMESİNDE DÜZENLEYENİN SORUMLULUĞU BAKIMINDAN ÖZELLİK ARZ EDEN DURUMLAR 
87
A. Matbu Çek Yaprakları Kullanmadan Çek Düzenlemenin Çekin Geçerliliğine ve Düzenleyenin Sorumluluğuna Etkisi 
87
1. Genel Olarak 
87
2. Tacir Çeki 
89
3. Hamiline Yazılı Çek 
91
B. Düzenleyenin Sorumsuzluk Kaydının Yazılmamış Sayılması 
93
C. Düzenleyenin Ciro Yasağı 
93
İkinci Bölüm
KARŞILIKSIZ ÇEK SEBEBİYLE DÜZENLEYENİN
HUKUKİ SORUMLULUĞU
I. KARŞILIKSIZ ÇEK KAVRAMI 
97
A. Karşılıksız Çekin Tanımı ve Özel Hukuktaki Anlamı 
97
B. Karşılıksız Çeke İlişkin Yaptırımların Kanuni Gelişimi 
98
C. Karşılıksız Çekin Şartları 
102
1. Kanuna Uygun Bir Çekin Düzenlenmiş Olması 
102
2. Çek Üzerinde Yazılı Düzenleme Tarihine Göre Kanuni İbraz Süresi İçinde İbraz Edilmiş Olması 
103
a. İbraz Süresinin Önemi 
103
b. İbraz Süresinin Hukuki Niteliği 
105
c. İbraz Sürelerinin Belirlenmesi 
105
d. İbraz Sürelerinin Uzaması 
109
e. İleri Düzenleme Tarihli Çeklerde İbraz Süresi 
113
f. İbraz Süresinin Geçirilmesinin Hukuki Sonuçları 
114
g. İbraz 
115
3. Çeki İbraz Edenin Yetkili Hamil Olması 
117
4. İbraz Edilen Çekin Ödenmemesi 
119
a. Çekle İşleyen Hesapta Yeterli Karşılığın Bulunmaması Sebebiyle Ödenmeme 
119
b. Çekle İşleyen Hesap Üzerinde Rehin veya Haciz Bulunması Sebebiyle Ödenmeme 
121
c. Çekle İşleyen Hesap Üzerinde İhtiyati Tedbir Bulunması veya Muhatap Bankaya Ödemeden Men Kararı Verilmesi Sebebiyle Ödenmeme 
123
d. Diğer Sebeplerle Ödenmeme 
126
5. Ödenmemenin Tespiti 
127
D. Karşılıksız Çekin Ödenmesi 
131
1. Muhatap Bankanın Karşılıksız Çeki Ödemesi 
131
2. Muhatap Bankanın Karşılıksız Çeki Ödemesi Durumunda Düzenleyen İle Arasındaki Rücu İlişkisi 
133
3. Karşılıksız Çeki Ödeyen Muhatap Banka Düzenleyene Cezai Şart Talebi İleri Sürebilir mi? 
135
4. Karşılıksız Çeki Ödeyen Muhatap Bankanın Ödemeyi Hamilden Talep Edememesi 
136
II. KARŞILIKSIZ ÇEKİN DÜZENLEYENİN HUKUKİ SORUMLULUĞU BAKIMINDAN SONUÇLARI 
138
A. Başvuru Hakkının Kullanılması 
138
1. Başvuru Hakkının Tanımı 
138
2. Başvuru Borçluları 
138
a. Nihai Başvuru Borçlusu Olan Düzenleyen 
138
b. Başvuru Borçlusu Düzenleyen Bakımından Özellik Arz Eden Durumlar 
139
aa. Düzenleyenin Tüketici Olduğu Çeklerde Kendisine Başvuru Hakkının Kullanılması 
139
ab. Faktoring Şirketine Ciro Edilen Çeklerde Düzenleyene Başvuru Hakkının Kullanılması 
141
c. Diğer Başvuru Borçluları 
144
3. Başvuru Hakkının Kullanılmasından Doğan Sorumluluğun Niteliği 
146
4. Başvuru Hakkının Şartları 
146
5. Başvuru Hakkının Kapsamı 
148
a. Hamilin Başvurusu Bakımından 
148
aa. TTK m. 810’a Dayalı Talepler 
148
aaa. Ödenmemiş Çek Bedeli 
148
aab. Faiz 
150
aac. Yapılan Masraflar 
150
aad. Komisyon Ücreti 
151
ab. TTK 783/3’e Dayalı Talepler (Çek Tazminatı) 
151
b. Ödeme Yapan Diğer Başvuru Borçluları Bakımından 
155
6. Başvuru Hakkına İlişkin Zamanaşımı Süresi 
156
a. Zamanaşımının Kesilmesi 
157
b. Zamanaşımının Durması 
159
c. Zamanaşımı Definin İleri Sürülmesi 
159
d. Çekin Zamanaşımına Uğramasının Sonuçları 
160
F. Başvuru Hakkının Kaybedilmesinin Düzenleyenin Sorumluluğuna Etkisi 
161
1. Sebepsiz Zenginleşme Davası 
162
a. Hukuki Niteliği 
162
b. Tarafları 
163
c. Şartları 
165
d. Talebin Kapsamı 
167
e. Hukuki Sonuçları 
169
2. Temel İlişkiye Dayanılması 
169
a. Hukuki Niteliği 
169
b. Tarafları 
171
c. Şartları 
171
d. Hukuki Sonuçları 
172
3. Karşılığın Devri 
172
a. Hukuki Niteliği 
172
b. Tarafları 
173
c. Şartları 
174
d. Hukuki Sonuçları 
174
Üçüncü Bölüm
DÜZENLEYENİN DİĞER SORUMLULUK SEBEPLERİ VE
ÇEKİN İBRAZ EDİLMEMESİ SEBEBİYLE SORUMLULUKTAN
KURTULDUĞU HALLER
I. SAHTE VEYA TAHRİF EDİLMİŞ ÇEK SEBEBİYLE DÜZENLEYENİN SORUMLULUĞU 
177
A. Sahte veya Tahrif Edilmiş Çeke Dayalı Olarak Zarar Kıstası 
177
B. Sahte Çek 
178
1. Düzenleyene İzafe Edilen İmzanın Sahte Olması 
178
a. Düzenleyenin İmzasındaki Sahtelik 
178
b. Düzenleyenin Vekil veya Temsilcisinin İmzasındaki Sahtelik 
180
2. Sahte Bir Çek Defteri Yaprağı Düzenlenmesi 
182
C. Tahrif Edilmiş Çek 
184
1. Çek Bedelinde Tahrifat 
185
2. Çekte Yer Alan İsimde Tahrifat Yapılması 
186
3. Çekte Yer Alan Tarihlerde Tahrifat Yapılması 
186
D. Sahte veya Tahrif Edilmiş Çekin Ödenmesinde Sorumlu Kişi 
187
1. Muhatap Bankanın Sorumluluğu 
187
2. Düzenleyenin Sorumluluğu 
190
3. Sahte veya Tahrif Edilmiş Çekte Muhatabın Sorumluluğu Düzenleyene Kaydırmasına İlişkin Akdi Kayıtlar 
194
II. ÇEKİN ZIYAI VE İPTALİNDE DÜZENLEYENİN SORUMLULUĞU 
195
A. Zayi Kavramı ve İptal Kurumu 
195
B. Çekin Zayi Olması 
199
1. Düzenleyenin Elinde İken Çekin Zayi Olması 
199
2. Lehtarın Elinde İken Çekin Zayi Olması 
201
C. Önleyici Önlemler ve İptal Davası 
202
1. Önleyici Önlemler 
202
2. İptal Davası 
204
a. Şartları 
204
aa. Çekin Zayi Olması 
204
ab. Çekin İçerdiği Hakkın Varlığının Devam Ediyor Olması 
204
ac. İptal İsteminde Bulunabilecek Kimseler 
205
aaa. Hamil 
205
aab. Düzenleyenin İptal Davası Açma Hakkı Yoktur 
206
b. İptal Usulü 
206
D. İptal Kararının Sonuçları ve Düzenleyenin Sorumluluğuna Etkisi 
208
1. Genel Olarak 
208
2. İptal Kararı Alan Hamilin Düzenleyen ve Diğer Başvuru Borçlularından Talepte Bulunabilmesi 
210
III. ÇEKİN İBRAZ EDİLMEMESİ SEBEBİYLE DÜZENLEYENİN SORUMLULUKTAN KURTULDUĞU HALLER 
212
A. İbraz Süresinin Geçirilmesi 
212
B. Cayma 
214
1. Tanımı 
214
2. Şartları 
214
a. İbraz Süresinin Geçmiş Olması 
214
b. Çekin Ödenmek Üzere İbraz Edilmemiş Olması 
216
c. Düzenleyenin Cayma Beyanında Bulunması 
217
aa. Genel Olarak 
217
ab. İbraz Süresi Geçmeden Yapılan Cayma Beyanı 
218
ac. İbraz Süresi Geçtikten Sonra Yapılan Cayma Beyanı 
220
3. Cayma Beyanının Düzenleyen Bakımından Hukuki Sonuçları 
221
Sonuç 
223
Kaynakça 
229
Kavramlar Dizini 
243